استراتژی‌های موثر برای درمان نقرس؛ از مصرف دارو تا مداخلات جراحی
نقرس نوعی آرتریت التهابی است که به‌دلیل تجمع کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل به‌ویژه مفصل انگشت شست پا رخ می‌دهد و با درد شدید، التهاب و تورم ناگهانی همراه است. اگر به‌موقع برای درمان نقرس اقدام نشود، مدت زمان و دفعات حملات آن افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، وجود مداوم کریستال‌های اسید اوریک در بدن به تخریب مفصل و بافت‌های نرم اطراف آن منجر می‌شود.
خوشبختانه، با توجه و درمان مناسب، تعداد کمی از بیماران به مرحله‌ی پیشرفته‌ی نقرس می‌رسند. اکثر افرادی که به نقرس مزمن مبتلا هستند می‌توانند این بیماری را با دارو کنترل کنند. تغییر سبک زندگی هم که بخش مهمی از درمان است به پیشگیری و مدیریت شعلهور شدن علائم کمک می‌کند.
این مقاله از دیجی‌کالا مگ به بیماری نقرس و درمان آن اختصاص دارد. اگر از نقرس رنج می‌برید، خواندن این مقاله می‌تواند شما را با درمان‌های نوین و راهکارهای طبیعی برای مدیریت آن آشنا کند. با کسب اطلاعات دقیق در مورد داروها، رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی می‌توانید بهبود چشمگیری را در کیفیت زندگی خود تجربه کنید.
راه درمان نقرس چیست؟
برنامه‌ی درمان نقرس شامل مصرف دارو، اصلاح رژیم غذایی، امتحان کردن راهکارهای خانگی و گاهیاوقات جراحی است. هدف از اجرای این برنامه این است که:
- درد و التهاب ناشی از حملات حاد بهبود یابد.
- سطح اسید اوریک به ۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا کمتر برسد تا تعداد حملات کاهش یابد.
- از آسیب مفاصل جلوگیری شود.
- عملکرد طبیعی بدن حفظ شود و شما بتوانید به فعالیت‌های عادی روزانه‌ی خود ادامه دهید.
آیا نقرس درمان قطعی دارد؟
در حال حاضر، هیچ راهی برای درمان قطعی نقرس وجود ندارد. اما این بیماری قابل کنترل است. با مصرف داروهای مناسب برای کاهش سطح اسید اوریک و مدیریت حملات نقرس و همچنین اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی می‌توان از عود بیماری جلوگیری کرد و علائم آن را به‌طور موثر کاهش داد.
جدیدترین درمان نقرس
وقتی از درمان جدید نقرس صحبت به میان می‌آید، ۲ داروی پگلوتیکاز (Pegloticase) و کاناکینوماب (Canakinumab) از آخرین محصولاتی هستند که تاییدیه‌ی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) را دریافت کرده‌اند. این‌ها اغلب برای کسانی تجویز میشوند که علیرغم درمان با سایر داروها نتوانسته‌اند سطح اسید اوریک خون را کاهش دهند و از عود علائم بیماری جلوگیری کنند.
درمان نقرس حاد با مصرف دارو
داروها بخش مهمی از برنامه‌ی درمانی بیماری نقرس هستند. آن‌ها ۲ هدف مختلف را دنبال میکنند: تسکین درد و التهاب ناشی از حملات حاد و کنترل سطح اسید اوریک برای جلوگیری از حملات بیشتر.
داروهای زیر در کوتاه‌مدت از درد و تورم جلوگیری میکنند:
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
پزشک ممکن است داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند سلکوکسیب، ایندومتاسین، ملوکسیکام یا سولینداک را برایتان تجویز کند یا به شما بگوید از داروهای بدون نسخه مانند ناپروکسن و ایبوپروفن استفاده کنید. این داروها علائم نقرس را کنترل میکنند، اما روند آن را تغییر نمی‌دهند.
شما می‌توانید داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی را به‌طور منظم یا فقط در صورت نیاز مصرف کنید. این داروها به‌خوبی تحمل میشوند، اما گاهیاوقات ممکن است معده را تحریک کنند یا به عوارض جانبی دیگری منجر شوند. اگر به بیماری کلیوی مبتلا هستید، نباید از NSAIDs استفاده کنید.
داروهای ضددرد
داروهای ضددرد بدون نسخه مثل استامینوفن ممکن است برای تسکین درد خفیف کافی باشند. اگر درد شدید است، از پزشک خود بپرسید که باید از کدام مسکن استفاده کنید.
کلشی‌سین
کسانی که قادر به مصرف NSAIDs نیستند می‌توانند با تجویز پزشک به‌سراغ کلشی‌سین بروند که پیشینه‌ی آن به بیش از ۲ هزار سال پیش برمی‌گردد. این داروی ضدالتهاب خوراکی در اصل یک عصاره‌ی گیاهی است که برای تسکین درد و تورم استفاده می‌شود.
در صورتی که کلشی‌سین را به‌موقع بخورید، تولید نوتروفیل‌هایی که باعث درد، التهاب و تورم میشوند کاهش می‌یابد. اما اگر مصرف آن را تا ۴۸ ساعت پس از شروع علائم به تعویق بیندازید، نوتروفیل‌ها به احتمال زیاد وارد مفصل میشوند که این موضوع روی اثربخشی دارو تاثیر دارد.
کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها داروهای ضدالتهاب قوی هستند که به‌شکل خوراکی یا تزریقی در طول حمله‌ی نقرس برای کاهش سریع التهاب تجویز میشوند. اثربخشی داروهای تزریقی به‌سرعت، در طی چند روز یا حتی چند ساعت، مشخص می‌شود.
داروهای کاهش‌دهنده‌ی اسید اوریک
مصرف دارو یکی از روش‌های کاهش اسید اوریک خون است. این داروها ممکن است به‌سرعت به درمان نقرس و کنترل علائم آن کمک نکنند. گاهیاوقات سال‌ها طول می‌کشد تا سطح اسید اوریک به محدوده‌ی مورد نظر برسد و کریستال‌های آن در مفاصل و بافت‌های نرم ناپدید شوند.
داروهای زیر تولید اسید اوریک را کاهش می‌دهند یا به دفع آن از طریق کلیه‌ها کمک میکنند. این داروها احتمال حمله‌ی نقرس را در آینده به حداقل می‌رسانند و از مزمن شدن بیماری جلوگیری میکنند:
- آلوپورینول: این دارو که هر روز به‌صورت خوراکی مصرف می‌شود، با مهار آنزیم گزانتین اکسیداز می‌تواند تولید اسید اوریک را در بدن کاهش دهد. معمولا در چند ماه اول پس از شروع آلوپورینول، حمله‌ی نقرس رخ می‌دهد. بنابراین باید علائم جدیدی که تجربه میکنید را به پزشک گزارش دهید.
- فبوکسوستات: اگر قادر به مصرف آلوپورینول نیستید، پزشک ممکن است یک مهارکننده‌ی گزانتین اکسیداز دیگر به‌نام فبوکسوستات را برایتان تجویز کند. این دارو هم هر روز به‌صورت خوراکی مصرف می‌شود. اما ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد.
- پگلوتیکاز: این دارو برای کسانی تجویز می‌شود که بیماری آن‌ها به سایر درمان‌ها پاسخ نداده است. پگلوتیکاز یک عامل بیولوژیک است که هر ۲ هفته یک‌بار به داخل ورید تزریق می‌شود. این دارو اسید اوریک را به آلانتوئین تبدیل می‌کند که به‌راحتی توسط بدن دفع می‌شود.
- آناکینرا و کاناکینوماب: اعضای دسته‌ای از داروهای بیولوژیک به‌نام مهارکننده‌های اینترلوکین یک (IL-1) هستند. این داروها برای بیمارانی که سایر درمان‌ها برای آن‌ها موثر نیستند یا به‌خوبی تحمل نمی‌شوند، به‌صورت تزریقی تجویز میشوند.
اصلاح سبک زندگی
پیروی از سبک زندگی سالم به شما کمک می‌کند سلامت کلی خود را بهبود بخشید، خطر حملات نقرس و آسیب مفاصل را کاهش دهید و فعالیت‌های روزانه‌‌تان را حفظ کنید.
غذاهای مناسب بخورید
اتخاذ یک رژیم غذایی سالم مهم‌ترین عامل سبک زندگی در مدیریت نقرس است. در حقیقت، بعضی از افراد می‌توانند این بیماری را تنها با تغییر رژیم غذایی کنترل کنند.
اسید اوریک در اثر تجزیه‌ی پورین در بدن تولید می‌شود. پورین یک نوع ماده‌ی شیمیایی است که به‌طور طبیعی در بدن و همچنین در بعضی از غذاها وجود دارد. بهترین رژیم غذایی برای درمان نقرس رژیمی است که در آن مصرف غذاهای سرشار از پورین به حداقل رسیده باشد.
در صورت ابتلا به نقرس، می‌توانید از مواد غذایی زیر استفاده کنید:
- میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل
- لبنیات کم‌چرب
- مرغ
- لوبیا و عدس
- آب
- قهوه
- گیلاس یا آب گیلاس
همچنین توصیه می‌شود از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های زیر بپرهیزید:
- غذاها و نوشیدنی‌های حاوی شربت ذرت با فروکتوز بالا
- گوشت قرمز و لبنیات پرچرب
- امعاء و احشاء
- نوشیدنی‌های الکلی
وزن خود را در محدوده‌ی سالم حفظ کنید
اگر چاق هستید، کاهش وزن به کنترل سطح اسید اوریک شما کمک می‌کند و خطر حمله‌ی نقرس را به حداقل می‌رساند. علاوه بر این، باعث می‌شود فشار کمتری روی مفاصل دردناک وارد شود.
فعال بمانید
فعالیت بدنی منظم به‌ویژه در بین حملات بیماری، بخش مهمی از برنامه‌ی درمان نقرس است. تحقیقات نشان می‌دهد که ورزش با شدت کم تا متوسط می‌تواند سطح اسید اوریک را کاهش دهد. همچنین در حفظ تناسب اندام نقش دارد و به تحرک مفاصل کمک می‌کند. با این حال، قبل از انجام ورزش در طول یک حمله‌ی حاد باید با پزشک خود صحبت کنید.
درمان نقرس با آب سرد
حمله‌ی نقرس به‌شدت دردناک است. علاوه بر مصرف داروهای مسکن طبق تجویز پزشک، راهکارهای دیگری هم برای کنترل درد وجود دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید.
در طول حمله‌ی نقرس، استفاده از سرما می‌تواند به کاهش درد کمک کند. سرما باعث کاهش جریان خون می‌شود و تورم و التهاب را تسکین می‌دهد. قانون کلی این است که ۲۰ دقیقه کیسه‌ی یخ یا آب سرد را روی بافت آسیب‌دیده بگذارید و ۲۰ دقیقه آن را بردارید. کیسه را مستقیما روی پوست خود قرار ندهید. همیشه از یک سد محافظ مانند حوله بین کیسه و پوست استفاه کنید.
گرمادرمانی در طول حمله‌ی نقرس توصیه نمی‌شود. چون این کار می‌تواند علائم را بدتر کند. با این حال، بین حملات، دوش گرفتن با آب گرم یا استفاده از پدهای حرارتی برای کاهش درد، رفع اسپاسم و گرفتگی عضلات و افزایش دامنه‌ی حرکتی عالی است.
مهم: روی مفصل ملتهب از گرما استفاده نکنید. همچنین اگر از مشکلات عصبی ناشی از دیابت یا سایر بیماری‌ها رنج می‌برید، روی دست یا پای خود کیسه‌ی یخ نگذارید.
سایر روش‌های تسکین درد
اقدامات دیگری که می‌توانید برای کاهش درد انجام دهید عبارتند از:
- استفاده از وسایل کمکی: اگر درد مفاصل انجام وظایف روزانه را برای شما دشوار کرده است، از وسایل کمکی مانند عصا استفاده کنید.
- کاهش فشار واردشده روی مفاصل: اگر انگشت شست پای شما تحت تاثیر بیماری گرفته است، کفش را از آن پا بیرون بیاورید و در جوراب خود سوراخی ایجاد کنید تا فشار از روی شست پا برداشته شود. همچنین شب‌ها از یک جعبه یا وسیله‌ی دیگری برای بلند کردن ملحفه از روی پا کمک بگیرید.
- بالا آوردن پا: در صورتی که پای شما متورم است، آن را هنگام نشستن یا خوابیدن روی بالش قرار دهید تا بالاتر از سطح قفسه‌ی سینه قرار بگیرد.
خودمراقبتی
زندگی کردن با بیماری دردناکی که به‌صورت دوره‌ای می‌آید و می‌رود می‌تواند هم از نظر جسمی و هم از نظر احساسی خسته‌کننده باشد. بنابراین مهم است که همیشه حتی زمانی که بیمار نیستید، خودمراقبتی را فراموش نکنید. برای این کار توصیه می‌شود:
- استرس‌تان را کنترل کنید. تنفس عمیق، مدیتیشن، گوش دادن به موسیقی، پادکست یا کتاب صوتی، تماشای فیلم کمدی یا انجام هر سرگرمی دیگری به کاهش استرس و آرام کردن شما کمک می‌کند.
- از مفاصل خود محافظت کنید. آسیب‌دیدگی مفاصل می‌تواند آرتریت مرتبط با نقرس را بدتر کند. فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی یا شنا را انتخاب کنید که به مفاصل فشار زیادی وارد نمیکنند.
جراحی
علیرغم تمام تلاش‌های شما برای مدیریت نقرس، ممکن است گاهیاوقات جراحی برای ترمیم آسیب ناشی از بیماری توصیه شود. جراحی انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- برداشتن توفی (Tophi): توفی‌ها گره‌ها یا ندول‌هایی هستند که از کریستال‌های اسید اوریک تشکیل شده و روی ساختارهای اطراف مفاصل ایجاد میشوند. توفی‌ها ممکن است به‌طور مزمن ملتهب و عفونی شوند. بنابراین حذف آن‌ها می‌تواند خطر ابتلا به این عوارض را کاهش دهد.
- حذف کریستال اسید اوریک به روش آرتروسکوپی: اگر کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل باعث درد شدید شوند، برداشتن آن‌ها ممکن است راهی موثر برای تسکین درد باشد.
- فیوژن یا هم‌جوشی مفصل: اگر التهاب طولانی‌مدت به مفاصل کوچک دست آسیب برساند و حرکت را دردناک و دشوار کند، فیوژن مفصل به تسکین درد کمک می‌کند. در این جراحی، ۲ یا چند استخوان در محل مفصل به‌طور دائمی به یکدیگر جوش می‌خورند تا مفصل آسیب‌دیده بی‌حرکت شود.
- تعویض مفصل: مفصلی که در اثر نقرس به‌شدت آسیب دیده است، با جراحی برداشته شده و با پروتز جایگزین می‌شود. این کار به بهبود تحرک و تسکین درد کمک می‌کند. زانو شایع‌ترین مفصلی است که برای درمان عوارض نقرس جراحی می‌شود. با این حال، گاهیاوقات مفاصل کوچکتر مانند آرنج یا مچ پا هم ممکن است جایگزین شوند.
کلام پایانی
نقرس یک بیماری التهابی دردناک است که از افزایش اسید اوریک خون ناشی می‌شود. درمان این بیماری شامل دارودرمانی، تغییر سبک زندگی و در بعضی موارد مداخلات جراحی است. شما با همکاری پزشک و رعایت توصیه‌های درمانی می‌توانید علائم این بیماری را کنترل کنید و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید.
منابع: arthritis, arthritis.ca, webmd
