تلسکوپ فضایی هابل برای بار سوم در یک سال به حالت خواب رفته است

در حالی که یک هفته از قرار گرفتن تلسکوپ فضایی هابل در حالت ایمن برای سومین بار می‌گذرد، این ابزار مهم علمی هنوز نتوانسته به وضعیت عادی بازگردد.

طبق اعلام ناسا این مشکل در ساعات اولیه‌ی ۲۳ اکتبر (۱ آبان) زمانی آغاز شد که کدهای خطای تولید شده توسط ابزارهای علمی هابل به «از دست دادن یک پیام همگام‌سازی خاص» اشاره کردند. این پیام‌ها به ابزارها امکان می‌دهد تا به درخواست‌های داده و دستورها به دقت پاسخ دهند. به دنبال این خطا اعضای تیم مأموریت اصلاح مورد نیاز را در سیستم هابل انجام دادند و اجازه دادند تا عملیات علمی صبح روز بعد از سر گرفته شود.

با این وجود در ۲۵ اکتبر (۳ آبان) ساعت ۰۲:۳۸ بامداد منطقه‌ی زمانی شرقی (۱۰:۰۸ به وقت تهران) دوباره همان اتفاق روی داد اما این بار ابزارهای علمی به جای یک پیام، مجموعه‌ای از پیام‌های همگام‌سازی را از دست دادند. در نتیجه هابل به‌طور خودکار وارد حالت ایمن شد و از آن زمان تا کنون در این وضعیت قرار دارد. عملیات علمی هابل هم‌اکنون متوقف شده است اما تیم ناسا تأکید دارد که ابزار هابل «سالم» هستند و تلسکوپ فضایی در طول مدت بررسی مشکل، در حالت ایمن (Safe Mode) باقی خواهد ماند.

این تلسکوپ که در سال ۱۹۹۰ به فضا پرتاب شد، تاکنون مناظر فوق‌العاده‌ای از کیهان و داده‌های نجومی ارزشمندی ارائه کرده است. «هابل» (Hubble) مأموریت مشترک ناسا و آژانس فضایی اروپا، قرار بود تنها ۱۵ سال به طول بینجامد اما با وجود ایرادهای گاه و بیگاه، هنوز فعال است و طبق نشانه‌های کنونی هابل تا اواخر دهه‌ی ۲۰۲۰ میلادی و احتمالا حتی در دهه‌ی ۲۰۳۰ به فعالیت خود ادامه خواهد داد.

هم‌اکنون متخصصان مأموریت در تلاش هستند تا با تجزیه‌وتحلیل داده‌های فضاپیما و نمودارهای سیستم، وضعیت فعلی را درباره‌ی مشکل همگام‌سازی، به‌خوبی کنترل کنند. آن‌ها همچنین در حال کار بر روی توسعه‌ی روش‌های جدید جمع‌آوری داده از هابل هستند، فرآیندی که انتظار می‌رود حداقل یک هفته طول بکشد اما هنوز هیچ جدول زمانی برای بازگشت هابل به عملیات علمی منظم تعیین نشده است.

این سومین باری است که هابل در سال ۲۰۲۱ وارد حالت ایمن می‌شود و فقط می‌توان امیدوار بود که این بار هم تلسکوپ از حالت خواب به سلامت بیدار شود. وضعیت در ۱۳ ژوئن (۲۴ خرداد) سال جاری زمانی که هابل به دلیل خرابی واحد کنترل نیرو وارد حالت ایمن شد، مبهم به‌نظر می‌رسید و یک ماه کامل طول کشید تا ناسا هابل را به وضعیت هادی بازگرداند که در نهایت با تغییر به سخت‌افزار پشتیبان موفق شد. هابل همچنین در ماه مارس گذشته (اسفند ۱۳۹۹) به دلیل یک نقص نرم‌افزاری وارد حالت ایمن شد. رویدادی که در سال‌های ۲۰۰۸، ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ هم روی داده بود.

با وجود این مشکلات، هابل یک ابزار علمی فوق‌العاده است و امید می‌رود که هر چه زودتر به وضعیت عادی بازگردد. هرچند جانشین آن، تلسکوپ فضایی جیمز وب هم برای پرتاب در اواخر پاییز آماده می‌شود. این پرتاب هم‌اکنون برای ۱۸ دسامبر (۲۷ آذر) برنامه‌ریزی شده است.

عکس کاور: تلسکوپ فضایی هابل در مدار زمین
Credit: NASA/ScienceReason

منبع: Gizmodo