طرز استفاده از دستگاه قند خون در ۳ مرحله‌ی ساده
دستگاه تست قند خون (Glucometer) یک وسیله‌ی کوچک و قابل حمل است که می‌تواند میزان قند خون (blood glucose) یا همان سطح گلوکز موجود در خون شما را اندازه‌گیری کند. طرز استفاده از دستگاه قند خون زیاد سخت نیست و اگر یاد بگیرید میتوانید خودتان در خانه این کار را انجام دهید. به صورت خلاصه برای انجام این تست باید یک نمونه‌ی خون از خودتان بگیرید و با کمک نوار مخصوص آن را آنالیز کنید.
در این مطلب از دیجی‌کالا مگ قرار است به شما طرز استفاده از دستگاه قند خون را آموزش دهیم و ببینیم چه افرادی باید از این دستگاه استفاده کنند.
چه افرادی باید از دستگاه تست قند خون استفاده کنند
هر فردی که به اختلالات و بیماری‌های زیر مبتلا است باید از دستگاه تست قند خون استفاده کند:
- دیابت نوع ۱
- دیابت نوع ۲
- بیماری خود ایمنی نهفته در بزرگسالان با LADA
- دیابت بارداری
بعضی از افراد پس از ورزش یا در اثر مصرف داروهای خاص با افزایش سطح گلوکز خون مواجه می‌شوند. این افراد هم باید حتما از دستگاه تست قند خون برای کنترل سطح گلوکز استفاده کنند. این بررسی مداوم از ابتلا به دیابت (diabetes) کنترل نشده کمک می‌کند.
چه زمانی باید سطح قند خون را تست کنیم؟
در این مورد حتما باید با پزشک خود مشورت کنید و ببینید چه زمانی در روز و چند مرتبه تست قند خون برای شما مناسب است. همچنین بررسی کنید اگر به هر دلیلی تعداد دفعات تست کم یا زیاد شد باید به چه شکلی عمل کنید. این نکته را فراموش نکنید که تعداد دفعات تست کاملا با نوع دیابت و روش درمان شما مرتبط است پس هیچ وقت برنامه‌ی خود را بر اساس توصیه‌ی افراد غیرمتخصص تغییر ندهید.
آشنایی با انواع دیابت
در این بخش قرار است با انواع دیابت آشنا شوید و یک دستورالعمل کلی برای انجام تست قند خون را بخوانید. البته باز هم توصیه می‌کنیم برای تعداد دفعات و زمان‌های انجام تست حتما با پزشک خود مشورت کنید و به صورت خودسرانه برای آن برنامه‌ریزی نکنید.
دیابت نوع ۱
در دیابت نوع ۱، پانکراس یا همان لوزالمعده میزان تولید انسولین را بسیار کاهش داده یا کاملا قطع می‌کند. به همین دلیل افراد درگیر با دیابت نوع ۱ باید روزانه بین ۴ تا ۱۰ بار سطح قند خون خود را کنترل کنند تا از وجود انسولین کافی در بدن مطمئن شوند.
زمان‌هایی که برای انجام تست پیشنهاد می‌شود:
- قبل از غذا یا میان‌وعده
- قبل و بعد از ورزش
- قبل از خواب
- در طول شب
اگر برنامه‌ی روزانه‌ی شما تغییر کرد یا درگیر بیماری شدید ممکن است نیاز به افزایش تعداد دفعات تست داشته باشید.
دیابت نوع ۲ و دیابت بارداری
در دیابت نوع ۲ و دیابت بارداری (GD) بدن شما همچنان به صورت عادی انسولین تولین می‌کند اما به طور موثری از آن استفاده نمی‌کند. این اختلال مقاومت به انسولین نام دارد و باعث افزایش سطح گلوکز در خون می‌شود. به هر کدام از این دیابت‌ها مبتلا هستید ۲ تا ۴ بار تست قند خون در روز برای شما کافی است.
زمان‌هایی که برای انجام تست پیشنهاد می‌شود:
- اول صبح و قبل از خواب
- قبل از هر وعده‌ی غذایی
- قبل و ۲ ساعت بعد از هر وعده‌ی غذایی
- قبل از خواب
تعداد دفعات تست به داروها و انسولینی که مصرف می‌کنید بستگی دارد. اگر دیابت خود را با داروهای غیرانسولینی مدیریت می‌کنید و برنامه‌ی غذایی منظمی در طول روز دارید، شاید اصلا نیازی به انجام تست روزانه نداشته باشید. اما برای قطع کردن تست حتما باید با پزشک خود مشورت کنید تا پس از انجام بررسی‌های لازم این کار را تایید کند.
لوازم مورد نیاز برای انجام تست
قبل از شروع تست حتما بررسی کنید که وسایل لازم را دارید و همه در دسترس شما هستند:
- پد الکلی یا آب و صابون
- دستگاه تست قند خون با سوزن (لانست) تازه
- یک نوار تست
- دفترچه و قلم برای ثبت نتیجه
حتما لانست و نوار را متناسب با دستگاه خود انتخاب کنید.
طرز استفاده از دستگاه قند خون در بزرگسالان
معمولا از انگشت برای استفاده از دستگاه قند خون استفاده می‌شود ولی شما می‌هوانید از ران، ساعد یا حتی قسمتی از لاله‌ی گوش خود نیز نمونه‌ی خون بگیرید. ما در این راهنما بر اساس خون‌گیری از نوک انگشت پیش می‌رویم.
قدم اول: آماده سازی
- برای شروع، همانطور که گفتیم، لوازم را آماده کنید و دست‌های خود را به خوبی بشویید یا با پد الکلی کاملا تمیز کنید. این کار از بروز عفونت جلوگیری می‌کند.
- اجازه بدهید پوست کاملا خشک شود چون رطوبت می‌تواند نمونه‌ی خون گرفته شده را رقیق کند.
قدم دوم: گرفتن نمونه
گرفتن نمونه خیلی سریع انجام می‌شود.
- گلوکومتر را روشن کنید. معمولا با قرار دادن نوار در محل مخصوص، دستگاه روشن می‌شود.
- وقتی صفحه نمایش دستگاه به شما اعلام کرد که میتوانید خون را روی نوار بریزید، نوک انگشت را، بر اساس محلی که دکتر تعیین کرده است، با کمک لانست سوراخ کنید.
- انگشت خود را فشار دهید تا خون به میزان کافی خارج شود.
- قطره‌ی خون را روی نوار بریزید.
- انگشت خود را با پد الکلی پاک کنید تا خون‌ریزی متوقف شود.
- چند لحظه صبر کنید تا گلوکومتر خون را آنالیز کند.
قدم سوم: ثبت نتایج
داشتن یک گزارش مکتوب و منظم می‌تواند به شما و پزشکتان کمک می‌کند که برنامه‌ی درمانی منظم‌تری داشته باشید و مراقبت‌های بهداشتی را به بهترین شکل انجام دهید. شما میتوانید از قلم و دفتر یا گوشی هوشمند خود برای یادداشت نتایج استفاده کنید. همچنین اپپلیکیشن‌هایی برای همگام شدن با گلوکومتر وجود دارند که کار ثبت نتایج را بسیار آسان می‌کنند.
چند توصیه
- حتما باتری اضافه برای دستگاه تست قند خون به همراه داشته باشید.
- از نوارهای تست تاریخ مصرف گذشته استفاده نکنید.
- نوارها را در ظرف مخصوص نگهداری کنید و در ظرف را به خوبی ببندید؛ نور یا رطوبت می‌تواند به نوارها آسیب برساند.
- دستگاه تست قند خون را در فواصل زمانی منظم تمیز کنید.
- حتما میزان خون نمونه را بر اساس میزان مورد نیاز اعلام شده در دفترچه‌ی راهنمای دستگاه بگیرید.
- هر بار از لانست جدید استفاده کنید. استفاده‌ی چندین باره از یک لانست غیربهداشتی است.
- قبل از استفاده دستگاه خود را تنظیم کنید.
- هر چند وقت یک‌بار انگشت نمونه‌گیری را تغییر دهید.
- اگر قرار است لوازم مربوط به تست قند خون را در سفر به همراه داشته باشید حتما آن‌ها را خوب بسته‌بندی کنید تا آسیب نبینند.
- تمام لوازم را در محلی خشک، خنک و تمیز نگه دارید.
- آن‌ها را در معرض نور آفتاب و دمای زیاد قرار ندهید.
- وسایل را در ماشین رها نکنید یا در چمدانی که قرار است به قسمت بارها برود نگذارید.
- اگر قرار است با هواپیما سفر کنید قبل از سفر اقدامات لازم برای به همراه داشتن لوازم تست قند خون را انجام دهید.
طرز استفاده از دستگاه قند خون در کودکان
بهتر است نحوه استفاده از دستگاه تست قند خون را به کودکان آموزش دهید تا خودشان بتوانند از آن استفاده کنند. به او یاد بدهید که خودآزمایی سطح گلوکز در خون یک وظیفه‌ی مهم و بزرگ است و اهمیت زیادی در مدیریت شرایط عمومی بدنشان دارد. برای پایش مداوم گلوکز در کودکان میتوانید به جای استفاده از دستگاه تست قند خون عادی که با نمونه‌گیری از خون کار تست را انجام می‌دهد، از سنسورهایی استفاده کنید که به صورت اتوماتیک این کار را انجام می‌دهد.
این سنسورها معمولا در بالای بازو، شکم یا ران نصب می‌شوند و هر ۱۵ دقیقه یک بار قند خون را بررسی می‌کنند. سپس نتیجه را از طریق اپلیکیشنی که روی موبایل نصب شده است ثبت می‌کنند. تعویض سنسورها هر چند روز یک‌بار است و دیگر نیازی به سوراخ کردن انگشت به صورت روزانه ندارد. بهتر است برای تصمیم‌گیری در انتخاب روش پایش قند خون کودکان حتما با پزشک مشورت کنید.
مرور کلی
گلوکومتر یا دستگاه تست قند خون به شما کمک می‌کند که به صورت مداوم سطح قند خون را بررسی کرده و آن را مدیریت کنید. دیابت‌های نوع ۱ و ۲، LADA و بارداری بیماری‌هایی هستند که باید در آن‌ها به صورت منظم سطح قند خون ررسی شود. در این مطلب راهنمایی کلی و کاملی درباره‌ی طریقه استفاده از دستگاه قند خون ارائه شد. اما بهتر است قبل از شروع تست و برنامه‌ریزی برای آن حتما با پزشک مشورت کنید تا بر اساس نوع دیابت (مرض قند) شما و داروهایی که مصرف می‌کنید برنامه‌ریزی کند.
منبع: verywellhealth
