اپل در سال ۲۰۲۰ چه تغییرات پنهانی در محصولاتش ایجاد کرد؟

شایان ضیایی

۱۹ آذر ۱۳۹۹ | ۲۰:۰۰ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۱۲ دقیقه

اگر نگاهی به تازه‌ترین اعضای دو خانواده آیفون و مک بیندازید، به زحمت شاهد تفاوتی قابل توجه نسبت به مدل‌های سال گذشته خواهید بود. تمام این محصولات همان شکل و ابعاد گذشته را دارند. خانواده آیفون ۱۲ امسال اندکی شسته‌رفته‌تر از آیفون ۱۱ سال ۲۰۱۹ به نظر می‌رسد و تنها تفاوت برجسته، آیفون ۱۲ مینی است. همین موضوع راجع به ظاهر مک جدید هم صدق می‌کند و به زحمت می‌توانید تفاوتی بیابید. اما حقیقت این است که بعد از سال‌ها نوآوری اندک، اپل بزرگترین تغییرات را درون این دیوایس‌ها به وجود آورده است.

از جمله این تغییرات می‌توان به پشتیبانی از شبکه‌های 5G در آیفون و تعبیه چیپست خود اپل درون مک اشاره کرد. این کمپانی می‌گوید که تکنولوژی‌ها به معنای اتصال سریع‌تر و قابل اتکاتر به اینترنت در آیفون و بهبود فراوان عمر باتری و پرفورمنس در کامپیوترهای مک هستند. تغییرات داخلی به گونه‌ای پیاده‌سازی شده‌اند که می‌توانند دیوایس‌های اپل را از انبوهی از رقبای مشابه با بدنه‌های آلومینیومی و شیشه‌ای متمایز کنند.

تیم کوک، مدیر عامل اپل در جریان یکی از مراسم‌های مجازی امسال کمپانی گفت: «پیشرفت‌هایی در این ابعاد تنها با دست زدن به تغییرات جاه‌طلبانه امکان‌پذیر می‌شوند. ما مسیری طولانی را طی کرده‌ایم و دیوایس‌هایی داریم که برای زندگی روزمره بسیار مهم تلقی می‌شوند».

اینکه حق با اپل است و تغییرات داخلی بزرگ نحوه‌ی تعامل ما را با دیوایس‌ها کاملا دگرگون خواهند کرد یا خیر، چیزی است که تنها با گذر زمان مشخص می‌شود. تمام محصولات اپل سیکلی مشابه را طی می‌کنند؛ برخی اخبار لو می‌رود، مشتریان بالقوه به وجد می‌آیند و سپس با معرفی محصول، انبوهی سؤال بی‌پاسخ باقی می‌ماند. سؤالاتی نظیر اینکه «آیا تغییرات به وجود آمده کافی است؟»، «آیا اپل با حذف فلان تکنولوژی افتضاح به بار آورده یا دست به تغییری زده که مشتریان واقعا به دنبالش بوده‌اند؟» و «آیا با حذف فلان قابلیت، اپل زیاده‌روی کرده است؟»

تحلیلگران می‌گویند که اپل با آیفون‌ها و کامپیوترهای مک جدید بار دیگر محصولاتی برنده ساخته است. بسیاری از منتقدین عقیده دارند که آیفون ۱۲ یکی از بهترین موبایل‌های بازار است. از طرف دیگر سه دیوایس مک مینی (۶۹۹ دلار)، مک‌بوک ایر (۹۹۹ دلار) و مک‌بوک پرو (۱۲۹۹ دلار) را داریم که همگی از چیپست جدید M1 قوت می‌گیرند و همگی یا به اندازه همتایان قبلی خود (با چیپست‌های اینتل) یا حتی بهتر از آن‌ها پرفورمنس می‌دهند.

تمام این تغییرات به ظاهر فروشی موفقیت‌آمیز را برای اپل تضمین کرده‌اند. اما اپل هم مثال بسیاری از کمپانی‌های دیگر در سراسر جهان باید با مشکلات ناشی از پاندمی کرونا ویروس سر و کله بزند که تا امروز ۶۲ میلیون نفر را بیمار کرده و بیش از ۱٫۵ میلیون نفر را به کام مرگ کشانده است. در این برهه سخت، اپل و همتایانش چالش‌هایی جدی را از نظر همگام ماندن با تقاضا برای محصولاتشان تجربه کرده‌اند و در عین حال مجبور به تعطیلی دفاتر و فروشگاه‌ها بوده‌اند تا از جان کارمندان و مشتریان خود محافظت کنند.

بیایید مروری داشته باشیم بر تغییرات پنهانی که اپل امسال در محصولات خود به وجود آورد یا رویکردهای تازه‌ای که به خاطر پاندمی کووید-۱۹ مجبور به در پیش گرفتنشان شد.

افزودن قابلیت‌های درخواستی به آیفون‌ها

اپل معمولا هر سال نرم‌افزار جدیدی برای تازه‌ترین آیفون‌ها،‌ آیپدها و مک‌ها منتشر می‌کند. از چند سال پیش هم تمام به‌روزرسانی‌های iOS ،iPadOS و macOS به صورت کاملا رایگان در دسترس افرادی قرار گرفته‌اند که محصولات اپل را تهیه می‌کنند.

اپل امسال روی جلوه‌های بصری آیفون‌های خود متمرکز بود و با سیستم عامل iOS 14، قابلیت‌هایی مانند ویجت‌ها را به هوم اسکرین موبایل‌های هوشمندش آورد که چیزهایی مانند آب‌وهوا، تقویم، لیست کارهای باقی مانده و موزیکی که به آن گوش می‌دهید را نمایش می‌دهند. از سوی دیگر، استفاده از اپلیکیشن Messenger بسیار آسان‌تر از قبل شد، شاهد قابلیت تصویر در تصویر برای تماشای هم‌زمان ویدیو با هر کار دیگری بودیم و و تماس‌های تلفنی و دستیار صوتی سیری هم دیگر با سایر کارهایی که روی گوشی انجام می‌دهید تداخل ندارند.

بازنگری در نرم‌افزار کامپیوترهای اپل

اپل طراحی macOS را هم تغییر داده که ورژن امسال آن macOS Big Sur نام گرفته. این سیستم عامل حالا شباهت بیشتری به آن چیزی دارد که روی موبایل‌های آیفون می‌یابید و آیکن‌های خوش رنگ و لعاب‌تر، تنظیمات مشابه برای نرم‌افزارها و بهبودهایی یکسان برای اپلیکیشن Messenger را با خود به همراه می‌آورد. اپل گفته که Big Sur هم با مک‌های قدیمی و مبتنی بر اینتل و هم مک‌های جدیدی که با چیپست M1 از راه می‌رسند سازگاری دارد و این یعنی بسیاری از برنامه‌های کامپیوترهای قدیمی‌ترش، به‌راحتی روی محصولات جدید هم اجرا می‌شوند.

از سوی دیگر، اپل برای اولین بار راه را برای اجرای اپلیکیشن‌های آیفون و آیپد روی مک‌های جدید باز کرد و این یعنی کامپیوترهای دسکتاپ و لپتاپ‌های کمپانی حالا از بی‌شمار اپلیکیشن دیگر پشتیبانی می‌کنند. کامپیوترهای اپل اکنون سهمی ۱۸ درصدی از تمام کامپیوترهای شخصی دارند و این رقم برای آیفون‌ها به بیش از ۲۶ درصد می‌رسد.

گسترش سرویس‌های اشتراکی

طی سال گذشته میلادی اپل از مجموعه‌ای از سرویس‌های اشتراکی رونمایی کرد که به گفته خودش باعث می‌شوند دیوایس‌هایش شکلی متمایز از دیگر موبایل‌ها و تبلت‌های موجود در بازار بیابند. از جمله این سرویس‌ها می‌توان به Apple TV Plus اشاره کرد که در ازای اشتراک ماهانه ۵ دلار، فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی مختلف (همراه با سریال‌هایی که خود اپل رویشان سرمایه‌گذاری کرده) را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

از طرف دیگر شاهد سرویس Apple News Plus با اشتراک ماهانه ۱۰ دلار بودیم که دسترسی به بیش از ۳۰۰ مجله و روزنامه مانند تایم، ونیتی فیر و سان فرانسیسکو کرونیکل را مهیا می‌کند. آخرین سرویس سال پیش اپل هم Apple Arcade بود که با خرید اشتراک ۵ دلاری آن در هر ماه، به بیش از ۱۰۰ بازی دسترسی خواهید داشت.

امسال اپل از دو سرویس دیگر هم پرده برداشت. نخستین سرویس Apple Fitness Plus است؛ برنامه‌ای ۱۰ دلاری که در آن مربیان استخدام شده توسط اپل، به صورت هفتگی محتویات ورزشی را در اختیار مشترکین می‌گذارند. بعد هم نوبت به سرویس Apple One می‌رسد که برخی از سرویس‌های اپل را با یکدیگر ادغام کرده و در ازای ۱۵ دلار در ماه، دسترسی به اپل موزیک، اپل تی‌وی پلاس، اپل آرکید و ۵۰ گیگابایت حافظه ذخیره‌سازی در iCloud را امکان‌پذیر می‌کند.

بازنگری در آیپد ایر

در ماه سپتامبر سال جاری میلادی، اپل از نسخه بازنگری شده تبلت محبوب آیپد ایر رونمایی کرد که با قیمت پایه ۵۹۹ دلار به دست مشتریان می‌رسد. این دیوایس بسیاری از ویژگی‌های ظاهری خود را از آیپد پرو قرض گرفته که ۷۹۹ دلار قیمت دارد، اما در عوض از برخی قابلیت‌های پریمیوم آن مانند فیس‌ آنلاک بی‌بهره است.

این دیوایس به‌شدت با اقبال عمومی مواجه شد و منتقدین هم از آن تمجید کردند. برخی حتی گفتند که هنگام تجربه کار با آیپد ایر، اساسا آیپد پرو را به دست فراموشی سپرده‌اند و این تبلت همان تجربه دلچسب را در ازای قیمت کمتر ارائه می‌کند.

اپل واچ SE و آیفون SE، بیشتر در ازای کمتر

خیلی کم پیش می‌آید که دو عبارت «اپل» و «ارزان‌قیمت» در یک جمله استفاده شوند. اما آیفون SE که با قیمت ۳۹۹ دلار در ماه آپریل عرضه شد، به‌شدت با استقبال منتقدین همراه شد. آن‌ها عقیده داشتند که طراحی «کلاسیک» در کنار حسگر اثر انگشت به جای Face ID، دوربین اندک ضعیف‌تر و نمایشگری که کیفیت پایین‌تر دارد، منجر به ساخت یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین محصولات اپل شده است.

این دستگاه قیمت‌گذاری بسیار وسوسه‌کننده، عمر باتری محشر و دوربین جلوی عالی دارد، به پردازنده A13 مجهز شده، در برابر آب مقاومت نشان می‌دهد و از شارژ وایرلس هم پشتیبانی می‌کند. بنابراین به‌عنوان جمع‌بندی می‌توان گفت که SE نه‌تنها یک آیفون معرکه است، بلکه یکی از بهترین موبایل‌های اقتصادی بازار هم به حساب می‌آید.

اپل واچ SE که در ماه سپتامبر معرفی شد هم مسیری مشابه را در پیش گرفته است. این ساعت اساسا همان اپل واچ سری ۵ سال گذشته بود که فقط این‌بار خبری از قابلیت‌های پر زرق و برق مانند نمایشگر همیشه روشن و نوار قلب در نیست. اگر چنین چیزهایی برایتان اهمیت نداشته باشد، قیمت ۲۷۹ دلاری اپل واچ SE آن را به گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه تبدیل می‌کند که حداقل ۱۲۰ دلار از برادر بزرگتر خود ارزان‌تر است.

اپل برگزاری رویدادهای دیجیتال را آموخت

وقتی اپل برنامه‌ریزی کنفرانس جهانی توسعه‌دهندگان خود را برای ماه ژوئن اعلام کرد، بسیاری از فعالان حوزه تکنولوژی کنجکاو بودند بدانند این مراسم چطور پیش می‌رود. در همان زمان، مایکروسافت یک مراسم تماما دیجیتال برای کنسول جدید ایکس باکس سری ایکس برگزار کرده بود که آن‌قدرها با استقبال گیمرها مواجه نشد. بعد هم سونی یک مراسم مشابه برای کنسول پلی استیشن ۵ ترتیب داد که بیشتر توجه مخاطبین را جلب کرد.

سؤال این بود که اپل چطور می‌تواند رویدادهای جذاب خود را در دنیای مجازی پیاده‌سازی کند؟ آیا بدون مخاطبان حاضر در سالن که برای هرچیزی کف و سوت می‌زنند، اپل می‌تواند بار دیگر مشتریان خود را به وجد آورد؟

پاسخ به این سؤال مثبت بود. در یک ویدیوی از پیش ضبط شده، مدیران اجرایی اپل یکی پس از دیگری از راه رسیدند و از قابلیت‌های جدید در نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای کمپانی پرده برداشتند و در پایان مراسم همه به این توافق نظر رسیدند که اپل واقعا توانست یک مراسم هیجان‌انگیز برگزار کند و متمایز از بسیاری از شرکت‌های رقیب ظاهر شود.

ماجرای اپیک گیمز

در ماه آگوست، اپیک گیمز، شرکت سازنده بازی فورتنایت تصمیم گرفت یک نبرد تمام عیار با اپل به راه بیندازد.

این کمپانی که به لطف بازی بتل رویال خود تبدیل به غولی چندین میلیارد دلاری شده، به صورت عامدانه یکی از قوانین اپ استور را زیر پا گذاشت. فورتنایت یک بازی کاملا رایگان است، اما پول داخل بازی آن که «V-Bucks» نام دارد، به دلخواه قابل خرید است و می‌توان از آن برای تهیه پوسته‌های ظاهری برای کاراکترهای داخل بازی استفاده کرد. هم اپل و هم گوگل در قوانین خود آورده‌اند که کمیسیونی ۳۰ درصدی از تمام پول‌هایی که مشتریان به سازندگان اپلیکیشن‌های مختلف می‌پردازند خواهند برداشت. اپیک اما این قانون را دور زد و به گیمرها گفت که در صورت خرید پول رایج بازی به شکلی دیگر، از تخفیف برخوردار خواهند شد.

به این ترتیب، هم گوگل و هم اپل فورتنایت را از استورهای خود بن کردند و پاسخ اپیک هم کمپین تبلیغاتی «فورتنایت را آزاد کنید» بود. بعد هم اپیک یک پرونده قضایی تشکیل داد و دو کمپانی غول تکنولوژی را به ریاکاری متهم کرد.

اپیک گیمز ضمنا ویدیویی کاملا مشابه به تبلیغ ۱۹۸۴ مکینتاش ساخت که با الهام از کتابی پادآرمان‌شهری با نام‌گذاری مشابه تولید شده بود. این کمپانی بعدا افزود که با این تصمیم اپل و گوگل، فورتنایت اکنون روی بیش از ۱ میلیارد دستگاه در سراسر جهان بلاک شده است. پرونده قضایی سه کمپانی تا همین امروز ادامه داشته و هنوز به نتیجه واضحی نرسیده است. در این بین اپل گفت که اگر سیستم پرداخت جدید حذف شود، درهای اپ استور به روی فورتنایت باز خواهد بود. اپیک هم پاسخ داد که علاقه‌ای به دنبال کردن قوانینی که در اصل غیر قانونی هستند ندارد.

نگرانی‌های آنتی‌تراست

اپیک تنها شرکتی نیست که از رویکردهای اپل ابراز نارضایتی کرده. اتحادیه اروپا ماه‌ها پیش اعلام کرد که مشغول تجسس روی قوانین اپل در قبال خریدهای درون برنامه‌ای است و تمام ماجرا توسط اپلیکیشن استریم موسیقی اسپاتیفای کلید خورد. اتحادیه اروپا ضمنا اعلام کرد که کنترل شدید اپل بر چیپ‌های NFC که برای اپل پی استفاده می‌شوند را بررسی کرده و تصمیم می‌گیرد که آیا اپل باید دسترسی به این چیپ‌ها را در اختیار اپلیکیشن‌های رقیب بگذارد یا خیر. در حال حاضر اپل پی تنها اپلیکیشن پرداختی است که می‌تواند از چیپ‌های NFC آیفون برای امور مالی استفاده کند.

سپس دولت‌های دیگر هم وارد میدان شده و اپل را هدف قرار دادند. در ماه جولای، تیم کوک، مدیر عامل اپل همراه با همتایان خود در فیسبوک، گوگل و آمازون به کنگره دعوت شد تا راجع به رویکردهای ضد رقابتی شرکتش شهادت دهد. قانون‌گذاری آمریکایی هم با دست پر به میدان آمده بودند. آن‌ها ایمیل‌های سازمانی داخلی و نتایج مصاحبه‌هایی را به نمایش درآوردند که نشان می‌دادند بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک، از رویکردهای ضد رقابتی چهار کمپانی اشاره شده آسیب دیده‌اند.

اپل به صورت خاص با مجموعه‌ای از ایمیل‌های داخلی روبه‌رو شد که متعلق به بازه‌ای بیش از یک سال بودند. این ایمیل‌ها منجر به شکل‌گیری مباحثات مختلفی شدند که از جمله آن‌ها می‌توان به کنترل شدید بازار تعمیر دیوایس‌های هوشمند از سوی اپل اشاره کرد که تکنسین‌ها را مجبور به تأمین نمایشگر و قطعات لازم از کمپانی‌هایی به جز تأمین‌کنندگان خود اپل می‌کند.

حذف آداپتورها و هدفون‌ها

وقتی اپل از جدیدترین اپل واچ‌های خود رونمایی کرد، اعلام نمود که در جعبه دستگاه خبری از آداپتور برق برای شارژ نخواهد بود. در عوض این ساعت‌ها تنها همراه با کابل شارژ از راه می‌رسند. لیزا پی. جکسون، نایب رییس قانون‌گذاری‌های زیست‌محیطی اپل در مراسم ماه سپتامبر اپل گفت: «گاهی از اوقات موضوع راجع به این نیست که چه چیزی می‌سازیم و آنچه نمی‌سازیم است که اهمیت دارد.» او افزود که مشتریان اپل از پیش به انبوهی از آداپتورهای USB دسترسی دارند و بنابراین ساخت میلیون‌ها آداپتور جدید در هر سال، فقط باعث ایجاد آلودگی کربنی هرچه بیشتر می‌شود.

یک ماه بعد، جکسون اعلام کرد که موبایل‌های خانواده آیفون ۱۲ هم بدون آداپتور برق و بدون هدفون در جعبه از راه می‌رسند. در نتیجه، بسته‌بندی آیفون ۱۲ کوچکتر و سبک‌تر خواهد بود و اپل می‌تواند ۷۰ درصد محصول بیشتری در هر پالت ارسالی جای دهد. اپل اضافه کرد که اکنون بیش از ۷۰۰ میلیون ایرپاد با کانکتور لایتنینگ و بیش از ۲ میلیارد آداپتور برق روانه بازار جهان کرده است. کمپانی اشاره شده این بحث را پیش می‌کشد که نباید بیش از این به تولید آداپتور و هدفون پرداخت.

البته برخی از ناظرین از این حرکت انتقاد کرده و گفتند که اپل به بهانه حفاظت از محیط زیست، می‌خواهد هزینه‌های خود را کاهش داده و در عین حال دوباره برای آداپتور و هدفون از مشتریان پول بگیرد. هر دو محصول اکنون به صورت جداگانه هم به فروش می‌رسند و هرکدام ۱۹ دلار قیمت‌گذاری شده‌اند. اما احساستان نسبت به موضوع هرچه که باشد، اپل می‌گوید این ترند را ادامه خواهد داد و تصمیمی نگرفته که فقط یک نوبت عملی شود.

سردرد مربوط به باتری

در سال ۲۰۱۷، کاربران اینترنت با داده‌ای مواجه شدند که گویا افسانه‌ای قدیمی را به اثبات می‌رساند؛ اینکه اپل به شکلی عامدانه سرعت آیفون‌های قدیمی‌تر را کاهش می‌دهد تا مردم مجبور به خرید مدل‌های جدیدتر شوند. اپل که برای چندین سال این تئوری‌های توطئه را تکذیب کرده بود، در آخر اعتراف کرد که برخی قابلیت‌های نرم‌افزاری به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در صورت مصرف بیش از حد باتری، سرعت دستگاه را کاهش دهند. و این رسوایی «Batterygate» نام گرفت.

سخنگوی اپل در نخستین بیانیه خود طی ماه دسامبر ۲۰۱۷ گفت: «هدف ما ارائه بهترین تجربه به مشتریان است و این تجربه شامل پرفورمنس کلی و افزایش عمر دیوایس‌ها هم می‌شود». اما گوش خیلی‌ها به این حرف‌ها بدهکار نبود و تنها یک هفته بعد، اپل معذرت‌خواهی کرد و گفت که فقط به فکر مشتریان بوده است. از سوی دیگر، به مشتریان پیشنهاد داد که به جای پرداخت ۷۹ دلار، با تنها ۲۹ دلار باتری موبایل‌های خود را تعویض کنند. بعد هم شاهد یک قابلیت نرم‌افزاری در iOS بودیم که کارکرد باتری را به‌خوبی نمایش می‌داد و حتی می‌شد انتخاب کرد که عمر باتری در اولویت باشد یا پرفورمنس.

اما در هر صورت چندین پرونده قضایی تشکیل شد که روندشان تا همین اواخر ادامه داشته. در ماه مارس سال جاری میلادی، اپل با پرداخت غرامت ۵۰۰ میلیون دلاری موافقت کرد که با رقم ۲۵ دلار به ازای هر آیفون برابری می‌کند. در ماه نوامبر هم اپل مجبور به پرداخت ۱۱۳ میلیون دلار دیگر شد تا پرونده‌ای که توسط ۳۴ ایالت در دادگاه محلی کلمبیا تشکیل شده بود مختومه اعلام گردد. در هر دو پرونده، اپل اصرار داشت که دست به کاری اشتباه نزده است.