چطور کودکان مثبت‌اندیشی تربیت کنیم؟
به عنوان یک پدر و مادر، شنیدن بیان افکار منفی کودک یا دیدن او با احساساتی مانند شک به خود، غم یا عصبانیت هرگز آسان نیست. متأسفانه، علم می‌گوید که طبیعی است که مردم بیشتر روی افکار منفی تمرکز کنند تا افکار مثبت و این امر به ویژه درباره‌ی کودکان بیشتر صادق است.
این منفی‌گرایی معمولاً ناشی از ترس، شک یا شرم است که هورمون‌ها و مواد شیمیایی استرس را در مغز تولید می‌کند. در نهایت، یک نگرش منفی می‌تواند نحوه‌ی دید کودک به خود و جهان اطرافش را شکل دهد. البته، ما به‌عنوان والدین می‌توانیم کارهای زیادی انجام دهیم تا به فرزندانمان کمک کنیم نگرش مثبت‌تری نسبت به خود و دنیایشان پیدا کنند. برای تربیت کودکان مثبت‌اندیش راه‌های مختلفی وجود دارد. در این مقاله، با برخی از آن‌ها آشنا می‌شوید.
فهرست محتوا
آیا افکار منفی بد هستند؟
منظور از مثبت‌اندیشی چیست؟
چرا تربیت کودکان مثبت‌اندیش مهم است؟
راهکارهایی برای تربیت کودکان مثبت‌اندیش
آیا افکار منفی بد هستند؟
هیچ احساساتی با عنوان احساسات بد وجود ندارد. همه‌ی افکار و احساسات قابل توجه و معتبر هستند. افکار و عواطف مثبت و منفی هر دو نقش ارزشمندی در نحوه‌ی درک و پردازش دنیای اطراف خود دارند. برای مثال، غم و اندوه می‌تواند به ما کمک کند تا از زمان‌های سخت گذر کنیم و اگر هرگز احساس شرم یا گناه نمی‌کردیم، هیچ راهنمای اخلاقی نخواهیم داشت.
کارشناسان معتقدند که فشار مثبت اندیشیدن و شاد بودن دائمی، شادی را به «وظیفه و بار» برای انسان‌ها تبدیل کرده است. علاوه‌براین، تلاش برای شاد بودن همیشه ما را از احساسات واقعی خود دور می‌کند که برای سلامت روان مضر است. در واقع، تحقیقات اخیر روانشناسی نشان می‌دهد که اجتناب عاطفی یکی از علل اصلی بسیاری از مسائل روانی است. به این دلایل، نیازی به تحت فشار قرار دادن کودکان برای اجتناب یا رد کردن احساسات منفی نیست.
منظور از مثبت‌اندیشی چیست؟
مثبت‌اندیشی یا نگرش مثبت به طرز فکر یا دیدگاهی اشاره دارد که با خوش‌بینی، امیدواری و اشتیاق شناخته می‌شود. مثبت‌اندیشی روشی برای نگریستن به جهان و خود با احساس امکان وقوع رویدادهای خوب، گشودگی نسبت به تجربیات جدید و باور به توانایی خود برای به وقوع پیوستن چیزها است. افراد با نگرش مثبت تمایل دارند بهترین‌ها را در دیگران و موقعیت‌ها ببینند.
در مقابل، نگرش منفی با احساس ناامیدی، درماندگی و بدبینی تشخیص داده می‌شود. منفی‌اندیشی ممکن است منجر به احساس ناامیدی و نارضایتی شود و دستیابی به اهداف، ارتباط با دیگران و کنار آمدن با چالش‌ها را دشوار کند.
با اینکه داشتن نگرش مثبت پاسخی برای همه مشکلات نیست و نمی‌توان از آن در مورد مسائل اساسی به کار برد اما نقطه‌ی شروع و پایه‌ی بسیار بهتری نسبت به نگرش منفی است.
چرا تربیت کودکان مثبت‌اندیش مهم است؟
مثبت‌اندیشی زیربنای نگرش «من می‌توانم» و این باور است که همیشه برای هر مشکلی یک راه حل وجود دارد. مثبت‌اندیشی بی‌وقفه خام‌اندیشی و امری غیرواقعی نیست، بلکه یک ویژگی است که باید ارزشمند تلقی شود و از همه بهتر، می‌توان آن را به ویژه در کودکان پرورش داد.
با داشتن یک طرز فکر مثبت می‌توان به کودکان کمک کرد تا عزت نفس سالم، تنظیم احساسات عاطفی بهتر و احساس ارزش برای خود قائل شدن را در خود ایجاد کنند. همچنین می‌توان به آن‌ها در ایجاد انعطاف‌پذیری، مدیریت استرس و احساسات منفی و ایجاد چشم‌انداز مثبت برای آینده کمک کرد. نکات و راهکارهای ارائه شده در این مقاله می‌تواند به والدین کمک کند تا ذهنیت مثبتی را در فرزندان خود پرورش دهند و پایه‌ای برای زندگی سالم و موفق آن‌ها ایجاد کنند.
راهکارهایی برای تربیت کودکان مثبت‌اندیش
برای تربیت کودکان مثبت‌اندیش نیازی نیست که کارهای دشوار یا پیچیده‌ای انجام بدهید. همین اقدامات ساده که در ادامه می‌خوانید نیز به پرورش نگرش و دیدگاه مثبت در کودکان کمک می‌کند.
۱. از زبان مثبت استفاده کنید
اولین چیزی که باید از آن آگاه باشید، زبان مشترکی است که شما و فرزندتان از آن استفاده می‌کنید زیرا این زبان و طریقه‌ی صحبت کردن می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر طرز فکر او و نحوه‌ی چارچوب‌بندی موقعیت‌ها از نظر او داشته باشد. هنگام برقراری ارتباط با فرزندتان از زبان مثبت استفاده کنید و از انتقادهای تند یا ناعادلانه یا ابراز نظرات منفی خودداری کنید. این بدان معنا نیست که جایی برای واقع‌گرایی نگذارید اما سعی کنید بر ستایش تلاش‌ها و دستاوردهای او تمرکز کنید.
۲. هدف‌گذاری کنید و برای رسیدن به آن تلاش کنید
به فرزند خود کمک کنید تا اهدافی چالش‌برانگیز اما واقع‌بینانه برای خود تعیین کند و سپس به او کمک کنید تا آن اهداف را به وظایف کوچکتر و قابل مدیریت تقسیم کند. او را تشویق کنید تا موفقیت‌های خود را در طول مسیر زندگی جشن بگیرد و از هر گونه شکست یا ناکامی درس بگیرد. به این ترتیب، یک مسیر ثبت رویدادهای زندگی به شکلی موفق ایجاد می‌شود که فرزند شما می‌تواند آن را به خاطر بسپارد و از آن به نفع خود استفاده کند.
برای بهتر نشان دادن این مسیر، همراه با کودک خود یک تابلوی مسیر زندگی ایجاد کنید. این تابلو مجموعه‌ای از تصاویر، کلمات و عناصر دیگر است که نشان‌دهنده‌ی امیدها، رویاها و آرزوهای او است. درست کردن این تابلو می‌تواند راهی برای کمک به او برای ایجاد چشم‌انداز مثبت نسبت به آینده و تلاش برای رسیدن به اهداف خود باشد. تنها چیزی که به آن نیاز دارید یک تخته‌ی چوب پنبه‌ای یا وایت‌بر، پونز یا مگنت و چند برش از تصاویر یا نوشته‌هایی مربوط به وقایع زندگی او است.
۳. همراه با او فیلم‌هایی با پیام‌های مثبت تماشا کنید
فیلم‌هایی با پیام‌های مثبت ابزار قدرتمندی برای الهام بخشیدن به کودکان برای مقابله با چالش‌ها با نگرش صحیح هستند. فهرستی از بهترین فیلم‌های انیمیشن برای کودکان جمع‌آوری کنید تا ذهنیت‌های مثبت را در آن‌ها پرورش دهید. برای کودکان در سنین بالاتر، فیلم‌ها و مستندهای مربوط به شخصیت‌های واقعی که بر سختی‌ها غلبه کرده‌اند، به همان اندازه قدرتمند و تأثیرگذار هستند. داستان کارآفرینان موفقی مانند جف بزوس، مارک زاکربرگ و اپرا وینفری برای این کار عالی است.
۴. ذهن‌آگاهی و آرامش را تقویت کنید
به کودک خود کمک کنید تا تکنیک‌های تمرکز حواس و آرامش مانند تنفس عمیق، تجسم یا مدیتیشن را بیاموزد. این کار می‌تواند استرس او را کاهش دهد و به او کمک کند تا موقعیت‌های مختلف را بهتر درک کند. اغلب نتیجه مثبت‌تر از آنچه فکر می‌کردیم خواهد شد.
برای تقویت ذهن‌آگاهی و آرامش کودکات می‌توانید همراه با او تمرینات تنفس آگاهانه را تمرین کنید. مراقبه‌های هدایت شده‌ی زیادی برای کودکان به صورت آنلاین موجود است و انجام دادن این تمرینات می‌تواند راهی عالی برای کمک به کودکان جهت استراحت، تمرکز و یادگیری مدیریت احساسات خود باشد.
۵. خلاقیت و تخیل کودک را تقویت کنید
کودک خود را تشویق کنید تا خلاقیت و تخیل خود را از طریق هنر، موسیقی یا سایر راه‌های خلاقانه کشف کند.
اگر مطمئن نیستید که این کار را از کجا شروع کنید، کتاب‌های رنگ‌آمیزی با ماندالا یا طرح‌های پیچیده‌ی دیگر را به کودکتان بدهید. رنگ‌آمیزی چنین کتاب‌هایی می‌تواند راهی برای تمرین ذهن‌آگاهی و تمرکز بر لحظه‌ی حال باشد و در عین حال به او امکان می‌دهد تا خلاقیت خود را بروز دهد.
۶. او را به انجام دادن فعالیت بدنی تشویق کنید
تحقیقات نشان داده که ورزش باعث بهبود خلق و خو و عزت‌نفس افراد می‌شود. بنابراین کودک خود را تشویق کنید تا فعالیت بدنی زیادی داشته باشد. ورزش و بازی‌های فعالانه نیز ابزاری عالی برای پرورش ویژگی‌های دیگری مانند انعطاف‌پذیری، تدبیر، کار گروهی و تفکر تاکتیکی هستند.
۷. خودآگاهی و نحوه‌ی کنترل و تنظیم احساسات را آموزش دهید
به کودک خود بیاموزید که چگونه احساسات خود را تشخیص دهد و کنترل کند و به او کمک کنید تا راه‌های سالمی برای مقابله با احساسات دشوار ایجاد کند. با این کار خودآگاهی آغاز می‌شود و کودک درک می‌کند که چه احساسی دارد. به این ترتیب، می تواند تلاش کند تا برای مدتی از آن احساسات فاصله بگیرد و آن‌ها را ارزیابی کند. ممکن است انجام دادن این کار برای کودکان بسیار کم سن و سال چالش‌برانگیز باشد اما زمانی که آن‌ها در سن دبستان هستند، ممکن است زمان آن رسیده باشد که این روش را امتحان کنید.
۸. قدردانی را همراه با او تمرین کنید
با تشویق فرزندتان به فکر کردن در مورد چیزهایی که برایشان سپاسگزار است به او کمک کنید تا عادت شکرگزاری را در خود ایجاد کند. این روش می‌تواند به تغییر تمرکز او از افکار و احساسات منفی کمک کند.
برای تشویق کودک به قدرشناسی یک ظرف قدردانی بسازید. او می‌تواند این ظرف را با یادداشت‌هایی پر کند که در آن چیزهایی را که برایشان سپاسگزار است، فهرست می‌کند. هر روز یا هفته، از او بخواهید یکی را انتخاب کند و در مورد اینکه چرا بابت آن سپاسگزار است صحبت کند. انجام دادن این کار به او کمک می‌کند تا قدردان چیزهای خوبی که در زندگی خود دارد باشد.
۹. فهرستی از جملات تاکیدی مثبت بنویسید
جملات تاکیدی مثبت عبارت‌ها یا نقل قول‌هایی هستند که شخصی فکر می‌کند یا می‌گوید تا چیزی را به خود یادآوری کند. این جملات تاکید می‌کنند که شما می‌توانید هر کاری را که در ذهن خود دارید انجام دهید. داشتن چنین جملاتی روشی فوق‌العاده مفید برای حمایت از مثبت ماندن در موقعیت‌های چالش برانگیز است. کودکان می‌توانند به نوبت جملات تاکیدی خود را با صدای بلند برای خانواده بخوانند.
۱۰. ذهنیت رشد را در کودک پرورش دهید
به فرزند خود کمک کنید تا متوجه شود که می‌تواند در طول زمان رشد و تغییر کند و چالش‌ها و شکست‌ها بخش مهمی از یادگیری و رشد شخصی هستند. با پرورش ذهنیت رشد در کودکان، آن‌ها بر این باور خواهند بود که چیزی که اکنون با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، چیزی است که مهارت‌ها و دانش آن‌ها را برای مقابله‌ی بهتر با مشکلات در آینده توسعه خواهند داد.
۱۱. به او کمک کنید همدلی را بیاموزد
با تشویق او به قرار دادن خود به جای دیگران و فکر کردن در مورد احساس دیگران در موقعیت‌های خاص به کودک خود کمک کنید تا همدلی را یاد بگیرد و در خود تقویت کند. این اقدام می‌تواند برای او چشم‌انداز مثبتی ایجاد کند و ارتباطات بهتر با دیگران را تشویق کند.
با کودک بازی همدلی را انجام دهید. در این بازی کودکان به نوبت احساسات مختلف را به نمایش می‌گذارند و کودکان دیگر باید حدس بزنند که چه احساسی دارند و چرا. انجام دادن این بازی می‌تواند به کودکان کمک کند تا افراد با احساسات و دیدگاه‌های مختلف را درک کنند و با آن‌ها همدلی کنند.
۱۲. به او کمک کنید تا تصویر مثبتی از خود ایجاد کند
با تشویق او به تمرکز بر نقاط قوت و دستاوردهای خود و با کمک به او برای درک اینکه ارزش او با موفقیت یا شکست او تعریف نمی‌شود، به کودک کمک کنید تا تصویر مثبتی از خود در ذهن خود ایجاد کند.
با او و همبازی‌هایش یک گروه تعریف و تمجید ایجاد کنید. در این فعالیت، همه به نوبت از دیگران تعریف می‌کنند. این کار می‌تواند به کودکان کمک کند تا یاد بگیرند که بر ویژگی‌های خوب دیگران تمرکز کنند و همچنین تعریف و تمجید دیگران را بپذیرند و از آن‌ها قدردانی کنند.
۱۳. او را به ایجاد تغییرات مثبت تشویق کنید
فرزندتان را تشویق کنید تا برای ایجاد تغییرات مثبت هم در زندگی و هم در جامعه خود اقدام کند. برای اینکه کودک به این امر اعتقاد پیدا کند که می‌تواند وضعیت بد را بهتر کند، باید یاد بگیرد که برای رسیدن به این هدف کاری کند. این کار ممکن است صحبت کردن با کسی برای حل یک مشکل یا تلاش برای رسیدن به هدفی بزرگتر از طریق کار داوطلبانه، جمع‌آوری کمک مالی یا ایجاد آگاهی باشد.
۱۴. معنا و هدف را بیابید
برای تقویت مثبت‌اندیشی در کودکان بزرگتر، می‌توان به آن‌ها کمک کرد تا انگیزه‌های خود را برای انجام کارها عمیق‌تر کنند. با تشویق آن‌ها به کشف علایق و سلایق خود به آن‌ها کمک کنید تا حس معنا و هدف برای خود پیدا کنند. این کار می‌تواند به نوجوان یا کودک در سنین بالاتر نشان دهد که او می‌تواند از وجود خود لذت ببرد، وقت خود را به نحوی سازنده بگذراند و شاید به یک هدف بلندمدت زندگی خود برسد.
۱۵. الگوی رفتار مثبتی برای کودکان باشید
در نهایت به یاد داشته باشید که کودکان موضوعات مختلف زندگی را با نگاه کردن به الگوهای خود یاد می‌گیرند. ما توصیه‌ی راهکارهای تربیت کودکان مثبت‌اندیش را با تاکید بر اهمیت زبان شروع کردیم و با رفتار به پایان می‌رسانیم. همه‌ی انسان‌ها از اطرافیان خود تقلید می‌کنند و کودکان هر چیزی را که شما می‌گویید و انجام می‌دهید یاد می‌گیرند و از آن تقلید می‌کنند. کاملاً مطمئن شوید که نوع رفتاری را که می‌خواهید در فرزندتان ببینید، برای او الگوسازی می‌کنید. تغییرات ظریف شما در طول زمان تأثیر زیادی بر افکار و اعمال او خواهد داشت. بنابراین مراقب رفتار و اعمال خود باشید.
کلام آخر
تربیت کودکان مثبت‌اندیش در داشتن جامعه‌ای با نگرش مثبت و سازنده اهمیت بسیاری دارد. در این مقاله، راهکارهایی برای پرورش نگرش مثبت در کودکان پیشنهاد کردیم. انجام دادن این راهکارها نقطه‌ی شروعی عالی برای کمک به کودک شما است تا نگرش درستی نسبت به زندگی، بازی، کار و روابط خود داشته باشد.
منابع: familyfriendhq , socialemotion , clevertykes , biglifejournal
