آیا می‌توان نظریه‌ی جهانهای موازی را موضوعی علمی در نظر گرفت؟
آیا جهانی که در آن زندگی می‌کنیم تنها جهان موجود است؟ خیال‌پردازان و نویسندگان داستان‌های علمی-تخیلی خیلی زودتر از فیزیکدانان به ایده‌ی جهانهای دیگر فکر کرده بودند، اثبات این حرف را می‌توانید در داستان آلیس در سرزمین عجایب یا موارد مشابه جست‌وجو کنید! اما سوالی که ممکن است فکر خیلی از افراد آشنا با این بحث را مشغول کند، این است که آیا این ایده صرفا یک داستان‌سرایی تخیلی است یا یک نظریه‌ی علمی واقعی؟
جهان ما از سیارات، ستاره‌ها و کهکشان‌ها در بستر فضا زمان ساخته شده است و بر اساس تخمین‌های ستاره‌شناسان، از نظر اندازه به طرز خیره‌کننده بزرگ است، به بیان دیگر جهان هستی حدودا ۹۳ میلیارد سال نوری وسعت دارد! بخشی از این حقیقت را می‌توانید در تصویری که تلسکوپ جمیز وب از ساختارهای کیهان آشکار کرد، مشاهده کنید.
مسلما چنین وسعتی از حد و اندازه‌ی ما برای کاوش بالاتر است، اما اگر جهان ما تنها جهان موجود نباشد، چه؟ چه می‌شود اگر جهانهای موازی در امتدادی ناشناخته و درست در کنار جهان ما وجود داشته باشد؟ در همین راستا کیهان‌شناسان این ایده را نظریه‌ی چندجهانی (Multiverse) می‌نامند و دلایل خوب و قانع‌کننده‌ای هم برای بررسی این مفهوم دارند. درواقع، بسیاری از بهترین مدل‌های علمی برای نظریه‌پردازی درباره‌ی خلق جهان ما، به وجود جهانهای موازی وابسته است!
آیا ایده‌ی جهانهای موازی موضوعی تخیلی است یا علمی؟
جالب است بدانید که ایده‌ی چندجهانی یا جهانهای موازی فقط توسط نویسندگان علمی تخیلی پرورانده نشده است، بلکه ماهیت این تئوری از حوزه‌های معروفی همچون نظریه‌ی ریسمان و مکانیک کوانتومی نشأت گرفته شده است. حتی نظریه تورم کیهانی (Cosmic Inflation) که حکمِ قلب ایده‌های فعلی ستاره‌شناسان درباره‌ی ماهیت کیهان را دارد هم وجود جهانهای دیگر و نظریه‌ی چندجهانی را پیش‌بینی می‌کند. نظریه‌ی جهانهای موازی بر پایه‌ی وجود جهانهای دیگری تقریباً مشابه جهان ما یا به‌طور غیرقابل تصوری متفاوت از جهان ما ساخته شده است. در هر صورت، بحث وجود جهانهای موازی بسیاری از احتمالات جالب و حیرت‌انگیز را به وجود می‌آورند.
برخی از دانشمندان در مخالفت با نظریه‌ی جهانهای موازی اذعان دارند که اگر نمی‌توانید از این جهان خارج شوید، پس جهانهای دیگر را هم کشف نخواهید کرد!
همانطور که بسیاری از نویسندگان تصور می‌کنند، اگر بی‌نهایت جهانهای دیگر وجود داشته باشد، حداقل برخی از آن‌ها دارای نسخه‌ای کاملا متضاد با آنچه هم‌اکنون هستید ارائه می‌کنند. از طرفی این نسخه‌های جایگزین شما ممکن است واقعیت فیزیکی کاملاً متفاوتی را تجربه کنند، چراکه قوانین طبیعت لزوماً برای هر جهان یکسان نیست! همانطور که دید یک ماهی از داخل تُنگ به دنیا، متفاوت از دید ما به دنیاست. در دنیای ماهی قوانین شکست نور و حرکت اجسام (به دلیل تنگ منحنی‌ای که داخل آن است!) با قوانین ما زمین تا آسمان متفاوت است.
به گفته مکس تگمارک «Max Tegmark»، ریاضیدان و کیهان‌شناس از دانشگاه MIT، یک جهان موازی می‌تواند در چهار حالت مختلف وجود داشته باشد:
- یک جهان موازی نمی‌تواند از نظر کیفی چیز جدید و متفاوتی از جهان فعلی خودمان تصور شود.
- یک جهان موازی می‌تواند قوانین بنیادی کاملاً متفاوتی داشته باشد!
- یک جهان موازی می‌تواند قوانین اساسی فیزیک یکسانی با ما داشته باشد، اما ممکن است با شرایط اولیه‌ی متفاوتی شروع شده باشد!
- یک جهان موازی می‌تواند قوانین بنیادی یکسانی داشته باشد، اما در سایر قوانین غیربنیادی، از ما متفاوت باشد.
البته در کنار کسانی که به وجود این جهان‌ها رای می‌دهند، بسیاری از دانشمندان طی سال‌ها، ایده‌ی چندجهانی را به دلیل یک واقعیت ساده رد کرده‌اند؛ و آن این است که اگر نمی‌توانید جهان فعلی خود را ترک کنید، پس هیچ راهی برای اثبات وجود جهانهای دیگر وجود ندارد!
در جست‌وجوی اثباتی برای نظریه‌ی چندجهانی
حال چگونه ثابت کنیم که در یک جهان چندگانه زندگی می‌کنیم؟ برای پاسخ به این سوال باید به دنبال برخوردهای بین جهانی باشیم. به طور کلی برخی از نظریه‌پردازان این حوزه پیشنهاد کرده‌اند که اگر برخورد بین جهان‌ها اتفاق بیافتد، می‌تواند نقاط سرد یا داغی را در نقشه‌ی تابش پس‌زمینه‌ی کیهانی (CMB) به جا بگذارد؛ در چنین حالتی با بررسی آن نقاط می‌توانیم از داستان جهانهای دیگر سر دربیاوریم!
طبق گفته‌ی برخی از فیزیکدان‌ها شاید بتوان رَد برخورد جهانهای دیگر با یکدیگر را در نقاط سرد یا داغِ نقشه‌ی تابش پس‌زمینه‌ی کیهانی یافت!
در کنار این مورد امواج گرانشی هم می‌توانند به شکلی غیرمستقیم به ما کمک کنند، چراکه با وجود چنین امواجی در تار و پود فضا زمان، ممکن است شواهدی برای حمایت از نظریه‌ی تورم کیهانی ارائه شود. این تئوری پیش‌بینی می‌کند که امواج گرانشی به جا مانده از انفجار بزرگ می‌تواند پیچ‌های کوچکی را در تابش زمینه‌ی کیهانی ایجاد کند که امروزه برخی از تلسکوپ‌ها به طور فعال به دنبال آن هستند. این مساله از این لحاظ حائز اهمیت است که اگر محققان بتوانند چنین پیچ‌هایی را در CMB ببینند، در نهایت می‌توانند از ایده‌ی چند جهانی و به وجود آمدن بی‌نهایت حباب جهان، حمایت کنند.
منبع: DISCOVER
پس به نظر میرسه هنوز هیچی قابل اثبات نیست وباید فعلا منتظر خبرهای جدید باشیم . آیا تلسکوپ جیمز وب میتونه عکس هایی بفرسته که بشه برای رد یا قبول جهانهای موازی بهش استناد کرد ؟