آیا سریال گامبی وزیر بر اساس داستانی واقعی است؟
گامبی وزیر فقط یکی از محبوب‌ترین مجموعه‌های تلویزیونی سال ۲۰۲۰ نبود، بلکه داستان تأثیر‌گذار و جالب شطرنج‌بازی به نام بث هارمون (آنیا تیلور جوی) علاقه‌ی جهانیان به شطرنج را برانگیخت.
فروش ست‌های شطرنج در ماه پس از انتشار سریال، بیش از ۸۵ درصد افزایش یافت و کتاب‌های شطرنج بیش از شش برابر نرخ عادی به فروش رفتند. همچنین تحسین منتقدان باعث شد تا این سریال یازده جایزه‌ی امی از جمله بهترین مینی‌سریال و بهترین بازیگر نقش اول زن را دریافت کند.
- سریال گامبی وزیر رکورد پربیننده‌ترین مینی‌سریال نتفلیکس را شکست
- اگر سریال گامبی وزیر را دوست دارید این ۱۵ سریال را هم باید ببینید
- گامبی وزیر؛ ۱۰ حقیقت جالب از پشت صحنه‌ی سریال محبوب نتفلیکس
این سریال بر اساس رمان مشهوری به همین نام و به قلم والتر ترویس در سال ۱۹۸۳، به کارگردانی اسکات فرانک ساخته شد و به گونه‌ای دقیق، رقابت و استراتژی شطرنج را به نمایش گذاشت که حتی کارشناسان شطرنج هم آن را ستودند و آن را شبیه‌سازی درستی از گیم‌پلی واقعی بازی دانستند. خود شخصیت هارمون، خیالی است اما بسیاری از خطوط روایی سریال از رویدادهای واقعی زندگی الهام گرفته شده‌اند.
تغییر جایگاه هارمون، از زندگی استاد بزرگ شطرنج آمریکایی، بابی فیشر الهام گرفته شده است. فیشر در نوجوانی، استعداد خود را در این بازی اثبات کرد و در سن ۱۴ سالگی به جوان‌ترین قهرمان شطرنج ایالات متحده در تاریخ تبدیل شد. فیشر با به دست آوردن تنها امتیاز عالی در تاریخ آمریکا و در سال ۱۹۷۲ قهرمان شطرنج جهان شد و به رنک اول صعود کرد.
فیشر هم مانند هارمون از سختی‌های زیادی در زندگی شخصی رنج می‌برد. هارمون در طول سریال گامبی وزیر با اعتیاد شدید سروکار دارد و فیشر هم با پارانویا و اسکیزوفرنی شدید مقابله می‌کرد. هر دو در تلاش برای برقراری ارتباط با همسالان نوجوان خود بودند و در عوض، هنگام ارتقای جایگاه و مهارت خود، مربیان و دوستانی در میان بازیکنان قدیمی پیدا کردند. فیشر بعدا در طول زندگی خود منزوی‌تر شد، اظهارات افراط‌گرایانه‌ای کرد و از تابعیت ایالات متحده صرف نظر نمود.
رویارویی مشهور فیشر با بوریس اسپاسکی، استاد بزرگ اتحاد جماهیر شوروی در اوج جنگ سرد، شبیه بازی هارمون با واسیلی بورگاف (مارسین دوروچسکی) روس در بازی پایانی قسمت آخر سریال است. فیشر و اسپاسکی سال‌ها با هم رقیب بودند و از قبل، پنج بازی با هم انجام داده بودند که در آن‌ها اسپاسکی سه بار برنده شده بود و دو مسابقه هم به تساوی انجامیده بود. اسپاسکی همچنان پیرترین قهرمان زنده شطرنج جهان است.
این رویدادها در فیلم بیوگرافیک ادوارد زویک در سال ۲۰۱۵ با نام قربانی پیاده به تصویر کشیده شدند که در آن توبی مگوایر در نقش فیشر و لیو شرایبر در نقش اسپاسکی بازی کردند. این فیلم حساسیت مسابقات قهرمانی جهان از جمله استعفای غافلگیرکننده‌ی اسپاسکی و تشویق او در ششمین بازی که بزرگ‌ترین مسابقه تاریخ محسوب می‌شود را به تصویر می‌کشد.
سریال گامبی وزیر با دیدگاهی فمینیستی به داستان می‌پردازد. جنسیت‌گرایی در این ورزش همچنان شایع است. مسابقات قهرمانی شطرنج زنان ایالات متحده از نظر مالی به اندازه مسابقات مردان در سال ۲۰۱۹ درآمدزایی داشت، در صورتی که تنها ۱۴ درصد (درصدی بی‌سابقه) از اعضای فدراسیون شطرنج ایالات متحده، زن هستند.
سوزان بولگار، اعجوبه‌ی شطرنج و قهرمان جهان، گامبی وزیر را به دلیل نمایش شطرنج به‌عنوان فعالیتی احساسی و هیجان‌انگیز ستایش کرد اما تجربیات هارمون درباره تبعیض در سریال را ملایم توصیف کرد. بولگار که در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی فعالیت داشت، تنها بازیکنی است که هر ۶ جام معتبر و اصلی را کسب نموده اما در طول زندگی حرفه‌ای خود، آزار و اذیت‌های فیزیکی و روحی زیادی را تجربه کرده است. او پذیرفتن بزرگوارانه و محترمانه شکست توسط بورگاف پس از بازی نهایی را غیرواقعی خواند.
با این حال، رکوردشکنی سریال گامبی وزیر از نظر تعداد بیننده، اشتیاق بیشتری برای شطرنج بازی کردن در بین بازیکنان زن جوان ایجاد کرده است. فرانک تأیید کرد که فصل دوم یا فیلم دنباله‌ای بر اساس گامبی وزیر ساخته نخواهد شد اما یک اقتباس موزیکال در مراحل اولیه توسعه و تولید است.
منبع: Collider
