پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک؛ از «درخشش» تا «پرتقال کوکی»
پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک نکته‌ای عجیب برای به اثبات رساندن دارند؛ آن‌ها این‌جا هستند تا به ما نشان دهند چگونه فیلم‌هایی که از نظر هنری بهترین‌های تاریخ سینما بوده‌اند، توانسته‌اند در گیشه هم با موفقیت روبه‌رو شوند. کوبریک طی سال‌های فعالیت هنری خودش به عنوان یک کارگردان، تنها ۱۳ فیلم سینمایی ساخت، اما از همه‌ی آن ۱۳ فیلم، امروزه به عنوان بهترین‌های تاریخ سینما یاد می‌شود و هیچ‌کس نمی‌تواند تاثیر او بر جریان سینما را انکار کند. او از این که زندگی خود را برای مدت طولانی صرف یک پروژه‌ی سینمایی کند، ترسی نداشت؛ به خصوص طی دو دهه‌ی آخر زندگی‌اش، چرا که تمام آن ۱۳ فیلم طی ۴۷ سال ساخته و منتشر شدند.
به نظر می‌آمد کوبریک هرگز مشتاق ساختن فیلم‌های عامیانه یا بلاک‌باسترها نبود، اما با این حال بیش‌تر ساخته‌های او توانستند در گیشه به موفقیت دست پیدا کنند. آن چه در ادامه می‌آید پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک هستند. در این لیست توجهی به سه فیلم ابتدایی کارنامه‌ی هنری استنلی کوبریک یعنی «هراس و هوس» (Fear and Desire)، «بوسه‌ی قاتل» (Killer’s Kiss) و «کشتن» (The Killing) نشده است، چرا که اطلاعات فروش موثقی از آن‌ها در دسترس نیست. مانند همین سه فیلم، در رابطه با بعضی دیگر از آثار ابتدایی کوبریک هم اطلاعات فروش دقیقی در دسترس نیست. برای این که بتوانیم تخمین مناسبی از میزان فروش فیلم‌ها در ذهن‌های خود داشته باشیم، هیچ‌کدام از اعداد را برحسب تورم حساب نکرده‌ایم. بعضی از این اعداد را نمی‌توان خیلی دقیق دانست، اما با تمام این‌ها نگاهی می‌اندازیم به ۱۰ فیلم پرفروش استنلی کوبریک.
۱۰. راه‌های افتخار (Paths of Glory)
- فروش در گیشه: ۱.۲ میلیون دلار
- سال تولید: ۱۹۵۷
- بازیگران: کرک داگلاس رالف میکر، جورج مکریدی، وین موریس
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۶ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۹۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۴ از ۱۰
نخستین فیلم بزرگ استنلی کوبریک و یکی از بهترین فیلم‌های دهه‌ی ۱۹۵۰ میلادی، یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک است و یکی از محدود فیلم‌های قدیمی او است که اطلاعات گیشه‌ای دقیقی در رابطه با آن به ثبت رسیده. نبود اطلاعات دقیق نشان می‌دهد که در آن سال‌ها این موضوع خیلی هم حائز اهمیت نبوده است. امروزه نمی‌شود به طور دقیق حدس زد که این فیلم ضدجنگ از چه راه‌هایی به جز فروش در گیشه، به چه درآمدهایی رسیده است. اگرچه با توجه به یکی از مقالات معتبر، این فیلم طی نخستین اکران سینمایی‌اش، توانست ۱.۲ میلیون دلار فروش گیشه‌ای داشته باشد.
با توجه به این که بودجه‌ی این فیلم ۹۰۰ هزار دلار بود، این فیلم توانست بیش از آن چه برای ساختش هزینه شده بود، در گیشه بفروشد. البته باز هم باید اشاره کنیم که وقتی تا این اندازه در تاریخ به عقب می‌رویم باید بدانیم که هیچ آماری کاملا دقیق نیست. باید از یک چیز مطمئن باشیم؛ حتی اگر «راه‌های افتخار» در زمان اکران خود در گیشه غوغا به پا نکرده باشد، باز هم از آن روزها تا همین امروز، از آن به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های جنگ جهانی اول یاد می‌شود. «راه‌های افتخار» حتی امروزه هم فیلمی قدرتمند است که حالا می‌دانیم یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک هم هست.
۹. لولیتا (Lolita)
- فروش در گیشه: ۹.۲ میلیون دلار
- سال تولید ۱۹۶۲
- بازیگران: سو لیون، جیمز میسون، پتر سلرز، شلی وینتر
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۱ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
گاهی اوقات بحث برانگیز بودن باعث یالا رفتن آمار فروش می‌شود. هر کسی که برای دیدن این فیلم به سینماها می‌رفت، یک سوال در ذهنش وجود داشت؛ چگونه کسی توانسته است فیلمی درباره‌ی لولیتا بسازد؟ این فیلم تبدیل به یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما نشد، اما فروش ۹ میلیون دلاری در دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی، عددی بود که می‌توانست مورد قبول استودیوهای فیلمسازی قرار بگیرد. به خصوص که بودجه‌ی فیلم چیزی در حدود ۲ میلیون دلار بود.
«لولیتا» بر اساس رمانی به همین نام از ولادیمیر ناباکوف، محصول ۱۹۵۵ ساخته شده است و داستان مرد میان‌سال آسیب‌دیده‌ای را روایت می‌کند که درگیر داستانی عاشقانه با یک دختر جوان می‌شود. در هسته‌ی خودش، «لولیتا» فیلمی است که اگر امروزه هم به تماشای آن بنشینید ممکن است شما را آزار دهد و ناراحتتان کند. «لولیتا» فیلمی است که ذهن شما را به چالش می‌کشد، اما تماشای این فیلم ارزشش را دارد، چرا که می‌توانید شاهد بازی های درخشان بازیگران بزرگی مانند پتر سلرز و جیمز میسون باشید. این فیلم که یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک است، تنها به یک دلیل کمتر از سایر آثار او شناخته می‌شوند و آن هم خیره‌کننده بودن آثار دیگر این کارگردان می‌باشد.
۸. دکتر استرنجلاو (Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb)
- فروش در گیشه: ۹.۲ میلیون دلار
- سال تولید: ۱۹۶۴
- بازیگران: پتر سلرز، جرج سی. اسکات، استرلینگ هایدن، کینان وین
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۸ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۹۷ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۴ از ۱۰
فیلم‌های کمدی و انتقادی به ندرت می‌توانند بهتر از «دکتر استرنجلاو یا: چگونه یادگرفتم دست از هراس بردارم و به بمب عشق بورزم» باشند. این فیلم با ایده‌ی پایان یافتن دنیا به طور ناگهانی، به دنبال جنگی عجیب ساخته شده است و به نظر می‌آید به خوبی موفق شده است حس شوخ طبعی استنلی کوبریک را بازتاب دهد. همه‌چیز با بالا گرفتن تنش بین ایالات متحده‌ی آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی، ناگهان به هم می‌ریزد و این بالا گرفتن تنش، شخصیت‌های زیادی را درگیر ماجراهایی فراموش‌نشدنی می‌کند. گویا همه می‌خواهند پیش از پایان یافتن دنیا از طریق جنگ هسته‌ای، به شیوه‌های مخصوص خودشان دنیا را نابود کنند.
این فیلم تقریبا به اندازه‌ی «لولیتا» که کوبریک دو سال پیش‌تر آن را ساخته بود بلیت فروخت. بودجه‌ی این فیلم هم به اندازی‌ی «لولیتا» بود و همه‌ی این نکات در کنار هم باعث شدند که یکی دیگر از پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک ساخته شود. شاید بتوان گفت که مانند «راه‌های افتخار»، «دکتر استرنجلاو یا: چگونه یادگرفتم دست از هراس بردارم و به بمب عشق بورزم» هم یکی از آن فیلم‌های کوبریک است که با گذشت زمان توانسته مخاطبان بیشتری پیدا کند و خودش را به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینما در ذهن سینمادوستان جا بدهد.
۷. اسپارتاکوس (Spartacus)
- فروش در گیشه: ۱۷ میلیون دلار
- سال تولید: ۱۹۶۰
- بازیگران: کرک داگلاس، لارنس اولیویر، جین سیمونز، تونی کورتیس
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۴ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۷ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
اگرچه ممکن است «اسپارتاکوس» به اندازه‌ی سایر فیلم‌های کارنامه‌ی استنلی کوبریک، به اصطلاح کوبریکی نباشد، با این حال موفق می‌شود داستانی درگیرکننده و پرتنش را برای مخاطبان به نمایش بگذارد. در کنار داستان جذاب، اکشن این فیلم هم قابل قبول است. قهرمان این فیلم برده‌ای است که در نهایت تبدیل به رهبر شورشی علیه جمهوری رم، طی قرن اول پیش از میلاد مسیح می‌شود؛ بخش زیادی از شخصیت‌ها و اتفاقات این فیلم بر اساس وقایع تاریخی ساخته شده‌اند.
«اسپارتاکوس» یک فیلم حماسی بود که باید در گیشه با موفقیت روبه‌رو می‌شد و خوشبختانه چنین هم شد و از این فیلم امروزه به عنوان یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک یاد می‌شود. اگر چندین مرتبه اکران‌های مجدد این فیلم را هم در نظر بگیریم، فروش این فیلم در گیشه به رقمی بسیار بیش‌تر از میزان فروش در اکران اولیه یعنی ۱۷ میلیون دلار خواهد رسید. اگرچه این فیلم به اندازه‌ی سایر فیلم‌های حماسی مانند «بربادرفته» (Gone with the Wind) و «بن-هور» (Ben-Hue) نفروخت، با این حال توانست فروش قابل قبولی داشته باشد و علاوه بر این، از نظر هنری، حتی امروزه هم این فیلم اگرچه از سایر فیلم‌های کوبریک متفاوت است، بسیار ارزشمند می‌باشد.
۶. بری لیندون (Barry Lyndon)
- فروش در گیشه: ۳۱.۵ میلیون دلار
- سال تولید: ۱۹۷۵
- بازیگران: رایان اونیل، ماریسا برینسون، لئون ویتالی، پاتریک مگی
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۷ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰
فیلم حماسی‌ای دیگر از استنلی کوبریک که توانست رکورد فروش گیشه‌ای «اسپارتاکوس» را بشکند. «بری لیندون» یکی از فیلم‌های جاه‌طلبانه‌ی کوبریک است و احتمالا یکی از بهترین فیلم‌های این کارگردان سرشناس و در همان حال یکی از قدرنادیده‌ترین فیلم‌های او. شاید این فیلم به اندازه‌ی فیلم‌های شناخته‌شده‌ی کوبریک نتواند نظر مثبت مخاطبان عام سینما را به خودش جلب کند، با این حال توانست در گیشه به موفقیت نسبی دست پیدا کند و سه برابر بودجه‌ی خود در گیشه فروش داشته باشد.
«بری لیندون» بیش از سه ساعت طول دارد و داستانی را روایت می‌کند که طی جندین دهه به وقوع می‌پیوندد. این فیلم داستان یک مرد ایرلندی-انگلیسی به نام ردموند بری را روایت می‌کند که سعی دارد طی اواخر قرن هجدهم میلادی وارد طبقات بالاتر اجتماعی انگلستان شود. او نام خودش را به بری لیندون تغییر می‌دهد. نماهای این فیلم زیبا هستند و مقیاس این فیلم عظیم است. کسانی که دوست دارند یک فیلم را چندین مرتبه ببینند و آن را تحلیل کنند، باید حتما «بری لیندون» که یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک است را تماشا کنند.
۵. درخشش (The Shining)
- فروش در گیشه: ۴۷.۳ میلیون دلار
- سال تولید: ۱۹۸۰
- بازیگران: جک نیکلسون، شلی دووال، دنی لوید، اسکتمن کراترز
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۳ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۶۸ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۴ از ۱۰
همراه با فیلم‌برداری غیرمعمولی، در کنار یک موسیقی متن میخکوب‌کننده و با درخشش جک نیکلسون، «درخشش» تبدیل به یکی از به یادماندنی‌ترین فیلم‌های ژانر وحشت و دلهره شده است. جک نیکلسون در این فیلم که داستانی ماوراالطبیعه دارد، یکی از بهترین نقش‌آفرینی‌های کارنامه‌ی هنری‌اش را از خودش به نمایش می‌گذارد. کسانی که به دنبال فیلم‌های روانشناختی وحشت هستند، ترسناک‌ترین نوع این فیلم‌ها، همین «درخشش» است. این فیلم وحشتی دیوانه‌کننده را در فضایی محدود به تصویر می‌کشد و به تدریج دیوانگی و جنون شخصیت اصلی خود را برای مخاطبان به نمایش می‌گذارد.
به عنوان یکی از فیلم‌های پایانی کوبریک، یکی از سه فیلم انتهایی کارنامه‌ی هنری‌اش، «درخشش» توانست با بودجه‌ی قابل قبول تقریبی ۱۹ میلیون دلاری ساخته شود و خیلی‌ها نگران بودند که مخاطبان عام از این فیلم کوبریک استقبال نکنند، اما خوشبختانه این فیلم توانست بیش از دو برابر بودجه‌ی خود در گیشه بفروشد. اگرچه از آن جایی که «درخشش» بلافاصله تبدیل به یکی از فیلم‌های کلاسیک شد و طرفداران مخصوص خودش را در سرتاسر دنیا پیدا کرد، بی‌شک طی اکران‌های بعدی، این فیلم توانسته است به فروش خارق‌العاده‌ای دست پیدا کند.
۴. پرتقال کوکی (A Clockwork Orange)
- فروش در گیشه: ۱۱۴ میلیون دلار
- سال تولید: ۱۹۷۱
- بازیگران: مالکولم مک‌دول، آدریانه کوری، پتریک مگی، وارن کلارک
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۷ از۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۷ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۳ از ۱۰
اگرچه «پرتقال کوکی» یکی از بهترین فیلم‌های منتشرشده طی دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی است، با این حال پرفروش بودن آن باعث شگفتی می‌شود. این فیلم پرتنش و درگیرکننده است و می‌تواند بسیاری از مخاطبان را ناراحت کند. حتی بسیاری از مخاطبان امروزی هم نمی‌توانند به راحتی این فیلم را تا انتها تماشا کنند و با این حال، مخاطبان سینمایی دهه‌ی ۷۰ میلادی، نسبت به آن واکنش مناسبی نشان دادند. اگرچه بخشی از فروش این فیلم ممکن است به دنبال حاشیه‌هایش بوده باشد و بخش دیگری از فروش آن هم باید تقصیر پوستر جذاب و خیره‌کننده‌اش باشد.
اگرچه یکی از اصلی‌ترین دلیل‌های آن می‌تواند این باشد که مردم از دوستانشان می شنیدند «پرتقال کوکی» در حالی که بی‌نظیر است، پیش‌رو و جسورانه هم هست. بسیاری از مخاطبان به سینما رفتند، چرا که می‌خواستند دیدن این فیلم علمی-تخیلی جنایی که به طرز تیره‌ای کمیک هم بود را تجربه کنند. با توجه به این که بودجه‌ی این فیلم ۱.۳ میلیون دلار بود، این فیلم بیش از ۱۰۰ میلیون دلار فروخت و توانست علاوه بر تبدیل به شدن به یکی از سودآورترین فیلم‌های سال ۱۹۷۱، تبدیل به یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک شود.
۳. غلاف تمام فلزی (Full Metal Jacket)
- فروش در گیشه: ۱۲۰ میلیون دلار
- سال تولید: ۱۹۸۷
- بازیگران: آر. لی ارمی، متیو وودین، وینسنت دونوفریو، آدام بالدوین
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۰ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۸ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۳ از ۱۰
به عنوان فیلم ماقبل آخر خود، استنلی کوبریک چیزی را خلق کرد که امروزه از آن به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های جنگی تاریخ سینما یاد می‌شود؛ «غلاف تمام فلزی». این فیلم که به طرز به یادماندنی‌ای به دو قسمت تقسیم شده است، در یکی از نیمه‌های خود به طرز ناراحت‌کننده‌ای داستان از بین بردن انسانیت آدم‌ها در ارتش و پروسه‌ی تربیت سربازان را روایت می‌کند و در نیمه‌ی دیگر خود نشان می‌دهد که تجربه‌ی میدان جنگ و به خصوص جنگ ویتنام تا چه اندازه می‌تواند حتی بیش از پروسه‌ی تربیت سربازان، همه‌چیز را پیچیده‌تر کند و بیش از پیش انسان‌ها را به جنون نزدیک نماید.
این فیلم تلخ است و از نظر روانشناختی تیره، اما کوبریک بعد از این که چهل سال مشغول ساختن فیلم‌های فوق‌العاده بود، تبدیل به نامی شده بود مورد اعتماد. «غلاف تمام فلزی» فیلمی بود با بودجه‌ی سنگین، چیزی نزدیک به ۳۰ میلیون دلار، اما مخاطبان سینمایی کوبریک با رفتن خودشان به سینماها به راحتی بیش از دو برابر این رقم را به استودیوهای فیلمسازی برگرداندند تا کوبریک بتواند یک‌بار دیگر خودش را به همه اثبات کند. «غلاف تمام فلزی» با وجود این که فیلمی ناراحت‌کننده است و هر کسی نمی‌تواند به راحتی آن را تا انتها تماشا کند، یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک است.
۲. ۲۰۰۱: یک ادیسه‌ی فضایی (۲۰۰۱: A Space Odyssey)
- سال تولید: ۱۹۶۸
- بازیگران: کی‌یر دول‌لا، گری لاکوود، ویلیام سیلوستر، دنیل ریشتر
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۲ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۳ از ۱۰
همه انتظار دارند که یک فیلم علمی-تخیلی بیش‌تر از یک فیلم خشن و درناک درباره‌ی جنگ ویتنام در گیشه بفروشد، اما به یاد داشته باشید که «۲۰۰۱: یک ادیسه‌ی فضایی» یک فیلم علمی-تخیلی معمولی نیست. بعضی‌ها این فیلم را از نظر تکنیکی و جنبه‌هایی مانند جلوه‌های ویژه‌ی خیره‌کننده که حتی امروزه هم جزو بهترین‌ها است بررسی می‌کنند، اما بعضی دیگر از نظر روایی و داستانی، این فیلم را یکی از بهترین‌های تاریخ سینما می‌دانند؛ اگرچه چرخش‌های زیاد دوربین و فضاهای خط‌کشی شده ممکن است برای بعضی ناخوشایند باشد و آن‌ها را خسته کند.
با وجود همه‌ی این ها، «۲۰۰۱: یک ادیسه‌ی فضایی»، به شدت درخشید. این فیلم نه تنها تبدیل به یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک شد، بلکه توانست تبدیل به یکی از فیلم‌هایی شود که به شدت به دنبال دیده شدن در سینما به سوددهی رسید؛ به این معنی که اکران‌های مجدد این فیلم هم به شهرت رسیده بودند. ۱۰.۵ میلیون دلار با توجه به استانداردهای دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی، بودجه‌ای قابل قبول بود، اما با توجه به این که این فیلم در گیشه به فروش حدودا ۱۴۶ میلیون دلاری رسید، این ریسک استودیوی فیلمسازی مترو گلدن مایر ثمربخش بود و توانست پول خوبی نصیب تهیه‌کنندگان فیلم کند.
۱. چشمان کاملا بسته (Eyes Wide Shut)
- فروش در گیشه: ۱۶۲.۱ میلیون دلار
- سال تولید: ۱۹۹۹
- بازیگران: تام کروز، نیکول کیدمن، سیدنی پولاک، مدیسون ادینگتون
- امتیاز راتن تومیتوز: ۷۶ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۶۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
«چشمان کاملا بسته» بعد از فوت ناگهانی استنلی کوبریک به اکران درآمد و تبدیل به فیلمی به شدت بحث برانگیز شد. هم‌چنین باید اشاره کنیم که این فیلم به طور غافلگیرکننده‌ای تبدیل به یکی از فیلم‌های مخصوص عید کریسمس هم شد. از آن جایی که این فیلم بعد از فوت کوبریک تبدیل به آخرین فیلم او شد، همه می‌دانستند که بدون توجه به کیفیت آن، قرار است تبدیل به فیلمی پرفروش شود. مرگ ناگهانی کوبریک در سن هفتاد سالگی، کمی بعد از به اتمام رساندن مراحل ساخت این فیلم، برای تمام سینمادوستان اندوهی بزرگ بود و کنجکاوی بسیاری از مردم را برانگیخته بود. همه به سینما رفتند تا بدانند آخرین محصول سینمایی کوبریک، قرار است چه چیزهایی را به نمایش بگذارد.
علاوه بر این‌ها، یک نکته‌ی دیگر هم در مسیر تبدیل شدن این فیلم به یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های استنلی کوبریک بسیار موثر بود. یکی از معروف‌ترین زوج‌های هنری آن دوران هالیوود یعنی تام کروز و نیکول کیدمن در این فیلم نقش زوجی را ایفا می‌کنند که وارد مسیری عجیب می‌شوند. بسیاری اما هنوز معتقدند دانستن این نکته که کوبریک مرده است، بیش‌ترین اثر را روی فروش این فیلم گذاشت. این فیلم با فروش ۱۶۲ میلیون دلاری تبدیل به پرفروش‌ترین فیلم کارنامه‌ی هنری استنلی کوبریک شد.
منیع: collider
