آموزش نکات کلیدی و کاربردی برای پرورش و نگهداری از گیاه مرزنگوش
آیا خواص گیاه مرزنگوش را می‌دانید و علاقه دارید آن را پرورش دهید؟ احتمالا بارها درباره خواص گیاهان دارویی شنیده‌اید. مرزنگوش یکی از این گیاهان مهم است که از آن برخی به‌عنوان دارو استفاده می‌کنند اما در آشپزی هم استفاده می‌شود. اگر علاقه به پرورش این گیاه دارید ما در این مقاله نحوه پرورش و مراقبت از آن را برای شما آماده کرده‌ایم.
چگونه مرزنگوش را پرورش دهیم و از آن مراقبت کنیم
چگونه مرزنگوش بکاریم؟
مراقبت از گیاه مرزنگوش
انواع مرزنگوش
تفاوت مرزنگوش و آویشن
برداشت مرزنگوش
چگونه مرزنگوش را در گلدان پرورش دهیم
آیا مرزنگوش به هرس منظم احتیاج دارد
تکثیر مرزنگوش
چگونه مرزنگوش را از بذر پرورش دهیم
تعویض گلدان مرزنگوش
چگونه مرزنگوش را پرورش دهیم و از آن مراقبت کنیم
مرزنگوش به عنوان یک گیاه علفی دو ساله شناخته می‌شود. طعم آن به گونه‌ای است که در چاشنی‌ها و به عنوان مواد اصلی در پیتزا، سس‌های پاستا، غذاهای یونانی و مکزیکی استفاده می‌شود. معمولاً در بهار کاشته می‌شود، به سرعت رشد میکند و به محض رشد می‌توان از آن استفاده کرد. تحقیقات نشان داده‌اند که روغن‌های آن حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که ممکن است فواید سلامتی بالقوه‌ای داشته باشند.
مرزنگوش به صورت یک گل زمینی شروع می‌شود، اما می‌تواند به راحتی قد آن بلند می‌شود. برگهای آن معمولاً بیضی شکل، سبز تیره، گاهی کرک‌دار و به صورت جفت در امتداد ساقه‌ها قرار دارند. این گیاه می‌تواند دارای بوی قوی و تند و شبیه یونجه و نعناع باشد. توجه داشته باشید که مرزنگوش برای حیوانات خانگی سمی است، بنابراین مراقب باشید که آن را کجا بکارید.
چگونه مرزنگوش بکاریم؟
برای پاسخ به سوال «چگونه مرزنگوش بکاریم؟» بابد به سه آیتم مهم توجه کنیم:
زمان کاشت
مرزنگوش را در بهار، پس از پایان خطر فصل یخبندان بکارید. همچنین میتوانید حدود شش تا ده هفته قبل از آخرین یخبندان بهاره منطقه خود، بذرها یا قلمه‌ها را در محیط داخلی شروع به کاشتن کنید. دمای خاک فضای باز برای کاشت باید حداقل ۱۵ درجه سانتی گراد باشد.
انتخاب محل کاشت
مرزنگوش یک گیاه مدیترانه‌ای است که در آفتاب کامل و خاک فقیر تا متوسط با زهکشی خوب رشد میکند. خاک غنی می‌تواند تندی گیاه را کاهش دهد. بنابراین، مرزنگوش انتخاب خوبی برای مناطق آفتابی با خاک ضعیف است که برای بسیاری از گیاهان دیگر مناسب نیست. مطمئن شوید که خیلی نزدیک به گیاهان بلندتر که برگ می‌دهند و سایه مرزنگوش را می‌گیرند، قرار نگرفته باشد.
فاصله، عمق و تکیه‌گاه
فاصله ردیف‌های گیاهان مرزنگوش باید ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر و فاصله بوته‌ها را از هم حدودا ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر باشد. بذرها باید کمی در خاک فشار داده شوند و برای جوانه‌زنی به نور نیاز دارند. گیاهان نهالستانی باید در همان عمقی که در ظرف خود رشد می‌کردند کاشته شوند.
مراقبت از گیاه مرزنگوش
برای مراقبت بهتر از گیاه مرزنگوش باید به نکات ضروری نگهداری از هر گیاهی توجه کنید. در اینجا مهم‌ترین موارد را فهرست کرده‌ایم:
نور
بیشتر انواع مرزنگوش به آفتاب کامل نیاز دارند، یعنی حداقل شش ساعت نور مستقیم خورشید در بیشتر روزها. با این حال، برخی از انواع، از جمله مرزنگوش طلایی، ترجیح می‌دهند کمی سایه از نور شدید خورشید داشته باشند تا از سوختن برگ‌هایشان جلوگیری شود.
خاک
یک خاک لومی شنی برای رشد مرزنگوش ایده‌آل است. اگر خاک مرطوب و حاوی مواد آلی باشد، مرزنگوش به خوبی خاک خشک، سبک و با زهکشی خوب عمل نخواهد کرد. همچنین، pH خاک کمی اسیدی تا خنثی بهترین است.
آب
مرزنگوش فقط به حدود یک اینچ آب در هفته نیاز دارد و خشکی متوسط را تحمل میکند. اجازه دهید خاک بین آبیاری‌ها خشک شود، زیرا آبیاری بیش از حد می‌تواند باعث پوسیدگی ریشه و سایر مشکلات شود.
دما و رطوبت
بسته به نوع آن، مرزنگوش می‌تواند دمای گرم و حتی دمای بسیار سرد را تحمل کند. البته همانطور که پیشتر گفته شد برای کاشت به دمای حداقل ۱۵ درجه سانتی گراد نیاز دارد. ه طور کلی رطوبت بالا را دوست ندارد و باید در آب و هوای مرطوب دارای زهکشی تیز خاک و گردش هوای خوب باشد.
کود
مرزنگوش معمولاً به کوددهی نیاز ندارد، زیرا می‌تواند در خاک فقیر رشد کند. با این حال، مقادیر زیادی از مواد مغذی مانند نیتروژن می‌تواند طعم گیاه را تغییر دهد.
گرده افشانی
مرزنگوش یک گیاه عالی است که گرده افشان‌های مفید را به باغ شما جذب میکند. زنبورها و حشرات دیگر به گرده افشانی گل‌های کوچک آن کمک می‌کنند.
انواع مرزنگوش
مرزنگوش بومی آسیای غربی و مدیترانه است. بسیاری از انواع مرزنگوش اغلب به روغن اسانس استخراج می‌شوند.
تحقیقات نشان می‌دهند که روغن مرزنگوش دارای خواص ضد میکروبی، ضد ویروسی و ضد قارچی است که دارای فواید زیادی برای سلامتی است.
در اینجا برخی از رایج‌ترین انواع مرزنگوش آورده شده است:
- مرزنگوش معمولی: این گونه همان چیزی است که بسیاری از مردم برای پخت و پز استفاده می‌کنند.
- مرزنگوش طلایی: این گونه برگهای روشن‌تر و طعم ملایم‌تری نسبت به گیاه گونه اصلی دارد. بیشتر به عنوان گیاه زینتی نسبت به گیاه آشپزی محبوب است.
- مرزنگوش یونانی: این گونه نیز معمولاً برای پخت و پز استفاده می‌شود و دارای طعم نسبتاً قوی است.
تفاوت مرزنگوش و آویشن
هم مرزنگوش و هم آویشن در شرایط رشد مشابه رشد می‌کنند: نور فراوان و خاک نسبتاً خشک. آنها همچنین در نگاه اول شبیه به هم هستند. با این حال، برگهای مرزنگوش پهن‌تر و سبزتر از برگهای آویشن هستند که معمولاً باریک و خاکستری-سبز هستند. مرزنگوش همچنین دارای عطر تند و خاکی در مقایسه با عطر سبک‌تر و گلدارتر آویشن است.
برداشت مرزنگوش
هنگامی که گیاه مرزنگوش شما به ارتفاع ۱۰ تا ۱۲ سانتی متر رسید، میتوانید شروع به برداشت برگها کنید. شاخه‌هایی را که فقط برگهای مورد نیاز برای پخت و پز را دارند، کوتاه کنید و بقیه گیاه را برای ادامه رشد رها کنید. برای جدا کردن برگها کافی است انگشتان خود را روی ساقه بکشید تا برگها جدا شوند.
خوشمزه‌ترین برگهای مرزنگوش درست قبل از گلدهی گیاه در تابستان رشد می‌کنند. بنابراین، اگر قصد دارید شاخه‌ها را برای خشک کردن بردارید، این موقع از سال بهترین زمان است. اما شما هنوز هم میتوانید در هر زمان از فصل رشد، برای پخت و پز یا خشک کردن برگها را جدا کنید.
شاخه‌های تازه را می‌توان حدود یک هفته در یخچال یا حدود یک سال در فریزر نگهداری کرد. برای خشک کردن، شاخه‌ها را به صورت وارونه در یک مکان تاریک، خنک و با گردش هوای خوب آویزان کنید. سپس برگها را جدا کرده و در ظرف دربسته نگهداری کنید. مرزنگوش خشک، طعم قوی‌تری نسبت به برگهای تازه دارد و باید برای دو تا سه سال قابل استفاده باشد.
چگونه مرزنگوش را در گلدان پرورش دهیم
مرزنگوش برای رشد در گلدان مناسب است و انتخاب خوبی برای باغچه گیاهان گلدانی در کنار پنجره است. ظروف معمولاً سریع‌تر از خاک باغ و حیاط خشک می‌شوند، بنابراین این موضوع می‌تواند به ایجاد محیط نسبتاً خشک مورد علاقه مرزنگوش کمک کند. مطمئن شوید که ظرفی که انتخاب میکنید دارای سوراخ‌های زهکشی کافی است. سفال بدون لعاب ایده آل است زیرا اجازه می‌دهد رطوبت اضافی خاک از دیواره‌های آن تبخیر شود.
آیا مرزنگوش به هرس منظم احتیاج دارد
مرزنگوش به هرس منظم نوک‌های در حال رشد آن نیاز دارد. هرس به عادت رشد بوته‌ای کمک میکند و از رشد بلند و نامرتب جلوگیری میکند. همچنین هرس منظم می‌تواند گلدهی را به تأخیر بیندازد، که اگر می‌خواهید برگها برای استفاده آشپزی تا حد امکان خوش طعم باشند، بهترین کار است. با رشد گیاه، این عمل هرس کردن باید هفتگی باشد. اگر گیاه بیش از حد چوبی شد، برش ساقه‌ها به سطح زمین باعث می‌شود ساقه‌های بیشتری از قاعده جوانه بزنند و در نهایت منجر به گیاهی پرپشت‌تر شود.
تکثیر مرزنگوش
مرزنگوش بهترین تکثیر را از تقسیم یا قلمه دارد. (از آنجایی که گونه‌های مختلف مرزنگوش می‌توانند با هم گرده افشانی کنند، ممکن است از بذرهایی که از گیاهان باغی ذخیره میکنید، چیزی که انتظار دارید به دست نیاید.) تقسیم یک گیاه بالغ و گرفتن قلمه‌ها می‌تواند به جوانسازی آن کمک کند و منجر به رشد بوته‌ای‌تر و برداشت سالم‌تر شود. بهترین زمان برای تقسیم یک گیاه اوایل بهار یا پاییز است. در اینجا نحوه انجام آن آمده است:
- با احتیاط یک گیاه مرزنگوش بالغ را حفر کنید و گلوله ریشه آن را دست نخورده نگه دارید.
- از یک بیلچه تیز یا حتی انگشتان خود برای تقسیم گلوله ریشه به نصف استفاده کنید. هدف این است که تا حد امکان ریشه‌ها را از هم جدا کنید تا اینکه آنها را برش دهید.
- هر بخش را در یک محل مناسب بکارید.
- قلمه‌ها را می‌توان در هر زمانی که گیاه در حال رشد فعال است، گرفت، اگرچه بهار و اوایل تابستان بهترین زمان است زیرا ساقه‌ها هنوز سبز و انعطاف‌پذیر هستند. در اینجا نحوه انجام آن آمده است:
- از قیچی یا قیچی استریل برای برش یک قسمت از یک ساقه سالم استفاده کنید. یک برش مورب درست بالای یک گره برگ ایجاد کنید.
- برگهای روی نیمی از قلمه را جدا کنید.
- آن را در یک ظرف آب در یک مکان گرم و روشن اما دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که برگها بالای آب باقی می‌مانند.
- هر چند روز یکبار آب را تازه کنید. باید حدود یک هفته بعد ریشه‌ها ظاهر شوند. چند هفته صبر کنید تا شبکه خوبی از ریشه‌ها تشکیل شود قبل از کاشت قلمه.
چگونه مرزنگوش را از بذر پرورش دهیم
از بذرهای یک شرکت بذر تجاری استفاده کنید تا اطمینان حاصل کنید که گیاه مطابق با نوع انتخابی شما رشد میکند. از مخلوط شروع بذر در یک ظرف کوچک استفاده کنید و آن را مرطوب اما نه خیس نگه دارید. بذرهای مرزنگوش را خیلی کم با خاک بپوشانید زیرا برای جوانه‌زنی به نور نیاز دارند. ظرف را در یک مکان گرم و در نور روشن و غیر مستقیم قرار دهید. قبل از کاشت نهال‌ها در خارج از خانه، آنها را سخت کنید. جوانه‌زنی باید ظرف یک هفته اتفاق بیفتد.
تعویض گلدان مرزنگوش
برای مرزنگوش گلدانی، میتوانید از هر مخلوط گلدانی با زهکشی خوب و همه منظوره استفاده کنید. در نظر بگیرید که آن را با شن یا پرلیت مخلوط کنید تا زهکشی را بهبود بخشید. معمولاً ایده خوبی است که هر چند سال یکبار یک گیاه مرزنگوش بالغ را دوباره گلدان کنید و آن را در صورت لزوم تقسیم کنید تا اطمینان حاصل شود که نور به همه قسمت‌های گیاه می‌رسد.
چند نکته دیگر هم باید درباره مرزنگوش بدانید. یکی از آنها زمستانگذرانی است. مرزنگوش معمولاً فقط در مناطق سردتر به نگهداری زمستانی نیاز دارد، اما حتماً الزامات رشد نوع خاص خود را بررسی کنید. در آب و هوای سرد زمستانی، ساقه‌های گیاه مرزنگوش را پس از اولین یخبندان که شاخ و برگ را از بین می‌برد، کوتاه کنید. یک چتر کوتاه از ساقه‌ها را برای محافظت از گلوله ریشه باقی بگذارید.
آفات و بیماری‌های رایج این گیاه یکی از نکات دیگر است که باید حتما به آن توجه کنید. آفات و بیماری‌های کمی گیاهان مرزنگوش را آزار می‌دهند. با این حال، مراقب کنه‌های عنکبوتی و شته‌ها روی شاخ و برگ باشید. همچنین، گیاه را از نظر علائم پوسیدگی ریشه و سایر بیماری‌های قارچی که می‌توانند در خاک‌های مرطوب ایجاد شوند، بررسی کنید. اصلاح شرایط رشد گیاه مرزنگوش اغلب می‌تواند به حل مشکلات جزئی آفات و بیماری‌ها کمک کند.
یک نکته دیگر درباره این گیاه وجود دارد که ممکن است برای شما جالب باشد. مرزنگوش را در باغچه سبزیجات به عنوان همراه کلم‌گل، خیار، کاهو، بروکلی و کدو سبز بکارید. عطر قوی آن می‌تواند به دفع برخی آفات مانند سوسک‌های خیار، کرم‌های کلم و شته‌ها کمک کند.
کلام آخر
پرورش مرزنگوش می‌تواند یک سرگرمی جالب و گاهی فراتر از آن و به عنوان یک کسب و کار باشد. این کار مانند هر کار دیگری که با گل و گیاه مرتبط است موجب می‌شود که شما به آرامش رسیده و حال و احوال روحی بهتری هم داشته باشید.
منبع: thespruce
