۷ فیلم ترسناک جیمز وان از بدترین تا بهترین
جیمز وان بعد از مدت‌ها یک فیلم ترسناک جدید کارگردانی کرده است و هواداران این ژانر بار دیگر هیجان‌زده شده‌اند. جیمز وان که از مطرح‌ترین فیلم‌سازان ژانر وحشت است موفق شده در کمتر از یک دهه و با ساخت قسمت اول فیلم‌های «اره» (Saw)، «توطئه‌آمیز» (Insidious) و «احضار» (Conjuring) سه فرنچایز و مجموعه‌فیلم ترسناک محبوب و معروف و موفق را به سینما معرفی کند که هر کدام چند دنباله و اسپین‌آف به همراه خودشان آورده‌اند.
با این حال جیمز وان از سال ۲۰۱۶ که قسمت دوم احضار را ساخت تا الان سراغ کارگردانی فیلم ترسناک نرفته بود و در این مدت مشغول بلاک‌باسترهای پرخرجی مثل «خشمگین ۷» (Furious 7) و «آکوامن» (Aquaman) شد و خیلی از هوادارانش گمان کردند او دیگر به عرصه‌ی فیلم‌های ترسناک بر نخواهد گشت.
به خاطر همین است که همه از آمدن فیلم «بدخیمی» (Malignant) هیجان‌زده شده‌اند. جیمز وان بالاخره و بعد از پنج سال دوری از ژانر وحشت به ریشه‌های خودش برگشته و این بار یک فیلم ترسناک ارجینال ساخته که ربطی به فرنچایزها و مجموعه‌های دنباله‌دار دیگر ندارد و داستان جدید خودش را روایت می‌کند.
وب‌سایت Den of Geek به همین مناسبت ۷ فیلم ترسناک جیمز وان را از بدترین تا بهترین فهرست کرده است که در ادامه می‌خوانید.
۷. بدخیم (Malignant)
- محصول: ۲۰۲۱
- بازیگران: آنابل والیس، جیک ایبل، جورج یانگ، مادی مدی هسن
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶٫۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۷۵%
گاهی وقت‌ها کمی زمان می‌برد تا دوباره کارمان روی غلتک بیفتد و مثل سابق شویم. به نظر می‌رسد جیمز وان هم بعد از مدتی فاصله گرفتن از ژانر ترسناک هنوز دستش گرم نشده.
تلاش جیمز وان برای ساخت یک ایده‌ی ارجینال و جدید در دنیایی سرشار از دنباله و پیش‌درآمد و اسپین‌آف ستودنی است. او حتی دست رد به پیشنهاد کارگردانی قسمت سوم احضار یعنی «احضار: شیطان مرا وادار کرد» (The Conjuring: The Devil Made Me Do It) زد تا این فیلم را بسازد. ولی نتیجه‌ی کار آن فیلمی نشده که همه از وان انتظار داشتیم و تعدادی از هوادارانش را سرخورده کرده است.
کل ماجرای فیلم حول غافلگیری و برگشت نهایی داستان می‌گردد (که ما قرار نیست اینجا لو بدهیم). داستان درباره‌ی زنی با بازی آنابل والیس است که تجربیات عجیب و وحشتناکی را از سر می‌گذراند و به نظر می‌رسد قدرت‌های فراطبیعی و شیطانی دارد. غافلگیری نهایی قصه بین تماشاگران دودستگی ایجاد کرده. بعضی‌ها جسارت وان را تحسین کرده‌اند و به نظر بعضی دیگر پایانی بی‌مایه آمده که سعی دارد با القای هیجان کاذب به تماشاگران، ایرادات فیلم را بپوشاند.
چه پایان فیلم را دوست داشته باشیم چه از آن بدمان بیاید، بدخیم یک فیلم واقعا سرگرم‌کننده، جذاب و هیجان‌انگیز است که حقه‌های بصری بکری دارد و با دیدنش از وقتی که گذاشته‌اید پشیمان نخواهید شد.
۶. توطئه‌آمیز: قسمت ۲ (Insidious: Chapter 2)
- محصول: ۲۰۱۳
- بازیگران: پاتریک ویلسون، رز بیرن، لین شی، تای سیمپکینز
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶٫۶ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۳۹%
همه‌ی ما توقع بالایی از دومین قسمت فیلم توطئه‌آمیز داشتیم. خیلی‌ها مشتاق بودند تا ببینند بعد از پایان غافلگیرکننده‌ی قسمت اول (که تماشاگر را تشنه‌ی پاسخ و حل معما نگه می‌داشت) چه ماجراهایی برای خانواده‌ی لمبرت رقم خواهد خورد. در قسمت اول -خطر لو رفتن- مشخص می‌شد روح پلیدی کاراکتر پاتریک ویلسون را تسخیر کرده، همان روحی که از بچگی به دنبالش بوده و آزارش می‌داده. پس در نهایت می‌دیدیم پدر مهربان و آرام و بی‌خطر داستان در واقع به موجودی خطرناک و شرور تبدیل شده و قرار است موقعیت‌های خطرناک زیادی برای خانواده‌اش ایجاد کند و برای همین خیلی برای دیدن دنباله‌اش هیجان داشتیم.
وقتی قسمت دوم را دیدیم فهمیدیم که توقعمان را زیادی بالا برده بودیم چون بخش دوم توطئه‌آمیز ایده‌های جدید زیادی نداشت و سعی می‌کرد روی موج موفقیت قسمت اول سوار شود و همان فرمول را ادامه دهد. البته توطئه‌آمیز قسمت ۲ به هیچ وجه فیلم بدی نیست، فقط در مقایسه با قسمت اول پیشرفت محسوسی نکرده و در جایگاه پایین‌تری می‌ایستد.
در این قسمت سراغ هیولا و موجود پلیدی رفته‌اند که از موجود شیطانی قسمت اول جذابیت و ترس کمتری دارد. دنیای ذهنی عجیب فیلم هم (که به‌عنوان جهان فراتر شناخته می‌شود) به شکل مناسبی گسترش پیدا نکرده. همه‌ی این‌ها باعث شده تا هواداران جیمز وان با دیدن قسمت دوم قدری سرخورده شوند و توی ذوقشان بخورد.
۵. سکوت مطلق (Dead Silence)
- محصول: ۲۰۰۷
- بازیگران: رایان کوانتن، جودیت رابرتس، آمبر والتا، دانی والبرگ
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶٫۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۲۱%
وقتی سکوت مطلق سال ۲۰۰۷ اکران شد هم در گیشه شکست بدی خورد و هم منتقدان حسابی از خجالتش در آمدند و امتیازهای پایین به آن دادند و نقدهای منفی زیادی درباره‌اش نوشتند. ولی مدتی بعد وقتی فیلم برای نمایش خانگی در دسترس مردم قرار گرفت، هواداران مخصوص خودش را پیدا کرد.
در این فیلم که با نویسندگی همکار همیشگی جیمز وان یعنی لی ونل ساخته شده، رایان کوانتن نقش جیمی اشن را بازی می‌کند، مردی جوان که همسرش به شکل عجیب و مرموزی به دست عروسک‌های سخنگو کشته شده و حالا برای پیدا کردن جواب سؤال‌هایش به شهر محل تولدش بازمی‌گردد. در کنار او یک دانی والبرگ جوان را در نقش کارآگاهی جذاب و واقعا بامزه داریم که مدام مشغول اصلاح ریشش است و در هر صحنه‌ای که حضور دارد فیلم را مال خودش می‌کند.
زن ترسناک و شبح پلید این فیلم مری شاو است؛ زنی که با همین عروسک‌های سخنگو سروکار داشته و در گذشته و وقتی یکی از اجراهایش بد پیش رفت، اهالی شهر به او پشت کردند و بعدها یک بچه تحت شرایطی رازآلود کشته شد. خانواده‌ی جیمی (شخصیت اصلی فیلم) نقشی اساسی در انزوای مری شاو داشتند و حالا مری از دنیای مردگان برگشته تا انتقامش را بگیرد.
سکوت مطلق فیلم چندان موفق و خوبی نبود، ولی قدمی مهم در زندگی کاری و حرفه‌ای جیمز وان به‌عنوان کارگردان ژانر وحشت محسوب می‌شود. در این فیلم او با همان مؤلفه‌هایی بازی کرده که بعدها امضای کارهایش شدند؛ ایجاد ترس با طراحی صدای عالی و پرش‌های ناگهانی. جیمز وان در طول سال‌های بعد از سکوت مطق در این تکنیک‌ها مهارتی استثنایی پیدا کرد و آن‌ها را با ظرافتی مثال‌زدنی به کار گرفت.
۴. اَره (Saw)
- محصول: ۲۰۰۴
- بازیگران: کری الویس، دنی گلاور، مونیکا پاتر، مایکل امرسون
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷٫۶ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۵۱%
اَره فیلمی بود که نام جیمز وان را سر زبان‌ها انداخت و کاری کرد که همه او را به‌عنوان کارگردان نوظهور ژانر وحشت بشناسیم. مجموعه‌فیلمی که خیلی زود تبدیل به محبوب‌ترین و موفق‌ترین فرنچایز ترسناک دهه‌ی ۲۰۰۰ شد و زیرژانر عجیب و غیرمتعارفی به سینما اضافه کرد که در آن با نمایش شکنجه جذابیت ایجاد می‌کردند.
ولی یادمان نرود که اولین قسمت اَره به کارگردانی جیمز وان یکی از این فیلم‌های شکنجه‌ای دم دستی نبود و بیشتر روی تعلیق و معما تکیه داشت. مردم با تماشای اولین قسمت اَره حسابی هیجان‌زده و غافلگیر شدند و تجربه‌ای که این فیلم برایمان رقم زد در قسمت‌های بعدی اصلا تکرار نشد.
برخلاف دنباله‌های فیلم و آثاری مثل «مسافرخانه» (Hostel) که سعی در تقلید از آن را داشتند، قسمت اول اَره سعی نمی‌کند با نمایش شکنجه و آزار دیدن آدم‌ها، مخاطب جذب کند و هیجان کاذب به ما بدهد یا شخصیت شرور ماجرا را به‌عنوان یک ضدقهرمان به تصویر بکشد. جیگساو در این فیلم یک قاتل زنجیره‌ای به سبک فیلم‌های فینچر بود و ذهن مخاطب را درگیر می‌کرد. همچنین این اَره به نسبت بقیه‌ی قسمت‌ها خشونت کمتری را نشان می‌داد و نمی‌خواست با خون و خون‌ریزی مخاطب را اذیت کند.
بیشتر زمان فیلم صرف تعلیق و تنش کشنده‌ای شده که هر لحظه بیشتر و بیشتر می‌شود. ما شخصیت‌های نگو‌ن‌بخت ماجرا را نگاه می‌کنیم و مدام حس عجیبی پس ذهنمان هست، این حس که به زودی اتفاق دلخراش و ناراحت‌کننده‌ای خواهد افتاد و کاری هم از دست کسی بر نمی‌آید. برای همین وقتی دو مرد را می‌بینیم که در یک دستشویی در ناکجاآباد اسیر شده‌اند و به آن‌ها گفته می‌شود برای آزادی و زنده ماندن مجبورند پای خودشان را با اَره قطع کنند، حال غریبی به ما دست می‌دهد.
بیشتر دقایق قسمت اول اَره در همین موقعیت و مکان می‌گذرد و اگر فلاش‌بک‌هایش را در نظر نگیریم، می‌تواند شبیه یک نمایش تیاتر به نظر برسد. نمایشی که اگر در برادوی روی صحنه می‌رفت کلی تحسینش می‌کردند و بابت جسارت مثال‌زدنیش جایزه می‌گرفت. ولی حالا یک فرنچایز با یک قسمت اول خیلی خوب و دنباله‌هایی فراموش‌شدنی و درجه پایین داریم. وان و لی ونل (نویسنده) بعد از قسمت اول از دنباله‌های فیلم کنار کشیدند که تصمیم منطقی و درستی هم بود.
۳. توطئه‌آمیز (Insidious)
- محصول: ۲۰۱۰
- بازیگران: پاتریک ویلسون، رز بیرن، لین شی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۶٫۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۶۶%
آن زمان و سال ۲۰۱۰ وقتی توطئه‌آمیز اکران شد، استودیو Blumhouse جایگاه امروزش را نداشت و به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین استودیوهای سازنده‌ی فیلم ترسناک شناخته نمی‌شد و فیلم‌های ترسناک کم‌بودجه ساخته‌ی کارگردان‌های بااستعداد، مثل امروز معمول و عادی نبودند. البته فیلم توطئه‌آمیز به خاطر این مسائل ماندگار و تماشایی از آب در نیامد، توطئه‌آمیز هنوز و بعد از یک دهه تأثیرگذار است چون واقعا ترسناک ساخته شده.
تمرکز بیشتر صحنه‌های ترسناک فیلم روی ترس‌های ناگهانی است، ولی جدی جدی جواب می‌دهند و ما را از ترس می‌پرانند. پاتریک ویلسون و رز بیرن نقش زوجی جوان را بازی می‌کنند که پسرشان توانایی ذهنی عجیبی دارد و به دنیاهای انتزاعی ترسناکی می‌رود. این پسر پا به دنیای کابوس‌واری به نام فراتر گذاشته و حالا شخصیت‌های شیطانی و پلید سراغ خانواده‌اش آمده‌اند.
نیمه‌ی اول فیلم با شما کاری می‌کند که مدام لبه‌ی صندلی‌اتان بنشینید و با هیجانی زیاد داستان را دنبال کنید. ولی نیمه‌ی دوم فیلم به یکباره تغییر لحن می‌دهد و با ورود شخصیت السی (لین شی) و دستیارانش تاکر (انگوس سمپون) و اسپکس (لی ونل، که فیلم‌نامه را هم خودش نوشته) حس‌وحال کمدی به خودش می‌گیرد.
فیلم با اینکه با بودجه‌ای ۱٫۵ میلیون دلاری ساخته شده، خوش آب‌ورنگ و منحصربه‌فرد است و صحنه‌هایی که در دنیای فراتر به تصویر کشده شده حس‌وحال فیلم سکوت مطلق را دارند. همچنین جیمز وان و لی ونل سعی کرده‌اند گذشته و تاریخی برای دنیایشان بسازند و روی اسطوره‌شناسیش کار کرده‌اند و برای همین دنیای فراتر استخوان‌دار و با پشتوانه به نظر می‌رسد.
۲. احضار ۲ (The Conjuring 2)
- محصول: ۲۰۱۶
- بازیگران: پاتریک ویلسون، ورا فارمیگا، مدیسون ولف
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷٫۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۰%
جیمز وان قسمت دوم این مجموعه‌فیلم ترسناک موفق را ساخت تا تجربیات تلخ خشمگین ۷ را با خودش بشورد و ببرد. وان بعد از پشت سر گذاشتن مراحل تولید طاقت‌فرسا و پر از مشکل خشمگین ۷، به دنیای آشنای خودش بازگشت و یک قسمت دوم ترسناک مهیج و پر از دلهره برای احضار ساخت.
در احضار ۲ بار دیگر ماجراهای اد و لورین وارین (پاتریک ویلسون و ورا فارمیگا) را دنبال می‌کنیم که این بار به لندن آمده‌اند تا با ارواح خبیث مبارزه کنند و به خانواده‌ای که دچار مشکلات وحشتناکی شده‌اند کمک برسانند. جیمز وان تمام دقایق فیلمش را سرگرم‌کننده و پر از تعلیق در آورده که البته تازگی قسمت اول را ندارند و در جاهایی دستش را می‌خوانیم.
ولی نکته‌ی مهمی که قسمت دوم احضار را دوست‌داشتنی می‌کند، انسانیت جاری در صحنه‌هاست. جیمز وان در کنار خلق صحنه‌های ترسناک و معرفی موجودات پلید مرگبار، لحظات صمیمانه و گرمی خلق کرده که واقعا به‌یادماندنی هستند و فیلم‌های احضار را در جایگاهی بالاتر از دیگر ترسناک‌ها قرار می‌دهند.
۱. احضار (The Conjuring)
- محصول: ۲۰۱۳
- بازیگران: پاتریک ویلسون، ورا فارمیگا، ران لیوینگستون
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: ۷٫۵ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۶%
جیمز وان برای ساخت یک فرنچایز ترسناک سراغ بهترین سوژه‌ی ممکن رفت؛ زوجی به نام اد و لورین وارن که متخصص ارواح خبیث و اجنه بودند و کارهایی جنجالی انجام می‌دادند و بی‌شمار یادداشت از خودشان به جا گذاشته‌اند. یادداشت‌هایی درباره‌ی تسخیر آدم‌ها به دست ارواح پلید، خانه‌های جن‌زده و دیگر اتفاق‌های فراطبیعی و عجیبی که ادعا می‌کردند طی دهه‌ها فعالیتشان دیده بودند.
آن‌ها حتی در اتاق پشتی خانه‌اشان موزه‌ای ساخته بودند که پر بود از وسایل و اجسام عجیب‌وغریب و ترسناک. این زوج زندگی‌اشان را وقف ماجراهای ترسناک کردند و جیمز وان با احضار به ما نشان داد که چقدر دوست داشته داستان آن‌ها را تعریف کند.
قسمت اول احضار درباره‌ی یکی از معروف‌ترین پرونده‌های اد و لورین وارن بود؛ خانواده‌ی جن‌زده‌ی پرون. جیمز وان برای جذاب‌تر و ترسناک‌تر شدن داستان فیلمش، کلی ایده و موقعیت وحشتناک به ماجرا اضافه کرد و تماشاگران را انگشت به دهان گذاشت. ماجرا از این قرار است که روحی خبیث و خطرناک سراغ راجر و کارولین آمده و با آزار و اذیت آن‌ها می‌خواهد خانه و مزرعه‌اشان را تماما مال خود کند. اد و لورین به خانه‌اشان می‌آیند تا اتفاق‌هایی عجیب و مرموز را بررسی کنند و بفهمند یکسری چیزها به چه دلیل رخ داده، مثلا بوی ناخوشایند و زننده‌ای که زیرزمین را پر کرده.
شیمی و رابطه‌ی ملموس و گرم بین پاتریک ویلسون و و ورا فارمیگا از نقاط قوت فیلم است که یکی از مهم‌ترین مضامین فرنچایز احضار را به ما نشان می‌دهد؛ اینکه عشق می‌تواند تمام پلیدی‌ها را نابود کند. عشق و علاقه‌ای که به هم دارند و اراده‌ی مستحکم و خستگی‌ناپذیرشان در کمک به مردم نیازمند، باعث شده تا در این فیلم‌ها از پس هر موجود فراطبیعی و وحشتناکی که فکرش را بکنید بر بیایند. اصلا به خاطر همین است که در قسمت‌های بعدی می‌بینیم که رابطه‌اشان تهدید می‌شود و در آستانه‌ی فروپاشی قرار می‌گیرد.
نکته‌ای که باعث شده مردم دوباره سراغ این فیلم بیایند و قسمت‌های بعدیش را با علاقه و شیفتگی دنبال کنند فقط ارواح خبیث و صحنه‌های ترسناک فوق‌العاده یا حتی عبارت «بر اساس داستان واقعی» نیست، پاتریک ویلسون و ورا فارمیگا و رابطه‌ی قدرتمند بین این زوج چیزی است که احساسات مخاطبان را با دنیای فیلم پیوند زده. جیمز وان با قسمت اول احضار داستان عاشقانه‌‌ای را پایه‌گذاری کرد که در قسمـت‌های بعدی گسترش یافت و تماشاگرانی که فقط انتظار ترس‌های ناگهانی داشتند با دیدن این بخش از داستان غافلگیر شدند.
منبع: Den of Geek
