نحوه تشخیص طلا از بدل چگونه است؟
یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که در هر نوع راهنمای خرید طلا یا راهنمای خرید طلا برای هدیه به آن اشاره می‌شود، نحوه تشخیص طلا از بدل است. دانستن این موضوع در مسائل مختلفی از قبیل روش تمیز کردن طلا در خانه یا استفاده از طلا در استایل نقش مهمی دارد. بااینحال، نحوه تشخیص طلا از بدل، آسان‌تر از آن چیزی است که بتوان تصور کرد. قبل از اینکه به روش‌های مختلف برای تأیید اصل بودن طلا بپردازیم، چند قانون کلی وجود دارد که باید در نظر داشته باشیم. در این مقاله، درباره‌ی این قوانین و روش‌های تشخیص سریع طلا از بدل می‌خوانید.
چطوری طلا را از بدل تشخیص بدیم؟
ابتدا باید مشخص کنیم که علامت حک شده روی طلا مشخصه چیست و شاخص‌های میزان خلوص طلا و سیستم تعیین عیار طلا را بشناسیم.
علامت حک شده روی طلا، یک مهر رسمی است که معمولاً روی فلزات گرانبها حک می‌شود و به معنای ترکیب و خلوص طلا است. اگر این مهر توسط یک منبع قابل اعتماد روی طلا حک شود، گاهی اوقات می‌تواند سادهترین شاخص برای تعیین اصل بودن جنس طلا در یک شی یا زیورآلات باشد. بااینحال، ممکن است این مهر جعلی باشد. بنابراین همیشه مشخصه‌ی مطمئن و عاری از خطایی نیست.
شاخص میزان خلوص طلا، این میزان را به عنوان عددی تا سقف ۱۰۰۰ اندازه‌گیری می‌کند. به عنوان مثال، علامت مشخصه‌ای که عدد ۸۵۰ را نشان میدهد، به این معنی است که در شی یا زیورآلات مورد نظر ۸۵۰ قسمت طلای خالص از ۱۰۰۰ واحد کل به کار رفته است.
عیار، یک واحد اندازه‌گیری تحت یک سیستم متفاوت است که نشان میدهد چه مقدار طلا در یک جسم نسبت به سایر فلزات در ترکیب آن وجود دارد. نمونه‌های متداول اعداد خلوص معتبر تحت سیستم عیار شامل ۲۴، ۱۸، ۱۴ و ۱۰ هستند. یک عیار برابر است با یک‌بیست‌وچهارم قسمت از طلای خالص در یک آلیاژ. به عنوان مثال، یک زیورآلات با طلای ۱۸ عیار یا هجده‌بیست‌وچهارم از ۷۵ درصد طلا تشکیل شده است و ۲۵ درصد دیگر حاوی فلزات دیگری است.
روش‌های تشخیص طلای اصل از بدل
روش‌های مختلفی برای تشخیص طلای اصل از تقلبی وجود دارد. البته برخی از این روشها به زیورآلات طلایی شما آسیب می‌زند و استفاده از آن‌ها توصیه نمی‌شود اما برخی از روش‌هایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می کنیم بسیار ساده و سریع هستند تا شما به تشخیص قطعی طلا از بدل پی ببرید.
۱. مهر اصالت
زمانی که جواهرات طلا مانند انواع زنجیر طلا خریداری می‌کنید، اگر به دقت به آن نگاه کنید، یک مهر مشخص (شامل مشخصات و سازنده‌ی آن) روی آن حکاکی شده است. این مهر یکی از سادهترین و سریع‌ترین راه‌ها برای تشخیص خلوص طلا است.
شاخص‌های استاندارد خلوص طلا بر اساس «عیار» و «میزان خلوص در هزار» است. میزان خلوص در هزار، یک سیستم کلی برای نشان دادن خلوص آلیاژهای پلاتین، طلا و نقره با مقیاس عددی تا سقف هزار از فلز خالص در آلیاژ خواهد بود. این بدان معناست که آلیاژی حاوی ۷۵ درصد طلا با مهر «۷۵۰» نشان داده می‌شود.
به عبارت ساده‌تر، خلوص اجسام فلزی (شمش، سکه و جواهرات) نشان‌دهنده‌ی وزن فلز ترکیبی موجود در آن به نسبت وزن کل است که شامل فلزات پایه آلیاژی و هرگونه ناخالصی است. به عنوان مثال در ساخت سکه‌های نقره، مس به آن‌ها اضافه می‌شود تا به آلیاژهایی بادوام تبدیل شوند.
در گذشته وزن سکه‌های نقره از ۹۰ درصد نقره و ۱۰ درصد مس تشکیل شده بودند.
اعدادی که در ادامه می‌خوانید، اعدادی هستند که نشان‌دهنده‌ی میزان خلوص استاندارد تحت سیستم خلوص در هزار هستند:
۳۳۳, ۳۷۵, ۴۱۷, ۵۰۰, ۵۸۳.۳, ۵۸۵, ۶۲۵, ۷۵۰, ۸۳۴, ۸۹۹, ۹۰۰, ۹۱۶, ۹۵۸, ۹۸۶, ۹۹۰, ۹۹۵, ۹۹۹, ۹۹۹.۹, ۹۹۹.۹۹ و ۹۹۹.۹۹۹.
در سیستم نحوه تشخیص طلا از بدلیجات از روی عیار آن‌ها، هر چه عیار بالاتر باشد، طلا خالص‌تر است.
رایج‌ترین عیارها ۸ ، ۱۰، ۱۴، ۱۸، ۲۲ و ۲۴ هستند. اعداد استاندارد برای تشخیص میزان خلوص طلا تحت سیستم عیار نیز شامل ۸ ، ۹، ۱۰، ۱۴، ۱۸، ۲۰، ۲۲ و ۲۴ می‌شوند.
از آنجایی که در حال حاضر هر کسی می‌تواند هر علامت مشخصی را حکاکی کند، این آزمایش ۱۰۰٪ بی‌خطا نیست. همچنین، اگر اعداد در مقایسه با موارد ذکر شده در بالا متفاوت باشد، نشانه‌ی آشکاری از جعلی بودن طلا است.
یکی از نکاتی که باید در این شرایط به آن توجه کنید این است که جواهرات طلای قدیمی همیشه نیازی به داشتن علامت مشخص ندارند. همچنین ممکن است در مواردی، مهر اصالت آن‌ها از بین رفته باشد. به همین دلیل، بهترین راه تشخیص طلا از بدل در این شرایط این است که آن را به یک جواهرساز معتبر نشان دهید.
۲. حروف انگلیسی
بعد از علامت‌ها یا مهرها، می‌توانید حروف حک شده روی زیورآلات طلا را بررسی کنید. این کار نیاز به کمی دقت برای مشاهده‌ی جزئیات در هنگام آزمایش دارد. حک کردن حروف روی طلا، نشان‌دهنده‌ی اطلاعات مهم مربوط به جواهرات طلا مانند روکش طلا، کشور یا منطقه و جزئیات مربوط به سازنده است.
برخی از رایج‌ترین حروف علامت‌گذاری شده روی انواع طلا عبارت‌اند از:
- GP (طلا اندود)
- GF (پر شده از طلا)
- GE و GEP (طلای آبکاری شده)
- HGP (طلا اندود سنگین)
- HEG (طلای سنگین آبکاری شده)
این بدان معناست که جواهرات طلای شما کاملاً از طلا ساخته نشده است. خالص‌ترین شکل طلا که طلای ۲۴ عیار با خلوص ۹۹.۹ درصد است و حداقل استاندارد ۱۰ عیار با خلوص ۴۱.۷ درصد همچنان خالص محسوب می‌شود اما بخش کمتری از آن «طلا اندود» است که از فلزات دیگر با لایه‌ی بسیار نازکی از طلا ساخته می‌شود. در این مورد، نام «سنگین» به این معنی است که یک لایه‌ی ضخیم از ورق طلا در جسم وجود دارد، اما هنوز هم طلای اصلی محسوب نمی‌شود. هر یک از این علامت‌ها نشان دهنده‌ی اصل بودن طلا است.
۳. مالیدن طلا روی پوست
این روش تشخیص طلا اصل از تقلبی کاملا ساده است. تنها کاری که باید انجام دهید این است که یک قطعه‌ی مناسب از جواهرات طلای خود را بردارید و چند لحظه بین دستان خود نگه دارید. پس از تعریق، شروع به مالیدن آن به عقب و جلو روی پوست دست خود کنید. طلا یا رنگ پوست شما را تغییر میدهد یا روی آن تاثیری ندارد. اگر رنگ آن به مشکی، آبی یا سبز تغییر کند، به این معنی خواهد بود که قطعه طلا تقلبی است. در مقابل، اگر روی پوست تاثیری نداشت، یعنی طلای واقعی است.
توصیه می‌کنیم قبل از انجام این آزمایش، هرگونه مواد آرایشی را از روی پوست پاک کنید تا نتایج دقیق‌تری داشته باشید.
۴. آزمایش آب
یکی از سادهترین آزمایش‌هایی که می‌توان برای تشخیص واقعی بودن طلا انجام داد، انداختن آن در یک کاسه آب است. طلا یک فلز سنگین به شمار می‌رود. بنابراین اگر جسم دارای درجه‌ی خلوص بالایی باشد، باید به راحتی به پایین کاسه فرو رود. اگر شناور شد، احتمالا تقلبی است.
بااینحال، اگر یک شی طلایی رنگ در آب ته‌نشین می‌شود، لزوماً به این معنی نیست که طلای واقعی است. سایر فلزات موجود در ترکیب آن نیز می‌توانند باعث غرق شدن جسم شوند. بنابراین این روش، تشخیص قطعی طلا از بدل نیست و توصیه می‌کنیم آزمایشات دیگر را نیز انجام دهید.
۵. آزمایش آهنربا
طلا یک فلز مغناطیسی نیست. اگر آهن‌ربایی بردارید و آن را نزدیک یک شیء طلایی رنگ بیاورید، در صورتی که درجه‌ی خلوص بالایی داشته باشد، نباید جاذبه‌ای ببینید. بااینحال، این روش نیز به تنهایی نحوه تشخیص طلا از بدل نیست. جواهرات اغلب با مخلوطی از نقره ساخته می‌شوند که نقره نیز مانند طلا، فلز مغناطیسی نیست و ممکن است شما را به اشتباه بیندازد. به طور کلی اگر در این آزمایش جاذبه‌ای را می‌بینید، ممکن است شی مورد نظر شما طلا اندود باشد یا حاوی مقدار معینی از فلز آهن یا نیکل باشد.
۶. آزمایش سرکه
یک روش برای نحوه تشخیص طلا از بدل، استفاده از سرکه روی طلا است که یک طرز تشخیص طلا از بدل ساده، ایمن و مقرون به صرفه به شمار می‌رود. همچنین این آزمایش نیازی به خراش دادن سطح یک جسم ندارد. با استفاده از قطره چکان، یک قطره سرکه را در محلی از طلای خود که دور از نظر باشد، قرار دهید. اگر لکه تغییر رنگ دهد، این فلز، طلای واقعی نیست. این آزمایش را با لیمو ترش که آن هم خاصیت اسیدی دارد نیز می‌توانید انجام دهید.
۷. آزمایش سرامیک
آزمایش ساده‌ی دیگری که می‌توان انجام داد، استفاده از سرامیک است. یک تکه سرامیک بدون لعاب در خانه خود پیدا کنید و سعی کنید طلای خود را به آرامی روی سطح آن بتراشید.
اگر طلای شما واقعی و اصل باشد، احتمالا متوجه ورقه‌های کوچک یا خراش‌هایی خواهید شد که به رنگ طلایی روی سرامیک هستند. اگر رنگ سیاه را روی سرامیک می‌بینید، طلای شما به احتمال زیاد واقعی نبوده و بدل است.
۸. بررسی اندازه و وزن طلا
این روش، یکی از روش‌های استاندارد چگونگی تشخیص طلا از بدل است که می‌توانید موقع خرید النگو طلا پهن یا انواع جواهرات به کار ببرید. برای این کار ابتدا، جسم طلایی را که از قبل می‌دانید واقعی و اصل است، بردارید. اگر وزن جسم طلای مورد آزمایش شما در مقایسه با طلای واقعی، نسبت به اندازه‌ی آن خیلی سبک است، این جسم طلا جعلی است. حتی می‌توانید از ابزارهای جواهرسازی مانند مجموعه‌ای از کولیس‌ها و Fisch Tester استفاده کنید. این تست روی سکه‌ها و شمش‌های طلا به خوبی جواب میدهد.
۹. آزمایش یخ
یخ از موادی است که در هر خانه‌ای یافت می‌شود. جالب است بدانید که برای تشخیص طلا از بدل می‌توانید از یخ استفاده کنید. برای این کار باید یک تکه یخ روی قطعه طلا قرار دهید. اگر احساس می‌کنید که این تکه یخ به سرعت در حال آب شدن است، طلای مورد نظر واقعی خواهد بود.
۱۰. آزمایش یُد
ید یکی از ترکیباتی است که می‌تواند طلای واقعی را از تقلبی تشخیص دهد. کافیست مقداری ید روی جواهرات طلای خود بمالید. جواهرات با طلای واقعی به راحتی تیره نمی‌شوند اما سایر جواهرات به راحتی با ناخالصی‌ها تیره می‌شوند.
۱۱. آزمایش نیتریک اسید
آزمایش نیتریک اسید روشی نسبتاً بی‌خطر برای نحوه تشخیص طلا از بدل است. این آزمایش شامل ایجاد یک خراش کوچک روی طلای شما (سعی کنید ناحیه‌ای را پیدا کنید که در حالت عادی قابل مشاهده نیست)، با استفاده از سوهان ناخن یا سنگ سوهانچه‌ای می‌شود. هدف از این کار این است که به اندازه‌ی کافی زیر لایه‌ی سطحی طلای خود را خراش دهید و پس از آن یک قطره‌ی کوچک نیتریک اسید را روی جایی که خراش ایجاد شده است بریزید. اگر متوجه واکنشی نشدید، می‌توان گفت که جسم، طلای واقعی است. اگر آلیاژهای فلزی دیگری وجود داشته باشد یا اگر جسم با روکش طلا باشد، رنگ‌های سبز ویا سفید شیری ظاهر می‌شوند.
کیت‌های تست اسید نیتریک به صورت آنلاین خریداری می‌شوند اما باید به یاد داشته باشید که اسید نیتریک می‌تواند یک ماده‌ی شیمیایی خطرناک باشد. هنگام انجام آزمایش اسید باید اقدامات احتیاطی صحیح انجام شود. این ماده قابل اشتعال است و می‌تواند به چشم و پوست آسیب برساند. باید از عینک و دستکش استفاده کنید و از گرما یا هر چیز قابل اشتعال دیگری فاصله بگیرید. این آزمایش را در مکانی با تهویه‌ی مناسب انجام دهید.
۱۲. مشورت با جواهرساز معتبر
بهتر نحوه تشخیص قطعی طلا از بدل، این است که با یک جواهرساز معتبر مشورت کنید. افراد حرفه‌ای، تخصص و تجهیزات لازم برای تشخیص دقیق اصالت و خلوص اقلام طلای شما را دارند. این افراد از تکنیک‌های پیشرفته مانند فلوئورسانس، اشعه‌ی ایکس یا تست‌های چگالی برای ارائه نتایج دقیق استفاده می‌کنند.
۱۳. آزمایش خمیر دندان
از خمیر دندان به دلیل خاصیت سایندگی آن می‌توان برای بررسی اصالت طلا استفاده کرد. مقدار کمی خمیر دندان را روی اقلام طلا بمالید. اگر طلا بدون تغییر باقی بماند، احتمالاً اصل است. طلای بدل ممکن است نشانه‌هایی از سایش یا تغییر رنگ را نشان دهد.
۱۴. آزمایش فندک
استفاده از فندک مطمئن‌ترین روش برای تشخیص سریع طلا از بدل نیست. بااینحال از دو راه می‌توان این تشخیص را انجام داد:
- تست حرارتی: طلا در اثر گرما نمی‌سوزد. اگر فندک را در نزدیکی طلا روشن کنید و نشانه‌هایی از آسیب دیده شد، ممکن است طلای واقعی نباشد. بااینحال، این روش خیلی دقیق نیست زیرا بسیاری از قطعات طلاکاری شده یا پر شده با طلا در زیر گرما رفتار متفاوتی ندارند.
- بررسی تغییر رنگ: با فندک قسمتی کوچک و دور از منظر جواهرات طلا را به آرامی گرم کنید. طلای واقعی نباید تغییر رنگ داده یا حالت رنگ پریدگی پیدا کند اما اگر جواهرات طلا اندود بوده و یا با مواد دیگری پر شده باشد، ممکن است نشانه‌هایی از تغییر رنگ ظاهر شود یا فلز دیگری در زیر آن نمایان شود.
کلام آخر
ارزش و جذابیت طلا آن را به هدفی برای جاعلان تبدیل می‌کند. استفاده از ترکیبی از روش‌های ذکر شده در این مقاله به شما کمک می‌کند تا صحت اقلام طلای خود را تأیید کنید. در حالی که آزمایش‌های ذکر شده می‌توانند به شما کمک کنند، مشاوره با جواهرساز یا جواهرفروش معتبر برای دریافت نتایج دقیق و قابل اعتماد، توصیه می‌شود. با آگاهی و هوشیاری در دنیای فلزات گرانبها، از سرمایه‌ها و گنجینه‌های خود محافظت کنید. همچنین با آگاهی از نحوه تشخیص طلا از بدلیجات، می‌توانید جواهرات طلا را با اطمینان بیشتری خریداری کنید. اینکه مطمئن باشید جواهرات شما واقعی هستند و ارزش خود را حفظ خواهند کرد، احساس فوق العاده‌ای است.
منبع: forbes
