۱۱ راهکار ساده و مؤثر برای درمان سوء هاضمه در خانه
سوء هاضمه مشکل رایجی است که بسیاری از افراد در مقطعی از زندگی خود به آن مبتلا می‌شوند. علائم این مشکل عبارتند از: احساس سوزش یا درد در قسمت بالای شکم، نفخ، حالت تهوع، آروغ زدن و گاز معده که اغلب پس از خوردن غذا یا نوشیدنی رخ می‌دهند. در بیشتر موارد اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی و همچنین مصرف داروهای بدون نسخه (OTC) به درمان سوء هاضمه کمک می‌کند، اما گاهی اوقات ممکن است به درمان‌های تخصصی‌تر نیاز باشد. در مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ به بررسی درمان خانگی سوء هاضمه می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
درمان سوء هاضمه با راهکارهای خانگی
بعضی از افراد هر چند وقت یک‌بار دچار سوء هاضمه می‌شوند، در حالی که بعضی دیگر آن را هر روز تجربه می‌کنند. خوشبختانه، تغییر سبک زندگی شامل خوردن وعده‌های غذایی کوچک و مکرر، اجتناب از غذا خوردن بلافاصله قبل از خواب و ورزش به رفع این مشکل آزاردهنده کمک می‌کند. در این میان استفاده از موارد زیر هم میتواند کمک‌کننده باشد:
۱. جوش شیرین
جوش شیرین یا بی‌کربنات سدیم، یک ماده‌ی بی‌خطر و مؤثر برای خنثی کردن اسید معده است که میتواند نفخ و سوزش سر دل را برطرف کند.
نصف قاشق چای‌خوری جوش شیرین را در ۱۲۰ میلی‌لیتر آب حل کنید و محلول را ظرف یک تا دو ساعت بعد از صرف غذا بنوشید. شما می‌توانید در صورت نیاز هر دو ساعت یک‌بار این کار را تکرار کنید. توجه به نکات زیر برای استفاده از جوش شیرین ضروری است:
- افراد بزرگسال نباید در طول ۲۴ ساعت بیش از ۳/۵ قاشق چای‌خوری جوش شیرین مصرف کنند.
- میزان مصرف جوش شیرین توسط سالمندان بالای ۶۰ سال نباید از ۱/۵ قاشق چای‌خوری در روز تجاوز کند.
- جوش شیرین نباید بیش از دو هفته مصرف شود.
- کودکان زیر ۱۲ سال باید از مصرف جوش شیرین اجتناب کنند، مگر اینکه پزشک دستور دیگری بدهد.
به‌طور کلی، جوش شیرین بی‌خطر و غیرسمی است. اما زیاده‌روی در مصرف آن میتواند عوارض جانبی ناخواسته‌ای مانند یبوست، اسهال، تحریک‌پذیری، استفراغ و اسپاسم عضلانی را به همراه داشته باشد.
۲. چای بابونه
اگرچه برای تأیید اثربخشی چای بابونه به مطالعات بیشتری نیاز است، اما به نظر می‌رسد که یک لیوان چای بابونه بتواند به درمان سوء هاضمه کمک کند. تحقیقات نشان داده است که چای بابونه سوزش سر دل و تولید گاز را در دستگاه‌ی گوارش کاهش می‌دهد، با شل کردن عضلات دستگاه‌ی گوارش به بهبود حرکات آن و برطرف کردن نفخ کمک می‌کند و میتواند درد را تسکین دهد.
برای تهیه‌ی چای بابونه، یک یا دو کیسه از آن را به‌مدت ۱۰ دقیقه در آب جوش قرار دهید و در صورت تمایل کمی عسل به آن اضافه کنید.
اگر از داروهای رقیق‌کننده‌ی خون استفاده می‌کنید، قبل از نوشیدن چای بابونه با پزشک خود مشورت کنید. بابونه حاوی ماده‌ای است که به‌عنوان ضدانعقاد عمل می‌کند، بنابراین وقتی با رقیق‌کننده‌های خون ترکیب میشود ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد.
۳. روغن نعناع و روغن زیره
تحقیقات نشان داده‌اند که ترکیب روغن نعناع و روغن زیره میتواند به شل شدن عضلات معده و درمان سوء هاضمه کمک کند. در یک مطالعه روی ۳۵۰ شرکت‌کننده، احتمال رفع علائم سوء هاضمه در افرادی که تحت درمان با روغن نعناع و زیره قرار گرفتند، نسبت به کسانی که دارونما دریافت کردند، بیشتر بود. در اکثر مطالعات از یک کپسول حاوی ۵۰ میلی‌گرم روغن زیره و ۹۰ میلی‌گرم روغن نعناع استفاده شده است.
۴. چای نعناع فلفلی
از آنجا که نعناع اثر ضداسپاسم روی بدن دارد، گزینه‌ی مناسبی برای رفع مشکلات معده (حالت تهوع و سوء هاضمه) به شمار می‌رود. شما می‌توانید بعد از صرف غذا یک لیوان چای نعناع بنوشید تا معده سریع‌تر آرام شود.
اگرچه نعناع میتواند سوء هاضمه را کاهش دهد، اما زمانی که سوء هاضمه از رفلاکس اسید (برگشت اسید معده به سمت مری) ناشی میشود، نباید از نعناع و محصولات حاوی آن استفاده کنید. چرا که اسفنکتر تحتانی مری (دریچه‌ی بین معده و مری) را شل می‌کند و باعث بدتر شدن سوزش سر دل میشود. مصرف چای نعناع به افراد مبتلا به بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) یا زخم معده توصیه نمی‌شود.
۵. زنجبیل
زنجبیل به‌دلیل تأثیری که روی بهبود حالت تهوع دارد، از محبوبیت زیادی برخوردار است. مطالعات نشان داده‌اند که زنجبیل میتواند با تسریع انقباضات معده به درمان سوء هاضمه کمک کند، تولید اسید را کاهش دهد و گاز، نفخ و احساس پری شکم را برطرف نماید. در یک مطالعه که شرکت‌کنندگان آن در اثر هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) به سوء هاضمه دچار شده بودند، مکمل زنجبیل توانست علائم را ۳۵ تا ۷۳ درصد کاهش دهد. هلیکوباکتر پیلوری یک نوع باکتری است که معده را آلوده می‌کند.
اگرچه مطالعات بیشتری برای تعیین دوز زنجبیل مورد نیاز است، اما بعضی از کارشناسان مصرف ۱/۲ گرم پودر ریشه‌ی زنجبیل را برای درمان سوء هاضمه توصیه می‌کنند. برای استفاده از فواید زنجبیل می‌توانید از آن به‌شکل چای و آبنبات استفاده کنید. مصرف زنجبیل را به سه تا چهار گرم در روز محدود کنید. مصرف بیش از حد آن میتواند باعث تولید گاز، سوزش گلو و سوزش سر دل شود.
۶. سرکه‌ی سیب
تحقیقات کمی در مورد اثربخشی سرکه‌ی سیب وجود دارد، اما بعضی از افراد مبتلا به سوء هاضمه بعد از مصرف آن تسکین پیدا می‌کنند. اگر برای هضم صحیح غذا اسید کافی در معده وجود نداشته باشد، ممکن است دچار سوء هاضمه شوید. در این صورت استفاده از سرکه‌ی سیب به افزایش اسید معده کمک می‌کند.
برای درمان سوء هاضمه، یک تا دو قاشق غذاخوری سرکه‌ی سیب را در یک لیوان (۲۴۰ میلی‌لیتر) آب رقیق کنید. از نوشیدن بیش از حد سرکه‌ی سیب بپرهیزید، چون زیاده‌روی در مصرف آن میتواند باعث فرسایش مینای دندان، حالت تهوع، تحریک گلو و افت قند خون شود.
۷. آب آلوئه‌ورا
بر اساس تحقیقات جدید، آلوئه‌ورا در کاهش سوء هاضمه مؤثر است. برای مثال، یک مطالعه نشان داد که آب آلوئه‌ورا به‌طور مؤثری سوزش سر دل، آروغ زدن، حالت تهوع و تولید گاز را کاهش می‌دهد. اعتقاد بر این است که آلوئه‌ورا با کاهش التهاب و کاهش تولید اسید در معده به تسکین مشکلات گوارشی کمک می‌کند.
۸. ریشه‌ی شیرین‌بیان
سال‌ها است که از ریشه‌ی شیرین‌بیان برای درمان بیماری‌های گوارشی، از جمله گاستریت (التهاب مخاط معده)، زخم‌های گوارشی و بیماری رفلاکس معده به مری استفاده میشود. در یک مطالعه‌ی ۳۰ روزه، به ۵۰ بزرگسال مبتلا به سوء هاضمه دارونما یا یک کپسول ۷۵ میلی‌گرمی عصاره‌ی شیرین‌بیان داده شد. علائم سوء هاضمه در کسانی که عصاره‌ی شیرین‌بیان مصرف کردند، نسبت به گروه‌ی دریافت‌کننده‌ی دارونما، به‌طور قابل توجهی کاهش یافت.
برای تسکین سریع، ۳۰ دقیقه قبل از غذا یا یک ساعت بعد از آن ریشه‌ی شیرین بیان را بجوید یا از آن به‌شکل چای استفاده کنید. به یاد داشته باشید که باید مصرف شیرین بیان خشک را به حداکثر ۲/۵ گرم در روز محدود کنید. زیاده‌روی در مصرف این گیاه تعادل سدیم و پتاسیم را در بدن از بین می‌برد و باعث پرفشاری خون میشود. کسانی که از فشار خون بالا یا بیماری کلیوی رنج می‌برند، نباید بدون مشورت با پزشک خود از شیرین بیان استفاده کنند.
۹. رازیانه
این گیاه‌ی ضداسپاسم میتواند سوء هاضمه را بعد از صرف غذا درمان کند و سایر مشکلات گوارشی مانند کرامپ معده، نفخ و یبوست را تسکین دهد.
نصف تا یک قاشق چای‌خوری دانه رازیانه‌ی له‌شده را به آب جوش اضافه کنید و بگذارید ۱۰ دقیقه دم بکشد. همچنین می‌توانید یک تا دو قطره از اسانس خوراکی رازیانه را به یک لیوان چای بابونه یا چای نعناع اضافه کنید یا دانه‌های آن را بعد از غذا خوردن بجوید. از عوارض احتمالی رازیانه می‌توان به حالت تهوع، استفراغ و حساسیت به آفتاب اشاره کرد.
۱۰. لیموترش
لیموترش هضم را بهبود می‌بخشد و به رفع مشکلات گوارشی کمک می‌کند. به‌علاوه، منبع خوب ویتامین C است. اگر از سوء هاضمه رنج می‌برید، یک قاشق غذاخوری آب لیموترش را با یک لیوان آب گرم مخلوط کنید و چند دقیقه قبل از غذا بنوشید.
ذکر این نکته ضروری است که زیاده‌روی در مصرف آب لیموترش میتواند مینای دندان را از بین ببرد و باعث افزایش ادرار شود. برای محافظت از دندان های خود، پس از مصرف لیموترش حتما دهان خود را با آب بشویید.
۱۱. داروهای بدون نسخه
شما می‌توانید بعضی از داروهای ضداسید یا مهارکننده‌ی پمپ پروتون (مانند امپرازول و لانسوپرازول) را بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک از داروخانه تهیه کنید. این داروها با مهار تولید اسید در معده به درمان سوء هاضمه کمک می‌کنند.
برای کنترل علائم خود از مصرف داروهای ضدالتهاب مثل ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن خودداری کنید. این داروها مفید نیستند و ممکن است باعث تشدید علائم سوء هاضمه شوند.
علائم مهمی که نباید نادیده بگیرید
اگر سوء هاضمه بیش از دو هفته طول کشید یا با علائم زیر همراه بود، حتما به پزشک مراجعه کنید:
- استفراغ خونی
- مشکل در بلع
- بلع دردناک
- درد قفسه‌ی سینه
- مدفوع سیاه رنگ و قیر مانند
- تنگی نفس
- تعریق
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم
- درد شدید و دائمی شکم
- کاهش وزن ناخواسته
- استفراغ مزمن
- بی‌اشتهایی
- خستگی
کلام پایانی
سوء هاضمه میتواند به علائم ناخوشایندی مانند سوزش سر دل، نفخ، حالت تهوع و ناراحتی معده منجر شود. داروهای بدون نسخه و روش‌های خانگی می‌توانند به درمان سوء هاضمه کمک کنند. اگر به بیماری خاصی مبتلا هستید یا دارو مصرف می‌کنید، بدون مشورت با پزشک از راهکارهای خانگی استفاده نکنید. همچنین در صورتی که علائمی مثل استفراغ خونی، تنگی نفس، مدفوع سیاه رنگ، مشکل در بلع و کاهش وزن ناخواسته را تجربه کردید، بلافاصله نزد پزشک بروید.
منابع: verywellhealth, healthline
