بهترین فیلم‌ها و سریال‌های حسن فتحی؛ مرد درام‌های تاریخی (فیلم‌ساز زیر ذره‌بین)
حسن فتحی متولد ۱۰ شهریور ۱۳۳۸ است. این کارگردان ایرانی متولد نظام آباد تهران است. فتحی تحطیلات دانشگاهی خود را ابتدا در دانشگاه شهید بهشتی تهران گذراند و توانست مدرک کارشناسی روانشناسی خود را از این دانشگاه بگیرد. پس از آن فتحی به سراغ رشته‌ی کارگردانی رفت و توانست مدرک کارشناسی ارشد رشته‌ی کارگردانی را این بار از دانشگاه آزاد اسلامی اخذ نماید. فتحی فعالیت‌های هنری خود را با بازیگری در تئاتر طی دوران دانشجویی آغاز کرد و کمی بعدتر به نوشتن نقد تئاتر و سینما در مجله‌های سینمایی روی آورد. بهترین فیلم‌های حسن فتحی می‌توانند به خوبی پیشینه‌ی هنری او را به نمایش بگذارند.
فتحی از سال ۱۳۷۳ شروع به همکاری با تلویزیون کرد و به مدت ۱۱ سال همکاری با تلویزیون توانست سریال‌های خاطره‌انگیز و ماندگاری خلق کند که هرکدام آن‌ها را می‌توان آثاری پیش‌روتر از هم‌نسل‌های خود دانست. سال ۱۳۸۳، فتحی برای نخستین‌بار تصمیم گرفت وارد سینما شود و با ساخت فیلم «ازدواج به سبک ایرانی» چنین کرد. آخرین اثر سینمایی او که یکی از بهترین فیلم‌های حسن فتحی نام گرفت، فیلم «مست عشق» است که شهاب حسینی، پارسا پیروزفر، هانده ارچل، بتسو سورال، ابراهیم چلیک‌کول و حسن منظور از بازیگران اصلی آن هستند و فتحی در آن به روایت کردن داستان دو متفکر، شاعر و فیلسوف ایرانی، شمس تبریزی و مولانا جلال‌الدین بلخی پرداخته است.
این هنرمند علاقه‌ی وافری به تاریخ و به خصوص تاریخ معاصر ایران دارد و این نکته را می‌توان به راحتی از بهترین فیلم‌های حسن فتحی دریافت. طی سال‌ها فعالیت‌اش، این کارگردان ایرانی بارها و بارها به سراغ ساختن قصه‌های تاریخی رفته است و شاید بتوان گفت در تلاش بوده است که هربار، نسبت به گذشته، عملکرد بهتری از خودش به نمایش بگذارد. یکی از شاخصه‌های آثار فتحی درخشش بی‌نظیر بازیگران آثار او است. البته از آن جایی که فتحی در جوانی به عنوان یک بازیگر تئاتر فعالیت کرده است، این نکته تعجب برانگیز نیست؛ کارگردان‌هایی که تجربه‌ی بازیگری دارند می‌توانند راحت‌تر با بازیگران آثار خویش ارتباط برقرار کنند، چرا که می‌توانند به وقایع از نقطه نظر بازیگران خویش بنگرند.
یکی دیگر از شاخص‌ترین ویژگی‌های آثار حسن فتحی، توانایی آن‌ها در برقراری ارتباط با مخاطب است. آثار حسن فتحی و به خصوص سریال‌های او به خوبی می‌توانند با مخاطب عام ارتباط برقرار کنند. برای نمونه می‌توان نگاهی انداخت به سریال‌های تلویزیونی‌ای مانند «شب دهم» یا «مدار صفر درجه» که توانستند رکوردهای جذب مخاطب در تلویزیون را جابه‌جا کنند. در بهترین فیلم‌های حسن فتحی دیالوگ‌ها به بهترین شکل ممکن بر قصه سوار هستند و ریتم دیالوگ‌گویی شخصیت‌ها تا لحظه‌ی آخر فیلم به خوبی حفظ می‌شود. فتحی به واسطه‌ی تجربه‌اش در تئاتر به خوبی بر اهمیت دیالوگ آگاه است و از همین نکته بهره می‌برد تا آثارش و افکارش را با دیالوگ‌های ضرب‌آهنگ‌دار در ذهن مخاطبان ماندگار کند.
بهترین فیلم‌ها و سریال‌های حسن فتحی که باید تماشا کنید
فتحی علاوه بر سینما و تلویزیون در تئاتر هم آثار به یادمانی‌ای از خود به جا گذاشته است. نخستین تجربه‌ی تئاتری رسمی حسن فتحی بازی در نمایش «چهارصندوق» بود که نویسنده‌ی آن بهرام بیضایی و کارگردان آن فردوس کاویانی بودند. بعد از «چهارصندوق»، فتحی دیگر بازیگری در تئاتر را تجربه نکرد، اما از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۷۶، او بیش از ۱۰ تئاتر و تله تئاتر را که خودش به رشته‌ی تحریر در آورده بود روی صحنه برد. ۵ فیلم تلویزیونی یا تله‌فیلم و ۴ مجموعه‌ی مستند از جمله دیگر آثار او هستند که بیش‌تر آن‌ها از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده‌اند. آخرین همکاری فتحی با صدا و سیما به سال ۱۳۹۱ و سریال «زمانه» برمی‌گردد. پس از «زمانه» فتحی به شبکه‌ی نمایش خانگی روی آورد و با ساخت سریال «شهرزاد» وارد این عرصه شد.
۱۱. اشک‌ها و لبخندها
- سال ساخت: ۱۳۸۸
- بازیگران: مهدی هاشمی، گوهر خیراندیش، شهره لرستانی، برزو ارجمند
- شبکه‌ی پخش‌کننده: شبکه‌ی یک
- شمار قسمت‌ها: ۱۲
- امتیاز IMDb به سریال: ۳.۷
این سریال تلویزیونی که طی ایام نوروز ۱۳۸۸ از شبکه‌ی یک سیما پخش شد و یکی از بهترین فیلم‌های حسن فتحی است، داستان زنی به نام شمسی را روایت می‌کند که زندانی است. شمسی نگران تنها پسرش و زندگی او است و به همین دلیل ۱۵ روز از زندان مرخصی می‌گیرد تا به پسرش سر و سامان بدهد. او بعد از بیرون آمدن از زندان، دختر برادرش را برای پسرش خواستگاری می‌کند. برادر شمسی، حشمت، که از خواهر خود می‌ترسد و جرأت نه گفتن به او را ندارد، دروغی ساختگی تحویلش می‌دهد تا بتواند جواب منفی خود را بعدتر به نحو دیگری به خواهر خود برساند. این دروغ کوچک اما تبدیل به فاجعه‌ای می‌گردد که روز به روز بزرگ‌تر می‌شود.
این سریال کمدی حسن فتحی یکی از سریال‌های نوروزی صدا و سیما است که مخاطبان خاطرات زیادی با آن دارند. مهدی هاشمی و گوهر خیراندیش در این سریال توانستند یک‌بار دیگر خودشان را به عنوان بازیگرانی حاذق و باتجربه به مخاطبان ثابت کنند. این سریال به مضامین مهمی مانند صداقت، خانواده، دوستی و همکاری در مسیر موفقیت می‌پردازد. این سریال دوازدهمین سریالی بود که حسن فتحی برای تلویزیون ساخت. او این سریال را بعد از ساختن «میوه‌ی ممنوعه» و پیش از ساختن «در مسیر زاینده رود» آماده‌ی پخش کرد. فتحی در این سریال هم مانند سایر آثار خود بیش از هرچیز توجه خود را به دیالوگ‌ها معطوف کرده.
بازیگرانی که فتحی برای آثار خود برمی‌گزیند معمولا بازیگرانی هستند که توانایی دیالوگ‌گویی زیادی دارند. مهدی هاشمی و گوهر خیراندیش هم از این قاعده مستثنی نیستند. این دو بازیگر نه تنها به خوبی دیالوگ‌های خود را ادا می‌کنند، بلکه می‌توانند با زبان بدن خود احساسات شخصیتی که ایفاگر نقش آن هستند را به خوبی به مخاطبان منتقل کنند. یکی از ویژگی‌های اصلی سریال‌های فتحی خسته‌کننده نبودن آن‌ها است. «اشک‌ها و لبخندها» که یکی از بهترین فیلم‌های حسن فتحی است، اگرچه بهترین اثر او نیست، اما اگر به سال ساخت آن و امکانات موجود در آن زمان توجه کنید، سریالی است که می‌توانیم آن را به عنوان اثری مطلوب بپذیریم. اثری صادقانه که در تلاش است تا مخاطب را با شخصیت‌های معمولی خود همراه کند؛ شخصیت‌هایی که مانند ما از جواب نه دادن می‌ترسند و مانند ما نگران فرزندان خود و آینده‌ی آن‌ها هستند.
۱۰. ازدواج به سبک ایرانی
- سال ساخت: ۱۳۸۳
- بازیگران: داریوش ارجمند، سعید کنگرانی، شیلا خداداد، فاطمه گودرزی
- امتیاز IMDb به فیلم: ۴.۹
«ازدواج به سبک ایرانی» نخستین تجربه‌ی سینمایی حسن فتحی است. فتحی در نخستین تجربه‌ی سینمایی‌اش به سراغ ساخت یک کمدی رفت. این کمدی سال ۱۳۸۳ ساخته شد و تا سال ۱۳۸۵ به اکران در نیامد. با این فیلم بود که سعید کنگرانی، ستاره‌ی فیلم «دایره‌ی مینا» داریوش مهرجویی، بعد از ۲۳ سال به سینما بازگشت. فیلم‌نامه‌ی این فیلم که یکی از بهترین فیلم‌های حسن فتحی است را مینو فرشچی نوشته و تهیه‌کنندگی آن بر عهده‌ی علی معلم بوده است. این فیلم توانست در گیشه بیش از ۳۹۰ میلیون تومان بفروشد. فتحی با این کمدی، بعد از ۱۱ سال فعالیت در فیلم‌سازی در زمینه‌های مختلف مانند ساخت سریال، تله‌فیلم و مستند، ورودی طوفانی به سینما کرد.
این فیلم داستان دختری از یک خانواده‌ی سنتی به نام شیرین (شیلا خداداد) را روایت می‌کند که به کمک دایی خود (سعید کنگرانی) در تلاش است تا ذهنیت سفت و سخت پدرش (داریوش ارجمند) را کمی نرم کند. پدر بعد از مدت‌ها تلاش و حرف زدن بالاخره رضایت می‌دهد که شیرین بیرون از خانه، در آژانس هواپیمایی دایی خود، مشغول به کار شود. یک روز جوانی آمریکایی شیرین را در آژانس هواپیمایی می‌بیند و دلباختهی او می‌گردد. از سوی دیگر، محی‌الدین (حسام نواب صفوی) و پدرش (محمدرضا شریفی‌نیا) که می‌خواهند به خاطر ثروت حاج ابراهیم، پدر شیرین، با این خانواده وصلت کنند، در تلاش هستند تا رابطه‌ی شیرین و پسر آمریکایی را خراب کنند.
فتحی با این کمدی سینمایی خود باز هم در تلاش است تا با نقیضه‌پردازی، بخش‌هایی از ایرادهای فرهنگی جامعه‌ی خود را درست کند و بعضی از تفکرات اشتباه را از بین ببرد. فتحی و بازیگران او همیشه می‌توانند یک قصه را به درستی روایت کنند؛ چرا که فتحی به خوبی می‌داند بازیگران خود را به چه سمتی هدایت کند. کمدی جذاب «ازدواج به سبک ایرانی» می‌تواند به واسطه‌ی داستان دزد و پلیس‌گونه‌اش مخاطب را در داستان خود غرق کند. این کارگردان با «ازدواج به سبک ایرانی» که یکی از بهترین فیلم‌های حسن فتحی است، یک‌بار دیگر نشان می‌دهد که علاقه‌ای به ساختن فیلم‌های ساده و بی‌حاشیه که حرفی برای گفتن ندارند، ندارد.
۹. پهلوانان نمی‌میرند
- سال ساخت: ۱۳۷۶
- بازیگران: جمشید مشایخی، فخری خوروش، فریماه فرجامی، مصطفی عبداللهی
- شبکه‌ی پخش‌کننده: شبکه‌ی دو
- شمار قسمت‌ها: ۲۵
- امتیاز IMDb به سریال: ۷.۸
این سریال روایت‌گر داستانی جنایی در بافتی تاریخی است. تماشای این سریال مخاطبان را به یاد داستان‌های آگاتا کریستی می‌اندازد، با این تفاوت که وقایع این سریال در دوره‌ی قاجار رخ می‌دهند. این سریال روایت‌گر داستان به قتل رسیدن پهلوان اول پایتخت و سپس شخصیت‌های مهم دیگر این ورزش است. بعد از این که شخصیت‌های مهم ورزش زورخانه‌ای و باستانی که همه مورد احترام مردم بوده‌اند یکی پس از دیگری به قتل می‌رسند، پهلوان نصرت (عبدالرضا اکبری) پیگیر قضایا می‌شود و سعی می‌کند پرده از راز مجموعه قتل‌ها بردارد. او به تدریج در می‌یابد که این قتل‌ها کار یک فرد متظاهر به نام اسد (هادی مرزبان) است که در میانه‌ی راه قدرت‌های سیاسی مانند کنسول روس هم با او هم‌دست شده است.
این سریال هم مانند بسیاری دیگر از سریال‌هایی که در آن روزها از تلویزیون ملی پخش می‌شدند پایان خوشی داشت و در نهایت شخصیت‌های خوب موفق شدند شخصیت‌های بد را به سزای اعمال خود برسانند. این سریال با طراحی لباس و صحنه‌ی درخشان خود، طراحی چهره‌پردازی قدرتمندش و البته داستان جنایی و درگیرکننده‌اش بلافاصله توانست مخاطبان مخصوص خود را پیدا کند؛ مخاطبانی که برای نخستین‌بار شاهد ماجرایی دزد و پلیس‌گونه و جنایی در یک فضای تاریخی ایرانی بودند. تا پیش از سال ۱۳۷۶ چند سریال جنایی می‌شناسید که وقایع آن در دوران قاجار رخ داده باشند؟
فتحی در این سریال هم از یک تیم بازیگری قدرتمند بهره برد و مثل همیشه توانست مخاطبان را جذب کند. جمشید مشایخی، فخری خوروش، کتایون ریاحی، فریماه فرجامی، علی اوسیوند، عنایت‌الله بخشی و حمید مظفری از بازیگران نام‌آشنای این سریال بودند. فتحی در این سریال هم بیش از هرچیز به دیالوگ و قدرت دیالوگ‌گویی بازیگرانش تکیه می‌کند. او به خوبی از حضور شخصیت‌های حقیقی و تاریخی مانند شخصیت سید مهدی واعظ و وقایع تاریخی مانند واقعه‌ی قتل گریبایدوف، کنسول روس، بهره می‌برد تا به داستان خیالی خودش اصالت و اعتبار ببخشد. این یکی از قدرتمندترین حقه‌های فتحی در داستان‌گویی است که او بعدها هنگام ساخت شهرزاد هم به سراغ آن رفت. فیلم‌نامه‌ی این سریال که یکی از بهترین فیلم‌های حسن فتحی است را او به همراه همسر خود اعظم بروجردی نوشته است.
۸. میوه ممنوعه
- سال ساخت: ۱۳۸۶
- بازیگران: علی نصیریان، هانیه توسلی، گوهر خیراندیش، امیر جعفری
- شبکه‌ی پخش‌کننده: شبکه‌ی دو
- شمار قسمت‌ها: ۳۱
- امتیاز IMDb به سریال: ۶.۱
«میوه ممنوعه» یکی دیگر از داستان‌های عاشقانه‌ی حسن فتحی است که سر و صدای زیادی به پا کرد. این سریال طی ایام ماه رمضان از شبکه‌ی دو سیما پخش می‌شد. فتحی بعد از ساختن «مدار صفر درجه» که تبدیل به یکی از موفق‌ترین سریال‌های تاریخ صدا و سیما شده بود به سراغ ساخت این پروژه‌ی خطرناک و پرحاشیه رفت. در «میوه ممنوعه» فتحی داستان مردی پا به سن گذاشته به نام حاج یونس فتحی (علی نصیریان) را روایت می‌کند که با وجود دین‌داری و سال‌ها تقوا پیشه کردن، دلباختهی دختری جوان به نام هستی شایگان (هانیه توسلی) می‌شود. داستان عاشقانه‌ی این دو شخصیت که از زمین تا آسمان با یک‌دیگر تفاوت دارند، توانست به واسطه‌ی جادوی حسن فتحی تبدیل به یکی از سریال‌هایی شود که بسیاری از مردم ایران بعد از خوردن افطار منتظر پخش شدن آن بودند.
گوهر خیراندیش در این سریال نقش همسر اول حاج یونس را ایفا می‌کند. امیر جعفری و طناز طباطبایی هم فرزندان حاج یونس هستند. همان‌طور که از نام‌ها برمی‌آید فتحی باز هم به سراغ بازیگران بزرگ رفته است. البته شاید این‌بار چنین نباشد؛ چرا که هانیه توسلی، امیر جعفری و طناز طباطبایی در هنگام ساخت این سریال، سال ۱۳۸۶، هنوز تبدیل به نام‌های بزرگی در عرصه‌ی درام نشده بودند، البته امیر جعفری به واسطه‌ی حضورش در سریال‌های کمدی تلویزیون نامی بود آشنا برای مخاطب. فتحی در «میوه ممنوعه» توانست تجربه‌ی بازیگران کارکشته مانند نصیریان و خیراندیش را در کنار طراوت بازیگران جوان مانند توسلی و طباطبایی قرار دهد و داستانی جذاب و جدید را از تلویزیون ملی ایران روایت کند.
فیلم‌نامه‌ی این سریال را علیرضا کاظمی‌پور و علیرضا نادری نوشته‌اند و فتحی که هرگز به سراغ ساختن ایده‌های ساده نمی‌رود، بعد از خواندن فیلم‌نامه و آشنا شدن با پیچیدگی‌های داستانی و شخصیت‌پردازی‌اش ساختن آن را قبول کرده است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این سریال که حالا بعد از گذشت بیش از ۱۵ سال هم‌چنان مخاطبان می‌توانند به سادگی آن را به یاد بیاورند، آهنگ تیتراژ پایانی آن است. تیتراژ پایانی این سریال را احسان خواجه‌امیری خواند و با این تیتراژ توانست نام خود را بر سر زبان‌ها بیاندازد. تیتراژهای سریال‌های فتحی همان‌طور که در ادامه خواهیم دید یکی از نقاط قوت آثار او هستند و این نکته به خوبی می‌تواند هوشمندی این کارگردان را به اثبات برساند؛ مردی که از از ثانیه‌ی نخست تا آخرین ثانیه به فکر جذب کردن مخاطب و نگه داشتن آن پای گیرنده‌هاست.
۷. پستچی سه بار در نمی‌زند
- سال ساخت: ۱۳۸۷
- بازیگران: علی نصیریان، محمدرضا فروتن، باران کوثری، امیر جعفری
- امتیاز IMDb به فیلم: ۵.۳
«پستچی سه بار در نمی‌زند» را شاید بتوان یکی از جاه‌طلبانه‌ترین آثار سینمایی حسن فتحی دانست. فتحی در «پستچی سه بار در نمی‌زند» که فیلم‌نامه‌ی آن را هم خودش نوشته است داستان مردی به نام ابراهیم را روایت می‌کند که به دنبال تسویه حساب شخصی‌اش با فردی دیگر، دختر او را گروگان می‌گیرد. گروگان‌گیر (محمدرضا فروتن)، دختر گروگان گرفته شده (باران کوثری) را به خانه‌ای دورافتاده می‌برد و منتظر دستورات بعدی می‌ماند. این خانه اما داستان‌های زیادی برای گفتن دارد که گروگان‌گیر و گروگان گرفته شده از آن بی‌خبر هستند؛ سه تاریخ در سه طبقه‌ی این خانه جریان دارند.
«پستچی سه بار در نمی‌زند» داستان خانه‌ای سه طبقه را روایت می‌کند که در هر طبقه‌ی آن داستانی متفاوت روایت می‌شود. در طبقه‌ی دوم این خانه، داستان زن و شوهری از دوران پهلوی دوم با نام‌های آبرام غیرت (امیر جعفری) و مهوش (پانته‌آ بهرام) روایت می‌شود و طبقه‌ی سوم آن روایت‌گر داستانی مربوط به دوران قاجار است؛ داستان صولت الدوله (علی نصیریان) و همسرش، انیس (رویا تیموریان) و خدمتکارشان (لیلا زارع). فتحی در این فیلم بیش از همیشه به ریشه‌های تئاتری خود بازگشته است. هنگام تماشای این فیلم که یکی از بهترین فیلم‌های حسن فتحی است، به نظر می‌آید در حال تماشای سه تئاتر به صورت همزمان هستیم که هر سه‌ی آن‌ها را حسن فتحی نوشته و کارگردانی کرده است.
فتحی در این فیلم هم مانند سایر آثار خود به بازیگران و توانایی‌های آن‌ها در زمینه‌ی دیالوگ‌گویی متکی است. او در این فیلم باز هم داستان‌های هیجان‌انگیز و شبه دزد و پلیسی را با بافتی تاریخی ترکیب می‌کند. فتحی با «پستچی سه بار در نمی‌زند» توانست جایزه‌ی بهترین کارگردانی را از سومین جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران دریافت کند. او نامزد دریافت جایزه‌ی بهترین فیلم‌نامه از این جشنواره هم شده بود. این فیلم توانست در ۹ رشته نامزد دریافت سیمرغ بلورین شود، اما نتوانست هیچ جایزه‌ای از این جشنواره بگیرد. موسیقی متن این فیلم فتحی را هم فردین خلعتبری ساخته است.
۶. شب دهم
- سال ساخت: ۱۳۸۱
- بازیگران: حسین یاری، کتایون ریاحی، رویا تیموریان، ثریا قاسمی
- شبکه‌ی پخش‌کننده: شبکه‌ی یک
- شمار قسمت‌ها: ۱۴
- امتیاز IMDb به سریال: ۶.۷
این سریال ششمین سریالی است که حسن فتحی برای صدا و سیما ساخت. «شب دهم» به مناسبت همزمان شدن نوروز ۱۳۸۱ با ایام محرم، از شبکه‌ی یک سیما پخش شد. این فیلم داستان یک لات به نام حیدر خوش‌مرام (حسین یاری) را روایت می‌کند که دلباختهی دختری از تبار قاجار به نام فخرالزمان (کتایون ریاحی) می‌شود. فخرالزمان برای این که با حیدر ازدواج کند یک شرط می‌گذارد؛ حیدر باید طی ده شب ماه محرم، تعزیه اجرا کند. وقایع این فیلم طی دوران حکومت پهلوی اول رخ می‌دهند و از آن جایی که گفته می‌شود در آن دوران اجرای تعزیه ممنوع بوده است، مخفی شدن حیدر از ماموران حکومتی و تلاش برای به اجرا در آوردن تعزیه در ۱۰ شب متوالی، تبدیل به روایتی جذاب و نفس‌گیر می‌شود.
در میانه‌های قصه، سر و کله‌‌ی سرگردی (محمود پاک‌نیت) پیدا می‌شود که او هم دلداده‌ی شاهزاده‌ی قجر می‌گردد. سرگرد حاضر است تا تمام موانع را برای رسیدن به شاهزاده از پیش رو بردارد. او از دوست حیدر که به همراه او تعزیه اجرا می‌کند می‌خواهد که هنگام اجرای تعزیه او را بکشد و او را تهدید می‌کند که اگر چنین نکند سرنوشت شومی در انتظارش خواهد بود. دوست حیدر، یاور (پروز فلاحی‌پور) حاضر به انجام چنین کاری نمی‌شود. سرگرد که نقشه‌هایش نقش بر آب شده است. به یاور حمله می‌کند و با شلیک گلوله‌ای او را به قتل می‌رساند. چیزی نمانده است که حیدر را هم از پا در بیاورد که حیدر با ضربه‌ی شمشیر او را می‌کشد. با این که به نظر می‌رسد این سریال هم قرار است مانند همه‌ی سریال‌های دیگر آن سال‌ها پایان خوشی داشته باشد، اما ناگهان در پی درگیری ماموران نظمیه با مردمی که برای اجرای مراسم تعزیه حاضر شده بودند، تیری شلیک می‌شود و حیدر به زمین می‌افتد.
«شب دهم» را می توان یکی از محدود سریال‌های ایرانی دانست که در انتهای آن قهرمان می‌میرد. حسن فتحی در این سریال که فیلم‌نامه‌ی آن را خودش نوشته است باز هم به سراغ تاریخ رفته. اگرچه نمی‌توان سریال‌های تاریخی و عاشقانه‌ی فتحی را سریال‌هایی دانست که از نظر تاریخی دقیق و قابل اتکا هستند، اما سریال‌های او داستان‌هایی جذاب را در بافتی تاریخی روایت می‌کنند و از این نظر موفق می‌شوند نظر مخاطبان را جلب کنند. موسیقی این سریال که فردین خلعتبری آن را ساخته بود و آوازهایی که علیرضا قربانی بر اساس ترانه‌های مرحوم افشین یداللهی برای آن خوانده بود به اندازه‌ای معروف شد که آلبوم موسیقی این سریال شامل ۱۵ قطعه، منتشر گردید. حسن فتحی برای سریال «شب دهم» توانست جایزه‌ی بهترین فیلم‌نامه‌ی تلویزیونی را از ششمین جشن حافظ دریافت کند. کتایون ریاحی هم توانست جایزه‌ی بهترین بازیگر زن درام تلویزیونی را از این مراسم بگیرد.
۵. مست عشق
- سال ساخت: ۱۴۰۰
- بازیگران: پارسا پیروزفر، شهاب حسینی، هانده ارچل، ابراهیم چلیک‌کول
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۳
فتحی این بار به سراغ دو شاعر نام‌آشنا و نحوه‌ی آشنایی آن‌ها رفت تا یک‌بار دیگر موضوعی پر حاشیه و پیچیده را تبدیل به فیلم کند. جاه‌طلبی را باید مهم‌ترین ویژگی شخصیتی حسن فتحی دانست. فتحی در این فیلم که برداشتی آزاد است از زندگی شمس تبریزی و مولانا جلال الدین بلخی، زندگی این دو شاعر و فیلسوف را طی سال‌های ۶۴۰ تا ۶۴۵ هجری قمری به تصویر می‌کشاند. این دوره همزمان است با حمله‌ی مغول‌ها و فتحی به خوبی توانسته است یک‌بار دیگر روایت غیرمستند و از نظر تاریخی نادقیق خود را به واسطه‌ی همراهی با یک‌سری اتفاقات واقعی و مستند در غالب یک داستان سر و شکل دهد.
نخستین اخبار از ساخته شدن فیلمی درباره‌ی مولانا و شمس، شهریور ۱۳۹۸ منتشر شد و فیلم‌برداری فیلم از مهر همان سال آغاز گشت. حواشی و اخبار حول محور انتخاب بازیگران این فیلم زیاد بود و بعد از فراز و نشیب‌های فراوان و شایعه‌های زیادی که درباره‌ی ایفا شدن نقش مولانا توسط یک بازیگر ترکیه‌ای پخش شد، در نهایت پارسا پیروزفر برای ایفای نقش مولانا و شهاب حسینی برای ایفای نقش شمس انتخاب شدند؛ انتخاب‌هایی که تقریبا هیچ‌کس با آن‌ها مخالف نبود. در کنار این بازیگران ایرانی، از آن جایی که این پروژه قرار بود پروژه‌ای بین‌المللی باشد و با همکاری کشور ترکیه ساخته شود، چندین بازیگر ترک هم برای ایفای نقش‌های دیگر انتخاب شدند. مراحل تولید «مست عشق» به واسطه‌ی همه‌گیری بیماری کرونا تا مدت‌ها متوقف شد و سپس سال ۱۴۰۰ یک‌بار دیگر ادامه پیدا کرد.
این فیلم که یکی از بهترین فیلم‌های حسن فتحی است بعد از حواشی زیاد و درگیری بین تهیه‌کننده‌ی ایرانی و ترکیه‌ای بالاخره ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ در سینماهای ایران اکران شد. فروش این فیلم خیلی راحت از ۸۵ میلیارد تومان گذشت و «مست عشق» به راحتی تبدیل به دومین فیلم پرفروش سال و پرفروش‌ترین فیلم غیرکمدی تاریخ سینمای ایران بدون احتساب نرخ تورم شد. فیلم‌نامه‌ی این فیلم را حسن فتحی با همراهی فرهاد توحیدی نوشته است. بسیاری از منتقدان سینمای ایران از این فیلم راضی نبودند و بسیاری دیگر آن را دوست داشتند. فتحی در مصاحبه‌ای با روزنامه‌ی شرق نسبت به واکنش‌های قهرآمیز بعضی از منتقدان واکنش نشان داد و گفت آن‌ها باید از رونق پیدا کردن سینما به واسطه‌ی یک فیلم غیرکمدی که در حال فرهنگ‌سازی درباره‌ی دو تن از شخصیت‌های ادبی تاریخ ایران هستند خوشحال باشند.
۴. جیران
- سال ساخت: ۱۴۰۰
- بازیگران: پریناز ایردیار، بهرام رادان، مهدی پاکدل، ستاره پسیانی
- شبکه‌ی پخش‌کننده: شبکه‌ی نمایش خانگی
- شمار قسمت‌ها: ۵۲
- امتیاز IMDb به سریال: ۵.۸
اولین قسمت سریال «جیران» که آخرین سریالی است که حسن فتحی ساخته، ۲۴ بهمن ۱۴۰۰ از طریق سرویس فیلیمو منتشر شد. این فیلم داستان ۶ سال از زندگی ناصرالدین شاه، چهارمین پادشاه قاجار را روایت می‌کند. داستان این فیلم از بعد از به قتل رسیدن امیرکبیر و صدراعظم شدن میرزا آقاخان نوری آغاز می‌شود و طی آن داستان دلداگی ناصرالدین شاه (بهرام رادان) به دختری روستایی به نام خدیجه خانم تجریشی (پریناز ایزدیار) که شاه به دنبال چشم‌های درخشانش به او لقب جیران را داده است روایت می‌شود. فتحی یک‌بار دیگر به سراغ داستانی تاریخی رفته است و یک‌بار دیگر توانسته است به واسطه‌ی حضور درخشان بازیگران کاربلد و هدایت کردن آن‌ها به مسیر درست، به خوبی داستان خودش را روایت کند.
طراحی صحنه و لباس درخشان و استفاده از وقایع تاریخی مستند در این سریال هم به کمک فتحی آمدند. فیلم‌نامه‌ی این سریال را فتحی با همراهی احسان جوانمرد نوشته است و موسیقی آن را باز هم فردین خلعتبری ساخته. در «جیران» فتحی به سبک معمول خود به روایت داستانی عاشقانه پرداخته و این‌بار بیش از همیشه به شخصیت‌های حقیقی نزدیک شده است. غزل شاکری، امیر جعفری، رویا تیموریان، هومن برق‌نورد، رعنا آزادی‌ور و مریلا زارعی از دیگر بازیگران این سریال هستند که فتحی توانسته است به خوبی توانایی‌های آن‌ها را در مقابل دوربین علیرضا رنجبران به تصویر بکشاند.
جیران از بین ۲۵۵ اثری که از ۳۹ کشور به جشنواره‌ی جوایز بین‌المللی درامای سئول راه یافته بودند، توانست در بین ۲۴ سریال برتر از ۱۱ کشور قرار گیرد و نظر مخاطبان بین‌المللی را به خودش جلب کند. این سریال توانست در ۵ رشته از جمله بهترین کارگردانی سریال، بهترین ترانه‌ی تیتراژ و بهترین بازیگر زن درام نامزد دریافت جایزه از بیست و دومین جشن حافظ شود. تیتراژ این سریال حسن فتحی که توسط همایون شجریان اجرا شد هم مانند سایر آثار او توانست تبدیل به یکی از ترانه‌های تیتراژ ماندگار شود. این سریال که یکی از بهترین فیلم‌های حسن فتحی است هم مانند سایر آثار این کارگردان حواشی زیادی ایجاد کرد. فیلم‌برداری سریال «جیران» در شهرهای مختلفی از جمله تهران، قزوین، کاشان، خوانسار، گلپایگان و اصفهان صورت گرفت و از جمله موقعیت‌های مکانی‌ای که برای ساخت این سریال مورد استفاده قرار گرفتند می‌توان به کاخ گلستان، عمارت مسعودیه، خانه‌ی طباطبایی‌ها و باغ گیاه‌شناسی اشاره کرد.
۳. کیفر
- سال ساخت: ۱۳۸۸
- بازیگران: مصطفی زمانی، امیر جعفری، هانیه توسلی، مریلا زارعی
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶
حسن فتحی این بار فیلمی خارج از چهارچوب‌های همیشگی خود ساخته و از دل تاریخ بیرون آمده است. فتحی با «کیفر» به سراغ روایت داستانی درام، جنایی و دلهره‌آور رفته است. «کیفر» داستان مردی به نام برزو (هومن برق‌نورد) را روایت می‌کند که قرار است به زودی اعدام شود. پسر، همسر و برادر برزو تلاش می‌کنند تا پول دیه را جور کنند و موفق می‌شوند چنین کنند، اما در شب اعدام، افرادی ناشناس سه برابر پول دیه را به خانواده‌ی مقتول می‌دهند تا آن‌ها رضایت ندهند. پس از رخ دادن اعدام، برادر برزو، سیامک (مصطفی زمانی) به دنبال پاسخ می‌گردد و سعی دارد که پرده از راز این اتفاق بردارد.
فتحی این فیلم را بر اساس فیلم‌نامه‌ی علیرضا نادری ساخته است. با تماشای این فیلم به راحتی می‌توان دریافت که داستان آن از ذهن تاریخی فتحی بیرون نیامده است، چرا که داستان این فیلم به سادگی در زمان حال روایت می‌شود. موسیقی سومین فیلم سینمایی فتحی را باز هم هومن خلعتبری ساخته و تیتراژ پایانی آن را این بار رضا یزدانی خوانده است. فتحی با «کیفر» تجربه‌ای جدید و متفاوت از سایر آثار خود را از سر گذراند و توانست خودش را به عنوان کارگردانی تمام‌عیار که به تکنیک‌های روایی سینما مسلط است به همه اثبات کند. فتحی «کیفر» را پیش از ساختن سریال «در مسیر زاینده‌رود» و پس ساختن فیلم سینمایی «پستچی سه بار در نمی‌زند» ساخت.
«کیفر» توانست جایزه‌ی بهترین فیلم را از چهارمین جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران بگیرد. این فیلم که یکی از بهترین فیلم‌های حسن فتحی است هم‌چنین توانست در سه رشته‌ی بهترین کارگردانی، بهترین فیلم‌نامه و بهترین بازیگر نقش اول مرد هم در این جشنواره نامزد دریافت جایزه شود. فتحی در «کیفر» توانست داستانی تلخ و معماگونه را با استفاده از عناصری که به راحتی می‌توانستند با مخاطبان ارتباط برقرار نمایند به بهترین شکل ممکن روایت کند. جمشید هاشم‌پور، انوشیروان ارجمند و کیانوش گرامی از دیگر بازیگران این فیلم هستند. شیمی بین مریلا زارعی و مصطفی زمانی در این فیلم توانست تحسین منتقدان و مخاطبان را برانگیزاند. بسیاری از طرفداران مصطفی زمانی از این فیلم به عنوان نقطه‌ی عطفی در کارنامه‌ی سینمایی این بازیگر یاد می‌کنند.
۲. مدار صفر درجه
- سال ساخت: ۱۳۸۴
- بازیگران: شهاب حسینی، ناتالی متی، رویا تیموریان، مسعود رایگان
- شبکه‌ی پخش‌کننده: شبکه‌ی یک
- شمار قسمت‌ها: ۳۰
- امتیاز IMDb به سریال: ۷.۸
علاقه‌ی حسن فتحی به ساختن محصولات بصری بین‌المللی در «مدار صفر درجه» برای نخستین بار خودش را نشان داد. این فیلم داستان سفر دانشجویی ایرانی به نام حبیب (شهاب حسینی) به فرانسه را روایت می‌کند. سفری که همزمان می‌شود با آغاز جنگ جهانی دوم و تسلط تدریجی صهیونیزم بر فلسطین. حبیب به تدریج دلباختهی یکی از هم‌کلاسی‌های خود که دختری یهودی به نام سارا استروک (ناتالی متی) است می‌شود. هر چه داستان پیش‌تر می‌رود، یهودیان فرانسه با پیش‌روی آلمان نازی بیش‌تر به خطر می‌افتند و با توجه به ترور شدن یهودیان به دست صهیونیست‌ها در ایران و اروپا کم‌کم به نظر می‌رسد که هیچ‌جا برای سارا و خانواده‌اش امن نیست.
این سریال حسن فتحی پایان خوشی دارد، اما او در مسیر رساندن مخاطب به پایان خوش، او را با تلخی‌های زیادی روبه‌رو می‌کند. در «مدار صفر درجه» که یکی از بهترین فیلم‌های حسن فتحی است، او کاری را انجام می‌دهد که بیش از همه در آن تبحر دارد؛ روایت یک داستان عاشقانه در بستر وقایع تاریخی. فتحی این‌بار از وقایع تاریخی بین‌المللی و مستند مانند اشفال فلسطین و جنگ جهانی دوم استفاده می‌کند تا به داستان عاشقانه‌اش اعتبار ببخشد و آن را برای مخاطبان خود باورپذیرتر کند. لعیا زنگنه، آتنا فقیه نصیر، پیام دهکردی، فرخ نعمتی و کیومرث ملک مطیعی از دیگر بازیگران این سریال هستند.
بازیگران درخشان زیادی در این سریال حضور دارند، اما کسی که تمام بار این سریال را به دوش می‌کشد، کسی نیست جز شهاب حسینی؛ مردی که بعد از بازی در «مدار صفر درجه» بیش از پیش مورد توجه مردم و منتقدان قرار گرفت. حسینی در این سریال نقش حبیب را به بهترین شکل ممکن ایفا می‌کند؛ از لحظات عاشقانه گرفته تا لحظاتی که ترس او را در بر می‌گیرد و زمان‌هایی که جز سردرگمی هیچ حس دیگری ندارد. مستندی با عنوان «روزی که زمان ایستاد» در رابطه با پشت صحنه‌ی سریال «مدار صفر درجه» توسط روناک جعفری ساخته شد که در ۳ قسمت از شبکه‌ی مستند پخش گردید. تیتراژ پایانی این سریال یکی از ماندگارترین تیتراژهای تاریخ تلویزیون است و آن را علیرضا قربانی خوانده. موسیقی این سریال حسن فتحی را هم یاور همیشگی او فردین خلعتبری ساخته است.
۱. شهرزاد
- سال ساخت: ۱۳۹۳ – ۱۳۹۶
- بازیگران: ترانه علیدوستی، شهاب حسینی، مصطفی زمانی، علی نصیریان
- شبکه‌ی پخش‌کننده: شبکه‌ی نمایش خانگی
- تعداد فصل‌ها: ۳
- شمار قسمت‌ها: ۵۹
- امتیاز IMDb به سریال: ۷.۸
باز هم حسن فتحی و باز هم روایت داستانی عاشقانه در بستر یک دوره‌ی تاریخی. فیلم‌نامه‌ی «شهرزاد» را حسن فتحی همراه با نغمه ثمینی نوشته است. این سریال داستان شهرزاد (ترانه علیدوستی) را روایت می‌کند که عاشق پسری به نام فرهاد (مصطفی زمانی) است. این دو عاشق قرار است به زودی با یک‌دیگر ازدواج کنند، اما همان‌طور که خود شهرزاد بعدها به فرهاد می‌گوید: «همیشه همون‌طوری نمیشه که ما فکرشو می‌کردیم.» وقایع به گونه‌ی دیگری پیش می‌روند. بزرگ‌آقا (علی نصیریان) که شخصی منتفذ است با دیدن شهرزاد تصمیم می‌گیرد او را برای داماد خودش قباد (شهاب حسینی) خواستگاری کند. از آن جایی که به سختی می‌توان روی حرف بزرگ‌آقا حرف زد، این وصلت سر می‌گیرد و ماجرا پیش‌تر می‌رود.
«شهرزاد» بیش از سایر آثار حسن فتحی به وقایع تاریخی متکی است. از نجات داده شدن فرهاد از چوبه‌ی دار توسط بزرگ‌آقا گرفته تا اخباری که از زمامداری دکتر مصدق در آن شنیده می‌شود. اگرچه تاریخ‌نگاران به دنبال دقت پایین سریال «شهرزاد» در رابطه با وقایع تاریخی به آن نقدهای زیادی وارد کردند، اما اگر از زاویه‌ی روایی به این سریال حسن فتحی بنگریم، در خواهیم یافت که «شهرزاد» نه تنها بهترین ساخته‌ی حسن فتحی بلکه یکی از بهترین سریال‌های ایرانی است که به خوبی توانسته هم از پس شخصیت‌پردازی‌ها بر بیاید و هم از پس روایت داستانی جذاب که بتواند مخاطب را تا لحظه‌ی آخر درگیر داستان نماید. پریناز ایزدیار، مهدی سلطانی، محمود پاک‌نیت، هومن برق‌نورد، غزل شاکری، جمشید هاشم‌پور، رویا نونهالی، رضا کیانیان، گلاره عباسی و ابوالفضل پورعرب از دیگر بازیگران این سریال هستند. «شهرزاد» سریالی است که توانست مخاطبان عام را بیش از پیش به سمت سریال‌های شبکه‌ی نمایش خانگی بکشاند و این مدیوم بصری تا همیشه مدیون این سریال و حسن فتحی خواهد بود.
قطعه‌های موسیقی‌ای که طی سه فصل سریال «شهرزاد» برای آن منتشر شد، به شدت مورد استقبال عموم مخاطبان قرار گرفت. محسن چاووشی، علیرضا قربانی، سینا سرلک و امین بانی از خواننده‌هایی بودند که آهنگ‌هایشان در این سریال مورد استفاده قرار گرفت. فصل اول «شهرزاد» توانست ۸ نامزدی از شانزدهمین دوره‌ی جشن دنیای تصویر به دست آورد. حسن فتحی توانست جایزه‌ی بهترین کارگردانی را از این جنشواره بگیرد و علی نصیریان جایزه‌ی بهترین بازیگر مرد را از این جشنواره گرفت. برای فصل دوم و سوم این سریال، حسن فتحی توانست جایزه‌ی بهترین کارگردان تلویزیونی را از هجدهمین دوره‌ی جشن حافظ دریافت کند، مهدی سلطانی توانست جایزه‌ی بهترین بازیگر مرد درام را به دست آورد و رویا نونهالی جایزه‌ی بهترین بازیگر زن درام را با خود به خانه برد.
منبع: دیجی‌کالا مگ
