۱۰ فیلم پرفروش سال ۲۰۲۳؛ از «بنیادین» تا «اوپنهایمر»

گیشهی سال 2023 با انحطاط ژانر ابرقهرمانی همراه بود و تعدادی از فیلمهای بزرگ و پرخرج سال همانند «فلش» و «مارولها» شکست خوردند. ژانر ابرقهرمانی اما تنها قربانی امسال نبود و فرنچایزهای مشهور هم به بنبست رسیدند؛ از «تبدیلشوندگان» و «ایندیانا جونز» تا «ماموریت غیرممکن» و «سریع و خشمگین». تعدادی از این دنبالهها و پیشدرآمدها شاید در فهرست فیلمهای پرفروش سال 2023 حضور داشته باشند اما به سوددهی قابلتوجهی نرسیدهاند و در بهترین حالت، بودجهی خود را جبران کردهاند (برای یادآوری، فیلمی به سوددهی میرسد که دو برابر -یا بیشتر- از بودجهاش فروش داشته باشد). در سوی مقابل، فیلمهای اورجینال بیشتر از همیشه در کانون توجه قرار گرفتند، فراتر از انتظار ظاهر شدند و حتی رکوردهای متفاوتی را جابهجا کردند.
پیش از آنکه به فیلمهای پرفروش سال 2023 برسیم، شاید بهتر باشد به عملکرد دیگر فیلمهای پرخرج، غافلگیرکننده یا مورد انتظار سال نیمنگاهی داشته باشیم. «هیپنوتیک» با بازی بن افلک و به کارگردانی رابرت رودریگز با بودجهی 65 میلیون دلاری، تنها 15.7 میلیون دلار فروخت؛ در باب مقایسه، فیلم «شوالیه تاریکی» (2008) که سال گذشته برای مدتی کوتاه اکران دوباره داشت، 22 میلیون دلار فروخته بود! «بیمصرفها 4» با بودجهی 100 میلیون دلاری، 51.1 میلیون دلار فروخت تا پروندهی این مجموعه را ببندد و «آفریننده» -یکی از فیلمهای اورجینال علمی-تخیلی سال- با بودجه 80 میلیون دلاری، 104 میلیون دلار فروخت تا متاسفانه شکست سختی را تجربه کند.
«گودزیلا منهای یک» -یکی از تحسینشدهترین فیلمهای سال- با بودجهی 10 میلیون دلاری، 100 میلیون دلار فروخت که عالی است اما این فیلم سزاوار فروش به مراتب بیشتری بود. «اره 10» هم با بودجهی 13 میلیون دلاری، 111.8 میلیون دلار فروخت تا فروش این مجموعهی ترسناک از مرز 1 میلیارد دلار عبور کند. «عمارت متروکه» از دیگر آثار بزرگ دیزنی بود که شکست آن در میان شکستهای بزرگ این شرکت به چشم نمیآید، این فیلم که مشخص نیست به چه دلیل بودجهی 150 میلیون دلاری دارد، 117.5 میلیون دلار فروخت. به همین منوال، «بلو بیتل» و «شزم! خشم خدایان»، هر دو محصول دیسی و هر دو با بودجهی 125 میلیون دلاری، به ترتیب 130.7 و 134 میلیون دلار فروختند و شکست خوردند.
«ناپلئون» ساختهی جدید ریدلی اسکات، با بودجهی 200 میلیون دلاری، 218.3 میلیون دلار فروخت اما یک شکست به حساب نمیآید زیرا محصول اپل تیویپلاس است و آثار سرویسهای استریم با هدف فروش در گیشه ساخته نمیشوند. «مارولها» با بودجهی 275 میلیون دلاری، فروش غمانگیز 206.1 میلیون دلاری را تجربه کرد تا به کمفروشترین فیلم دنیای سینمایی مارول تبدیل شود و انیمیشن «آرزو» که برای جشن 100 سالگی دیزنی ساخته شده بود، با بودجهی 200 میلیون دلاری، 233.2 میلیون دلار فروخت تا آنهم به فهرست بلندبالای شکستهای دیزنی در سال 2023 اضافه شود (فهرستی که «ایندیانا جونز و گردانه سرنوشت» هم در آن حضور دارد).
«بازیهای گرسنگی: تصنیف پرندگان آوازخوان و مارها» با بودجهی 100 میلیون دلاری، 336.5 میلیون دلار، «پنج شب با فردی» با بودجهی 20 میلیون دلاری، 294.6 میلیون دلاری، «کرید 3» با بودجهی 75 میلیون دلاری، 275.3 میلیون دلار، «راهبه 2» با بودجهی 38.5 میلیون دلاری، 269.5 میلیون دلار، «مگ 2: گودال» با بودجهی 140 میلیون دلاری، 397.7 میلیون دلار، «صدای آزادی» با بودجهی 14.5 میلیون دلاری، 250.6 میلیون دلار و «جان ویک 4» با بودجهی 100 میلیون دلاری، 440.1 میلیون دلار فروخت؛ موفقیت تجاری این آثار را نباید نادیده گرفت اما شکستهای فیلمهایی همچون «فلش»، «آکوآمن 2» و عملکرد ناامیدکنندهی آثاری همچون «تبدیلشوندگان: ظهور جانوران»، «مرد مورچهای و زنبورک: شیدایی کوانتومی» و «سیاهچالها و اژدهایان: شرافت دزدها» را هم نباید فراموش کرد. اما فیلمهای پرفروش سال 2023 کدامند؟
10- بنیادین (Elemental)
- میزان فروش: 496.4 میلیون دلار
- کارگردان: پیتر سون
- صداپیشگان: لیا لوئیس، مامادو آتی، رونی دل کارمن، وندی مکلندن کاوی، کاترین اوهارا، جاناتان آدامز
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.3 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 74 از 100
«بنیادین» (که با نام «اِلمنتال» نیز شناخته میشود) جدیدترین انیمیشن استودیو پیکسار است، بنابراین بدیهی بود که بسیاری از طرفداران دنیای انیمیشن منتظر اکران آن باشند. کمتر پیش آمده است که این استودیو فیلم بد بسازد و «بنیادین» از این قاعده مستثنی نیست اما محصول جدید آنها با اینکه به یکی از فیلمهای پرفروش سال 2023 تبدیل شد اما یک موفقیت تمامعیار در نظر گرفته نمیشود. قصه در شهری رخ میدهد که ساکنان آن را عناصر طبیعی تشکیل دادهاند و دربارهی آشنایی دو شخصیت متفاوت است: امبر (لیا لوئیس)، زنی پرانرژی از جنس آتش، و وید (مامادو آتی)، مردی درونگرا از جنس آب. این دو شخصیت هیچ سنخیتی با یکدیگر ندارند، اما بهتدریج و با آشنایی بیشتر، به یکدیگر علاقهمند میشوند و متوجه میشوند که تفاوتهایشان آنها را به هم نزدیکتر میکند.
همانند دیگر آثار پیکسار، «بنیادین» هم پیامهای ارزشمندی را در خود جای داده است و به موضوع حساس این سالها یعنی مهاجرت و تضادهای فرهنگی میپردازد و نشان میدهد که چگونه میتوان با وجود این تفاوتهای ملموس، با یکدیگر کنار آمد و به هم نزدیک شد. پیتر سوهن (کارگردان فیلم که انیمیشن «دایناسور خوب» را هم در کارنامه دارد)، که خودش یک مهاجر از کشور کره جنوبی است، برای ساخت این انیمیشن از تجربیات شخصیاش نیز الهام گرفته است. ساخت انیمیشن «بنیادین» بههیچوجه کار سادهای نبود. توسعهی این انیمیشن نزدیک به هفت سال به طول انجامید و پیکسار با موانع مختلفی در مسیر ساخت آن روبهرو شد. یکی از موانع اصلی، طراحی شخصیتها و جلوههای ویژهی فیلم بود. آب و آتش عناصر پیچیدهای هستند که طراحیشان حتی بهترین انیماتورهای جهان را به دردسر میاندازد. در نتیجه، ساخت فیلمی که منحصرا پیرامون این عناصر جریان دارد، کار دشوار و زمانبری بود.
«بنیادین» همزمان با فیلم «فلش» روی پرده رفت که با توجه به نگاه بدبینانه سینمادوستان به ژانر ابرقهرمانی و مخاطب هدف متفاوت، رقیب سرسختی برای این انیمیشن به حساب نمیآمد. انتظار میرفت که فیلم در هفتهی افتتاحیهاش در آمریکای شمالی، حدود 35 الی 40 میلیون دلار بفروشد اما با فروش 11.8 میلیون دلاری در روز اول، مشخص شد که فیلم بیش از 30 میلیون دلار نخواهد فروخت و در نهایت هم با 29.5 میلیون دلار کار خود را آغاز کرد، که در حقیقت تنها اندکی از اکران 29.1 میلیون دلاری «داستان اسباببازی» در سال 1995 بیشتر بود (اگر تورم را هم در نظر بگیریم، آن انیمیشن کلاسیک 56 میلیون دلار فروخته است). تحلیلگران، دلیل این فروش را تبلیغات ضعیف دیزنی دانستند و همچنین تغییر رویکرد مخاطبان نسبت به آثار پیکسار؛ زیرا دیزنی انیمیشنهای قبلی پیکسار را مستقیما -یا خیلی زود- به سرویس استریم دیزنیپلاس اضافه کرده بود، مخاطبان ترجیح دادند که برای تماشای «بنیادین» منتظر بمانند. البته که این انیمیشن در همان بازه زمانی، یک رقیب جدی دیگر هم داشت: «مرد عنکبوتی: در میان دنیای عنکبوتی».
هفته دوم اما امیدوارکننده بود؛ فیلم 18.4 میلیون دلار فروخت و افت فروش 38 درصدی نشان میداد که «بنیادین» هنوز میتواند از شکست تجاری فرار کند. البته تحلیلگران نظر دیگری داشتند، رسانهی درپ در تحلیل عملکرد تجاری فیلم نوشت که «باید یک اتفاق تاریخی رخ دهد تا فیلم به سوددهی برسد» و رسانهی ورایتی هم نوشت که «امیدی نیست فیلم بودجهی 200 میلیون دلاریاش را در گیشهی داخلی جبران کند». اوایل ماه اوت اما در کمال ناباوری، «بنیادین» به سوددهی رسید و موفق شد به مرز فروش 400 میلیون دلار برسد. این فروش به حدی غافلگیرکننده بود که حتی دیزنی هم در رابطه با آن بیانیه داد: «پس از یک افتتاحیهی ناامیدکننده، بسیاری خوشحالیم که مخاطبان متوجه شدند [بنیادین] چه فیلم فوقالعادهای است.» این انیمیشن در نهایت 154.4 میلیون دلار از گیشهی آمریکای شمالی و 342 میلیون دلار از مناطق دیگر بهدست آورد تا فروش خود را 496.4 میلیون دلار برساند و وارد فهرست فیلمهای پرفروش سال 2023 شود. «بنیادین» البته سود زیادی برای دیزنی به همراه نداشت اما پس از آن آغاز بد، شکست نخوردنش را باید به فال نیک گرفت.
9- وانکا (Wonka)
- میزان فروش: 511.1 میلیون دلار
- کارگردان: پل کینگ
- بازیگران: تیموتی شالامی، کالاه لین، کیگان-مایکل کی، پترسون جوزف، مت لوکاس، متیو بینتون، سالی هاوکینز
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.3 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 83 از 100
یکی از جدیدترین فیلمهای پرفروش سال 2023 که اکران آن هنوز ادامه دارد و اخیرا توانسته است از «بنیادین» هم عبور و فیلم «مرد مورچهای و زنبورک: شیدایی کوانتومی» را به رتبهی یازدهم بفرستد. کتاب «چارلی و کارخانه شکلاتسازی» اثر جاودانهی رولد دال، یکی از پرطرفدارترین داستانهای کودکانه در سراسر جهان است. این کتاب تاکنون دو بار به فیلم تبدیل شده اما این نسخهی جدید که با نام «وانکا» روی پرده رفته است، داستان متفاوتی از ویلی وانکا را روایت میکند. فیلم به دوران جوانی وانکا (این بار با بازی تیموتی شالامی) میپردازد که با رویاپردازیهایش جهان اطرافش را متحول میکند. او آرزو دارد بهترین شکلاتساز جهان شود و با کمک دوستان وفادار خود، یک کارخانهی شکلاتسازی منحصربهفرد را راهاندازی میکند.
خبر ساخت این فیلم با انتقادات فراوانی همراه بود و بسیاری از طرفداران نمیدانستند که آیا این مجموعه اصلا به یک نسخهی پیشدرآمد نیاز دارد یا خیر. با این حال، همه کنجکاو بودند که ببینند این برداشت جدید از دوران جوانی وانکا چگونه خواهد بود. خوشبختانه «وانکا» فیلمی شیرین، رنگارنگ و پرماجرا است که به میراث رمان اصلی و دو فیلم پیشین آسیب وارد نمیکند. فیلم با وجود داستان متفاوتی که دارد، همچنان حالوهوای آشنای قصهی «چارلی و کارخانه شکلاتسازی» را حفظ کرده است. تیموتی شالامی هم مطابق انتظار، در نقش ویلی وانکا بازی خوبی ارائه میدهد و توانسته است شخصیتی دوستداشتنی و جذاب از این شخصیت کلاسیک خلق کند. فارغ از اینکه طرفدار قصههای رولد دال هستید یا خیر، «وانکا» فیلمی سرگرمکننده محسوب میشود که برای مخاطبان تمام سنین مناسب است و البته جواب سوال طرفداران قدیمی را هم میدهد: وانکا چگونه امپراتوری شکلاتی خود را برپا کرد؟
اکران جهانی فیلم یک هفته زودتر از آمریکای شمالی آغاز شد و «وانکا» در اولین قدم، 43.2 میلیون دلار از 37 کشور بهدست آورد. فیلم با 11.1 میلیون دلار، بهترین عملکرد را در گیشهی انگلستان داشت و در مکزیک هم 5.2 میلیون دلار فروخت که غیرمنتظره بود. طبق تحلیلها، انتظار میرفت که فیلم در هفتهی اول اکران در گیشهی آمریکا، حدود 50 میلیون دلار بفروشد. فیلم در روز اول 14.4 میلیون دلار فروخت و هفتهی اول را با فروش 39 میلیون دلاری به پایان رساند تا به پرفروشترین فیلم لایو اکشن موزیکال چند سال اخیر تبدیل شود. «وانکا» در هفته دوم 18.8 میلیون دلار فروخت و در جایگاه دوم گیشه قرار گرفت («آکوامن و پادشاهی گمشده» با 28.4 میلیون دلار به جایگاه نخست رفت) اما در هفتهی سوم، بار دیگر به رتبهی اول بازگشت و 24 میلیون دلار فروخت، یعنی 33 درصد افزایش فروش، اتفاقی که کمتر در گیشه رخ میدهد. فیلم در هفتهی چهارم هم در صدر باقی ماند و در نهایت 180.3 میلیون دلار در آمریکا و 330.8 میلیون دلار در کشورهای دیگر فروخت تا به مجموع فروش 511.1 میلیون دلار برسد و ورود خود به فهرست فیلمهای پرفروش سال 2023 را جشن بگیرد.
8- ماموریت: غیرممکن – روزشمار مرگ (Mission: Impossible – Dead Reckoning Part One)
- میزان فروش: 567.5 میلیون دلار
- کارگردان: کریستوفر مککوری
- بازیگران: تام کروز، سایمون پگ، ربکا فرگوسن، ونسا کربی، هایلی اتول، پام کلمنتیئف، شیا ویگهام، نیکلاس هولت
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.7 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 96 از 100
«ماموریت: غیرممکن – روزشمار مرگ» شاید در فهرست فیلمهای پرفروش سال 2023 قرار گرفته باشد اما نمیتوانیم آن را یک موفقیت کامل برای این مجموعه بدانیم. تا پیش از اکران این فیلم، «فالاوت» آخرین قسمت فرنچایز بود که سال 2018 اکران شد؛ این فیلم که یک افتتاحیهی قابل قبول 61 میلیون دلاری داشت، در نهایت به فروش 791 میلیون دلاری رسید. تا پیش از «فالاوت» هم فیلمهای مجموعه معمولا با 50 الی 60 میلیون دلار آغاز به کار میکردند و به فروش خوب خود تا چند هفته ادامه میدادند. انتظارات اما از «روزشمار مرگ» به مراتب بیشتر بود. با موفقیتهای «پروتکل شبح» (2011)، «ملت یاغی» (2015) و «فالاوت»، این مجموعه به حدی خود را اثبات کرده بود که طرفداران از کیفیت «روزشمار مرگ» مطمئن باشند و برای تماشای آن لحظهشماری کنند. از طرف دیگر، این فیلم یک سال پس از «تاپ گان: ماوریک» اکران میشد که گیشه را به آتش کشید؛ فیلمی که با فروش باورنکردنی 1.5 میلیارد دلاری نشان داد تام کروز هنوز یک ستارهی پولساز است و میتواند مخاطبان را به سالنهای سینما بکشاند.
با این تفاصیل، انتظار میرفت که قسمت جدید بهترین شروع مجموعه را داشته باشد. تحلیلگران پیشبینی کرده بودند که فیلم در پنج روز اول اکران، 90 میلیون دلار در آمریکای شمالی، 160 میلیون دلار از کشورهای دیگر و در مجموع 250 میلیون دلار در گیشهی بینالمللی فروش خواهد داشت. فیلم اما در روز اول 15.5 میلیون دلار فروخت و هفتهی افتتاحیه را با 78.5 میلیون دلار آغاز کرد. با این حال، برخلاف نسخههای پیشین که در هفته دوم یک افت فروش 50 درصدی را تجربه میکردند، این فیلم با 65 درصد افت و فروش 19.4 میلیون دلاری نشان داد که نه تنها قرار نیست به پرفروشترین نسخهی «ماموریت غیرممکن» تبدیل شود بلکه شاید به سختی از فروش 457 میلیون دلاری قسمت اول مجموعه که سال 1996 به اکران در آمد عبور کند.
ایتن هانت (تام کروز) در «روزشمار مرگ» بار دیگر مهارتهای خود را به رخ میکشد تا یک مأموریت دیوانهوار دیگر را به اتمام برساند. قصه پیرامون یک هوش مصنوعی خطرناک اتفاق میافتد و اعضای تیم به مناطق مختلف جهان سفر میکنند تا دو قطعهای که میتواند جلوی آن را بگیرد پیدا کنند. با این داستان هیجانانگیز و سکانسهای اکشن درجهیک، همهچیز را برای موفقیت فیلم آماده بود اما چه اتفاقی رخ داد؟ یکی از مهمترین دلایل این عملکرد ضعیف در گیشه، تاریخ اکران فیلم است. با اینکه کسی انتظار نداشت که «اوپنهایمر» و «باربی» صنعت سینما را تا این اندازه تحتتاثیر قرار دهند و گیشهی جهانی را تسخیر کنند اما قابل پیشبینی بود که یک رقیب جدی برای «روزشمار مرگ» هستند (ضمن اینکه «اوپنهایمر» اکثر سالنهای آیمکس را هم رزرو کرده بود که بیشترین آسیب را به فیلم جدید تام کروز زد).
«ماموریت غیرممکن» طرفداران سرسخت خود را داشت که فارغ از کیفیت فیلم، به تماشای آن مینشستند اما چیزی که مجموعه نیاز داشت، جذب مخاطبان جدید بود، مخاطبانی که ترجیح دادند به سراغ دو فیلم بزرگ دیگر یعنی «اوپنهایمر» و «باربی» بروند. با اکران آن دو فیلم، «ماموریت غیرممکن» به سرعت به حاشیه رفت و فراموش شد. فیلمی که بالاترین امتیاز را از تماشاگران دریافت میکند، اغلب با کمترین افت فروش روبهرو میشود و هفته به هفته، به آرامی به فروش خود میافزاید اما متاسفانه «روزشمار مرگ» علیرغم بازخوردهای مثبت، باز هم نتوانست از سلطهی «باربنهایمر» خارج شود. با توجه به بودجهی سنگین 291 میلیون دلاری، این فیلم برای اینکه به سوددهی برسد، باید حدود 800 میلیون دلار میفروخت، با وجود این، 567.5 میلیون دلار (172.1 میلیون دلار از گیشهی آمریکای شمالی و 395.4 میلیون دلار از کشورهای دیگر) افتضاح نیست. حالا تنها سوال این است که آیا قسمت بعدی که سال 2025 روی پرده میرود، میتواند عملکرد بهتری داشته باشد؟
7- پری دریایی کوچولو (The Little Mermaid)
- میزان فروش: 569.6 میلیون دلار
- کارگردان: راب مارشال
- بازیگران: هلی بیلی، جونا هاوئر کینگ، داوید دیگز، آکوافینا، جیکوب ترمبلی، آرت ملک، خاویر باردم، ملیسا مککارتی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.2 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 67 از 100
آخرین ساختهی راب مارشال، برداشتی لایو اکشن از انیمیشن کلاسیک «پری دریایی کوچولو» (1989) است که با گذشت چند دهه، هنوز هم طرفداران زیادی دارد، به هر حال بیدلیل نیست که اثر جدید به یکی از فیلمهای پرفروش سال 2023 تبدیل شده است. این فیلم البته مسیر پرفرازونشیبی را طی کرد و در یک دنیای ایدهآل احتمالا فروش آن از مرز 1 میلیارد دلار عبور میکرد اما رویکرد دیزنی و حواشی مختلف باعث شد تا نصف این مقدار بفروشد. اولین مشکل از همان جایی آغاز شد که دیزنی بازیگر نقش اصلی را انتخاب کرد، هلی بیلی فارغ از استعدادها و کیفیت بازیگریاش، یک هنرپیشهی سیاهپوست بود که برای نقش یک شخصیت سفیدپوست انتخاب شده است. اتفاقی که اگر برعکس بود (انتخاب یک بازیگر سفیدپوست برای نقش یک شخصیت سیاهپوست)، فیلم مذکور نه تنها تحریم میشد بلکه پایینترین امتیازات را هم دریافت میکرد. در هر صورت، «پری دریایی کوچولو» روی پرده رفت و با توجه به عملکرد تجاری ضعیف ساختههای اخیر دیزنی، میتوان آن را یک موفقیت به حساب آورد.
آریل (هلی بیلی)، یک پرنسس و دختر جوان شاه تریتون (خاویر باردم) است که علاقهی زیادی به دنیای انسانها دارد اما پدرش -به عنوان حاکم آتلانتیکا- به او اجازه نمیدهد که به سطح دریا برود یا با آدمها ارتباط برقرار کند زیرا همسرش توسط یک انسان کشته شده است و حالا از نژاد انسان نفرت دارد. یک شب، آریل در بالای اقیانوس، متوجه آتشبازی میشود و به سطح آب میرود و میبیند که این آتشبازی توسط یک کشتی -که متعلق به شاهزاده اریک (جونا هاوئر کینگ) است- به راه انداخته شده. در همین حین، ناگهان طوفان از راه میرسد و باعث میشود که کشتی با صخرهها برخورد کند و در آستانهی غرق شدن قرار بگیرد. آریل جان اریکِ بیهوش را نجات میدهد و میرود؛ پدرش اما خیلی زود از این ماجرا باخبر میشود و با او برخورد شدیدی میکند.
آریل که حالا مصممتر از قبل شده است تا به دنیای انسانها قدم بگذارد، با عمهاش، جادوگر مطرود آتلانتیکا، اورسولا (ملیسا مککارتی) ملاقات میکند که به او پیشنهاد وسوسهبرانگیزی میدهد. آریل حاضر میشود تا صدای خود را بدهد تا برای سه روز، یک جفت پای انسان به او اهدا شود. او در این مدت باید بتواند عشق شاهزاده اریک را بهدست بیاورد که در این صورت، صدایش را پس میگیرد و میتواند برای همیشه یک انسان باقی بماند. در غیر این صورت، او تا ابد صدایش را از دست خواهد داد. شرایط برای آریل آسان نیست، زیرا اورسولا نقشهی شومی دارد و میخواهد بر آتلانتیکا حکمرانی کند و از برادرش، شاه تریتون انتقام بگیرد. مانند «ماموریت: غیرممکن – روزشمار مرگ» این فیلم هم اگرچه در فهرست فیلمهای پرفروش 2023 قرار گرفته اما احتمالا به سوددهی نرسیده است، فراموش نکنید که طبق گزارشها، این فیلم بودجهای 300 میلیون دلاری دارد.
«پری دریایی کوچولو» رقبای چالشبرانگیزی در گیشه نداشت و آمارها نشان میداد که در چهار روز اول اکران حدود 120 الی 125 میلیون دلار بفروشد. فیلم در روز اول 38 میلیون دلار و در چهار روز نخست، 118.8 میلیون دلار فروخت تا پنجمین آغاز برتر تاریخ در این بازهی زمان (آخرین دوشنبه ماه مه) را داشته باشد. فیلم در هفته دوم با افت فروش 57 درصدی، 41.1 میلیون دلار فروخت که با توجه به اکران «مرد عنکبوتی: در میان دنیای عنکبوتی» قابل قبول بود. فیلم در نهایت 298.2 میلیون دلار در گیشهی آمریکایی شمالی بهدست آورد اما عملکرد آن در گیشهی بینالمللی در حد انتظار نبود و در هفتهی آغازین تنها 68.3 میلیون دلار فروخت که رسانهی ددلاین آن را «ناامیدکننده» توصیف کرد. «پری دریایی کوچولو» در نهایت فروش جهانی خود را با 271.4 میلیون دلار به پایان رساند تا با 569.6 میلیون دلار به دیگر فیلمهای پرفروش سال 2023 ملحق شود؛ ناگفته نماند که دیزنی برای این فیلم، از دولت انگلستان 56.8 میلیون دلار پول بیمه (خسارات ناشی از کووید-19) دریافت کرد.
6- مرد عنکبوتی: در میان دنیای عنکبوتی (Spider-Man: Across the Spider-Verse)
- میزان فروش: 690.5 میلیون دلار
- کارگردان: ژواکیم دوس سانتوس، کمپ پاورز، جاستین کی. تامپسن
- صداپیشگان: شامیک مور، هیلی استاینفلد، برایان تایری هنری، لورین ولز، جیک جانسون، جیسون شوارتزمن، ایسا رای
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 8.6 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 95 از 100
در جایگاه ششم فیلمهای پرفروش سال 2023 به «در میان دنیای عنکبوتی» میرسیم؛ همان فیلمی که برای تعدادی از آثار فوقالذکر همچون «بنیادین» و «پری دریایی کوچولو» دردسر درست کرد و با نقدهای مثبت فراوان و کیفیت حیرتانگیزی که داشت، جای تعجب دارد بیشتر نفروخت. «در میان دنیای عنکبوتی» یک شاهکار سینمایی است که شاید تنها یک نقطهضعف داشته باشد: داستان آن به اتمام نمیرسد، چون در حقیقت بخش اول یک فیلم دو قسمتی است؛ البته سونی در عنوان فیلم به این مسئله اشاره نکرد که حرکت هوشمندانهای بود. برای فیلمهای بلاک باستری عادی است که در دو بخش عرضه شوند اما اینکه سازندگان آنها را با برچسب بخش اول و بخش دوم راهی سینماها کنند، رویکرد اشتباهی است که فیلمها در سالهای اخیر از آن دوری کردهاند. دلیل اصلی عدم علاقهی هالیوود به دو بخشی کردن فیلمها مشخص است، مخاطبان دوست ندارند فیلمی را ببینند که داستان آن نیمهکاره رها میشود، آنها میخواهند قصه کامل باشد و فیلمی که – مانند «ماموریت: غیرممکن – روزشمار مرگ»- با نام «بخش اول» اکران میشود، سینمادوستان را بدبین میکند.
ماجراهای این انیمیشن، یک سال پس از «مرد عنکبوتی: به درون دنیای عنکبوتی» رخ میدهد؛ از تبدیل شدن مایلز مورالز به مرد عنکبوتی مدتی میگذرد و او حالا ابرقهرمان باتجربهتری به حساب میآید، اگرچه هنوز هم یک نوجوان است با هزاران مشکل کوچک و بزرگ. برای او آسان نیست که زندگی ابرقهرمانی و شخصیاش را مدیریت کند و رفتارهای عجیب و بینظمیهایش حتی باعث شده است که والدین احساس کنند او راز بزرگی را پنهان میکند. پسرک کمی افسرده هم شده است و از نظر روحی، روزهای آرامی را پشت سر نمیگذارد، چرا که آرزو دارد با دوستان قدیمیاش -از دنیاهای موازی- ملاقات دوباره داشته باشد، خصوصا گوئن استیسی (هیلی استاینفلد). مایلز نمیتواند به دنیاهای دیگر سفر کند، به همین دلیل فکر میکند که دیگر امکانپذیر نیست گوئن را ببیند اما دخترک ناگهان سر راه او سبز میشود و میگوید که از سوی جامعهی عنکبوتی استخدام شده است (گروهی متشکل از صدها آدم عنکبوتی شبیه مایلز). همزمان شرور تازهواردی به نام اسپات (جیسون شوارتزمن) از راه میرسد که شاید در نگاه اول خطری برای مایلز ایجاد نکند اما او به تدریج ثابت میکند که باید جدی گرفته شود.
چیزی که «در میان دنیای عنکبوتی» را به یک اثر سینمایی منحصربهفرد و استثنایی تبدیل میکند، سبک انیمیشنی مسحورکنندهی آن است که با یک نگاه به آن هم میتوانید متوجه شوید از فرمولهای رایج انیمیشنسازی پیروی نمیکند و حتی میتوان ادعا کرد انقلابی است. بنابراین جای تعجب ندارد که فیلم در گیشه موفق ظاهر شد. آمارها نشان میداد که «در میان دنیای عنکبوتی» یک افتتاحیهی 80 الی 90 میلیون دلاری داشته باشد. فیلم در روز اول اکران 51.7 میلیون دلار فروخت (بالاترین فروش روز اول میان همهی فیلمهای سال 2023 تا آن زمان) تا تحلیلگران پیشبینی خود را به عدد 113 میلیون دلار برسانند اما «در میان دنیای عنکبوتی» حتی موفقتر هم ظاهر شد و کار خود را با 120.7 میلیون دلار آغاز کرد (دومین افتتاحیهی بزرگ سال پشت سر «فیلم برادران سوپر ماریو» و هشتمین افتتاحیهی بزرگ تاریخ انیمیشن). فیلم در میان انیمیشنهای محصول سونی هم رکوردشکنی کرد و بهترین عملکرد را داشت. ساختهی ژواکیم دوس سانتوس، در هفتهی دوم هم خیرهکننده ظاهر شد و 55.5 میلیون دلار فروخت. افتتاحیهی جهانی فیلم نیز قابل قبول بود و 88.1 میلیون دلار فروخت. «در میان دنیای عنکبوتی» با 381.3 میلیون دلار از گیشهی آمریکای شمالی و 309.3 میلیون دلار از کشورهای دیگر، فروش خود را در نهایت به 690.5 میلیون دلار رساند تا به یکی از فیلمهای پرفروش سال 2023 تبدیل شود و البته این ارقام برای فیلمی با بودجهی 100 الی 150 میلیون دلاری، فوقالعاده است.
5- فست ایکس (Fast X)
- میزان فروش: 714.6 میلیون دلار
- کارگردان: لویی لتریر
- بازیگران: وین دیزل، میشل رودریگز، تایریس گیبسون، لوداکریس، هلن میرن، شارلیز ترون، جیسون موموآ، بری لارسون
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 5.8 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 56 از 100
شرایط برای شکست خوردن «فست ایکس» یا همان «سریع و خشمگین 10» مهیا بود و تا مرز شکست هم پیش رفت اما به سختی و با چاشنی شانس خطر از بیخ گوش آن گذشت تا وارد فهرست فیلمهای پرفروش سال 2023 شود؛ البته این بدین معنا نیست که فیلم به یک موفقیت تجاری بزرگ تبدیل شده؛ «فست ایکس» در بهترین حالت، تنها بودجهی نجومی خود را جبران کرده است. تهیهکنندگان از سال 2014 برای تولید قسمت دهم -به عنوان نقطهی پایانی مجموعه- برنامهریزی کرده بودند اما سال 2020 اعلام شد که این فیلم در دو بخش عرضه میشود. قرار بود کارگردانیاش را هم جاستین لین برعهده بگیرد که در نهایت با لویی لتریر -کارگردان «ترانسپورتر 2» (2002) و «اکنون مرا میبینی» (2013)- جایگزین شد. «فست ایکس» همچنین بودجهای 340 میلیون دلاری (بدون احتساب هزینهی تبلیغات) داشت که آن را به هشتمین فیلم پرخرج تاریخ تبدیل میکند.
پس از رویدادهای قسمت نهم، دومینیک تورتو (وین دیزل) و خانوادهاش این بار در مقابل خطرناکترین دشمن خود، دانته (جیسون موموآ) قرار میگیرند. فیلم با ماموریت اعضای گروه در رُم آغاز میشود اما در این ماموریت، دومینیک و همسرش لتی (میشل رودریگز) حضور ندارند تا از فرزند خود نگهداری کنند. یک شب، سایفر (چارلیز ترون)، مجروح و زخمی به خانهی دومینیک قدم میگذارد و به او خبر میدهد که فرزندِ هرمان ریز (شرور قسمت پنجم که کشته شد) از راه رسیده و در حال سوءاستفاده از او و تیمش است تا از دومینیک، انتقام قتل پدر و از دست رفتن ثروت خانوادگیاش را بگیرد. دومینیک در ادامه با خبر میشود که ماموریت رُم یک تله از سوی دانته است و سریع وارد عمل میشود تا جلوی اتفاقات فاجعهبار بعدی را بگیرد.
حتی پیش از اکران، تحلیلگران گفته بودند که «فست ایکس» باید حدود 800 الی 850 میلیون دلار بفروشد تا به سوددهی برسد و همانطور که بالاتر هم اشاره شد، فیلم مسیر پرفرازونشیبی را طی کرد تا به این عدد نزدیک شود. آمارهای اولیه نشان میداد که فیلم افتتاحیهای 65 الی 75 میلیون دلاری در گیشهی آمریکای شمالی خواهد داشت، این عدد با نزدیک شدن روز اکران به 60 میلیون دلار رسید. فیلم در روز اول 28 میلیون دلار فروخت و با 67 میلیون دلار به جایگاه نخست گیشه رفت. سپس با افت فروش 66 درصدی، 23 میلیون دلار در هفته دوم فروخت -و «پری دریایی کوچولو» آن را به جایگاه دوم فرستاد- و هفته سوم هم فیلم بار دیگر افت فروش شدید 61 درصدی را تجربه کرد و تنها 9.2 میلیون دلار فروخت. فروش 146.1 میلیون دلاری در گیشهی آمریکا کاملا ناامیدکننده بود اما عملکرد فیلم در کشورهای دیگر آن را نجات داد.
انتظار میرفت که فروش جهانی فیلم در هفته اول حدود 280 میلیون دلار باشد که «فست ایکس» تقریبا به آن نزدیک شد و 252.7 میلیون دلار فروخت. از شانس خوب استودیو یونیورسال، فیلم در کشور چین هم روی پرده رفت که کمک ویژهای به فروش آن کرد (78 میلیون دلار). در باب مقایسه، «سریع و خشمگین 9» که سال 2021 و در دوران اوج تعطیلی سینما (به دلیل کووید-19) روی پرده رفته بود، 726.2 میلیون دلار فروخت، با این تفاوت که بودجهی آن (200 میلیون دلار) حدود 70 درصد کمتر از «فست ایکس» بود! ضمن اینکه «سریع و خشمگین 7» با 1.515 میلیون دلار همچنان پرفروشترین نسخهی مجموعه است. اما دلیل اصلا افت فروش این فرنچایز پرطرفدار چیست؟ فارغ از کیفیت سوالبرانگیز قسمت دهم، با فروش ضعیف اکثر فیلمهای بلاک باستری امسال، تحلیلگران به این نتیجه رسیدهاند که مخاطبان در حال حاضر از مجموعههای سینمایی بزرگ خسته شدهاند و دیگر برای آنها هیجانزده نمیشوند.
اگر نگاهی به عملکرد مجموعههای بزرگ در گیشهی سال گذشته بیندازیم، اکثر آنها یا ناموفق بودهاند یا در حد انتظار ظاهر نشدهاند: «ایندیانا جونز و گردانه سرنوشت»، «مارولها» و «آکوامن 2 و پادشاهی گمشده» (نسخهی پیشین هر دو فیلم «مارولها» و «آکوامن» از مرز فروش 1 میلیارد دلار عبور کرده بود)، «مرد مورچهای و زنبورک: شیدایی کوانتومی» و… هیچکدام از این آثار در گیشه عملکرد خوبی نداشتند، شاید به این دلیل که فیلمها دیگر بهواسطهی اعتبار برند خود نمیفروشند بلکه فاکتورهای متعددی در این زمینه نقش دارد. «فست ایکس» شاید در فهرست فیلمهای پرفروش سال 2023 قرار گرفته باشد اما به دلیل هزینهی بالای آن، فاصلهی زیادی با شکست ندارد. و اگر سازندگان رویکرد خود را تغییر ندهند، قسمت بعدی شاید به یک شکست بزرگ تبدیل شود، همانطور که مجموعههای محبوب دیگر هم اخیرا نتوانستهاند از این آزمون سخت با موفقیت عبور کنند.
4- نگهبانان کهکشان بخش 3 (Guardians of the Galaxy Vol. 3)
- میزان فروش: 845.4 میلیون دلار
- کارگردان: جیمز گان
- بازیگران: کریس پرت، زوئی سالدانا، دیو باتیستا، کارن گیلان، پام کلمنتیئف، وین دیزل، بردلی کوپر، ویل پولتر
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.9 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 82 از 100
در جایگاه چهارم فیلمهای پرفروش، «نگهبانان کهکشان بخش 3» قرار دارد که از معدود آثار موفق دنیای سینمایی مارول در سال 2023 بود و حتی بعضی از طرفداران آن را بهترین قسمت کل مجموعه پس از «انتقامجویان: پایان بازی» توصیف میکنند. «بخش 3» نقطهی پایانی یکی از بهترین سهگانههای ابرقهرمانی تاریخ سینما است و جیمز گان بار دیگر مهارتهای فیلمسازی خود را به رخ میکشد. گان از سال 2014 برای ساخت این نسخه برنامهریزی کرده بود اما سال 2018 از سوی دیزنی اخراج شد تا تولید قسمت سوم در هالهای از ابهام قرار بگیرد، خوشبختانه آنها گان را دوباره استخدام کردند تا آخرین فیلم خود را برای مارول بسازد (او از این پس در جبههی دیسی خواهد بود). «نگهبانان کهکشان بخش 3» در بدترین دوران ممکن هم روی پرده رفت، دقیقا پس از عملکرد ضعیف «مرد مورچهای 3» و در روزهایی که نگاهها به ژانر ابرقهرمانی منفی شده بود، خوشبختانه کیفیت فیلم به اندازهای بالا بود که باعث نجات آن شود.
در این دنباله، آدام وارلاک (ویل پولتر) به مقر نگهبانان کهکشان حمله میکند تا آنها را از بین ببرد و اگرچه موفق نمیشود اما آسیب شدیدی به راکت (بردلی کوپر) وارد میکند تا او در آستانهی مرگ قرار بگیرد. اعضای گروه در پروسهی درمان، متوجه میشوند که در بدن راکت یک کلید قطع اضطراری وجود دارد که توسط شرکت «اورگو کورپ» -به رهبری تکامل عالی (با بازی چوکودی ایووجی)- در بدن او قرار داده شده است، همان کسانی که او را به یک راکون سخنگو و نابغه تبدیل کردند. نگهبانان حالا باید رمز این کلید را پیدا کنند تا بتوانند راکت را نجات دهند. راکت در فیلمهای پیشین به عنوان عنصر کمدی مورد استفاده قرار میگرفت و با سکانسهای اکشن به یاد آورده میشد اما اینجا ما نگاه عمیقتری به او داریم که باعث میشود نگاه شما به این شخصیت تغییر کند و باید بدانید این نسخه به شدت احساسی است.
انتظار میرفت که «نگهبانان کهکشان بخش 3» در هفتهی افتتاحیه حدود 110 میلیون دلار فروش داشته باشد. پس از فروش 48.2 میلیون دلاری در روز اول، این فیلم در نهایت با 118.4 میلیون دلار کار خود را آغاز کرد. «بخش 3» در هفته دوم هم جایگاه اول خود در گیشه را حفظ کرد و با یک افت فروش 48 درصدی (کمترین افت فروش در میان تمامی دنبالههای دنیای سینمایی مارول)، 62 میلیون دلار فروخت. در باب مقایسه، دیگر آثار اخیر مارول همانند «مرد مورچهای 3»، «ثور: عشق و آذرخش» و «دکتر استرنج در چندجهانی دیوانگی» در هفته دوم به ترتیب با 70 درصد، 68 درصد و 67 درصد افت فروش روبهرو شده بودند. «بخش 3» در هفته سوم هم 32 میلیون دلار فروخت اما با اکران «فست ایکس»، به ردهی دوم باکس آفیس رفت.
عملکرد خوب فیلم به بازار آمریکای شمالی خلاصه نمیشود. «بخش 3» در هفتهی افتتاحیه، 168.1 میلیون دلار از کشورهای دیگر بهدست آورد و در هفته دوم تنها یک افت فروش 40 درصدی را تجربه کرد و 92 میلیون دلار فروخت. بهترین عملکرد فیلم در کشور ژاپن بود که آنجا 77.4 میلیون دلار کسب کرد. برای مقایسه، قسمت اول که سال 2014 به اکران درآمد، 66.4 میلیون دلار در هفته اول -در گیشه جهانی- فروخته بود و در چین هم تنها 29.8 میلیون دلار فروش داشت (البته آن زمان کسی با این ابرقهرمانان آشنا نبود و همین فروش را هم مدیون برند مارول است)؛ قسمت اول در نهایت 773.3 میلیون دلار فروخت. قسمت دوم هم که سال 2017 روی پرده رفت، به فروش 869.8 میلیون دلاری رسید. «بخش 3» شاید یکی از فیلمهای پرفروش سال 2023 باشد اما اگر در شرایط بهتری اکران میشد، بیتردید میتوانست از مرز فروش 1 میلیارد دلار عبور کند و سزاوار چنین چیزی هم بود.
3- اوپنهایمر (Oppenheimer)
- میزان فروش: 954.7 میلیون دلار
- کارگردان: کریستوفر نولان
- بازیگران: کیلین مورفی، امیلی بلانت، مت دیمون، رابرت داونی جونیور، فلورنس پیو، کیسی افلک، کنت برانا، رامی ملک
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 8.4 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 93 از 100
کریستوفر نولان یکی از محبوبترین فیلمسازان سالهای اخیر است؛ تا حدی که «تنت»، در دوران تعطیلی سینماها و اوج فراگیری کووید-19 به فروش 365.3 میلیون دلاری رسید. با این حال، باز هم کسی انتظار نداشت که «اوپنهایمر» -یک فیلم درام در مورد پدر بمب اتم- بتواند تا این اندازه موفق ظاهر و به یکی از فیلمهای پرفروش سال 2023 تبدیل شود. قصه دربارهی جی رابرت اوپنهایمر است که یکی از چهرههای کلیدی پروژهی منهتن بود (همان پروژهای که در نهایت به ساخت بمب هستهای منجر شد) و ما بخشهایی از تحقیقات او، کارهایی که در دوران جنگ جهانی دوم انجام داد و پایان رابطهاش با دولت آمریکا را مشاهده میکنیم. نولان در اعتراض به اکران همزمان فیلمها در سینما و سرویسهای استریم، تصمیم گرفت تا دیگر با شرکت برادران وارنر همکاری نکند و بودجهی این پروژه را شرکت یونیورسال تأمین کرد.
قصه از سال 1926 و با یک اوپنهایمر جوان (کیلین مورفی) آغاز میشود که هنوز در حال تحصیل است و از اضطراب و غربتزدگی رنج میبرد. او که از استاد خود رضایت ندارد، حتی تصمیم میگیرد که او را مسموم کند اما در نهایت منصرف میشود و به پیشنهاد یکی از دوستان دانشمند خود، در رشتهی فیزیک نظری ادامه تحصیل میدهد. او دکترای خود را در این رشته بهدست میآورد و در دانشگاه برکلی کالیفرنیا تدریس را آغاز میکند. او مدتی بعد با زیستشناس و کمونیست سابق، کاترین (امیلی بلانت) آشنا میشود و ازدواج میکند. سال 1938، پس از اینکه شکافت هستهای کشف میشود، اوپنهایمر متوجه میشود که میتوان آن را مسلح کرد. مدتی بعد، در جریان جنگ جهانی دوم، یکی از فرماندهان نظامی ارتش آمریکا، لسلی گرووز (مت دیمون)، اوپنهایمر را استخدام میکند تا مدیریت پروژهی منهتن را برعهده بگیرد و بمب اتم بسازد.
همهچیز علیه فیلم «اوپنهایمر» بود؛ یک اثر بلاک باستری، اکشن یا ابرقهرمانی به حساب نمیآمد که کسی را هیجانزده کند، درجهسنی بزرگسالان (آر) داشت که مخاطبان آن را محدود میکرد، مدت زمان آن سه ساعت بود که مخاطبان از چنین آثار طولانیای دوری میکنند و البته یک رقیب سرسخت هم در گیشه داشت، یعنی «باربی». هیچکدام از این فاکتورها اما نتوانستند جلوی آن را بگیرند و آخرین ساختهی کریستوفر نولان به یک پدیده تبدیل شد و با بودجهی 100 میلیون دلاری، به فروش 955.4 میلیون دلاری رسید که شاید حتی برای خود این فیلمساز هم باورکردنی نباشد.
«اوپنهایمر» 326.8 میلیون دلار از آمریکای شمالی و 628.6 میلیون دلار از کشورهای دیگر بهدست آورد تا نه تنها در جایگاه سوم فیلمهای پرفروش سال 2023 قرار بگیرد، بلکه به دومین فیلم پرفروش تاریخ با درجه سنی بزرگسالان تبدیل شود («جوکر» ساختهی تاد فیلیپس با 1.079 میلیارد دلار در جایگاه اول قرار دارد). «اوپنهایمر» همچنین با عبور از «بوهمین راپسودی» (2018) به پرفروشترین فیلم زندگینامهای تاریخ تبدیل شد؛ و البته پرفروشترین فیلم تاریخ دربارهی جنگ جهانی دوم هم هست (با عبور از «دانکرک»، دیگر ساختهی کریستوفر نولان). فیلم در روز اول 33 میلیون دلار فروخت و افتتاحیهی 82.5 میلیون دلاری داشت (یکی از بهترین افتتاحیههای تاریخ برای فیلمی با درجه سنی بزرگسالان) اما در جایگاه دوم قرار گرفت و نتوانست «باربی» را شکست دهد.
با افت 44 درصدی، فیلم در هفتهی دوم هم 46.2 میلیون دلار فروخت و در هفتهی سوم هم 18.8 میلیون دلار (افت فروش 35 درصدی) بهدست آورد. «اوپنهایمر» در این برهه، به پرفروشترین فیلم تاریخ تبدیل شد که نتوانسته به جایگاه اول گیشه برسد! اگرچه سرانجام در هفتهی ششم اکران به جایگاه اول رسید. خارج از آمریکای شمالی، فیلم در هفتهی اول اکران، 98 میلیون دلار و با یک افت ناچیز 21 درصدی، 77.1 میلیون دلار در هفتهی دوم فروخت («اوپنهایمر» در 30 کشور از جمله هند و ترکیه، به پرفروشترین فیلم کارنامهی نولان نیز تبدیل شد). فیلم در هفتهی سوم 52.8 میلیون دلار و در هفتهی چهارم هم 32 میلیون دلار بهدست آورد. موفقیتهای «اوپنهایمر» به راستی استثنایی است و به نظر نمیرسد بهزودی تکرار شود و بخش اعظمی از موفقیت خود را باید مدیون پدیدهی «باربنهایمر» باشد.
2- فیلم برادران سوپر ماریو (The Super Mario Bros. Movie)
- میزان فروش: 1.36 میلیارد دلار
- کارگردان: آرون هوروث، مایکل ژلنیک
- صداپیشگان: کریس پرت، آنیا تیلور-جوی، چارلی دی، جک بلک، کیگان-مایکل کی، ست روگن، فرد ارمیسن
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 59 از 100
پس از شکست همهجانبهی فیلم «برادران سوپر ماریو» (1993)، شرکت نینتندو دیگر علاقهای نداشت که حق امتیاز تولید فیلمهای لایو اکشن بازیهای ویدیویی خود را در اختیار استودیوهای فیلمسازی قرار دهد. ایدهی ساخت اثر جدیدی پیرامون «ماریو» اما از سال 2016 مطرح شد و در نهایت در سال 2018 اعلام شد که این نسخه انیمیشنی خواهد بود و توسط استودیو ایلومینیشن تولید میشود که مجموعهی «من نفرت انگیز» را در کارنامه دارد. انیمیشن «فیلم برادران سوپر ماریو» حتی پیش از اکران هم به دلیل صداپیشگی کریس پرت، با بازخوردهای منفی روبهرو شد و پس از اکران هم نقدهای ضدونقیضی دریافت کرد. واضح است که همهی مخاطبان از این فیلم رضایت نداشتهاند اما نمیتوان از کنار این حقیقت عبور کرد که «فیلم برادران سوپر ماریو» از نظر تجاری، یکی از فیلمهای پرفروش سال 2023 بوده و رکوردهای مختلفی را جابهجا کرده است.
داستان دربارهی دو برادر ایتالیایی-آمریکایی به نام ماریو (کریس پرت) و لوئیجی (چارلی دو) است که در حوزهی لولهکشی فعالیت میکنند اما یک اتفاق عجیب باعث میشود تا از طریق یک لولهی بخصوص، به یک دنیای فانتزی قدم بگذارند، جایی که پرنسس پیچ (آنیا تیلور-جوی) ملکهی آن بوده و با باوزر در جنگ است. باوزر که پادشاه سرزمینهای تاریک به حساب میآید، به پرنسس پیچ پیشنهاد ازدواج داده است و در صورتی که او این پیشنهاد را نپذیرد، سرزمینش به مرز نابودی کشانده خواهد شد. از آنجایی که لوئیجی هم به دام باوزر افتاده است، ماریو و پرنسس پیچ با یکدیگر متحد میشوند زیرا اهداف مشترکی دارند. با شکست دادن باوزر، هم این پادشاهی به حیات خود ادامه میدهد و هم لوئیجی نجات پیدا میکند. «فیلم برادران سوپر ماریو» یک ادای دین خوب به بازیهای ویدیویی کلاسیک است و به ما یادآور میشود که چرا عاشق شخصیت ماریو هستیم.
«فیلم برادران سوپر ماریو» 574.9 میلیون دلار در گیشهی آمریکای شمالی و 788.4 میلیون دلار در مناطق دیگر فروخت تا فروش کلی خود را به 1.36 میلیارد دلار برساند. ساختهی آرون هوروث و مایکل ژلنیک حالا پرفروشترین فیلم اقتباسی از بازیهای ویدیویی است و همچنین اولین فیلم اقتباسی -از بازیها- است که از مرز فروش 1 میلیارد دلار عبور میکند. «فیلم برادران سوپر ماریو» با عبور از «مینیونها» (2015)، به پرفروشترین محصول استودیوی ایلومینیشن نیز تبدیل شد. فیلم در هفتهی اکران رقیب مهمی نداشت و طبق تحلیلها، انتظار میرفت که در پنج روز نخست حدود 125 میلیون دلار بفروشد. پس از 31.7 میلیون دلار فروش در روز اول، آمارها نشان میداد که فیلم حدود 141 میلیون دلار خواهد فروخت اما «برادران سوپر ماریو» توقفناپذیر بود و در هفتهی اول 204.6 میلیون دلار فروخت (بهترین آغاز برای یک فیلم اقتباسی از بازیها، رکورد قبلی با 72.1 میلیون دلار در اختیار «سونیک خارپشت 2» قرار داشت).
فیلم همچنین با عبور از «مرد مورچهای و زنبورک: شیدایی کوانتومی»، بهترین افتتاحیهی سال 2023 را داشت، و پس از «شیر شاه» (2019) و «شگفتانگیزان 2» (2018) سومین افتتاحیهی بزرگ تاریخ برای یک فیلم انیمیشنی را به نام خود ثبت کرد. فیلم در مناطق دیگر هم فراتر از حد انتظار ظاهر شد و 173 میلیون دلار فروخت تا فروش کلی آن در همان ابتدای مسیر به 375 میلیون دلار برسد و از رکورد قبلی که در اختیار «فروزن 2» (2019) بود عبور کند. فیلم در هفتهی دوم 92.5 میلیون دلار، در هفتهی سوم 59.9 میلیون دلار و در هفتهی چهارم 40 میلیون فروخت (یک رکورد تاریخی دیگر: بالاترین میزان فروش یک انیمیشن در هفتههای دوم، سوم و چهارم). «فیلم برادران سوپر ماریو» به نخستین انیمیشنی تبدیل شد که از سال 2019، از مرز فروش 1 میلیارد دلار عبور میکند و همچنین نوزدهمین فیلم تاریخ بود که در گیشهی آمریکای شمالی از مرز فروش 500 میلیون دلار رد میشود. آیا این فیلم سزاوار حضور در جایگاه دوم فیلمهای پرفروش سال 2023 هست؟ زمان مشخص خواهد کرد که آیا موفقیت این انیمیشن تصادفی بوده است یا خیر.
1- باربی (Barbie)
- میزان فروش: 1.446 میلیارد دلار
- کارگردان: گرتا گرویگ
- بازیگران: مارگو رابی، ایسا رای، رایان گاسلینگ، کیت مککینون، امی مکی، جان سینا، ویل فرل، آن روث، دوآ لیپا
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 6.9 از 10
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 88 از 100
«باربی» نه تنها در جایگاه نخست فیلمهای پرفروش سال 2023 قرار دارد بلکه از نظر تاثیرگذاری فرهنگی، یکی از مهمترین آثار سینمایی سالهای اخیر است؛ فیلمی که از تغییر ذائقهی سینمادوستان نیز خبر داد. هنگامی که خبر تولید این فیلم در سال 2009 منتشر شد، احتمالا هیچکس -حتی سازندگان آن- هم تصور نمیکردند که به چنین پدیدهی عجیبوغریب و غولآسایی تبدیل شود. البته که «باربنهایمر» هم آتش آن را شعلهورتر کرد و این فیلم برای چند ماه، همهجا بود، همه از آن صحبت میکردند، همه میخواستند آن را تماشا کنند و در سالی که تعدادی از مجموعههای بزرگ سینمایی با هیاهوی فراوان از راه رسیده بودند، این «باربی» بود که گوی سبقت را از رقبا دزدید و همه را با قدرت کنار زد.
قصه دربارهی کلیشهایترین نسخهی عروسک باربی (مارگو رابی) است که در شهر باربیها زندگی میکند؛ سرزمینی که آنجا مادرسالاری حاکم است و همهی نسخههای باربی، کِن و دیگر عروسکهایی که تولید نمیشوند آنجا حضور دارند. کِنها روزها را با بازی کردن در ساحل میگذرانند و در حقیقت شغل آنها همین است، اما باربیها شغلهای مهم را در اختیار دارند، از حوزههای علمی و فناوری تا رسانه و سیاست. سپس با کِنِ ساحلی (رایان گاسلینگ) ملاقات میکنید، عروسکی که تنها زمانی خوشحال است که با باربی وقت میگذارند و امیدوار است بتوانند رابطهی جدیتری داشته باشند اما باربی ترجیح میدهد کارهای دیگری انجام دهد و با عروسکهای مونث وقت بگذراند.
یک روز، باربی ناگهان با بحران وجودی روبهرو و یک شبه، زندگی ایدهآل او به آشوب کشیده میشود. او که نمیداند موضوع چیست، به سراغ باربی عجیب (کیت مککینون) میرود و این عروسک به او میگوید باید کودکی که با باربی در جهان واقعی بازی میکند را پیدا کند. کِن هم حاضر میشود در این ماجراجویی به باربی ملحق شود. ورود به دنیای واقعی با چالشهای زیادی برای این دو عروسک همراه است و آنها خیلی زود، به درک عمیقی از انسانیت و جهان میرسند. «باربی» 636.2 میلیون دلار در آمریکای شمالی و 809.4 میلیون دلار در مناطق دیگر فروخت تا فروش کلی آن به 1.446 میلیارد دلار برسد. فیلم از همان هفتهی اول، رکوردهای متعددی را به نام خود ثبت کرد؛ برای مثال به پرفروشترین فیلم لایو اکشن کمدی تاریخ تبدیل شد و رکوردهای «تنها در خانه» (1990) و «خماری 2» را به نام خود ثبت کرد.
«باربی» همچنین به پرفروشترین فیلم کارنامهی هنری گرتا گرویگ تبدیل شد و نخستین فیلم به کارگردانی یک زن بود که از مرز فروش 1 میلیارد دلار عبور میکند. پیشبینی اولیه این بود که «باربی» حدود 90 الی 125 میلیون دلار در هفته اول بفروشد اما فیلم در همان روز اول 70.5 میلیون دلار فروخت (بهترین فروش روز اول سال 2023) و هفتهی نخست را با 162 میلیون دلار آغاز کرد (بزرگترین افتتاحیه از زمان اکران «پلنگ سیاه: واکاندا تا ابد»). این بزرگترین افتتاحیهی فیلمی به کارگردانی یک زن و بزرگترین افتتاحیهی کارنامهی هنری مارگو رابی و رایان گاسلینگ بود. «باربی» در هفتهی دوم، با افت فروش 43 درصدی، 92 میلیون دلار فروخت (بهترین عملکرد در میان همهی فیلمهای تاریخ شرکت برادران وارنر)، در هفتهی سوم هم با فروش 53 میلیون دلاری، جایگاه اول گیشه را حفظ کرد.
با 33.7 میلیون دلار در هفتهی چهارم، «باربی» به مرز فروش 537.5 میلیون دلار در گیشهی آمریکای شمالی رسید تا از «شوالیه تاریکی» عبور کند و به پرفروشترین فیلم شرکت برادران وارنر تبدیل شود. عملکرد فیلم در کشورهای دیگر هم باورنکردنی بود، فیلم از 69 کشور، 194.3 میلیون دلار در هفتهی اول بهدست آورد و در اکثر کشورها هم رکوردشکنی کرد. هفتهی دوم نیز فوقالعاده بود و فیلم با افت فروش 31 درصدی، 127 میلیون دلار فروخت و در 57 کشور، در رتبهی اول گیشه باقی ماند. از معدود کشورهایی که «باربی» عملکرد موفقی نداشت، کرهی جنوبی بود که آنجا در هفتهی اول، در جایگاه پنجم قرار گرفت و تنها 667 هزار دلار فروخت.
به نظر میرسد دلیل این عملکرد سوالبرانگیز عدم محبوبیت عروسکهای باربی در کره باشد؛ تفاوت فرهنگی آمریکا و کرهی جنوبی هم احتمالا تاثیرگذار بوده است. وضعیت در ژاپن البته به مراتب بدتر بود؛ فیلم در هفتهی اول، در جایگاه شانزدهم گیشهی ژاپن قرار گرفت که احتمالا به دلیل استفادهی تبلیغاتی «باربی» از «اوپنهایمر» بوده است (آنها در شبکههای اجتماعی، عکسهایی از باربی منتشر کردند که در آنها ابرهای ابر قارچی به چشم میخورد). ژاپنیها هم به دلیل احترام نگذاشتن سازندگان به بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی، فیلم را نادیده گرفتند. شرایط در چین متفاوت بود و فیلم 32 میلیون دلار آنجا فروخت. «باربی» گل سرسبد فیلمهای پرفروش سال 2023 است اما آیا بدون «اوپنهایمر» هم میتوانست تا این اندازه فروش داشته باشد؟ احتمالا.
منبع: Movieweb