جزئیات راه‌اندازی تاکسی هوایی در ایران
در حالی که پیش از این هم موضوع تاکسی هوایی بارها در کشور مطرح شده، اما این روزها بحث راه‌اندازی این سامانه‌ی حمل‌ونقل در ایران به صورت جدی‌تری دنبال می‌شود و به احتمال زیاد در ماه بهمن شاهد آغاز به‌کار آن خواهیم بود.
بحث راه‌اندازی تاکسی‌های هوایی در ایران مانند خود صنعت هوایی کشور، سابقه‌ای طولانی دارد. پیش از انقلاب «شرکت ایر تاکسی» در ایران برای ایجاد تاکسی هوایی و پروازهای هوانوردی عمومی فعالیت داشت که در نهایت با چند شرکت دیگر ادغام و شرکت «هواپیمایی آسمان» شکل گرفت. اما تا چند سال پیش توجه زیادی به پیگیری تاکسی‌های هوایی نشده بود و شاید نیاز جدی هم در این زمینه احساس نمی‌شد.
با این وجود از چند سال گذشته گاهی موضوع راه‌اندازی تاکسی هوایی در کشور خبرساز می‌شود. این بار اما این موضوع بیش از گذشته رنگ واقعیت به خود گرفته است. بحث تاکسی هوایی در جهان هم در سال‌های اخیر بیشتر دنبال می‌شود و این موضوع به‌ویژه با فعالیت شرکت‌های گوناگون از جمله ایرباس، هیوندای، تویوتا، اوبر و کشورهایی مانند ترکیه در زمینه‌ی هواگردهای عمودپرواز شهری پرشتاب‌تر پیگیری می‌شود.
هواپیمای داسو اوییشن فالکون ۲۰E «شرکت ایر تاکسی» ایران در دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی
Credit: Brian Bickers, Air-Britain Photographic Image Collection
با توجه به نیازهای توسعه‌ی سامانه‌های حمل‌ونقلی نوین برای آینده، ستادی تحت عنوان «ستاد فناوری فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته» به‌عنوان زیرمجموعه‌ی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شکل گرفته است که به طور ویژه به مباحث مرتبط از جمله راه‌اندازی تاکسی هوایی می‌پردازد و از کسب‌وکارهای این حوزه حمایت می‌کند.
طبق اعلام رییس این ستاد، تاکسی هوایی در کشور از بهمن ماه به طور رسمی آغاز به‌کار خواهد کرد و فرودگاه مهرآباد به عنوان نخستین فرودگاه پذیرای این سامانه‌ی حمل‌ونقل درنظر گرفته شده است. در حال حاضر تنها از هواپیماهای سبک و فوق سبک به منظور تاکسی هوایی در ایران استفاده خواهد شد.
منوچهر منطقی با تأکید بر اینکه نخستین پرواز به طور قطع در ماه بهمن از فرودگاه مهرآباد انجام خواهد شد، در گفت‌وگو با مهر افزود: «پرواز تاکسی‌های هوایی دو مشکل داشت که یکی مربوط به اخذ مجوزها و دیگری مربوط به شیوه‌ی استفاده از فرودگاه‌ها بود.»
طبق گفته‌ی او مجوز پرواز ناوگان «ایر تاکسی» (Air Taxi) به‌تازگی از سازمان هواپیمایی کشوری دریافت شده است و نحوه‌ی استفاده از فرودگاه‌ها هم برای این نوع تاکسی‌ها تدوین شده است.
موضوع مهم دیگر در زمینه‌ی راه‌اندازی تاکسی هوایی در ایران روان بودن مسیرهای پروازی است. به این منظور مسیرهای پرواز تاکسی‌ها باید از مسیرهای پرواز هواپیماهای مسافربری جدا باشد که بررسی‌های لازم در این زمینه انجام شده و در ماه آذر تکمیل خواهد شد.
در حال حاضر تاکسی هوایی در ایران تنها شامل هواپیماهای فوق سبک و سبک تا نهایتا ۹ تن وزن خواهد بود که گنجایشی از ۲ تا ۱۹ نفر را شامل می‌شوند. شرکت‌های گوناگونی در کشور مدل‌های گوناگونی از هواپیماهای عمدتا فوق سبک را از کشورهای دیگر خریداری کرده‌اند و برخی از شرکت‌های ایرانی هم به تولید این نوع هواپیماها تا ظرفیت ۴ نفر می‌پردازند. استفاده از این نوع هواپیماها به‌ویژه در فرودگاه‌های کوچکتر کشور رواج بیشتری دارد تا جایی که در سال‌های گذشته قرار بود نخستین ناوگان تاکسی هوایی کشور در بجنورد آغاز به کار کند.
هواپیمای فوق سبک JMB VL3 در فرودگاه بجنورد
Credit: Vahid Khademi, IRNA
منطقی پیش از این با اشاره به اینکه به طور کلی در تاکسی‌های هوایی از بالگرد، هواپیماهای ملخی و هواپیماهای جت استفاده می‌شود به شبکه‌ی خبر گفته بود: «بالگرد با قدمت بیشتر در سکوهای نفتی، حمل قطعات و حمل نفر و بیمارها استفاده می‌شود. هواپیماهای ملخی با ظرفیت ۴ تا ۱۰ نفر تاکسی های ارزان‌قیمت هستند و می‌توانند در فرودگاه‌هایی با باند کوتاه هم فرود داشته باشند. بخش عمده‌ی هواپیماهای جت استفاده شده ظرفیت ۶ تا ۱۲ نفر دارند اما بیشتر کشورها از هواپیماهای ملخی استفاده می‌کنند.»
اگرچه راه‌اندازی تاکسی هوایی کشور پروژه‌ای دولتی است اما شرکت‌های خصوصی هم پس از کسب تجربه‌ی کافی و داشتن نیروی انسانی و زیرساخت‌های لازم وارد خدمات‌دهی خواهند شد. ایسنا به نقل از محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی کشور نوشت: «استفاده از ظرفیت هواپیماهای سبک و فوق سبک در فرودگاه‌های کشور یک فرصت و ضرورت است که به مردم در شرایط خاص خدمات ارائه دهند. استفاده از این نوع هواپیماها برای جابه‌جایی از شهری کوچک به شهر دیگر موضوع پیچیده‌ای نیست و هم‌اکنون هم وجود دارد که می‌تواند تقویت شود.»
وی خاطرنشان کرد: «منع قانونی در زمینه‌ی استفاده‌ی عموم از تاکسی‌های هوایی وجود ندارد و افراد و شرکت‌ها تنها باید تقاضای خود را به سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان مرجع تصمیم‌گیر ارائه کنند.»
هواپیمای فوق سبک آموزشی سسنا ۱۷۲R Skyhawk هواپیمایی معراج
Credit: Mohammadreza Izadi/Airliners
به گفته‌ی منوچهر منطقی هم‌اکنون ۱۸ شرکت دانش‌بنیان درگیر پروژه‌ی تاکسی هوایی در ایران هستند که این تعداد پس از نخستین پرواز احتمالا تا ۳۶ شرکت افزایش خواهد داشت. بدین ترتیب انتظار می‌رود که پس از راه‌اندازی رسمی تاکسی هوایی در ایران، شاهد فعالیت‌های جدی‌تری در این حوزه باشیم و احتمالا گام‌هایی هم در جهت توسعه و استفاده از هواگردهای شهری در کسور انجام خواهد شد. موضوعی که در دهه‌ی پیش رو یکی از گزینه‌های قطعی برای حمل‌ونقل در جهان است.
به نوشته‌ی Middle East Monitor به نقل از تهران تایمز، آرمان بیات یکی از مشاوران پروژه‌ی تاکسی هوایی در شرکت فرودگاه‌های کشور با اشاره به اینکه این سامانه، پروازهای کوتاه بدون برنامه‌ریزی را ممکن می‌سازد، خاطرنشان کرد: «بسیاری از فرودگاه‌های کشور دارای زیرساخت‌های مناسب برای تاکسی هوایی هستند و نیازی به تغییرات اساسی برای هماهنگ بودن با تاکسی هوایی ندارند.»
او افزود: «تقریبا از ظرفیت ۸۰ درصد از فرودگاه‌های کشور به دلیل نبود استانداردهای مناسب برای پرواز هواپیماهای بزرگ، استفاده نمی‌شود.» بیات معتقد است که با راه‌اندازی تاکسی‌های هوایی، این فرودگاه‌های کوچک دوباره عملیاتی و کاربردی خواهند شد.
به گفته‌ی او راه‌اندازی تاکسی هوایی در ایران علاوه بر ایجاد فرصت‌های شغلی جدید برای هزاران نفر، باعث ایجاد ترافیک هوایی و شبکه‌ی مویرگی در سراسر کشور می‌شود که بر دیگر زمینه‌های اقتصادی مانند صنعت، کشاورزی، گردشگری، تجارت اثر خواهد گذاشت و از سوی دیگر موجب صرفه‌جویی در زمان صاحبان صنایع می‌شود که به نوبه‌ی خود تأثیر مثبتی بر عملکرد شرکت‌های آن‌ها می‌گذارد.
بدین ترتیب به نظر می‌رسد که این بار گام‌های جدی‌تری در زمینه‌ی راه‌اندازی تاکسی هوایی در ایران برداشته شده است و به‌زودی شاهد پرواز رسمی ناوگان آن خواهیم بود. مسیری که آغاز آن با توجه به گسترش فعالیت‌های کشورهای گوناگون در زمینه‌ی دستیابی به روش‌های نوین حمل‌ونقل برای آینده، یک ضرورت به‌شمار می‌آید.
عکس کاور: هواپیمای امبرائر EMB-110P1A پیام ایر از انواع مناسب برای استفاده در خطوط تاکسی هوایی
Credit: Konstantin von Wedelstaedt/Airliners
شاد میبرنت شاد روان بر میگردونن!
جوک سال