چگونه برای مادربرد کامپیوتر خود پردازنده (CPU) جدید انتخاب کنیم؟

یوسف اسفندیاری

۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ | ۱۵:۰۰ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۴ دقیقه

پردازنده یا همان CPU بخش کلیدی هر کامپیوتری محسوب می‌شود. اما همانطور که احتمالا می‌دانید، مادربرد‌ سیستم شما معمولا با تمام پردازنده‌های موجود در بازار سازگار نیست. با توجه به این شرایط، چگونه می‌توانیم برای مادربرد فعلی سیستم خود بهترین پردازنده را انتخاب کنیم؟ در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.

پردازنده (CPU) چیست؟

پردازنده به عنوان مغز کامپیوتر در نظر گرفته می‌شود. این قطعه از میلیون‌ها ترانزیستور بهره می‌برد که برای انجام محاسبه‌ها و پردازش‌های مهمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. طی سال‌های گذشته، پردازنده‌ها به بهره‌گیری از چند هسته‌ی پردازشی روی آورده‌اند. در ابتدا پردازنده‌های تک‌هسته‌ای در هر زمان فقط قادر به اجرای یک فرایند بودند. اما حالا برخی پردازنده‌ها از حداکثر ۶۴ هسته هم بهره می‌برند و گفته می‌شود در سال ۲۰۲۳ شاهد عرضه‌ی پردازنده‌های ۱۲۸ هسته‌ای هم خواهیم بود.

همانطور که در ابتدای این مطلب گفتیم، برای سیستم ویندوزی خود نمی‌توانید از بین تمام پردازنده‌های موجود در بازار دست به انتخاب بزنید و در این زمینه محدودیت‌هایی وجود دارد. اول از همه باید بگوییم که پاور سیستم باید از پس تامین انرژی این پردازنده بربیاید و از طرف دیگر سیستم خنک‌کننده هم باید بتواند این پردازنده را به خوبی خنک کند. در نهایت هم باید به سازگاری پردازنده با مادربرد اشاره کنیم.

اینتل در برابر AMD

تمام کامپیوترهای دسکتاپ ویندوزی از پردازنده‌ی اینتل یا AMD بهره می‌برند. روزی روزگاری اینتل بهترین انتخاب برای کاربرانی بود که می‌خواستند با بودجه‌ی کم یک سیستم مناسب اسمبل کنند و AMD هم در زمینه‌ی سیستم‌های گیمینگ قدرتمند حرف زیادی برای گفتن داشت.

اما حالا تفاوت پردازنده‌های این دو شرکت تا حد زیادی کاهش یافته و هم از نظر پردازنده‌هایی پایین‌رده و هم پردازنده‌های بالارده گزینه‌های جذابی را ارائه می‌دهند. در هر صورت فارغ از گزینه‌ای که انتخاب می‌کنید، پردازنده باید با مادربرد سازگار باشد. به همین خاطر برای یک مادربرد سازگار با اینتل نمی‌توانید از پردازنده‌های AMD دست به انتخاب بزنید.

سوکت‌ پردازنده

با بررسی سوکت پردازنده در مادربرد به سادگی می‌توانید بفهمید که آیا پردازنده‌ی موردنظر شما با این مادربرد سازگاری دارد یا نه. به عنوان مثال، پردازنده‌های نسل دهم و یازدهم اینتل با سوکت LGA1200 سازگاری دارند و پردازنده‌های سری ۱۰۰۰، ۲۰۰۰، ۳۰۰۰، ۴۰۰۰ و ۵۰۰۰ رایزن AMD با سوکت AM4 مادربرد سازگار هستند.

برای بررسی این موضوع باید به مشخصات مادربرد و البته پردازنده نگاهی بیندازید. به عنوان مثال پردازنده‌ی Core i7-10700K اینتل با سوکت LGA1200 سازگار است و در نتیجه مادربرد سیستم شما باید دارای چنین سیستمی باشد. همین رویکرد را می‌توانید برای پردازنده‌های AMD تکرار کنید.

مفهوم پردازنده‌ی «۲ هسته‌ای» و «۴ هسته‌ای» چیست؟

آیا پردازنده‌های جدید با سوکت‌های قدیمی سازگار هستند؟

یک سوکت پردازنده از پین‌ها و کانکتورهای فیزیکی تشکیل شده و به همین خاطر در این زمینه محدودیت‌های زیادی وجود دارد. به دلیل همین موضوع، نمی‌توانید پردازنده‌ی اینتل را به سوکت مربوط به پردازنده‌های AMD وصل کنید و از طرف دیگر پردازنده‌های نسل ۱۰ و یازده اینتل که با سوکت‌ LGA 1200 سازگار هستند، به سوکت LGA 1151 وصل نمی‌شوند.

با این حال، AMD در زمینه‌ی سوکت معمولا سخاوتمندانه‌تر عمل می‌کند. به عنوان مثال می‌توانید پردازنده‌ی Ryzen 3 1200 که در سال ۲۰۱۷ عرضه شده را به سوکت AM4 وصل کنید. این در حالی است که همین سوکت از AMD Ryzen 9 5950X عرضه شده در سال ۲۰۲۰ پشتیبانی می‌کند. در حال حاضر جدیدترین پردازنده‌های اینتل که نسل دوازدهم به حساب می‌آیند، صرفا با سوکت LGA 1700 سازگار هستند. این یعنی حتی اگر در حال حاضر از پردازنده‌ی نسل یازدهم استفاده کنید، برای بهره‌گیری از نسل بعدی باید مادربرد جدیدی بخرید.

انتخاب پردازنده‌ی مناسب برای مادربرد فعلی

ارتقای سخت‌افزار کامپیوتر بدون شک کار هیجان‌انگیزی است اما همانطور که می‌بینید، چنین کاری می‌تواند کمی گیج‌کننده باشد. اگر می‌خواهید با توجه به مادربرد فعلی سیستم خود یک پردازنده‌ی جدید بخرید، باید به سازگاری مادربرد و پردازنده توجه ویژه‌ای نشان بدهید. اگر هم پردازنده‌ی موردنظر شما با مادربرد فعلی سازگار نیست، چاره‌ای جز خرید مادربرد جدید ندارید.

AMD

در رابطه با AMD باید بگوییم که با سه نسل سوکت AM4 سروکار داریم که از نظر فیزیکی تفاوتی با هم ندارند ولی هرکدام از آن‌ها از پردازنده‌های مشخصی پشتیبانی می‌کنند. مادربرد‌های مبتنی بر نسل سوم سوکت AM4 می‌توانند از پردازنده‌های Ryzen Zen 2 و Ryzen Zen 3 بهره ببرند. نسل دوم این سوکت با پردازنده‌های Ryzen Zen، Ryzen Zen+ و Ryzen Zen 2 سازگاری دارد. بردهای نسل اول A320 و B350 و X370 هم با Ryzen Zen، Ryzen Zen+ و Ryzen Zen 2 سازگار هستند. این یعنی از این بابت تفاوتی با بردهای نسل دوم ندارند.

اینتل

برای استفاده از پردازنده‌های نسل دوازده اینتل باید از مادربرد‌های مبتنی بر سوکت LGA1700 استفاده کنید. همچنین پردازنده‌های نسل ۱۰ و ۱۱ اینتل هم باید از مادربرد‌های مجهز به سوکت LGA 1200 استفاده کنند.

اهمیت سازگاری

روی هم رفته برای انتخاب یک پردازنده‌ی جدید باید به معیارهای متعددی توجه کنید؛ از تعداد هسته‌ها و رشته‌ها گرفته تا سرعت کلاک، بهره‌گیری از گرافیک یکپارچه و سیستم خنک‌کننده. با این حال اگرچه تمام این معیارها اهمیت زیادی دارند، اما در نهایت سازگاری پردازنده با مادربرد موردنظر خود را باید در اولویت اول قرار دهید. زیرا اگر این پردازنده با مادربرد شما سازگار نباشد، به هیچ عنوان نمی‌توانید از آن بهره ببرید.