۱۰ علامت شایع کمبود ید در بدن که احتمالا نمی‌دانید

با وجود تلاش‌های جهانی برای دسترسی آسان به ید از طریق رژیم‌ غذایی، تقریبا ۲ میلیارد نفر هنوز در معرض خطر ابتلا به کمبود آن هستند. ید یکی از اجزای ضروری هورمون‌های تولید شده توسط غده‌ی تیروئید است. به همین دلیل، کمبود آن در رژیم غذایی باعث کاهش سطح این هورمون‌ها می‌شود و شما را به کم‌کاری تیروئید مبتلا می‌کند. هورمون‌های تیروئید برای رشد مغز و جسم کودکان ضروری هستند و در بزرگسالان روی عملکرد تمام اندام‌ها تاثیر می‌گذارند. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ شایع‌ترین علائم کمبود ید را بررسی می‌کنیم و راه‌ی درمان آن را توضیح می‌دهیم. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.

علائم کمبود ید در بدن

از مهم‌ترین اثرات کمبود ید در بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. گواتر

تورم در جلوی گردن شایع‌ترین علامت کمبود ید است. این مشکل که گواتر نامیده می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که غده‌ی تیروئید بیش از حد بزرگ شود. تیروئید یک غده‌ی کوچک پروانه‌ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. این غده با دریافت سیگنال از هورمون محرک تیروئید (TSH) که توسط هیپوفیز ترشح می‌شود، شروع به ساخت هورمون‌های تیروئید می‌کند.

هنگامی که سطح TSH خون افزایش می‌یابد، غده‌ی تیروئید از ید برای تولید هورمون‌ها استفاده می‌کند. اما هنگامی که بدن شما ید کمی دارد، این غده نمی‌تواند به اندازه‌ی کافی هورمون بسازد. درنتیجه، برای جبران این مشکل سخت‌تر کار می‌کند که این موضوع باعث رشد و تکثیر سلول‌ها می‌شود و در نهایت گواتر را به وجود می‌آورد.

خوشبختانه، در اکثر موارد می‌توان گواتر را با افزایش مصرف ید درمان کرد. با این حال اگر گواتر برای سال‌ها ‌به‌صورت درمان نشده باقی بماند، ممکن است باعث آسیب دائمی تیروئید شود.

• ۶ نشانه که از کمبود ویتامین A در بدن خبر می‌دهند

۲. افزایش وزن

افزایش وزن یکی از بارزترین نشانه‌های کمبود ید است. اگر بدن ید کافی برای ساخت هورمون‌های تیروئید نداشته باشد، به کم‌کاری تیروئید مبتلا می‌شوید که این می‌تواند باعث بالا رفتن وزن شود. چرا که هورمون‌های تیروئید به کنترل متابولیسم (فرآیندی که غذا را به انرژی و گرما تبدیل تبدیل می‌کند) کمک می‌کنند.

هنگامی که سطح هورمون تیروئید پایین است، بدن شما در زمان استراحت کالری کمتری می‌سوزاند. به عبارت دیگر، بخش زیادی از کالری غذاهایی که می‌خورید به‌صورت چربی در سلول‌ها ذخیره می‌شود. افزودن ید به رژیم غذایی باعث تقویت متابولیسم می‌شود، چون این کار به بدن کمک می‌کند که هورمون‌ تیروئید بیشتری تولید کند.

۳. خستگی و ضعف‌

خستگی و ضعف هم از علائم شایع کمبود ید هستند. بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که تقریبا ۸۰ درصد افراد مبتلا به کمبود ید یا کم‌کاری تیروئید احساس خستگی و ضعف می‌کنند. این علائم به این دلیل رخ می‌دهند که هورمون‌های تیروئید به بدن در تولید انرژی کمک می‌کنند. وقتی سطح هورمون تیروئید پایین است، بدن نمی‌تواند به اندازه‌ی کافی انرژی تولید کند. درنتیجه، سطح انرژی بدن به‌شدت کاهش می‌یابد و عملکرد عضلات مختل می‌شود که این اتفاق با احساس ضعف و خستگی همراه است.

۴. ریزش مو

ریزش مو یکی از علائمی است که نشان می‌دهد احتمالا به کمبود ید مبتلا هستید. هورمون‌های تیروئید به کنترل رشد فولیکول‌های مو کمک می‌کنند. هنگامی که سطح هورمون تیروئید پایین است، این احتمال وجود دارد که بازسازی فولیکول‌های مو متوقف شود. با گذشت زمان، این امر به ریزش مو منجر می‌شود.

یک مطالعه روی ۷۰۰ نفر نشان داد که ۳۰ درصد افرادی که به کمبود هورمون‌های تیروئید مبتلا هستند، ریزش مو را تجربه می‌کنند. با این حال، سایر مطالعات نشان داده‌اند که کمبود این هورمون‌ها فقط در کسانی که سابقه‌ی خانوادگی ریزش مو دارند باعث ریختن موها می‌شود.

اگر به دلیل کمبود ید دچار ریزش مو شده باشید، دریافت کافی این ماده‌ی معدنی مهم می‌تواند سطح هورمون تیروئید را در بدن شما اصلاح کند و جلوی ریزش مو را بگیرد.

۵. پوست خشک و پوسته پوسته

خشکی پوست و پوسته پوسته شدن آن از نشانه‌های کمبود ید و کم‌کاری تیروئید است. بر اساس تحقیقات، تقریبا در ۷۷ درصد افراد مبتلا به کمبود هورمون تیروئید پوست خشک و پوسته پوسته می‌شود.

هورمون‌های تیروئید که حاوی ید هستند به بازسازی سلول‌های پوست کمک می‌کنند. هنگامی که سطح هورمون تیروئید پایین است، این بازسازی متوقف می‌شود و سلول‌های مرده‌ی پوست روی هم جمع می‌شوند که این باعث خشک شدن پوست می‌شود.

علاوه بر این، هورمون‌های تیروئید به بدن در تنظیم عرق کمک می‌کنند. کسانی که سطح هورمون تیروئید پایین‌تری دارند، مانند افراد مبتلا به کمبود ید، نسبت به افرادی که سطح هورمون تیروئید آن‌ها در محدوده‌ی طبیعی است، کمتر عرق می‌کنند. با توجه به اینکه عرق به مرطوب کردن و هیدراته نگه داشتن پوست کمک می‌کند، کمبود آن ممکن است باعث خشک شدن پوست شود.

• کمبود کدام ویتامین‌ باعث پف زیر چشم می‌شود؟

۶. احساس سرما

۸۰ درصد کسانی که سطح هورمون تیروئید آن‌ها پایین است، نسبت به سرما بیش از حد حساس هستند. از آنجا که ید برای تولید هورمون‌های تیروئید استفاده می‌شود، کمبود آن می‌تواند سطح این هورمون‌ها را کاهش دهد. همان‌طور که می‌دانید هورمون‌های تیروئید به کنترل متابولیسم کمک می‌کنند و به همین دلیل کاهش آن‌ها به کند شدن متابولیسم منجر می‌شود. کند شدن متابولیسم به معنی کاهش تولید گرما است که این باعث می‌شود قادر به تحمل سرما نباشید.

علاوه بر این، شواهد علمی نشان می‌دهد که هورمون‌های تیروئید به تقویت فعالیت چربی قهوه‌ای که در تولید گرما نقش دارد کمک می‌کنند. بنابراین، کمبود ید و درنتیجه کاهش هورمون‌های تیروئید می‌تواند از عملکرد صحیح چربی قهوه‌ای جلوگیری کند.

۷. تغییر ضربان قلب

ضربان قلب تحت تاثیر مقدار ید بدن قرار می‌گیرد، یعنی کمبود شدید این ماده‌ی معدنی باعث کند شدن ضربان قلب می‌شود، در حالی که افزایش بیش از حد آن باعث می‌شود قلب شما سریع‌تر از حد معمول بتپد. کند شدن غیرطبیعی ضربان قلب با احساس ضعف، خستگی و سرگیجه همراه است.

۸. مشکل در یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات

در مطالعه‌ای که روی بیش از ۱۰۰۰ بزرگسال انجام شد، افرادی که سطح هورمون تیروئید بالاتری داشتند، در مقایسه با افراد مبتلا به کمبود هورمون تیروئید، در آزمون‌های یادگیری و حافظه عملکرد بهتری از خود نشان دادند.

هورمون‌های تیروئید به رشد و تکامل مغز کمک می کنند. به همین دلیل، کمبود ید که برای ساخت این هورمون‌ها ضروری است می‌تواند رشد مغز را کاهش دهد. در یک مطالعه مشاهده شد که هیپوکامپ (بخشی از مغز که حافظه‌ی بلندمدت را کنترل می‌کند) در افراد مبتلا به کمبود هورمون تیروئید کوچکتر به نظر می‌رسد.

۹. مشکلات دوران بارداری

زنان باردار در معرض خطر کمبود ید هستند، چون برای رفع نیازهای تغذیه‌ای خود و همچنین رشد جنین به مقدار زیادی ید نیاز دارند. افزایش تقاضا برای مصرف ید در طول شیردهی هم ادامه دارد، چرا که شیرخواران باید ید مورد نیاز خود را از طریق شیر مادر دریافت ‌کنند.

مصرف نکردن ید کافی در دوران بارداری و شیردهی ممکن است برای مادر و کودک عوارض جانبی داشته باشد، به طوری که مادران علائم کم‌کاری تیروئید مانند گواتر، ضعف، خستگی و احساس سرما را تجربه می‌کنند و کودکان با مشکل توقف رشد مغز و مختل شدن رشد جسمی مواجه می‌شوند.

۱۰. پریودهای سنگین یا نامنظم

مانند سایر عوارض کمبود ید، این مشکل هم با کاهش سطح هورمون‌های تیروئید مرتبط است. در یک مطالعه، در ۶۸ درصد زنان مبتلا به کمبود هورمون‌های تیروئید چرخه‌های قاعدگی نامنظم بودند. در زنان سالم شیوع این مشکل ۱۲ درصد بود. سایر تحقیقات هم نشان داده‌اند که کاهش سطح این هورمون‌ها می‌تواند سیگنال‌های هورمونی تنظیم‌کننده‌ی چرخه‌ی قاعدگی را مختل کند و به خونریزی شدید قاعدگی منجر شود.

تشخیص کمبود ید

هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص کمبود ید وجود ندارد، اما پزشک می‌تواند این مشکل را با روش‌های مختلف شناسایی کند. معمولا بیشتر افراد مبتلا به کمبود ید به‌دلیل ایجاد گواتر به پزشک مراجعه می‌کنند. پزشک ناحیه‌ی گردن را معاینه می‌کند و از شما در مورد نوع نمکی که استفاده می‌کنید سوال می‌پرسد. سپس ممکن است سونوگرافی گردن یا آزمایش ادرار را توصیه کند.

آزمایش ادرار به تشخیص کمبود ید کمک می‌کند، چون تقریبا ۹۰ درصد ید از طریق ادرار دفع می‌شود. نتیجه‌ی به دست آمده از این آزمایش به‌صورت تفسیر می‌شود:

• ۵۰ تا ۹۹ میکروگرم ید در لیتر: کمبود خفیف
• ۲۰ تا ۴۹ میکروگرم ید در لیتر: کمبود متوسط
• کمتر از ۲۰ میکروگرم ید در لیتر: کمبود شدید

آزمایش ادرار فقط وضعیت فعلی ید را در بدن نشان می‌دهد، بنابراین نمی‌توان از آن برای تشخیص وضعیت ید در طولانی‌مدت استفاده کرد. اندازه‌گیری غلظت سرمی تیروگلوبولین یک آزمایش خون است که می‌تواند شدت کمبود ید را در درازمدت نشان دهد. چون این پروتئین توسط غده‌ی تیروئید تولید می‌شود و بالا رفتن آن به معنی افزایش فعالیت این غده به منظور جبران کمبود ید است.

درمان کمبود ید

در کمبود ید بدون عارضه، اصلاح رژیم غذایی تنها کاری است که باید انجام شود. در صورت ابتلا به گواتر، رژیم غذایی می‌تواند اندازه‌ی آن را تا حدودی کاهش دهد، اما ممکن است لازم باشد از داروی لووتیروکسین هم استفاده کنید. با این حال، بسیاری از بیماران با این گزینه‌ها موفق به کاهش اندازه‌ی گواتر نمی‌شوند و باید از سایر راهکارهای درمانی استفاده کنند.

اگر گواتر باعث درد، اختلال بلع یا مشکل در تنفس شود، پزشک احتمالا جراحی را به شما توصیه می‌کند. بعد از جراحی، بسته به اینکه چه مقدار از تیروئید برداشته شده باشد، باید درمان جایگزینی هورمون تیروئید را انجام دهید.

غذاهای غنی از ید

ید در تعداد کمی از غذاها وجود دارد. این موضوع یکی از دلایلی است که باعث شده است کمبود آن در سراسر جهان شایع باشد. با مصرف یک‌چهارم قاشق چای‌خوری (۱/۵ گرم) نمک یددار می‌توانید ۴۷ درصد نیاز روزانه‌ی بدن به این ماده‌ی معدنی ضروری را تامین کنید. غذاهای زیر هم به تامین ید مورد نیاز بدن کمک می‌کنند:

• یک لیوان ماست ساده: ۵۰ درصد نیاز روزانه
• ۸۵ گرم میگو: ۲۳ درصد نیاز روزانه
• یک عدد تخم‌مرغ بزرگ: ۱۶ درصد نیاز روزانه
• پنج عدد آلوی خشک: ۹ درصد نیاز روزانه

مقادیر کمتری از این ماده‌ی معدنی در ماهی، گوشت گاو، مرغ، لوبیاچیتی، شیر و سایر محصولات لبنی یافت می‌شود. با این حال، بهترین راه برای دریافت ید افزودن نمک یددار به غذاها است. معمولا مصرف نصف قاشق چای‌خوری (سه گرم) نمک یددار در روز برای جلوگیری از کمبود کافی است.

عرق شیرین بیان نیوشام - ۲ لیتر

۸۴,۰۰۰

تومان

دمنوش تخم کاهو - ۲۰۰ گرم

۱۹۹,۶۴۰

تومان

خرید انواع مواد غذایی از دیجی‌کالا

مشاهده همه

• ۱۲ علامت مهم که نشان می‌دهند بیش از حد نمک مصرف می‌کنید

کلام پایانی

بدن شما از ید برای ساخت هورمون‌های تیروئید استفاده می‌کند. به همین دلیل است که کمبود ید می‌تواند باعث کم‌کاری تیروئید شود، وضعیتی که در آن بدن نمی‌تواند به اندازه‌ی کافی هورمون تیروئید بسازد. خوشبختانه، پیشگیری از کمبود این ماده‌ی معدنی آسان است. افزودن نمک یددار به وعده‌های غذایی اصلی به شما کمک می‌کند که نیاز روزانه‌ی خود را برآورده کنید. با این حال اگر فکر می‌کنید کمبود ید دارید، بهتر است با پزشک صحبت کنید.

منابع: verywellhealth, healthline