۱۷ علامت مهم بر هم خوردن تعادل هورمونی
هورمون‌ها، پیام رسان‌های شیمیایی هستند که روی عملکرد سلول‌ها و اندام‌های شما تأثیر می‌گذارند. این مواد شیمیایی توسط غدد درون‌ریز تولید شده و از طریق جریان خون به بافت‌ها و اندام‌های مختلف بدن می‌روند. هورمون‌ها بسیاری از عملکردهای اصلی بدن مانند متابولیسم و تولید مثل را تنظیم می‌کنند. اگر میزان هورمون‌ها از حد طبیعی کمتر یا بیشتر شود، دچار بهم‌ریختگی یا عدم تعادل هورمونی می‌شوید. حتی ایجاد یک تغییر کوچک در میزان هورمون‌ها می‌تواند تأثیر قابل توجهی روی بدن داشته باشد.
طبیعی است که میزان هورمون‌ها در زمان‌های مختلف مانند دوران قاعدگی، بارداری یا یائسگی تغییر کند. اما بسیاری از بیماری‌ها هم می توانند باعث افزایش یا کاهش این مواد شیمیایی در بدن شوند. اگر می‌خواهید بدانید عدم تعادل هورمونی چیست و درباره‌ی علائم آن اطلاعات بیشتری کسب کنید، این مقاله از دیجی‌کالا مگ را تا انتها مطالعه کنید.
- برای تنظیم هورمون‌های بدن و کاهش وزن چگونه باید ورزش کنید؟
- ۵ گیاه دارویی شگفت‌انگیز که هورمون‌های بدن شما را متعادل می‌کنند
چه علائمی نشان‌دهنده‌ی عدم تعادل هورمونی هستند؟
هورمون‌ها نقش مهمی در حفظ سلامتی بدن دارند. طیف وسیعی از علائم وجود دارند که می‌توانند عدم تعادل هورمونی را نشان دهند. نوع علائم به این بستگی دارد که عملکرد کدام غده مختل شده یا میزان کدام هورمون تغییر کرده باشد. شایع‌ترین علائم عدم تعادل هورمونی عبارتند از:
۱. تغییر اشتها و افزایش وزن
ممکن است در بعضی زمان‌ها مثل یائسگی به دلیل تغییرات هورمونی وزن شما افزایش پیدا کند. اما تغییرات هورمونی به‌طور مستقیم روی وزن تأثیر نمی گذارند. بلکه احتمالاً به دلیل تأثیری که روی اشتها دارند، می‌توانند وزن را بالا ببرند.
کاهش هورمون استروژن در دوران یائسگی باعث کاهش هورمون سیری لپتین و تغییر خلق و خو می‌شود. درنتیجه، ممکن است تمایل شما برای غذا خوردن بیشتر شود. بعضی بیماری‌های هورمونی مانند کم کاری تیروئید هم باعث افزایش وزن می‌شوند.
۲. کاهش وزن ناگهانی
غده‌ی تیروئید متابولیسم، سرعت تبدیل غذا به انرژی و همچنین ضربان قلب و دمای بدن را تنظیم می‌کند. اگر این غده تولید هورمون‌های خود را افزایش دهد و به پرکاری تیروئید مبتلا شوید، وزن شما کاهش پیدا می‌کند. اگر بدون اینکه فعالیت بدنی خود را افزایش دهید یا رژیم غذایی‌تان را تغییر دهید بیش از ۴/۵ کیلو وزن کم کرده‌اید، به پزشک مراجعه کنید.
۳. قاعدگی نامنظم
در بیشتر زنان، چرخه‌ی قاعدگی ۲۱ تا ۳۵ روز طول می‌کشد. اگر هر ماه در زمان نسبتاً مشخصی پریود نمی‌شوید یا چند ماه است که پریود نشده‌اید، ممکن است میزان بعضی از هورمون‌های شما (استروژن و پروژسترون) بیش از حد بالا یا پایین باشد.
اگر در سنین ۴۰ تا ۵۰ سالگی بسر می‌برید، احتمالاً نزدیک شدن به زمان یائسگی باعث عدم تعادل هورمونی و بی‌نظمی قاعدگی شده است. اما بیماری‌های زیادی مثل سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) هم می‌توانند باعث نامنظم شدن پریود شوند. پس بهتر است برای مشخص شدن علت این موضوع با پزشک صحبت کنید.
چنانچه پریود شما خیلی شدید یا دردناک است، ممکن است به فیبروئید رحمی (فیبروم) مبتلا شده باشید. فیبروم، یک بافت غیرسرطانی است که در داخل یا اطراف رحم ایجاد می‌شود. علت دقیق بروز این بیماری مشخص نیست. اما به نظر می‌رسد که هورمون استروژن در ایجاد آن نقش داشته باشد. در زنانی که در خانواده‌شان سابقه‌ی فیبروم دارند، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است.
۴. اختلال خواب
اگر دچار کم خوابی شده‌اید یا نمی‌توانید به خوبی بخوابید، ممکن است عدم تعادل هورمونی در بروز این وضعیت نقش داشته باشد. پروژسترون، هورمونی که توسط تخمدان‌ها ترشح می‌شود، با کیفیت خواب مرتبط است. تغییر میزان این هورمون باعث می‌شود که به سختی بتوانید بخوابید. در دوران یائسگی، کاهش سطح استروژن به دلیل بروز گرگرفتگی و تعریق شبانه خواب شما را مختل می‌کند.
۵. آکنه‌ی مزمن
ابتلا به آکنه در روزهای منتهی به پریود یا در طول دوران پریود، طبیعی است. اما آکنه‌های مقاومی که از بین نمی‌روند می‌توانند نشانه‌ی عدم تعادل هورمونی باشند. افزایش بیش از حد آندروژن‌ها (هورمون‌های مردانه که هم در مردان و هم در زنان با مقادیر مختلف وجود دارند) باعث افزایش فعالیت غدد چربی پوست می‌شود. آندروژن‌ها روی سلول‌های پوست اطراف فولیکول‌های مو هم تأثیر می‌گذارند. درنتیجه، می‌توانند منافذ پوست را مسدود کرده و باعث آکنه شوند. سندرم تخمدان پلی کیستیک، یک بیماری هورمونی است که در مبتلایان به آن میزان آندروژن‌ها بالا می‌رود.
۶. خشکی پوست
تغییر هورمون‌ها باعث خشکی پوست می‌شود. این مشکل می‌تواند در دوران یائسگی اتفاق بیفتد. در این دوران، پوست شما به‌طور طبیعی شروع به نازک شدن کرده و نمی‌تواند مانند گذشته رطوبت خود را حفظ کند. بیماری‌های تیروئید هم ممکن است به خشکی پوست منجر شوند. متخصص پوست می‌تواند به بهبود ظاهر پوست شما کمک کند. اما اگر به غیر از خشکی پوست علائم دیگری را هم تجربه می‌کنید، به بررسی‌های بیشتری نیاز دارید.
۷. مه‌ی مغزی
متخصصان دقیقاً نمی‌دانند که هورمون‌ها چگونه روی مغز تأثیر می‌گذارند. چیزی که آن‌ها می دانند این است که تغییر استروژن و پروژسترون می‌تواند باعث ایجاد «مه‌ی مغزی» شده و به خاطر سپردن موضوعات مختلف را برای شما دشوار کند. بعضی از کارشناسان معتقدند که استروژن روی مواد شیمیایی مغز که به آن‌ها نوروترنسمیتر (انتقال‌دهنده‌های عصبی) گفته می‌شود، تأثیر دارند.
در سال‌های منتهی به یائسگی و در دوران یائسگی، بروز مشکلات مربوط به توجه و حافظه شایع است. اما این علائم می‌توانند نشانه‌ی ابتلا به بیماری‌های هورمونی از جمله بیماری تیروئید هم باشند. بنابراین اگر در به خاطر سپردن موضوعات، فکر کردن، توجه و تمرکز دچار مشکل شده‌اید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
۸. مشکلات گوارشی
در روده سلول‌های کوچکی به نام گیرنده وجود دارند که نسبت به استروژن و پروژسترون واکنش نشان می‌دهند. هنگامی که میزان این هورمون‌ها از حد معمول بیشتر یا کمتر باشد، ممکن است متوجه‌ی تغییراتی در نحوه هضم غذا شوید. به همین دلیل است که قبل و در طول دوران قاعدگی علائمی مانند اسهال، معده درد، نفخ و حالت تهوع ایجاد شده یا بدتر می‌شوند. اگر به مشکلات گوارشی مبتلا هستید و علائم دیگری مانند آکنه و خستگی را هم تجربه می‌کنید، ممکن است میزان هورمون‌هایتان تغییر کرده باشد.
۹. خستگی مداوم
خستگی، یکی از شایع‌ترین علائم عدم تعادل هورمونی است. افزایش پروژسترون می‌تواند باعث خواب‌آلودگی شود. اگر غده‌ی تیروئید تولید هورمون‌های خود را کاهش دهد و به کم کاری تیروئید مبتلا شوید، انرژی شما کاهش پیدا کرده و احساس خستگی می‌کنید. با آزمایش خون به راحتی می‌توانید متوجه شوید که آیا به بیماری هورمونی مبتلا هستید یا خیر.
۱۰. تعریق شبانه
اگر شب‌ها دچار تعریق می‌شوید و این موضوع باعث بیدار شدن شما می‌شود، ممکن است میزان استروژن کاهش پیدا کرده باشد. بسیاری از زنان در ابتدای دوران یائسگی دچار تعریق شبانه می‌شوند. البته بعضی بیماری‌های هورمونی هم می‌توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشد. بنابراین، برای مشخص شدن علت دقیق آن باید به پزشک مراجعه کنید.
۱۱. نوسانات خلقی و افسردگی
به اعتقاد محققان، کاهش هورمون‌ها یا تغییرات سریع آن‌ها می‌تواند باعث بدخلقی شود. استروژن روی مواد شیمیایی مهم مغز مانند سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین تأثیر دارد. تغییر میزان استروژن می‌تواند باعث سندرم پیش از قاعدگی (PMS) یا افسردگی پیش از یائسگی شود.
۱۲. ریزش مو و نازک شدن آن
هنگامی که میزان هورمون استروژن کم می‌شود، تأثیر سایر هورمون‌ها مثل تستوسترون در بدن افزایش پیدا می‌کند. درنتیجه، موهایتان نازک شده و دچار ریزش مو می‌شوید. معمولا این مشکل در دوران بارداری، دوران یائسگی یا بعد از شروع مصرف قرص‌های ضدبارداری مشاهده می‌شود.
۱۳. سردرد
عوامل زیادی می‌توانند باعث سردرد شوند. در بعضی از زنان کاهش هورمون استروژن به بروز سردرد منجر می‌شود. به همین دلیل است که درست قبل یا در طول دوران قاعدگی که استروژن در حال کاهش است، دچار سردرد می‌شوید. سردردهایی که غالباً هر ماه در زمان مشخصی رخ می‌دهند، ممکن است نشانه‌ی تغییر میزان این هورمون باشند.
۱۴. خشکی واژن
طبیعی است که گاهی اوقات خشکی واژن را تجربه کنید. اما اگر بیشتر اوقات به این مشکل مبتلا هستید، ممکن است کاهش سطح استروژن دلیل بروز آن باشد. این هورمون به حفظ رطوبت بافت واژن کمک می‌کند. اگر میزان استروژن به دلیل عدم تعادل هورمونی کم شود، رطوبت واژن کاهش پیدا می‌کند. مصرف قرص‌های ضد بارداری یا داروهای ضد افسردگی هم می‌تواند سطح هورمون‌ها را تغییر داده و باعث خشکی واژن شود.
۱۵. کاهش میل جنسی
بیشتر مردم تستوسترون را به عنوان یک هورمون مردانه می‌شناسند. اما این هورمون در بدن زنان هم ساخته می‌شود. اگر میزان تستوسترون کمتر از حد معمول باشد، ممکن است میل جنسی شما کاهش یابد. در دوران یائسگی به دلیل کاهش استروژن و تستوسترون میل جنسی بسیاری از زنان کم می‌شود. اگر یائسه شده‌اید، می‌توانید درباره‌ی تأثیر هورمون درمانی برای بهبود میل جنسی با پزشک مشورت کنید.
۱۶. تغییر بافت سینه
کاهش هورمون استروژن باعث کاهش تراکم بافت سینه می‌شود. در مقابل، افزایش این هورمون می‌تواند باعث ضخیم شدن این بافت و حتی باعث ایجاد توده یا کیست شود. در صورت مشاهده‌ی هر نوع تغییری در بافت سینه‌ی خود، حتی اگر علائم دیگری ندارید، با پزشک مشورت کنید.
۱۷. تشنگی
استروژن و پروژسترون روی میزان آب بدن تأثیر دارند. وقتی میزان این ۲ هورمون در دوران قاعدگی تغییر می‌کند، ممکن است بیش از حد معمول تشنه شوید. تشنگی می‌تواند نشانه‌ی ابتلا به یک بیماری هورمونی به نام «دیابت بی‌مزه» هم باشد. در مبتلایان به این بیماری بدن به اندازه کافی «هورمون آنتی دیورتیک» یا «هورمون ضد ادرار» (ADH) تولید نمی‌کند. این هورمون به کلیه‌ها در تنظیم میزان آب بدن کمک می‌کند.
کلام پایانی
هورمون‌ها مسؤول بسیاری از فرآیندهای اصلی بدن هستند. هنگامی که میزان این مواد شیمیایی در بدن کاهش یا افزایش یابد، به عدم تعادل هورمونی مبتلا شده و علائم متنوعی را تجربه می‌کنید. اختلالات هورمونی می‌توانند عوارض جدی ایجاد کنند. بنابراین، مهم است که در صورت مشاهده‌ی علائمی مثل تغییر وزن ناخواسته، قاعدگی نامنظم، آکنه، ریزش مو و خستگی مداوم به پزشک مراجعه کنید.
منبع: webmd
