یکی از دوربینهای مهم هابل فعالیت خود را از سر گرفت
ابزارهای تلسکوپ فضایی هابل که چندین هفته است در حالت خواب قرار دارند، حالا با اصلاحات نرمافزاری ناسا، بهتدریج به فعالیت علمی خود بازمیگردند.
در اواخر اکتبر بود که رصدخانهی فضایی هابل با مشکل همگامسازی پیامهای داخلی خود روبهرو شد و در پی آن، هر ۵ ابزار علمی اصلی آن به «حالت ایمن» (Safe Mode) رفتند.
اعضای تیم هابل موفق شدند ابزار «دوربین پیشرفتهی نقشهبرداری» (Advanced Camera for Surveys) را ۷ نوامبر (۱۶ آبان) دوباره فعال کنند و اکنون توانستند یک ابزار مهم دیگر یعنی «دوربین میدان باز ۳» (Wide Field Camera 3) را هم دوباره به عملیات بازگردانند که قرار است از امروز مشاهدات علمی را از سر بگیرد.
تیم هابل ابزارهای علمی ACS و WFC3 را بدون ایجاد تغییرات قابل توجهی در پارامترهای آنها و با اصلاحات نرمافزاری بازیابی کردند. اما در عین حال، مهندسان در حال ابداع و آزمایش تغییراتی اساسی هستند تا هم ابزارها را بازگردانند و هم دلیل اصلی مشکل همگامسازی را بررسی کنند.
به گفتهی ناسا «این تغییرات به ابزارها امکان میدهند تا با وجود چندین پیام همگامسازی از دست رفته، در صورت وقوع در آینده، همچنان به کار خود ادامه دهند. این تغییرات ابتدا روی ابزار دیگری به نام طیفنگار مبدأ کیهان اعمال میشود تا از آشکارساز حساس طیف فرابنفش دور محافظت کند.»
بدین ترتیب چندین هفته طول میکشد تا تیم هابل آزمایشهای لازم را کامل و تغییرات را در فضاپیما بارگذاری کند. دوربین میدان باز شماره ۳ که به گفتهی ناسا پرکاربردترین ابزار هابل است، بیش از یکسوم زمانهای رصد را به خود اختصاص میدهد. این ابزار علمی در آخرین راهپیمایی فضایی به مقصد هابل در سال ۲۰۰۹ روی هابل نصب شد.
طی این مأموریتها تلسکوپ را که در آول آوریل ۱۹۹۰ (فروردین ۱۳۶۹) به مدار زمین پرتاب شد، تعمیرونگهداری کردند و ارتقا دادند و این توضیح میدهد که چگونه هابل برای بیش از ۳۰ سال تا این حد فعال و مؤثر باقی مانده است.
با این وجود، بهتازگی نشانههایی از کهولت سن در این رصدخانهی فضایی شروع شده است. برای نمونه کل مجموعه در تابستان امسال پس از بروز مشکل در رایانهی بارگذاری اصلی، بیش از ۱ ماه غیرفعال شد که تیم هابل در نهایت مشکل را با تغییر فرآیندها به سختافزار پشتیبان برطرف کرد.
پنج ابزار علمی اصلی هابل عبارتند از دوربین میدان دید گسترده، دوربین پیشرفتهی نقشهبرداری، طیفنگار مبدأ کیهانی، طیفنگار تصویربرداری و دوربین فروسرخ نزدیک تلسکوپ فضایی و طیفسنج چند شیئی. حسگرهای دقیق این تلسکوپ هم میتوانند دادههای علمی را ثبت و جمعآوری کنند.
عکس کاور: دوربین میدان گستردهی ۳ هابل
Credit: NASA
منبع: Space