ناسا نخستین مجموعه تصاویر علمی تلسکوپ جیمز وب را منتشر کرد

امیر نیک‌رو

۱۰ آذر ۱۴۰۳ | ۱۰:۴۱ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۲ دقیقه

با گذشت چند ساعت از نخستین تصویر تمام‌رنگی جیمز وب، لحظاتی پیش ناسا اولین مجموعه تصاویر علمی اولیه‌ی ثبت شده توسط این تلسکوپ را منتشر کرد تا نگاه تازه و قدرتمند بشر به کیهان رنگ واقعیت بگیرد.

اگرچه بامداد امروز به وقت تهران، با رونمایی از نخستین تصویر تمام‌رنگی جیمز وب دریچه‌ی تازه‌ای به روی بشر باز شد اما این نمایش همه‌ی ماجرای آغاز عملیات علمی نبود.

نخستین تصویر تمام‌رنگی تلسکوپ جیمز وب قدیمی‌ترین ساختارهای کیهان را آشکار کرد

طبق برنامه‌ریزی تصاویر علمی اولیه‌ی جیمز وب موضوعات متنوعی را هدف گرفته‌اند که قرار است در دهه‌ی آینده بسیار عمیق‌تر از قبل بررسی شوند.

خوشه‌های کهکشانی SMACS 0723

نخستین تصویر همان‌طور که ساعاتی پیش توسط جو بایدن، ریاست جمهوری آمریکا رونمایی شد، میدان ژرف جیمز وب از خوشه‌ی کهکشانی SMACS 0723 است که به‌عنوان یک لنز گرانشی عظیم، کهکشان‌های اولیه را هم آشکار کرد. تصویری که تنها منطقه‌ای به اندازه‌ی یک دانه شن را در آسمان هدف گرفته است و نشان از وجود همه‌جانبه‌ی کهکشان‌ها در جهان دارد.

نخستین عکس تمام‌رنگی تلسکوپ فضایی جیمز وب
Credit: NASA

موضوعات دیگر قابل توجه وب در نخستین تلاش علمی شامل سحابی‌ها، سیاره‌های فراخورشیدی و کهکشان‌ها می‌شود.

سیاره‌ی فراخورشیدی WASP-96b

سیاره‌ی فراخورشیدی WASP-96b که حدود ۱۰۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد و جیمز وب موفق به طیف‌سنچی آن شده است. جیمز وب به مطالعه‌ی جزئیات ساختاری سیاره‌های فراخورشیدی نمی‌پردازد اما به‌خوبی می‌تواند جو آن‌ها را به‌ویژه در جست‌وجوی شرایط پیدایش حیات مانند وجود آب تجزیه‌وتحلیل کند.

سیاره‌ی فراخورشیدی WASP-96b
Credit: NASA

سحابی حلقه‌ی جنوبی

«سحابی حلقه‌ی جنوبی» (Southern Ring Nebula) یا سحابی هشت انفجار (NGC 3132) یک سحابی سیاره‌ای است. ابری گازی در حال انبساط که ستاره‌ای در حال مرگ را دربر گرفته است. این سحابی حدود نیم سال نوری قطر دارد و فاصله‌ی آن از زمین تقریبا ۲۰۰۰ سال نوری است. تلسکوپ جیمز وب جزئیات بی‌سابقه‌ای از آن را در طیف نزدیک فروسرخ به‌تصویر کشیده است.

سحابی سیاره‌ای حلقه‌ی جنوبی
Credit: NASA

پنج‌قلوی استفان

«پنج‌قلوی استفان» (Stephan’s Quintet) مجموعه‌ای متشکل از پنج کهکشان در فاصله‌ی ۲۹۰ میلیون سال نوری از ما، در صورت فلکی «اسب بزرگ» (Pegasus) یا اسب بالدار واقع شده است. نکته‌ی قابل توجه این است که این اولین گروه کهکشانی فشرده‌ی کشف شده تا کنون است. چهار کهکشان از پنج کهکشان پنج‌گانه، در یک رقص کیهانی از برخوردهای نزدیک و پیوسته قفل شده‌اند.

کهکشان‌های پنج قلوی استفان
Credit: NASA

سحابی شاه‌تخته

«سحابی کارینا» (Carina Nebula) یا شاه‌تخته یکی از بزرگ‌ترین و درخشان‌ترین سحابی‌های آسمان شب است که تقریبا ۷۶۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد و در صورت فلکی جنوبی کارینا قرار گرفته است. سحابی‌ها شیرخوارگاه‌های ستاره‌ای هستند که ستاره‌ها در آن‌ها شکل می‌گیرند و رشد می‌کنند. سحابی کارینا خانه‌ی بسیاری از ستارگان پرجرم، با جرمی چندین برابر خورشید است.

سحابی کارینا از نگاه جیمز وب
Credit: NASA

پیش از این تلسکوپ فضایی هابل هم تصاویری شگفت‌انگیز از این سحابی ثبت کرده بود اما اکنون جزئیات این سحابی به شکلی باورنکردنی دیده می‌شوند.

تلسکوپ فضایی ۱۰ میلیارد دلاری «جیمز وب» (James Webb) بیش از ۶ ماه پیش در روز کریسمس (۴ دی ۱۴۰۰) پس از سال‌ها توسعه و انتظار، راهی فضا شد و با استقرار در فضا، طی فرآیندی یک ماهه به مدار خود یعنی نقطه‌ی لاگرانژی ۲ رسید.

با فعال شدن همه‌ی ابزارهای علمی جیمز وب، این تلسکوپ تا کنون فراتر از انتظار ظاهر شده است. دانشمندان معتقدند که این تازه آغاز کار است و امیدوارند با کمک آن به پرسش‌های اساسی درباره‌ی کیهان، شکل‌گیری کهکشان‌ها، رشد سیاهچاله‌ها و شرایط پیدایش حیات در سیاره‌های فراخورشیدی پاسخ دهند.