آیا سوختگی فریزری مواد غذایی باعث خرابی آنها می‌شود؟
حتما تا به حال برای شما هم پیش آمده که ماده‌ی غذایی را از داخل فریزر بیرون آورده‌اید و متوجه شده‌اید که با یخ پوشیده شده و رنگ و بافت آن تغییر کرده است. به این پدیده «سوختگی فریزری مواد غذایی» می‌گویند. بسیاری از افراد در این شرایط مواد غذایی دچار سوختگی فریزری را دور می‌ریزند اما شاید لازم باشد که این بار تجدید نظر کنید. مهم‌ترین سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا مصرف غذاهایی که دچار سوختگی فریزری شده‌اند ضرر دارد؟ در ادامه در مورد جواب این سوال بیشتر بخوانید.
سوختگی فریزری مواد غذایی چیست؟
وقتی غذا را فریز می‌کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟
وقتی غذاها دچار سوختگی فریزری می‌شوند چه اتفاقی می‌افتد؟
آیا غذایی که دچار سوختگی فریزری شده، سالم است؟
آیا فریز کردن مجدد غذا کار درستی است؟
چطور از سوختگی فریزری مواد غذایی جلوگیری کنیم؟
سوختگی فریزری مواد غذایی چیست؟
قبل از هر چیز باید بدانیم سوختگی فریزری مواد غذایی چیست و چرا اتفاق می‌افتد.
سوختگی فریزری زمانی رخ می‌دهد که رطوبت، از مواد غذایی منجمد شده به طور کامل خارج شود. همه‌ی غذاها آب دارند که در صورت یخ زدن، بلورهای یخ تشکیل می‌دهد و باعث کم‌آبی می‌شود. کم‌آبی باعث خشکی و سفت شدن غذا در زیر لایه‌ای از هزاران کریستال یخ می‌شود.
به عبارت ساده، سوختگی در فریزر فرآیندی است که در آن آب درون سلول‌های مواد غذایی، مانند گوشت، سبزیجات، پیتزا، نان و… تبخیر می‌شود و بخش‌هایی از غذا را از بین می‌برد. این اتفاق معمولاً از سطح به داخل اتفاق می‌افتد یعنی ابتدا سطح مواد غذایی آسیب می‌بیند و بعد کم‌کم به لایه‌های داخلی راه پیدا میکند. سوختگی فریزری مواد غذایی باعث تغییر رنگ و طعم و بافت مواد غذایی می‌شود که البته بیشتر مردم متوجه این تغییر طعم نمی‌شوند.
وقتی غذا را فریز می‌کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟
منجمد کردن غذا یک روند علمی دارد و آن‌قدر سریع که فکر می‌کنید اتفاق نمی‌افتد. اگر این امکان را داشتیم که آب فریزر را زیر یک میکروسکوپ قدرتمند نگاه کنیم، می‌دیدیم که حتی اگر غذا کاملا یخ‌زده به نظر برسد، بسیاری از آب موجود در آن در چند ساعت یا روزهای اول منجمد نمیشود. این زمان به اندازه و ترکیب مواد غذایی منجمد شده بستگی دارد.
دمای یخچال و فریزر شما می‌تواند در زمان باز و بسته شدن، دائما در نوسان باشد؛ به خصوص اگر به طور مکرر و برای مدت طولانی اتفاق بیفتد. پر شدن بیش از حد فریزر هم می‌تواند منجر به زمان انجماد طولانی‌تر در مواد غذایی شود که مشکل سوختگی فریزری را ایجاد میکند اما این تنها مسئله نیست.
مسئله‌ی پیچیده‌تر این است که آب می‌تواند به صورت مایع در حالت فوق‌العاده خنک تا دمای منفی ۵۰ درجه سانتیگراد هم وجود داشته باشد. انجماد مواد غذایی در دماهای بالاتر به این معنی است که آب به احتمال زیاد به شکل کریستال‌های بزرگی یخ می‌زند. این باعث انواع آسیب به دیواره‌های سلولی می‌شود و احتمال تبخیر یا تصعید آب در فریزر را افزایش می‌دهد.
وقتی غذاها دچار سوختگی فریزری می‌شوند چه اتفاقی می‌افتد؟
اکسیژن حاصل از فرایند تبخیر باعث تغییر طعم و رنگ مواد غذایی می‌شود به‌خصوص در گوشت و سایر مواد غذایی که به‌خوبی بسته‌بندی نشده باشند. اما فقط گوشت نیست که تحت تاثیر این فرایند قرار می‌گیرد. هر چقدر یک ماده‌ی غذایی بیشتر در فریزر بماند، احتمال اتفاق افتادن سوختگی فریزری در آن بیشتر می‌شود.
بهترین راه برای پیشگیری از ایجاد سوختگی فریزری در مواد غذایی این است که مواد را به‌خصوص انواع گوشت، به‌خوبی بسته‌بندی کنید و با پوشش مناسب بپوشانید. در واقع تا جایی که ممکن است بسته‌بندی مواد غذایی باید محفوظ باشد و هوا به آن راه پیدا نکند. مطمئن شوید که تمام مواد غذایی کاملا پوشیده شده‌اند؛ در کوچک‌ترین ظرف یا کیسه‌ی فریزر.
غذاهای دیگر چطور؟
گوشت یکی از آن دسته مواد غذایی است که بیشتر از سایر مواد دچار سوختگی فریزری می‌شود. اما غیر از گوشت یکی دیگر از قربانیان اصلی سوختگی فریزری مواد غذایی، بستنی است که خیلی زود حالت یخ‌زده پیدا میکند. البته حتی بستنی دچار سوختگی فریزری هم مثل گوشت، کاملا برای مصرف کردن سالم است اما بافت و حتی طعم آن می‌تواند کاملا تغییر کند. در واقع بخشی که آسیب دیده بافت خامه‌ای بستنی را ندارد. بسته به اینکه حجم سوختگی فریزری چقدر باشد، ممکن است فقط بخش کوچکی از مواد غذایی آسیب ببیند و قسمت‌های عمیق تر آن کاملا سالم باشد.
برای جلوگیری از این مشکل هم باید مطمئن شوید که بستنی را حتما در ظرفی که در آن به‌خوبی بسته می‌شود نگهداری کنید.
اگر میوه‌ها و سبزیجات شما کمی دچار فریزرسوختگی به نظر می‌رسند، ممکن است در هنگام آب شدن و پختن، تغییرات بافتی را نیز تجربه کنند. سعی کنید میوه‌ها را با یک اسموتی خوشمزه ترکیب کنید یا سبزیجات را در یک سوپ مقوی بریزید.
آیا غذایی که دچار سوختگی فریزری شده، سالم است؟
گوشت و بسیاری از انواع مواد غذایی ممکن است دچار این مشکل شوند و مهم‌ترین سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا خوردن این مواد غذایی اشکالی دارد یا نه؟
یک باور اشتباه وجود دارد که می‌گوید اگر یک ماده‌ی غذایی دچار سوختگی فریزری شود، مواد مغذی خود را از دست می‌دهد. اما حقیقت این است که در صورت بروز فریزرسوختگی فقط کیفیت و بافت مواد غذایی تغییر میکند و هیچ مشکلی برای مواد مغذی آن پیش نمی‌آید و می‌توانید این مواد غذایی را بدون هیچ مشکلی مصرف کنید.
هیچ مدرکی مبنی بر اینکه غذا ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد یا هر گونه پاتوژنی ایجاد می‌شود که شما را بیمار میکند وجود ندارد. فقط احتمالا طعم غذا خیلی بد می‌شود.
آیا فریز کردن مجدد غذا کار درستی است؟
پاسخ این سوال به شرایط بستگی دارد.
هر چه تعداد دفعات بیشتری غذا را یخ‌زدایی و دوباره منجمد کنید، باکتری‌ها فرصت بیشتری برای تولید مثل دارند. شما می‌توانید این مشکل را تنها با آب کردن یخ غذا در یخچال و گرم کردن مجدد تنها بخشی که قصد مصرف آن را دارید، کاهش دهید. سپس باید در اسرع وقت آن را دوباره فریز کنید. مواد غذایی که به مدت دو ساعت یا بیشتر در یخچال مانده‌اند را دوباره فریز نکنید.
با این حال، با تصمیم به یخ‌زدایی و یخ زدن مجدد مواد غذایی، آسیب سلولی بیشتری به غذا وارد می‌کنید که می‌تواند مسیری آسان‌تر برای سوختگی در فریزر باشد. در عوض، سعی کنید غذای خود را قبل از انجماد تقسیم کنید تا بتوانید به جای فریز کردن مجدد، فقط آنچه را که نیاز دارید از فریزر خارج کنید.
چطور از سوختگی فریزری مواد غذایی جلوگیری کنیم؟
خوشبختانه راه‌های زیادی وجود دارد که بتوانید از این مشکل جلوگیری کنید. موقع فریزر کردن مواد غذایی به این نکات توجه کنید:
۱. تنظیم دمای مناسب فریزر
فریزر شما همیشه باید در دمای مناسب فریز کردن مواد غذایی باشد. دمای مناسب برای فریزر، کمترین دمای ممکن یعنی صفر درجه و کمتر است. در این دما، آب به شکل کریستال‌های ریزتری یخ می‌زند. آسیب سلولی مواد غذایی کمتر می‌شود و فرصت کمتری برای بخار شدن آب موجود در مواد غذایی وجود خواهد داشت.
اگر دمای پایین را با کیسه‌های فریزر وکیوم همراه کنید، بهترین نتیجه را می‌گیرید. این کیسه‌های فریزر اصلا هوا نمی‌کشند. فریز کردن مواد غذایی راه خوبی برای طولانی‌تر کردن عمر مصرف آن است اما باید به فرایند فریزر کردن مواد غذایی هم توجه کنید.
۲. پوشاندن مواد غذایی
قبل از قرار دادن مواد غذایی در فریزر حتما آنها را خوب بپوشانید تا در معرض هوا نباشند. سوختگی فریزری مواد غذایی زمانی اتفاق می‌افتد که مواد با هوا تماس پیدا کنند. پس مطمئن شوید که گوشت و سایر مواد غذایی خیلی خوب پوشیده شده باشند. برای این منظور می‌توانید از کیسه‌های فریزر و ارگانایزرها و ظرفهای مخصوص نگهداری مواد غذایی در فریزر استفاده کنید. در نهایت باید تلاش کنید تا مواد غذایی کمترین تماس را با هوا داشته باشند.
۳. عجله کردن در فریزر کردن مواد غذایی
شاید شما هم از آن دسته افرادی باشید که برای فریزر کردن مواد غذایی خیلی عجله دارند. مثلا سوپی که هنوز بخار از روی آن بلند می‌شود و داغ است، سریع فریزر می‌کنند. این کار نه‌تنها باعث کاهش بهره‌وری فریزر می‌شود و مصرف انرژی را افزایش می‌دهد، بلکه غذا را بیشتر در معرض سوختگی فریزری قرار می‌دهد.
بهترین راه برای فریز کردن مواد غذایی این است که آنها را ابتدا سرد کنید و بعد در فریزر بگذارید. مثلا اگر ماده‌ی غذایی خام است، آن را در یخچال بگذارید. اگر غذای پخته است صبر کنید تا کامل خنک شود و بعد به فریزر منتقل کنید.
۴. بررسی کردن مواد غذایی فریز شده
همیشه باید حواستان به مواد غذایی داخل فریزر باشد. هر چقدر مواد مدت بیشتری در فریزر بمانند احتمال سوختگی فریزری مواد غذایی بیشتر می‌شود. به همین دلیل مهم است بدانید که هر کدام از مواد موجود در فریزر برای چه مدتی فریز شده‌اند. برای اینکه فریزر شما همیشه مرتب باشد و مواد غذایی دچار مشکل نشوند، هر زمان که غذا یا مواد خام را فریز می‌کنید حتما روی آن تاریخ فریز کردن غذا را بزنید. مخصوصا اگر عادت دارید مواد غذایی را در حجم زیاد می‌خرید و فریز می‌کنید.
۵. پر نکردن بیش‌ازحد فریزر
هیچ‌وقت فریزر را بیش از حد پر نکنید. پر کردن زیاد فریزر، به‌خصوص با مواد فریز نشده‌ای که در حجم زیاد یک باره در فریزر قرار می‌دهید، باعث ایجاد مشکل در عملکرد فریزر می‌شود. در نتیجه روند فریز شدن مواد غذایی کند می‌شود و احتمال سوختگی فریزری مواد غذایی بیشتر می‌شود.
جمع‌بندی
در حالت کلی، سوختگی فریزری مواد غذایی با بخار شدن کامل آب موجود در مواد غذایی ایجاد می‌شود. بهترین راه برای جلوگیری از این مشکل، بسته بندی کردن صحیح موادغذایی است طوری که در معرض هوای آزاد قرار نگیرند و تا جایی که ممکن است، هوای داخل ظرفهای آنها خارج شود.
در حالی که بر اثر سوختگی فریزری مواد غذایی بافت و طعم آنها تغییر میکند، اما هیچ مشکلی برای مصرف خوراکی ندارند. یعنی مصرف آن ها باعث بیماری نمیشود فقط کیفیت غذاهای شما را کاهش می‌دهد.
منبع: Eatingwell
