اختلال انفجاری خشم چیست و چگونه باید با آن مقابله کرد؟
اختلال انفجار خشم (IED) اختلالی است که شامل طغیان‌های ناگهانی خشم، پرخاشگری یا خشونت است. این واکنش‌ها غالبا غیرمنطقی یا نامتناسب با موقعیت هستند. در حالی که اکثر افراد گاه‌به‌گاه عصبانی می‌شوند، IED شامل طغیان‌های مکرر و ناگهانی است. افراد مبتلا به IED ممکن است دچار عصبانیت شدید، تخریب وسایل یا حمله لفظی یا فیزیکی به دیگران شوند. در این مطلب از دیجی‌کالا مگ با اختلال انفجاری خشم بیشتر آشنا شویم.
علائم اختلال انفجار خشم چیست؟
اختلال انفجاری خشم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
علت اختلال انفجاری خشم چیست و چه کسانی در معرض خطر هستند؟
روش‌های درمان اختلال انفجاری خشم
عوارض اختلال انفجاری خشم
چند توصیه‌ی حیاتی
علائم اختلال انفجار خشم چیست؟
حملات تکانشی و پرخاشگرانه، که ویژگی بارز IED هستند، می‌توانند اشکال مختلفی داشته باشند. بعضی از رفتارهایی که ممکن است نشانه IED باشند عبارتند از:
- فریاد زدن و داد و بیداد کردن
- مشاجرات شدید
- عصبانیت شدید و از کوره در رفتن
- تهدید کردن
- عصبانیت هنگام رانندگی
- مشت زدن به دیوار یا شکستن بشقاب
- آسیب زدن به اموال
- خشونت فیزیکی، مثل سیلی زدن یا هل دادن
- دعوا و درگیری فیزیکی
- خشونت خانگی
- حمله
این حملات اغلب بدون هیچ هشداری یا با هشدار بسیار کمی رخ می‌دهند و کوتاه‌مدت هستند و به ندرت بیشتر از نیم ساعت طول می‌کشند. این حملات ممکن است همراه با علائم فیزیکی مثل موارد زیر ظاهر شوند:
- افزایش انرژی (افزایش آدرنالین)
- سردرد یا احساس فشار در سر
- تپش قلب
- تنگی قفسه سینه
- تنش عضلانی
- سوزن سوزن شدن
- لرزش
احساس تحریک‌پذیری، خشم و از دست دادن کنترل معمولا قبل یا در حین حمله گزارش می‌شود. افراد مبتلا به IED ممکن است دچار افکار رقابتی یا احساس جدایی عاطفی شوند. بلافاصله پس از حمله هم ممکن است احساس خستگی یا رها شدن داشته باشند. افراد مبتلا به این اختلال اغلب بعد از یک حمله، احساس پشیمانی یا گناه را گزارش می‌دهند. در بعضی از افراد مبتلا به IED این حملات به طور منظم رخ می‌دهند و در برخی دیگر، پس از هفته‌ها یا ماه‌ها رفتار غیرتهاجمی رخ می‌دهند. طغیان‌های لفظی ممکن است بین اعمال خشونت فیزیکی رخ دهند.
اختلال انفجاری خشم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
نسخه‌ی جدید راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (DSM-5) شامل معیارهای تشخیصی به‌روز شده برای اختلال انفجاری خشم است. معیارهای جدید بین موارد زیر تمایز قائل می‌شوند:
- حملات مکرر پرخاشگری کلامی بدون آسیب جسمی به افراد یا وسایل
- اعمال کم‌تکرار رفتار مخرب یا تهاجمی که باعث آسیب جدی به افراد یا وسایل می‌شود.
اختلالی که با رفتار تکانشی و پرخاشگرانه مشخص می‌شود در تمام نسخه‌های DSM وجود داشته است. با این حال، برای اولین بار در نسخه‌ی سوم، اختلال انفجار خشم (IED) نامیده شد. قبل از نسخه‌ی سوم تصور می‌شد که این اختلال نادر است. با به‌روز شدن معیارهای تشخیصی و پیشرفت در تحقیقات مربوط به IED، اکنون اعتقاد بر این است که این اختلال بسیار شایع‌تر از آن چیزی است که قبلا تصور می‌شد.
یک مطالعه در سال ۲۰۰۵ نشان داد که ۳/۶ درصد از ۱۳۰۰ نفر که برای یک مشکل سلامت روان به دنبال درمان بودند، معیارهای DSM-5 را برای IED در دوره‌ای از زندگی خود داشتند. علاوه بر این، ۱/۳ درصد معیارها را برای تشخیص فعلی داشتند.
یک مطالعه‌ی دیگر در سال ۲۰۰۶ با شرکت ۹۲۸۲ هم نفر نشان داد که ۳/۷ درصد معیارهای DSM-5 را برای IED در دوره‌ای از زندگی خود و ۹/۳ درصد معیارها را در ۱۲ ماه گذشته داشتند.
علت اختلال انفجاری خشم چیست و چه کسانی در معرض خطر هستند؟
اطلاعات کمی در مورد علت IED وجود دارد. به احتمال زیاد علت این اختلال ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. عوامل ژنتیکی شامل ژن‌هایی هستند که از والدین به فرزند منتقل می‌شوند. عوامل محیطی هم شامل رفتارهایی هستند که فرد در دوران کودکی در معرض آن‌ها قرار می‌گیرد. شیمی مغز هم ممکن است در این زمینه نقش داشته باشد. مطالعات نشان می‌دهد که رفتار تکانشی و پرخاشگرانه مکرر با سطوح پایین سروتونین در مغز مرتبط است.
اگر شما نشانه‌های زیر را دارید ممکن است در معرض خطر ابتلا به اختلال انفجار خشم باشید:
- سن زیر ۴۰ سال
- بزرگ شدن در خانواده‌ای که خشونت کلامی یا فیزیکی در آن وجود داشته است
- تجربه‌ی حوادث ناگوار متعدد در دوران کودکی
- ابتلا به یک بیماری روانی دیگر که باعث رفتار تکانشی یا مشکل‌ساز می‌شود. بیماری‌هایی مثل اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD)، اختلال شخصیت ضداجتماعی و اختلال شخصیت مرزی.
روش‌های درمان اختلال انفجاری خشم
روش‌های مختلفی برای درمان اختلال انفجاری خشم (IED) وجود دارد. در اغلب موارد، بیش از یک روش درمانی استفاده می‌شود. در این بخش با تمام این روش‌های درمانی آشنا می‌شوید.
روان درمانی
مراجعه به یک مشاور، روانشناس یا درمانگر به صورت انفرادی یا گروهی می‌تواند به فرد در مدیریت علائم IED کمک کند.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
نوعی درمان است که شامل شناسایی الگوهای رفتاری مخرب و استفاده از مهارت‌های مقابله‌ای، تکنیک‌های آرامش و آموزش عود بیماری برای مقابله با تکانه‌های پرخاشگرانه است. یک مطالعه در سال ۲۰۰۸ نشان داد که ۱۲ هفته CBT فردی یا گروهی علائم IED، از جمله پرخاشگری، کنترل خشم و خصومت را کاهش می‌دهد. این نتایج هم در طول درمان و هم پس از ۳ ماه صادق بود.
دارو درمانی
قبل از مصرف دارو حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید و هرگز هیچ دارویی را خودسرانه مصرف نکنید.
هیچ داروی خاصی برای IED وجود ندارد، اما بعضی از داروها ممکن است به کاهش رفتار تکانشی یا پرخاشگری کمک کنند. داروهایی مثل:
- داروهای ضد افسردگی، به ویژه مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
- تثبیت کننده‌های خلق و خو، از جمله لیتیوم، والپروئیک اسید و کاربامازپین
- داروهای ضد روان پریشی
- داروهای ضد اضطراب
تحقیقات در مورد داروها برای IED محدود است. یک مطالعه در سال ۲۰۰۹ نشان داد که فلوکستین SSRI، که بیشتر با نام تجاری Prozac شناخته می‌شود، رفتارهای تکانشی-پرخاشگرانه را در بین افراد مبتلا به IED کاهش می‌دهد. ممکن است تا ۳ ماه از درمان طول بکشد تا اثرات کامل SSRI ها را تجربه کنید و علائم پس از قطع دارو دوباره ظاهر می‌شوند. علاوه بر این، همه به دارو پاسخ نمی‌دهند.
درمان‌های جایگزین
مطالعات کمی اثربخشی درمان‌های جایگزین و تغییرات سبک زندگی را برای IED بررسی کرده‌اند. با این حال، تعدادی مداخله وجود دارد که بعید است تأثیر منفی داشته باشند. برخی از این موارد عبارتند از:
- رعایت رژیم غذایی متعادل
- خواب کافی
- فعال ماندن از نظر بدنی
- اجتناب از مصرف الکل، مواد مخدر و سیگار
- کاهش و مدیریت منابع استرس
- اختصاص زمان برای فعالیت‌های آرامش بخش مثل گوش دادن به موسیقی
- تمرین مدیتیشن یا سایر تکنیک‌های ذهن آگاهی
- درمان‌های مکمل مثل طب فشاری، طب سوزنی یا ماساژ
عوارض اختلال انفجاری خشم
IED می‌تواند بر روابط نزدیک و فعالیت‌های روزمره شما تاثیر بگذارد. مشاجرات مکرر و رفتارهای پرخاشگرانه‌تر می‌تواند حفظ روابط پایدار و حمایتی را دشوار کند. حملات IED می‌تواند صدمات قابل توجهی در خانواده‌ها ایجاد کند. همچنین ممکن است بعد از رفتار پرخاشگرانه در محل کار، مدرسه یا جاده با عواقبی روبه‌رو شوید. عواقبی مثل از دست دادن شغل، اخراج از مدرسه، تصادفات رانندگی و پیامدهای مالی و قانونی همگی از عوارض احتمالی هستند.
افراد مبتلا به IED در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سایر مشکلات روانی و جسمی هستند. بعضی از این مشکلات را در لیست زیر می‌بیینید:
- افسردگی
- اضطراب
- ADHD
- سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
- سایر رفتارهای پرخطر یا تکانشی مثل قمار یا رابطه جنسی ناایمن
- اختلالات در خوردن
- سردردهای مزمن
- فشار خون بالا
- دیابت
- بیماری قلبی
- سکته
- درد مزمن
- زخم
- خودآزاری و خودکشی
چند توصیه‌ی حیاتی
بسیاری از افراد مبتلا به IED به دنبال درمان نیستند. اما تقریبا بدون کمک حرفه‌ای جلوگیری از حملات IED غیرممکن است. اگر مشکوک هستید که این اختلال را دارید، با پزشک یا متخصصان سلامت روان قرار ملاقات بگذارید. اگر احساس می‌کنید ممکن است به خودتان یا شخص دیگری آسیب بزنید، فورا با اورژانس تماس بگیرید.
اگر با فردی در ارتباط هستید که مشکوک به ابتلا به IED هستید، می‌توانید از او بخواهید که به دنبال کمک باشد. با این حال، هیچ تضمینی وجود ندارد که آن‌ها این کار را انجام دهند. IED نباید به عنوان بهانه‌ای برای رفتار پرخاشگرانه یا خشونت‌آمیز نسبت به شما استفاده شود.
حفاظت از خود و فرزندانتان را در اولویت اول قرار دهید. با تماس با اورژانس اجتماعی (شماره تلفن‌های ۱۲۳ یا ۱۱۰)، نحوه‌ی آماده شدن برای شرایط اضطراری و یافتن کمک را بیاموزید و از آن‌ها برای بیرون رفتن از این شرایط کمک بگیرید.
منبع: healthline
