فواید دوش سرد و گرم به‌طور متناسب برای سلامت و تناسب اندام چیست؟
دوش سرد و گرم که با نام آب‌درمانی سرد و گرم هم شناخته می‌شود، می‌تواند ساده‌ترین و مؤثرترین راه برای حفاظت از سیستم ایمنی و سم‌زدایی بدن شما باشد. این روش آب‌درمانی طرفداران بسیاری دارد، از جمله ورزشکارانی که معتقدند این کار به بازیابی سریع‌تر بدن آن‌ها کمک می‌کند. اگر همیشه از خود می‌پرسید که دوش آب سرد بگیریم یا گرم؟ یا دوش آب گرم خوبه یا سرد؟ به خواندن این مقاله ادامه دهید. در ادامه، هرآنچه باید درباره‌ی فواید دوش سرد و گرم بدانید را می‌خوانید.
منظور از دوش آب سرد و گرم به‌طور متناسب چیست؟
دوش آب سرد و گرم به‌طور متناوب نوعی تضاد درمانی (therapeutic contrasting) است. در این روش دمای بدن به سرعت از گرم به سرد و از سرد به گرم تغییر می‌کند. آب‌درمانی سرد و گرم معمولا با غوطه‌ور شدن در آب گرم و پس از آن، آب سرد انجام می‌شود.
کارشناسان معتقدند که فواید دوش آب سرد یا حمام با آب سرد کمتر از دوش آب سرد و گرم بطور متناوب است. این روش آب‌درمانی معمولا شامل دوش گرفتن به صورت معمول به مدت ۲۰ دقیقه است. سپس، آب گرم را به مدت ۳ تا ۴ دقیقه افزایش می‌دهید تا به طور ناگهانی و برای ۱ دقیقه به حالت سرد و پس از آن، دوباره به حالت گرم تغییر دهید.
مزایای تنها چند دقیقه دوش آب سرد و گرم از فواید دوش آب گرم هم بیشتر است. فوران ناگهانی آب سرد پس از آب گرم می‌تواند خون را در اندام‌های حیاتی شما به جریان بیندازد و در عین حال، سیستم عصبی پاراسمپاتیک شما را هم فعال کند. به این ترتیب، انرژی بسیاری به دست می‌آورید. از آنجایی که شوک آب سرد باعث نوعی واکنش استرس در بدن شما می‌شود، غدد آدرنال خود را هم آماده می‌کنید تا استرس را به طور مؤثرتری مدیریت کنید. آب سرد برای مغز شما نیز بسیار محرک است و باعث ترشح سریع اندورفین می‌شود.
چرا دوش آب گرم و سرد به‌طور متناوب مؤثر است؟
آب‌درمانی گرم و سرد تکنیک جدیدی نیست. سال‌ها است که از این روش برای کاهش التهاب و محافظت از آسیب‌های عضلانی استفاده می‌کنند. هدف اصلی از دوش آب گرم و سرد به‌طور متناوب این است که بافت‌های بدن شما وادار به سازگار شدن با تغییرات ناگهانی دما شوند. این کار بسیار محرک است چون به فعالیت متابولیک و گردش خون بسیاری نیاز دارد.
به عبارت ساده‌تر، دمای متضاد مانند تمرینی ملاین برای بافت‌های بدن شما است. بافت‌های بدن را بدون اینکه واقعا به آن‌ها فشار بیاورد، تحریک می‌کند و بدون اینکه شما اصلا حرکت کنید، احساس مفید بودن پیدا می‌کنید. این روش آب‌درمانی برای کسانی که نمی‌توانند به‌درستی ورزش کنند یا کسانی که به دلیل شغلشان تحرک کمتری دارند و به‌سختی می‌توانند یک برنامه‌ی ورزشی را اجرا کنند، عالی است.
فواید دوش سرد و گرم به‌طور متناوب
دوش آب گرم و سرد به‌طور متناوب برای سلامتی افراد به‌ویژه ورزشکاران فواید بسیاری دارد. در ادامه، مهم‌ترین فواید دوش آب سرد و گرم به‌طور متناوب را می‌خوانید.
۱. گردش خون را تقویت می‌کند
دماهای متضاد باعث افزایش گردش خون می‌شود و سبب می‌شود که قلب شما خون را به سمت اندام‌های حیاتی‌تان بفرستد. با گذشت زمان، این سیستم گردش خون شما را مجبور می‌کند تا کارآمدتر و سازگارتر شود. علت این تأثیر هم واکنش فوری بدن شما برای محافظت از اندام‌های حیاتی است. هنگامی که بدن تغییر ناگهانی دمای سرد را احساس می‌کند، خون را سریع‌تر به گردش درمی‌آورد تا از اندام‌های شما محافظت کند.
در اصل، بدن شما همیشه در تلاش است تا دمای هسته‌ی مرکزی خود را حفظ کند و طبیعی نگه دارد. این ویژگی در نهایت، به شما این امکان را می‌دهد که با محیط جدید سازگار شوید. این بدان معنی است که دوش‌های آب سرد و گرم به‌طور متناوب می‌توانند به سریع‌تر و مؤثرتر شدن سیستم گردش خون شما کمک کنند. گردش خون بهتر هم به این معنی است که در شرایط مختلف سریع‌تر بهبود پیدا می‌کنید چون مواد مغذی به‌طور مداوم در بدن شما جابه‌جا می‌شوند. در نتیجه، بافت‌های اطراف بدن به‌درستی تغذیه و نگهداری می‌شوند و طول عمر شما افزایش می‌یابد. کسانی که گردش خون ضعیف، فشار خون بالا و دیابت دارند جزو کسانی هستند که باید گردش خون در بدن آن‌ها سریع‌تر و بهتر انجام شود.
سیستم گردش خون بهتر برای درمان عفونت قارچی کاندیدا هم ضروری است. در فرایند پاک‌سازی کاندیدا، اندام‌های سم‌زدایی شما به‌ویژه کبد و کلیه‌ها مقدار زیادی سموم را از جریان خون دفع می‌کنند. اگر گردش خون شما کند و آهسته باشد، ممکن است این سموم برای مدت طولانی‌تری در بدنتان باقی بمانند و حتی ممکن است دوباره جذب بافت‌های بدن شما شوند. به همین دلیل، گردش خون سالم بسیار مهم است. هرچه بدن شما بتواند این سموم را از جریان خون و غدد لنفاوی به‌طور مؤثرتری دفع کند، سریع‌تر از عوارض جانبی نامطلوب کاندیدا بهبود می‌یابد.
۲. سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند
تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهند که تغییر سریع آب سرد و گرم سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. به نظر می‌رسد که تفاوت دما تعداد سلول‌های سیستم ایمنی مبارزه‌کننده با بیماری‌ها از جمله نوع مهمی از گلبول‌های سفید خون به نام مونوسیت‌ها را افزایش می‌دهد.
برخی از محققان هم معتقدند که دوش آب گرم و سرد می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های رایج مانند سرماخوردگی و آنفولانزا کمک کند. بر این اساس، قرار گرفتن در معرض آب سرد باعث تحریک تولید گلبول‌های سفید در خون به‌ویژه لکوسیت‌ها می‌شود. این نوع گلبول‌های سفید به بدن شما کمک می‌کنند تا با عوامل بیماری‌زای مهاجم و عفونت‌های قارچی مبارزه کند.
سیستم دفاعی قوی‌تر به این معنی است که باکتری‌های سالم بیشتری در سیستم گوارشی خود، جایی که تا ۸۰ درصد از سلول‌های ایمنی شما در آن قرار دارند، خواهید داشت. وقتی تعداد باکتری‌ها در این بخش از بدن متعادل باشد، باکتری‌های سالم می‌توانند باکتری‌های ناسالم و بد را از بین ببرند و شما را سالم نگه دارند.
۳. از درد عضلانی تأخیری جلوگیری می‌کند
یکی از مهم‌ترین فواید دوش سرد و گرم به‌طور متناوب جلوگیری از آسیب‌های ناشی از حرکات ورزشی مانند درد عضلانی تأخیری (DOMS) است. به همین دلیل، از این روش آب‌درمانی اغلب برای بهبود ورزشکاران حرفه‌ای استفاده می‌کنند.
قرار گرفتن در معرض آب سرد با محدود کردن جریان خون در ناحیه‌ی آسیب‌دیده به کاهش التهاب و آسیب کمک می‌کند. دمای بالا و پایین می‌تواند بر میزان جریان خون به بافت‌های بدن تأثیر عمده‌ای داشته باشد. دمای سرد باعث انقباض یا سفت شدن رگ‌های خونی و کاهش جریان خون و در نتیجه التهاب می‌شود. به این فرایند انقباض عروق گفته می‌شود. از سوی دیگر، گرما باعث گشاد شدن عروق و رگ‌های خونی می‌شود. گشاد شدن عروق باعث می‌شود که خون بیشتری به بافت‌ها یا اندام‌های آسیب‌دیده برسد و در آن‌ها جریان یابد.
این درمان ساده کنترل میزان جریان خون به قسمت خاصی از بدن را ساده‌تر می‌کند. این امر به ویژه پس از ورزش شدید یا آسیب ناگهانی اهمیت دارد. در بیشتر موارد، آسیب‌های جدید مانند پارگی، رگ به رگ شدن یا کشیدگی می‌توانند منجر به التهاب حاد شوند. التهاب بخشی از واکنش ایمنی بدن است که شامل تورم، گرما، قرمزی و درد در محل آسیب‌دیده می‌شود. آب‌درمانی سرد و گرم در ۷۲ ساعت اول پس از آسیب، جریان خون را در ناحیه آسیب‌دیده محدود می‌کند، التهاب را کاهش می‌دهد و اعصاب اطراف محل آسیب‌دیده را بی‌حس می‌کند. این اثرات نشان می‌دهند که دوش آب سرد و گرم به‌طور متناوب برای کاهش درد عضلانی تأخیری نیز مؤثر است.
۴. به کاهش وزن کمک می‌کند
هر چند شواهد علمی کافی برای اثبات این موضوع وجود ندارد اما برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که دوش‌های آب سرد و گرم به‌طور متناوب اگر منظم انجام شوند، می‌توانند به کاهش وزن کمک کنند. علت این اتفاق هم به انواع مختلف چربی قهوه‌ای و سفید مربوط می‌شود. چربی سفید به چربی گفته می‌شود که به دلیل مصرف کالری اضافی تشکیل می‌شود. چربی قهوه‌ای نیز نوعی چربی است که در اطراف استخوان‌های گردن، جناغ سینه و قسمت بالایی پشت قرار دارد. وجود چربی قهوه‌ای در بدن اهمیت بسیاری دارد چون با سوختن چربی سفید گرما و انرژی تولید می‌شود. چربی قهوه‌ای به گرم نگه داشتن بدن هم کمک می‌کند. برخی از محققان معتقدند که با قرار گرفتن ناگهانی بدن در معرض آب سرد، چربی قهوه‌ای سوزاندن چربی سفید و فرایند چربی‌سوزی را شروع می‌کند.
۵. می‌تواند به درمان افسردگی کمک می‌کند
دوش آب سرد و گرم به‌طور متناوب به افزایش جریان یافتن خون در مغز کمک می‌کند و می‌تواند باعث کاهش افسردگی یا بهبود خلق‌وخو شود. قرار گرفتن در معرض سرما هورمون‌های اندورفین و نورآدرنالین را افزایش می‌دهد. اندورفین اثر تسکین‌دهندگی درد را دارد و درک شما از ناراحتی را کاهش می‌دهد. اثر محرک اندورفین باعث افزایش احساس بهتر نیز می‌شود. در همان زمان، جریان تازه‌ی خون، اکسیژن و مواد مغذی را به مغز و سایر اندام‌ها می‌رساند. به این ترتیب، دفع سموم مضر و سایر متابولیت‌ها از بدن نیز مؤثرتر انجام می‌شود.
علاوه‌براین، برخی از محققان معتقدند که فوران ناگهانی آب سرد تکانه‌های الکتریکی به مغز می‌فرستد. این فرایند انرژی را افزایش می‌دهد، باعث افزایش میزان هوشیاری می‌شود و در نهایت، به کاهش احساسات ناشی از افسردگی می‌انجامد. استفاده از روش آب‌درمانی سرد و گرم می‌تواند به بهبود سریع‌تر بیماری‌های جسمی کمک کند و به شما کمک می‌کند تا از نظر جسمی و روانی احساس بهتری داشته باشید.
چگونه دوش آب سرد و گرم به‌طور متناوب بگیریم؟
نظریات مربوط به آب‌درمانی سرد و گرم بسیار پیچیده‌تر از خود این روش هستند. در واقع، این روش درمانی بسیار ساده است و هر کسی می‌تواند آن را انجام دهد. روش انجام دادن این کار به این ترتیب است:
- ۳ تا ۵ دقیقه در آب گرم غوطه‌ور شوید یا دوش آب گرم بگیرید.
- حالا شیر آب گرم را ببندید و به مدت ۱ دقیقه در آب سرد غوطه‌ور شوید یا دوش آب سرد بگیرید.
- این کار را ۳ تا ۵ مرتبه تکرار کنید.
- در نهایت، باید دوش گرفتن شما با دوش آب سرد تمام شود.
برای به حداکثر رساندن اثربخشی دوش آب سرد و گرم به‌طور متناوب باید تا حد امکان اختلاف دما میان آب سرد و گرم زیاد باشد و دوش‌های آب گرم بیش از دوش‌های آب سرد باشند.
عوارض احتمالی آب‌درمانی سرد و گرم
اولین خطری که ممکن است این روش داشته باشد این است که اگر دمای آب بسیار گرم یا بسیار سرد باشد، ممکن است پوست‌تان آسیب ببیند. همچنین، این اتفاق می‌تواند باعث آریتمی قلبی شود.
آب‌درمانی سرد و گرم برای هر کسی که به بیماری مبتلا است ایمن نیست. بنابراین، باید پیش از امتحان کردن این روش با پزشک یا کارشناس مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید. این مشورت زمانی که می‌خواهید آب‌درمانی را با غوطه‌ور شدن در آب انجام بدهید اهمیت بیشتری می‌یابد. همچنین، اگر به یکی از این بیماری‌ها یا مشکلات مبتلا هستید، باید از آب‌درمانی سرد و گرم صرف‌نظر کنید:
- زخم‌های باز؛
- مشکلات قلبی؛
- فشار خون بالا؛
- ترومبوز سیاهرگی عمقی (deep vein thrombosis).
اگر به این بیماری‌ها و مشکلات مبتلا هستید، بهتر است به جای بهره بردن از فواید دوش سرد و گرم به‌طور متناوب از روش‌های دیگری برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود استفاده کنید. مصرف سیر در رژیم غذایی، حذف قند از برنامه‌ی غذایی و مصرف پروبیوتیک‌ها برخی از روش‌هایی هستند که به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت‌های قارچی کمک می‌کنند.
کلام آخر
شاید عجیب به نظر برسد اما دوش سرد و گرم به‌طور متناوب به تقویت سیستم ایمنی بدن شما کمک می‌کند. آب سرد محرک فوق‌العاده‌ای برای تولید گلبول‌های سفید است و به بدن کمک می‌کند تا با باکتری‌ها و قارچ‌های مضر مبارزه کند. در عین حال، گردش خون در اطراف بدن شما بهبود می‌یابد. این اتفاق به حفظ جریان مواد مغذی به سلول‌ها و بافت‌های بدن شما کمک می‌کند. آب‌درمانی سرد و گرم به کاهش خستگی عضلانی و کاهش درد، تورم و تجمع اسید لاکتیک پس از تمرینات ورزشی سخت کمک می‌کند.
برای شروع این روش آب‌درمانی بهتر است با یک پزشک یا کارشناس مراقبت‌های بهداشتی باتجربه مشورت کنید. برخی از بیماری‌ها مانند مشکلات قلبی شرایط مناسبی برای بهره بردن از فواید دوش سرد و گرم به‌طور متناوب نیستند و حتی می‌توانند به تشدید این بیماری‌ها و مشکلات منجر شوند. بنابراین، باید این روش درمانی را اصولی و در صورت لزوم انجام دهید.
منبع: thecandidadiet
