۱۰ دلیل مهم که چرا همیشه از دست درد شکایت دارید
دست انسان ساختار پیچیده و ظریفی داشته و از ۲۷ استخوان تشکیل شده است. عضلات و مفاصل دست امکان انجام حرکات قوی، دقیق و ماهرانه را فراهم می کنند، اما در برابر صدمه و جراحت آسیب‌پذیر هستند. دلایل مختلفی وجود دارند که می‌توانند باعث دست درد شوند. منشأ درد دست می‌تواند به قسمت‌های مختلف اسکلت بدن شامل استخوان‌ها، مفاصل، بافت همبند، تاندون‌ها و اعصاب مربوط باشد. التهاب، آسیب‌دیدگی اعصاب، آسیب ناشی از حرکات تکراری، پیچ‌خوردگی‌ها، شکستگی‌ها و بعضی بیماری‌های مزمن می‌توانند به دست درد منجر شوند.
بسیاری از بیماری‌هایی که باعث درد دست می‌شوند، قابل درمان هستند. بسته به علت دست درد، ممکن است از داروها، تمرینات ورزشی یا تغییر شیوه‌ی زندگی برای درمان استفاده شود. با ما در این مقاله از دیجی‌کالا مگ همراه باشید تا درباره‌ی دست درد و علل بروز آن اطلاعات بیشتری کسب کنید.
چه عواملی در بروز دست درد نقش دارند؟
مهم‌ترین عواملی که می‌توانند باعث دست درد شوند در ادامه آورده شده‌اند.
۱. آرتریت
آرتریت (التهاب یک یا چند مفصل)، مهم‌ترین علت دست درد محسوب می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر نقطه از بدن رخ دهد؛ اما معمولا دست و مچ دست را درگیر می‌کند. بیش از ۱۰۰ نوع آرتریت مختلف وجود دارد که شایع‌ترین آن‌ها آرتروز و روماتیسم هستند.
در بیشتر مواقع، آرتروز در افراد سالمند مشاهده می‌شود. غضروف مفصلی، یک بافت لغزنده است که انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند و به مفاصل اجازه می‌دهد تا به‌راحتی حرکت کنند. با افزایش سن، این غضروف شروع به تخریب کرده و درنتیجه درد ظاهر می‌شود.
روماتیسم، یک بیماری مزمن است که می‌تواند قسمت‌های زیادی از بدن را درگیر کند. این بیماری باعث التهاب مفاصل و درد و سفتی آن‌ها می‌شود. غالبا روماتیسم از دست یا پا شروع شده و مفاصل مشابه را در هر ۲ سمت بدن تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علائم آرتریت
- درد مبهم یا سوزشی در مفاصل انگشتان یا مچ دست
- احساس درد بعد از استفاده بیش از حد از دست (مانند گرفتن اجسام سنگین یا انجام حرکات تکراری)
- درد و سفتی مفاصل که معمولا صبح‌ها احساس می‌شود
- تورم در اطراف مفاصل
- تغییر مفاصل اطراف انگشت شست
- احساس گرما در محل مفصل آسیب‌دیده به دلیل وجود التهاب
- احساس ساییدگی در اطراف مفاصل انگشتان دست
برای درمان آرتریت از روش‌های زیر استفاده می‌شود.
- دارودرمانی به منظور کاهش درد و تورم
- تزریق داروهای ضد درد یا داروهای استروئیدی (کورتون)
- آتل‌بندی مفاصل در زمان‌هایی که از آن‌ها زیاد استفاده می‌شود
- جراحی
- کاردرمانی و فیزیوتراپی
۲. سندرم تونل کارپال
بین رباط و استخوان‌هایی که در مچ دست قرار دارند، یک فضایی وجود دارد که به آن «تونل کارپال» می‌گویند. عصب میانی (عصبی که از ساعد به کف دست می‌رود) و تاندون‌هایی که مسؤول حرکت دادن انگشتان هستند، از میان این تونل عبور می‌کنند.
سندرم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome) زمانی اتفاق می‌افتد که تونل کارپال تنگ شده و در نتیجه عصب میانی تحت فشار قرار می‌گیرد. التهاب یا هر چیزی که باعث تورم در این ناحیه شود، می‌تواند به تنگ شدن تونل کارپال منجر شود. این سندرم در بین زنان خانه‌دار، تایپیست‌ها، نجارها و تعمیرکارها بسیار شایع است.
علائم سندرم تونل کارپال به‌تدریج شروع شده و شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. علائم این بیماری شامل سوزش، سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی کف دست و انگشتان است. غالبا درد در اطراف انگشت شست، انگشت اشاره و انگشت وسط احساس می‌شود. از سایر علائم سندرم تونل کارپال می‌توان به نمونه‌های زیر اشاره کرد.
- متورم به نظر رسیدن انگشتان حتی در صورتی که تورمی وجود نداشته باشد.
- درد در طول شب
- درد و سفتی دست یا مچ دست در هنگام صبح
- کاهش توانایی بیمار برای گرفتن اجسام
- کاهش توانایی تشخیص گرما و سرما به کمک انگشتان دست
- از بین رفتن عضلات در قسمت پایین انگشت شست (موارد شدید)
رایج‌ترین روش‌ها برای درمان سندرم تونل کارپال
- آتل‌بندی
- اجتناب از انجام فعالیت‌هایی که باعث تشدید علائم می‌شوند.
- استفاده از کمپرس سرد
- مصرف داروهای ضد درد که بدون نسخه می‌توان آن‌ها را تهیه کرد.
- مصرف استروئیدهای خوراکی
- تزریق داروهای ضد درد یا داروهای استروئیدی
- ورزش و تمرینات کششی
- طب سوزنی
- جراحی
۳. تنوسینویت دکورون
تنوسینویت دکورون (De Quervain’s Tenosynovitis)، یک بیماری دردناک است که تاندون‌های اطراف انگشت شست را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تورم ۲ تاندون انتهای انگشت شست باعث می‌شود که ناحیه‌ی اطراف تاندون‌ها ملتهب شود. این التهاب بر اعصاب مجاور فشار وارد کرده و باعث درد و بی‌حسی انگشت شست می‌شود.
سایر علائم تنوسینویت دکورون
- تورم در انتهای انگشت شست
- مشکل در گرفتن اجسام
درمان تنوسینویت دکورون
- آتل‌بندی
- استفاده از کمپرس سرد
- مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا آسپرین
- فیزیوتراپی یا کاردرمانی
- جراحی
- تزریق استروئید به محل مورد نظر
۴. کیست گانگلیون
کیست گانگلیون (Ganglion Cyst)، یک توده‌ی نرم است که معمولا به شکل یک برآمدگی بزرگ در پشت مچ دست ظاهر می‌شود. این کیست می‌تواند در اندازه‌های مختلف در زیر مچ دست، مفصل انتهایی انگشت یا قاعده‌ی انگشت هم ایجاد شود. معمولا وجود کیست گانگلیون در دست و مچ دست دردناک نیست؛ اما می‌تواند ناخوشایند و آزاردهنده باشد.
کیست‌های گانگلیون پر از مایع بوده و به سرعت ظاهر یا ناپدید می‌شوند یا اندازه‌ی آن‌ها تغییر می‌کند. اگر کیست گانگلیون به حدی بزرگ شود که روی اعصاب مجاور فشار بیاورد، ممکن است علائمی مانند درد، سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی دست را تجربه کنید.
غالبا کیست گانگلیون بدون درمان خاصی برطرف می‌شود. استراحت و آتل‌بندی می‌تواند اندازه‌ی کیست را کاهش داده و به درمان آن کمک کند. اگر کیست باعث دست درد شود، پزشک می‌تواند مایع داخل کیست را تخلیه کرده یا آن را به‌طور کامل خارج کند.
۵. لوپوس
لوپوس، یک بیماری خودایمنی است؛ به این معنی که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول‌های سالم حمله کرده و به بافت سالم آسیب می‌رساند. معمولا درد و سفتی مفاصل اولین علائم لوپوس هستند. هنگامی که لوپوس شعله‌ور می‌شود، التهاب سراسر بدن را فرا می‌گیرد. این التهاب باعث ضخیم شدن لایه‌ی نازک اطراف مفاصل می‌شود. درنتیجه، دچار دست درد شده و در دست‌ها و پا‌های خود درد و تورم را تجربه می‌کنید. لوپوس علائم دیگری هم ایجاد می‌کند که شامل زیر می‌شوند؛
- درد عضلانی
- تب
- بثورات قرمز که اغلب روی صورت ایجاد می‌شوند
- ریزش مو
- درد هنگام تنفس عمیق
- خستگی
- تورم پاها یا نواحی اطراف چشم
هیچ درمانی برای لوپوس وجود ندارد؛ اما می‌توان علائم این بیماری را کنترل کرد. شما می‌توانید برای کاهش سفتی و درد دست روش‌های زیر را امتحان کنید.
- کمپرس گرم یا سرد
- داروهای ضد درد بدون نسخه
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن
- فیزیوتراپی یا کاردرمانی
- استراحت دادن به مفاصل دردناک و اجتناب از فعالیت‌هایی که باعث دست درد می‌شوند.
۶. نقرس
نقرس، یک نوع آرتریت است. این بیماری بسیار دردناک بوده و می‌تواند هر فردی را تحت تأثیر قرار دهد. افراد مبتلا به نقرس به‌طور ناگهانی حملات شدیدی از درد را در مفاصل خود تجربه می‌کنند. در بیشتر موارد، بیماری نقرس مفصل انگشت شست را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ اما می‌تواند در هر جایی از پا، زانو، دست و مچ دست هم ایجاد شود.
اگر نقرس دست یا مچ دست شما را درگیر کند، دچار دست درد شده و علائمی مانند سوزش، قرمزی و حساسیت به لمس را تجربه خواهید کرد. معمولا نقرس خواب افراد را مختل کرده و شب‌ها آن‌ها را بیدار نگه می‌دارد. در صورت ابتلا به نقرس ممکن است احساس کنید دستتان آتش گرفته و وزن ملحفه هم برای شما غیرقابل تحمل باشد.
چند نوع دارو برای درمان حملات دردناک نقرس وجود دارد، از جمله داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی و کلشی سین (Colchicine). همچنین داروهایی وجود دارند که به جلوگیری از حملات در آینده کمک می‌کنند.
۷. نوروپاتی محیطی
نوروپاتی محیطی شرایطی است که باعث بی‌حسی، درد و ضعف دست و پا می‌شود. نوروپاتی محیطی هنگامی دست‌های شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد که «اعصاب محیطی» آسیب ببینند. به اعصابی که بیرون از مغز و نخاع قرار دارند، اعصاب محیطی می‌گویند. این اعصاب بعد از خروج از مغز و نخاع به عضلات، پوست و اندام‌های حسی می‌روند. عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند باعث آسیب اعصاب محیطی شوند، از جمله دیابت و عفونت‌ها.
نوروپاتی محیطی می‌تواند روی یک عصب یا تعداد زیادی از اعصاب مختلف در سراسر بدن تأثیر بگذارد. دست و مچ دست دارای انواع مختلفی از اعصاب هستند، از جمله اعصاب حسی که چیزهای مانند لمس، دما و درد را احساس می‌کنند و اعصاب حرکتی که حرکت عضلات را کنترل می‌کنند. نوع و محل درد بستگی به این دارد که کدام اعصاب تحت تأثیر قرار بگیرند.
علائم شایع نوروپاتی محیطی
- بی‌حسی و سوزن سوزن شدن پا یا دست که به‌تدریج ظاهر می‌شود.
- درد شدید، ضربان‌دار یا سوزشی در دست یا پا
- ضعف یا فلج عضلانی
- عدم هماهنگی بین اعضای بدن و زمین خوردن
روش‌های مؤثر در درمان نوروپاتی محیطی
- داروهایی که توسط پزشک برای کاهش درد تجویز می‌شوند.
- داروهای مسکن بدون نسخه
- داروهای ضد تشنج
- داروهای ضد افسردگی
۸. پدیده‌ی رینود
پدیده‌ی رینود (Raynaud’s Phenomenon) که به بیماری رینود هم معروف است، باعث می‌شود که نواحی خاصی از بدن (به‌ویژه انگشتان دست و پا) در زمان مواجهه با استرس یا هوای سرد بی‌حس و سرد شوند.
هنگامی که در معرض سرما قرار می‌گیرید، طبیعی است که جریان خون پوست کاهش یابد تا دمای بدن حفظ شود. این کار با تنگ شدن عروق خونی انجام می‌شود. در افراد مبتلا به رینود، واکنش بدن در برابر سرما یا استرس شدیدتر است. درنتیجه، عروق خونی دست بسیار سریع‌تر و محکم‌تر از حالت طبیعی تنگ می‌شوند. علائم حمله‌ی رینود در زیر آورده شده‌اند؛
- سرد شدن انگشتان دست و پا
- تغییر رنگ انگشتان دست و پا (قرمز، سفید یا آبی)
- بی‌حسی یا احساس سوزن سوزن شدن
- زخم و آسیب‌دیدگی بافت (در موارد شدید)
معمولا رینود اولیه به‌حدی خفیف است که نیازی به درمان ندارد. اما رینود ثانویه که از سایر بیماری‌ها ناشی می‌شود می‌تواند شدیدتر بوده و حتی به جراحی نیاز داشته باشد.
هدف از درمان، جلوگیری از حملات بیشتر و کاهش احتمال آسیب دیدن بافت است. این موضوع در درجه اول به معنای گرم نگه داشتن دست‌ها و پاها در هوای سرد با استفاده از دستکش، جوراب، چکمه و بخاری است.
۹. انگشت ماشه‌ای
استنوزیس تنوسینوویت (Stenosing Tenosynovitis) یا انگشت ماشه‌ای، زمانی رخ می‌دهد که انگشت یا شست شما در حالت خمیده گیر می‌کند. تاندون‌های خم‌کننده‌ی انگشت از یک تونل به نام «غلاف تاندون» عبور می‌کنند. اگر این تونل متورم شود، هنگام خم کردن انگشت احساس گرفتگی ایجاد می‌شود. در حالات شدید، انگشت در حالت خم شده باقی مانده و شما قادر به صاف کردن آن نیستید.
اگر به انگشت ماشه‌ای مبتلا شوید، ممکن است برآمدگی و گرما را در بالای کف دست خود (در قاعده‌ی انگشت یا جایی که غلاف تاندون قرار دارد) احساس کنید.
سایر علائم
- احساس ضربه‌ی ناگهانی هنگام خم کردن و صاف کردن انگشت
- گیر کردن یک یا چند انگشت در حالت خمیده
- سفتی و ناتوانی در صاف کردن انگشت در هنگام صبح
- درد شدید در قسمت پایین انگشت
درمان‌های رایج برای انگشت ماشه‌ای
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی
- تزریق استروئید به غلاف تاندون
- جراحی برای رهاسازی غلاف تاندون
۱۰. آسیب‌دیدگی دست
آسیب دیدن دست بسیار شایع بوده و یکی از مهم‌ترین دلایل دست درد محسوب می‌شود. ساختار پیچیده‌ی دست ظریف و آسیب‌پذیر است. دستان شما دائما در معرض خطر قرار دارند. آسیب‌دیدگی دست در هنگام ورزش کردن، ساختمان‌سازی و زمین خوردن بسیار رایج است.
هر دست ۲۷ استخوان دارد که امکان شکستن آن‌ها در حوادث مختلف وجود دارد. در صورت درمان نامناسب، شکستن دست به‌طور دائمی ساختار این عضو مهم را تضعیف کرده و تغییر می‌دهد. علاوه بر استخوان‌ها، عضلاتی هم در دست وجود دارند که می‌توانند دچار آسیب شوند.
اگر ضربه‌ای به دست شما وارد شد، حتما به پزشک مراجعه کنید تا با استفاده از تصویربرداری با اشعه‌ی ایکس مشخص شود که آیا دستتان شکسته است یا خیر. فیزیوتراپی یا کاردرمانی جزء اساسی درمان هرگونه آسیب‌دیدگی دست محسوب می‌شود. درمان شکستگی و پیچ‌خوردگی دست بسته به نوع و محل آسیب متفاوت است. در موارد شدید، ممکن است برای جلوگیری از آسیب طولانی مدت، به جراحی نیاز باشد.
کلام پایانی
دلایل زیادی وجود دارند که باعث دست درد می‌شوند. این دلایل از آسیب‌دیدگی دست در هنگام ورزش کردن یا زمین خوردن تا بیماری‌های مزمنی مثل آرتروز و روماتیسم متغیر هستند. در بیشتر موارد، استفاده از کمپرس سرد، مصرف داروهای ضد درد، فیزیوتراپی و کاردرمانی به کاهش درد دست کمک می‌کنند. اگر درد شدید و غیرقابل تحمل است، به‌طور مداوم وجود دارد یا به درمان‌های خانگی پاسخ نمی‌دهد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
منبع: healthline
