قد شما چگونه بر سلامتی و طول عمرتان اثر می‌گذارد؟
میانگین قد بسته به ژنتیک و نوع تغذیه از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. قدبلندترین مردان هلندی‌ها هستند که به‌طور متوسط حدود ۱۸۳ سانتی‌متر قد دارند و زنان اهل لتونی هم با متوسط قد ۱۷۰ سانتی‌متر بلندقدترین زنان به شمار می‌روند. مردان تیمور شرقی با متوسط قد ۱۶۰ سانتی‌متر و زنان اهل گواتمالا با متوسط قد ۱۵۰ سانتی‌متر، کوتاه‌قدترین مردان و زنان جهان هستند.
بیشتر افراد فکر می‌کنند که قد بلند بودن مزایای زیادی دارد و به معنی سالم بودن است یا نگران جواب این سوال هستند که «آیا بدنسازی قد را میسوزاند؟». اما مطالعات متعدد این فرضیه را زیر سؤال برده‌اند و نشان داده‌اند که کمتر یا بیشتر بودن قد در مقایسه با میانگین مزایا و معایب خاص خود را دارد. با اینکه به شواهد بسیار بیشتری نیاز است، اما می‌توان گفت که بین قد با بعضی از بیماری‌ها و میزان طول عمر ارتباط وجود دارد. اگر می‌خواهید بدانید که قد شما چه تأثیری روی سلامتی‌تان دارد، ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
۱. سرطان
بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که قد کوتاه‌تر از حد متوسط ممکن است احتمال ابتلا به انواع خاصی از سرطان را کاهش دهد. به‌عنوان مثال، یک مطالعه روی بیش از ۱۰۰ هزار زن در اروپا و آمریکای شمالی نشان داد که زنان کوتاهقد کمتر به سرطان تخمدان مبتلا می‌شوند. در مطالعه‌ی دیگری که روی بیش از ۹ هزار مرد بریتانیایی ۵۰ تا ۶۹ ساله انجام شد، بین کوتاه‌قدی و کاهش احتمال ابتلا به سرطان پروستات ارتباط وجود داشت.
چرا افراد قدبلند بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به سرطان قرار دارند؟ یک فرضیه این است که افراد قدبلند سلول‌های بیشتری در بدن خود دارند و از آنجایی که سرطان از رشد یا تکثیر غیرطبیعی سلول‌ها ناشی می‌شود، داشتن سلول بیشتر ممکن است خطر بروز سرطان را بالا ببرد.
۲. دیابت
ممکن است بین طول پاهای شما و احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ ارتباط وجود داشته باشد. با توجه به یافته‌های حاصل از مطالعه‌ای که روی بیش از ۶ هزار بزرگسال انجام شد، احتمالا شانس بروز دیابت در افراد بلندقد کمتر است. یک مطالعه روی حدود ۴۶۰ بیمار مبتلا به چاقی و فشار خون بالا هم نشان داد که حساسیت به انسولین در افرادی که پاهای کوتاه‌تری دارند، نسبت به آن‌هایی که پاهای بلندتری دارند، کمتر است. مطالعات مشابه در چین و برزیل هم ارتباط بین پاهای کوتاه‌تر و افزایش خطر دیابت را تأیید کرده‌اند.
دقیقا مشخص نیست که چرا بین قد و دیابت ارتباط وجود دارد. با این حال، بعضی از محققان بر این باورند که کوتاهی قد می‌تواند نشانه‌ی تغذیه‌ی نامناسب یا سایر مشکلات مرتبط با متابولیسم در دوران جنینی یا کودکی باشد.
۳. بیماری قلبی
افرادی که قدشان کمتر از ۱۶۰ سانتی‌متر است، ۵۰ درصد بیشتر از کسانی که قد آن‌ها ۱۷۳ سانتی‌متر یا بیشتر است، در معرض ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب قرار دارند. به ازای هر ۶٫۳ سانتی‌متر که از حد متوسط کوتاه‌تر باشید، احتمال بروز بیماری قلبی ۱۴ درصد بیشتر می‌شود. با این حال، لازم نیست نگران باشید. سبک زندگی سالم شامل اجتناب از سیگار، حفظ وزن در محدوده‌ی مناسب و ورزش منظم می‌تواند از قلب شما محافظت کند.
دانشمندان دقیقا نمی‌دانند که چرا بین قد و بیماری قلبی ارتباط وجود دارد. یک فرضیه این است که تغذیه‌ی نامناسب یا عفونت‌های قبل از تولد و دوران کودکی می‌تواند روی رشد تأثیر داشته باشد. همچنین ممکن است بعضی از ژن‌ها هم روی قد و هم روی احتمال بروز مشکلات قلبی تأثیر بگذارند. تقریبا ۱۸۰ ژن در کوتاه‌تر شدن قد نقش دارند که بعضی از آن‌ها می‌توانند شما را در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار دهند.
۴. سکته‌ی مغزی
این بیماری زمانی رخ می‌دهد که جریان خون در یک ناحیه از مغز قطع شود و سلول‌های مغزی شروع به از بین رفتن کنند. بسته به اینکه کدام ناحیه از مغز آسیب دیده باشد، سکته‌ی مغزی می‌تواند اثرات مختلفی داشته باشد. ممکن است بیمار در بالا بردن بازو، لبخند زدن یا صحبت کردن دچار مشکل شود یا حتی جان خود را از دست بدهد.
افراد قدبلند، به‌خصوص اگر وزن مناسبی داشته باشند، کمتر از افراد کوتاهقد دچار سکته‌ی مغزی می‌شوند. در یک مطالعه روی بیش از ۷ هزار مرد انگلیسی، احتمال بروز سکته‌ی مغزی در مردان بلندقد ۵۰ درصد کمتر بود. تغذیه و سایر عوامل مرتبط با سلامتی در دوران کودکی که بر قد تأثیر می‌گذارند، ممکن است از دلایل این ارتباط باشند.
۵. لخته شدن خون
لخته شدن خون در داخل عروق یک مشکل جدی محسوب می‌شود، به‌خصوص اگر خون در داخل یک سیاهرگ اصلی لخته شود یا لخته‌ی خون به سمت ریه‌ها حرکت کند. انسداد عروق ریه توسط لخته‌ی خون یک وضعیت بالقوه کشنده است که باعث درد قفسه‌ی سینه، سبکی سر، افزایش سرعت ضربان قلب و تنفس و همچنین تنگی نفسی می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که احتمال لخته شدن خون در افراد کوتاه‌تر از ۱۵۲٫۴ سانتی‌متر کمتر از دیگران است.
با اینکه دلیل ارتباط بین قد و لخته شدن خون در درون عروق مشخص نیست، اما بعضی از محققان بر این باورند که خون در پاهای افراد بلندقد باید مسافت بیشتری را طی کند و به همین دلیل فرصت بیشتری برای لخته شدن دارد. همچنین جاذبه‌ی زمین به‌خودی‌خود می‌تواند احتمال لخته شدن خون را در افراد بلندقد افزایش دهد.
۶. بیماری آلزایمر
وقتی از این نوع زوال عقل صحبت به میان می‌آید، بلندقد بودن، به‌ویژه برای مردان، می‌تواند یک مزیت محسوب شود. در یک مطالعه که روی بیش از ۵۰۰ نفر انجام شد، مردانی که قد آن‌ها حدود ۱۸۰ سانتی‌متر یا بیشتر بود با مردانی که قدشان تقریبا ۱۷۰ سانتی‌متر یا کمتر بود، مقایسه شدند و محققان به این نتیجه رسیدند که احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر در مردان بلندقد ۶۰ درصد کمتر است. احتمالا زنان قدبلند هم کمتر از زنان کوتاهقد در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند، اما به نظر می‌رسد که در زنان ارتباط بین قد و آلزایمر خیلی چشمگیر نباشد.
بعضی مطالعات به علل کوتاه بودن قد به‌عنوان مقصر اصلی اشاره می‌کنند و نه خود کوتاهی قد. احتمال اینکه افراد کوتاهقد در دوران کودکی دچار سوءتغذیه شده باشند، بیشتر است. سوء تغذیه رشد را متوقف می‌کند و احتمال ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهد. فرضیه‌ی دیگر این است که هورمون‌های رشد می‌توانند از زوال عقل جلوگیری کنند. چون بعضی مطالعات نشان داده‌اند که پایین بودن هورمون رشد احتمال ابتلا به آلزایمر را بالا می‌برد.
۷. بارداری
این احتمال وجود دارد که مدت زمان بارداری در زنان قدبلند در مقایسه با زنان کوتاهقد طولانی‌تر باشد. در یک مطالعه، احتمال زایمان زودرس در زنان کوتاهقد (حداکثر ۱۵۲٫۴ سانتی‌متر) در مقایسه با زنان بلندقد (حداقل ۱۷۲ سانتی‌متر) بیشتر است و به ازای هر سانتی‌متر اختلاف قد بین دو زن باردار، زنان کوتاهقد به اندازه‌ی یک پنجم روز زودتر زایمان می‌کردند. دانشمندان دلیل این ارتباط را نمی‌دانند، اما معتقدند که می‌تواند به اندازه‌ی بعضی از قسمت‌های بدن مانند لگن یا دهانه‌ی رحم مربوط باشد.
۸. ریزش مو
یک مطالعه روی بیش از ۲۲ هزار مرد از هفت کشور نشان داد که شانس ابتلا به طاسی در مردان کوتاهقد بیشتر است. دانشمندان در ژن‌های خاص به دنبال تغییراتی می‌گشتند که بتواند احتمال ریزش زودهنگام موها را در مردان افزایش دهد. آن‌ها موفق شدند چهار نوع ژن را پیدا کنند که هم با الگوی طاسی مردانه و هم با کوتاهی قد مرتبط هستند.
طاسی الگوی مردانه رایج‌ترین نوع ریزش مو در مردان به شمار می‌رود. ژنتیک و سابقه‌ی خانوادگی طاسی مهم‌ترین علت بروز این مشکل است. اختلال در هورمون‌های جنسی مردانه هم دلیل دیگری است که تحقیقات ثابت کرده می‌تواند به طاسی منجر شود.
۹. افزایش طول عمر
نتایج چند مطالعه‌ی مختلف نشان داده است که افراد کوتاهقد نسبت به افراد بلندقد عمر طولانی‌تری دارند و با افزایش سن احتمال کمتری وجود دارد که به بیماری‌های مزمن مبتلا شوند. دانشمندان پیرامون دلایل این ارتباط در حال تحقیق هستند و عواملی که تاکنون بررسی کرده‌اند، عبارتست از میزان آسیب‌دیدگی سلول‌ها در طول زمان، سطح بعضی از هورمون‌ها و اندازه‌ی بعضی از اندام‌های بدن مانند مغز، کبد و کلیه‌ها.
یک جهش ژنتیکی خاص وجود دارد که به بعضی از موش‌ها، مگس‌ها و حتی کرم‌ها اجازه می‌دهد بیشتر عمر کنند. این ژن به‌تازگی در انسان شناسایی شده است و محققان متوجه شده‌اند که افرادی که بیش از ۹۵ سال زندگی می‌کنند، احتمالا حامل این ژن هستند.
۱۰. خستگی گرمایی
افراد کوتاهقد کمتر از سایرین به خستگی گرمایی (heat Exhaustion) یا مشکل جدی‌تری به نام گرمازدگی (heatstroke) مبتلا می‌شوند. وقتی بدن دچار کم‌آبی می‌شود و نمی‌تواند دمای داخلی خود را تنظیم کند، خستگی گرمایی رخ می‌دهد که خطرناک نیست و با مصرف مایعات برطرف می‌شود. اگر خستگی گرمایی درمان نشود، به یک مشکل جدی به نام گرمازدگی منجر می‌شود که می‌تواند باعث کاهش سطح هوشیاری شود و به اندام‌های بدن آسیب بزند.
دلیل ارتباط بین قد و خستگی گرمایی این است که بدن افراد قدبلند و چاق گرمای بیشتری تولید می‌کند. بنابراین اگر خیلی سریع دمای بدن این افراد بالا برود، مانند زمانی که ورزش شدید انجام می‌دهند، دچار خستگی گرمایی یا گرمازدگی می‌شوند. دقیقا به همین دلیل است که در هوای سرد بدن افراد بلندقد در مقایسه با افراد کوتاهقد گرم‌تر است.
۱۱. گلوکوم (آب سیاه)
گلوکوم که به دلیل افزایش فشار در داخل چشم ایجاد می‌شود، دومین عامل اصلی اختلال بینایی در جهان است. چند مطالعه تأیید کرده‌اند که چشم افراد بسته به قد شکل متفاوتی دارد. سایر مطالعات هم نشان داده‌اند که بالا بودن فشار مایع مغزی-نخاعی با کاهش خطر ابتلا به گلوکوم زاویه باز مرتبط است.
افراد با قد بلند فشار مایع مغزی-نخاعی بیشتری دارند. همچنین به نظر می‌رسد که چشم‌های آن‌ها با افزایش فشاری که به بروز گلوکوم زاویه بسته منجر می‌شود، سازگاری بیشتری دارد. بنابراین، اعتقاد بر این است که افراد قدبلند با کاهش خطر ابتلا به گلوکوم روبه‌رو هستند.
البته این یافته‌ها به این معنی نیست که افراد بلندقد هیچ‌وقت به گلوکوم مبتلا نمی‌شوند. مهم نیست قد شما چقدر است، در هر صورت باید به‌طور منظم به چشم‌پزشک مراجعه کنید و هر چقدر سن بالاتر می‌رود، اهمیت انجام این کار بیشتر می‌شود.
۱۲. شکستگی لگن
یکی از دلایل احتمالی که باعث می‌شود شانس شکستگی لگن در افراد قد بلند بیشتر باشد، بالا بودن مرکز ثقل آن‌ها است (به نقطه‌ی تعادل بدن یا نقطه‌‌ای که جرم بدن در اطراف آن به‌طور مساوی متمرکز است، مرکز ثقل می‌گویند). این موضوع نه تنها احتمال زمین خوردن افراد بلندقد را بیشتر می‌کند، بلکه ممکن است باعث شود در هنگام افتادن با قدرت بیشتری به زمین برخورد کنند.
۱۳. کمردرد
محققان با بررسی ۱۳ هزار مرد و زن فرانسوی دریافتند که بیشتر بودن قد نسبت به میانگین به‌طور قابل توجهی با افزایش احتمال کمردرد و همچنین سابقه‌ی جراحی کمر مرتبط است. مطالعه‌ی بزرگ دیگری روی زنان سوئدی نشان داد که قد آن‌ها می‌تواند به پیش‌بینی بروز کمردرد در آینده کمک کند.
۱۴. پیوند ریه
کوتاهقد بودن به ضرر افرادی است که در انتظار پیوند ریه هستند. یک مطالعه روی بیش از ۱۳ هزار بیمار نشان داد که مدت زمان انتظار برای افراد کوتاه‌تر از ۱۶۰ سانتی‌متر در مقایسه با افراد بلندقد تقریبا ۳۵ درصد طولانی‌تر است. این مشکل زنان را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد، چون نسبت به مردان قد کوتاه‌تری دارند.
کلام پایانی
عوامل مختلفی روی سلامتی و طول عمر تأثیر دارند که ممکن است قد یکی از آن‌ها باشد. بعضی شواهد نشان می‌دهد که کوتاه یا بلند بودن قد می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های خاصی را افزایش دهد. اما این یافته‌ها قطعی نیستند و عوامل دیگری هم وجود دارند که می‌توانند سلامتی را تحت تأثیر قرار دهند.
بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که صرف‌نظر از میزان قد خود سعی کنید سبک زندگی سالمی داشته باشید. مصرف غذاهای غنی از آنتی اکسیدان مثل میوه و سبزی، کاهش دریافت شکر، فست‌فود و غذاهای فرآوری‌شده، ترک سیگار و نوشیدنی‌های الکلی، ورزش منظم و حفظ وزن در محدوده‌ی مناسب احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد و به افزایش طول عمر منجر می‌شود.
