۸ سؤال مهم که در فیلم «گناهکار» بی‌پاسخ ماند
فیلم معمایی جنایی نتفلیکس، گناهکار، داستان بسیار پیچیده یک اپراتور ۹۱۱ است و چند سؤال بی‌پاسخ را در ذهن مخاطبان به جا می‌گذارد.
این فیلم، بازسازی یک فیلم دانمارکی به همین نام در سال ۲۰۱۸ است و در آن، جیک جیلنهال در نقش جو بیلور بازی می‌کند که یک افسر اداره پلیس لس‌آنجلس است که در مرکز فوریت‌های ۹۱۱ فعالیت دارد. در همان ابتدا مشخص می‌شود که جو منتظر جلسه دادگاه برای حادثه‌ای است که چند ماه قبل از وقایع فیلم در هنگام انجام وظیفه برای وی رخ داده است. جو پس از تماس زن جوانی به نام امیلی لایتون که ادعای ربوده شدن می‌کند، تحقیقات خود را برای نجات وی آغاز می‌نماید.
- ۹ فیلم هیجان‌انگیز شبیه «گناهکار» که باید تماشا کنید
- منتقدان درباره‌ی فیلم «گناهکار» چه می‌گویند؟
- پیش‌بینی اسکار ۲۰۲۲؛ آیا ویل اسمیت و دنزل واشنگتن باز برابر هم قرار می‌گیرند؟
گناهکار بر تلاش‌های جو برای کمک به امیلی و همچنین نحوه فروپاشی زندگی حرفه‌ای و شخصی او تمرکز می‌کند. این اثر یک فیلم پر‌تنش و مختصر است و بازی عالی جیلنهال نقدهای مثبتی را به همراه داشته است. از آنجا که کل روایت در یک شب و در یک مکان واحد اتفاق می‌افتد، همه‌ی اطلاعات فیلم از طریق تماس‌های تلفنی و مکالمات، منتقل می‌شود و بسیاری از خطوط داستانی به تخیل مخاطب واگذار می‌گردند.
گناهکار روایتی پر از پیچ و خم و معمایی است و قاب‌بندی واقع‌گرایانه آن بسیاری از سؤالات را بی‌پاسخ می‌گذارد. سبک گفتن و نشان ندادن و اشاره ضمنی به مفاهیم، در فیلم‌های دیگر بسیار مؤثر است اما این شیوه باعث می‌شود که بسیاری از معماهای گناهکار مبهم باقی بمانند. برخی از آن‌ها ممکن است ساده‌تر از بقیه تعریف شوند اما بعضی دیگر (با وجود الهام گناهکار از یک فیلم دیگر) به‌سادگی حل نمی‌شوند.
۱. چرا جو آن پسر را کشت؟
یکی از پیچش‌های داستانی گناهکار که در طول فیلم به آن اشاره می‌شود این است که جو جوانی به نام جوزف را در حین انجام وظیفه می‌کشد. تنها زمانی که جو می‌خواهد توضیحی در این رابطه ارائه دهد، احساسات شدید، جلویش را می‌گیرد و به همین خاطر به‌سختی می‌توان دلیل دقیق این اقدام جو را برآورد کرد. جو در ابتدا ادعا می‌کند که جوزف را به دلخواه کشته است و سپس بیان می‌کند که قصد داشته است تا او را مجازات کند. او در ادامه می‌گوید که جوزف به کسی صدمه زده بود اما نمی‌تواند با قاطعیت این موضوع را تأیید کند و حتی با صدای بلند می‌گوید که در این زمینه شک دارد. سرانجام او با لکنت، چیزی درباره پدرش می‌گوید که اصلا واضح نیست. در خلال توضیحات احساسی جو، مشخص نیست که چرا جو مرتکب این جنایت شده است و در واقع، این بدان معناست که حتی خود جو هم دلیل این حادثه را نمی‌داند.
۲. چرا جو از همسرش جدا شده است؟
از ابتدا روشن است که صداقت کاری جو زیر سؤال رفته و رابطه‌ی او با همسرش، جس هم تیره و تار شده است. به‌راحتی می‌توان فرض کرد که این دو نفر با هم در ارتباط هستند اما جنبه‌های مختلفی در فیلم وجود دارد که خلاف این را نشان می‌دهد. جو در طول فیلم بارها رفتاری خشونت‌آمیز از خود بروز می‌دهد و به نظر می‌رسد جس از تماس‌های وی فرار می‌کند اما در جایی از فیلم، او را مطلع می‌کند که همسر فعلی‌اش در حال مذاکره با FBI بوده است و این بدان معناست که او حداقل تا حدی، در این پرونده، از جو حمایت می‌کند. دختر جو، پیج هم از او جدا شده است و احتمالا این مسأله ارتباطی با چالش‌های کاری او ندارد. حضور جس و پیج در بین شخصیت‌های گناهکار، بسیار محدود است. به نظر می‌رسد عصبانیت و بی‌ثباتی جو دلیل شکاف خانوادگی اوست اما در هر صورت، فیلم پاسخی به این سوال نمی‌دهد.
۳. اولیور چگونه زنده ماند؟
در یکی از پیچ و خم‌های گناهکار، الیور، پسر امیلی و هنری، پس از تنها ماندن با خواهر شش ساله‌اش، ابی، به‌شدت مجروح می‌شود و به نظر می‌رسد که خواهد مرد. وقتی امیلی در اعترافات می‌گوید که مارها را از شکم پسربچه بیرون آورده است، مشخص می‌شود که این زن قصد صدمه زدن به فرزند خود را داشته است. مأموران گزارش می‌دهند که همه جای محل حادثه را خون فرا گرفته و پسر‌بچه‌ای یک یا دو ساله، به مدت یک ساعت به‌شدت مجروح مانده است. همان افسران هر دو می‌گویند که او نفس نمی‌کشد و واکنش آن‌ها نشان می‌دهد که جراحاتش وحشتناک است اما در ادامه و در بخشی از پیچش داستانی گناهکار، معلوم می‌شود که الیور از جراحات خود جان سالم به در برده است. دقیقا مشخص نیست که او چگونه (با توجه به میزان جراحات و مدت زمان مصدومیت) زنده می‌ماند و فیلم، مسأله دیگری را هم بدون پاسخ می‌گذارد.
۴. چه اتفاقی برای امیلی و هنری خواهد افتاد؟
امیلی و هنری والدین ابی و اولیور هستند و آینده آن‌ها هنگام پخش تیتراژ پایانی گناهکار، نامشخص است. امیلی قبل از این که الیور را مجروح کند، به دلیل بیماری روانی خود تحت درمان قبلی قرار گرفته بود و اگر واقعا پسربچه از وقایع فیلم جان سالم به در ببرد، به احتمال زیاد تحت مراقبت‌های پزشکی ویژه‌تری قرار خواهد گرفت. هنری هم سابقه‌ی تجاوز دارد و بدون اطلاع پلیس، از صحنه جنایت فرار کرد و همسر سابق خود را در طی فرآیندی ربود. در یکی از پیچش‌های داستانی گناهکار معلوم شد که قصد او این بود که امیلی را در جایی امن قرار دهد اما از طرف دیگر، او، ابی، دختر شش ساله‌اش را تنها با اولیور زخمی، رها کرد. با توجه به سابقه جنایی هنری، به نظر می‌رسد که او در حال حاضر، پشت میله‌های زندان به سر می‌برد.
۵. چه اتفاقی برای ابی و اولیور خواهد افتاد؟
آینده‌ی کودکان تا حد زیادی به سرنوشت والدین آن‌ها بستگی دارد. با اطمینان می‌توان گفت که امیلی اجازه‌ی مراقبت از آن‌ها را نخواهد داشت و اگر هنری هم به زندان بیافتد، به احتمال زیاد بچه‌ها به یک خانواده دیگر سپرده می‌شوند. در پایان فیلم مشخص می‌شود که اولیور زنده است و در بخش مراقبت‌های ویژه قرار دارد اما هیچ حرفی درباره وضعیت واقعی او زده نمی‌شود. بنابراین آینده بچه‌ها هم کاملا نامشخص است.
۶. چه اتفاقی برای جو خواهد افتاد؟
در پایان فیلم، جو به امیلی اعتراف می‌کند که دلیلی برای کشتن جوزف نداشته و او را از قصد کشته است. بسیاری از عوامل دیگر این حادثه نامعلوم باقی می‌مانند و آینده و وضعیت جو هم به همین شکل است. در حکم‌های محکومیت اخیر افسران پلیس (در زمینه جرایم مشابه)، برای آن‌ها حبس‌های طولانی مدت در نظر گرفته می‌شود و جو هم احتمالا قرار است همین روند را طی کند. او صرف نظر از اعترافش به گناه و پشیمانی، به زندان خواهد رفت.
۷. گناهکار از خشونت پلیس دفاع می‌کند یا آن را محکوم می‌نماید؟
پس از اکران، بحث‌هایی در ارتباط با موضع دقیق فیلم درباره خشونت و رفتارهای نادرست پلیس شکل گرفت. جو یک نقش اول بی‌عاطفه نیست. او رفتارهای ناپایدار و خطرناک متعددی از خود نشان می‌دهد و تا زمانی که رویدادهای فیلم، دیدگاه درستی از او به ما نشان ندهند، جو خود را یک قربانی می‌بیند. در حالی که برخی معتقدند که گناهکار، رفتاری دلسوزانه نسبت به خشونت پلیس نشان می‌دهد اما بعضی دیگر اعتقاد دارند که این فیلم به بررسی این موضوع وحشتناک می‌پردازد که چگونه افراد خطرناک می‌توانند خود را در موصغ قدرت قرار دهند.
البته طبیعت و ذات ناپایدار جو و رفتار ناخوشایندش با اطرافیانش به این معنی است که فیلم بیشتر به و نظریه‌ی دوم متمایل است. مبهم گذاشتن این موضوع، حرکتی هوشمندانه از طرف کارگردان فیلم، آنتوان فوکوا بود، زیرا موضع‌گیری صریح درباره چنین مضمون مهمی ممکن بود جذابیت گسترده فیلم را مختل کند و برخی از مخاطبان از فیلم دلسرد شوند.
۸. سردرد و اسپری استنشاقی جو چه اهمیتی دارند؟
احتمالا گیج‌کننده‌ترین سؤال بی‌پاسخ گناهکار، هیچ توضیح روشنی نداشته باشد. وابستگی جو به اسپری استنشاقی‌اش واضح است. او در بیشتر مواقع فیلم از آن استفاده می‌کند و هنگام استرس و دشواری از آن بهره می‌برد تا آرامش خود را حفظ کند و با محدودیت‌های خود کنار بیاید. جو همیشه هنگام عصبانی شدن از این دستگاه استفاده می‌نماید و سردردهای مکرری دارد و در تلاش است تا عواقب اقدامات خود را حل و فصل کند اما زمینه‌ی کاملی برای توضیح علت سردرد یا استفاده او از اسپری ارائه نمی‌شود و به نظر می‌رسد این موضوع هم بدون پاسخ باقی خواهد ماند.
فضا و صحنه محدود و مدت زمان ۹۰ دقیقه‌ای فیلم، گنجایش چندانی برای کاوش در مفاهیم وسیع داستان ندارد. این مسأله ممکن است برای برخی رضایت‌بخش نباشد اما به واقع‌گرایی فیلم می‌افزاید و تجربه‌ای همه‌جانبه را ایجاد می‌کند. در برخی فیلم‌ها، پرداختن به مسائل به شکلی واقع‌گرایانه می‌تواند مشکل‌ساز شود اما گناهکار چنین نیست و تصویری هولناک و آشنا از اجرای قانون در جامعه مدرن امروزی ارائه می‌دهد. گناهکار شاید به هر سؤال و معمایی که مطرح می‌کند پاسخ ندهد اما این مسأله، فیلم را در یاد و خاطرات، ماندگارتر می‌کند.
منبع: Screenrant
