هر آنچه درباره‌ی کمبود جهانی تراشه و اثرات آن باید بدانید
اگر به تازگی به دنبال خرید جدیدترین کارت‌های گرافیک AMD و انویدیا یا کنسول‌های بازی ایکس‌باکس سری ایکس یا پلی‌استیشن ۵ بوده باشید، احتمالا متوجه بحران کمبود این محصولات شده‌اید. مهم‌ترین دلیل این موضوع به غیر از بحران کووید ۱۹، کمبود جهانی تراشه است که دسترسی به انواع محصولات تکنولوژی را به شدت محدود کرده است.
کمبود قطعات پردازشی برای دیگر بازارها مانند صنعت اتومبیل‌سازی، رمزارزها و حالا گوشی‌های هوشمند هم دردسرهای زیادی ایجاد کرده است. اگرچه صنعت گوشی‌های موبایل در اواخر ۲۰۲۰ و اوایل ۲۰۲۱ تا حد زیادی این مشکل را پشت سر گذاشتند ولی حالا به نظر می‌رسد این صنعت هم باید با عواقب این کمبود دست‌وپنجه نرم کند.
حدود یک ماه قبل، مدیرعامل شیائومی اعلام کرد که کمبود جهانی چیپ قیمت این قطعات را افزایش داده و همین موضوع ممکن است منجر به افزایش قیمت گوشی‌های هوشمند شود. در همان ماه، مدیرعامل سامسونگ هم در مورد عدم تعادل جدی در عرضه و تقاضای تراشه‌ها هشدار داد.
خوشبختانه برخلاف برخی قطعات کامپیوتر و کنسول‌های بازی، شرکت‌های سازنده‌ی گوشی‌های هوشمند هنوز به مقدار کافی آن‌ها را تولید می‌کنند اما با توجه به اینکه این روند ادامه‌دار خواهد بود، صنعت گوشی‌های هوشمند هم دیر یا زود به طور گسترده با این مشکل روبرو می‌شود.
کمبود جهانی تراشه
کمبود در بازار تراشه‌ها نتیجه‌ی طوفان کاملی از افزایش تقاضا و عرضه‌ی محدود است. تمایل بی‌سابقه برای سرگرمی خانگی در پی همه‌گیری کووید ۱۹، باعث شده که تقاضا برای مواردی مانند کارت‌های گرافیک و کنسول‌های بازی افزایش پیدا کند. همچنین کار کردن کارمندان از خانه هم منجر به رشد قابل توجه فروش لپ‌تاپ‌ها شده است. در همین حال، باید به رکوردشکنی قیمت رمزارزها هم اشاره کنیم که باعث شده افراد زیادی برای استخراج کردن آن‌ها، به فکر خرید قطعات پردازشی بیفتند.
اگرچه بخش بزرگی از کاربران در زمینه‌ی گجت‌های الکترونیکی متوجه کمبود تراشه شده‌اند، اما ریشه‌ی این کمبود را می‌توان به صنعت خودرو نسبت داد. در ابتدای همه‌گیری کرونا، خودروسازان با پیش‌بینی کاهش فروش، تقاضا برای خرید پردازنده‌ها را به شدت کاهش دادند. اما مدتی بعد فروش این اتومبیل‌ها افزایش پیدا کرد و این شرکت‌ها تلاش کردند تراشه‌های موردنیاز را خریداری کنند. اما بخش بزرگی از این تراشه‌ها در اختیار بخش‌های دیگری قرار گرفته بود و در نتیجه با وجود محدودیت عرضه، تقاضا برای تراشه‌ها به طور ناگهانی بیشتر شد.
تعدادی از عوامل کوچک‌تر هم به کمبود جهانی تراشه کمک کرده‌اند. در اواسط ماه مارس ایالت تگزاس آمریکا به دلیل سرمای شدید با قطع چند روزه‌ی برق مواجه شد و تولید تراشه‌های سامسونگ برای مدتی به تعویق افتاد. تایوان هم با مشکل خشک‌سالی شدید مواجه شده که تهدید مهمی برای تولید تراشه‌ها محسوب می‌شود. همچنین تحریم‌های آمریکا علیه هواوی باعث شده این شرکت مقدار زیادی تراشه و دیگر قطعات مهم را در طول سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ انبار کند.
محدودیت ظرفیت تولید
لازم به ذکر است که شرکت‌هایی مانند مایکروسافت، سونی، AMD، انویدیا، اپل، کوالکام و دیگران پردازنده‌های خود را تولید نمی‌کنند و بخش بزرگی از چیپست‌ها توسط سامسونگ و TSMC تولید می‌شود.
در میان این شرکت‌ها، اینتل یک مثال نقض محسوب می‌شود. این شرکت پردازنده‌های خود را تولید می‌کند و به همین خاطر برخلاف بسیاری از شرکت‌های رقیب با کمبود مواجه نشده است.
با توجه به اینکه اصل مشکل کمبود جهانی تراشه به افزایش تقاضا برمی‌گردد، آیا تمام شرکت‌های سازنده نمی‌توانند ظرفیت تولید خود را افزایش بدهند؟ متأسفانه وضعیت به این سادگی‌ها نیست. خطوط تولید تراشه‌ها بسیار پیچیده هستند و فرایند تولید چیپست‌ها به سرمایه‌ی بسیار زیاد و تخصص‌ها و پتنت‌های گران‌قیمت نیاز دارد. توسعه‌ی خطوط تولید موجود ممکن است ماه‌ها طول بکشد و برای ساخت خطوط تولید جدید هم باید سال‌ها سرمایه‌گذاری کنند که چنین کاری ده‌ها میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.
کمبود جهانی تراشه چه معنایی برای انواع محصولات دارد؟
همانطور که می‌بینید، این بحران منجر به کاهش تولید و افزایش قیمت برخی محصولات شده است. خودروسازان زودتر از صنایع دیگر با این بحران مواجه شدند. شرکت‌های بزرگ مانند جنرال موتورز، فورد و تسلا همگی تحت تأثیر این بحران قرار گرفته‌اند و امسال اتومبیل‌های کمتری را راهی بازار خواهند کرد. به نظر می‌رسد کمبود جهانی تراشه منجر به کاهش ۶۰ میلیارد دلاری درآمد شرکت‌های اتومبیل‌سازی می‌شود. در این میان تویوتا به دلیل انبار کردن حجم عظیمی از تراشه‌ها، کمتر از شرکت‌های دیگر با این مشکل مواجه شده است.
در زمینه‌ی کنسول‌های بازی هم باید به نسل جدید پلی‌استیشن و ایکس‌باکس اشاره کنیم که در کشورهای مختلف به اندازه‌ی کافی عرضه نشده‌اند ولی در حال حاضر وضعیت تولید آن‌ها بهتر از گذشته شده است. در زمینه‌ی کامپیوترهای شخصی هم اوضاع بسیار بدتر است و کاربران به راحتی نمی‌توانند جدیدترین کارت‌های گرافیک و پردازنده‌های AMD را بخرند.
همین کمبود هم باعث شده دلال‌ها به صورت گسترده بازار را در دست بگیرند. در سایت eBay پلی‌استیشن ۵ برای تقریبا دو برابر قیمت اصلی به فروش می‌رسد و کارت‌های گرافیک مانند RTX 3070 انویدیا را می‌توان با سه برابر قیمت اصلی یا حتی بیشتر در بازار پیدا کرد. خوشبختانه برای دیگر گجت‌ها این وضعیت دیده نمی‌شود اما اگر بحران تراشه ادامه پیدا کند، احتمالا آن‌ها هم به این وضعیت دچار می‌شوند.
در این میان، افزایش قیمت رمزارزها هم منجر به افزایش تقاضا برای کارت‌های گرافیک شده است. به همین خاطر انویدیا کارت‌های گرافیک مختص استخراج رمزارزها را معرفی کرده و از طرف دیگر توان استخراج اتریوم در سری RTX 3060 را کاهش داده است.
اثرات این بحران برای گوشی‌های هوشمند
با توجه به اینکه در سال ۲۰۲۱ فقط تعداد محدودی گوشی جدید راهی بازار شده، مقایسه‌ی تأثیر این بحران بر روی بازار موبایل نسبت به بازارهای خودرو و کنسول‌های بازی چندان راحت نیست. با این حال، با توجه به نشانه‌های موجود به نظر می‌رسد صنعت موبایل هم به‌زودی با مشکل کمبود روبرو می‌شود.
برخی گزارش‌ها خبر از کمبود اسنپدراگون ۸۸۸ می‌دهند که به معنای کاهش تولید گوشی‌های پرچم‌دار اندرویدی خواهد بود. گفته می‌شود یکی از دلایل عدم عرضه‌ی مدل جدید سری گلکسی نوت در سال جاری، به همین موضوع برمی‌گردد.
حتی اگر مشکلی برای عرضه‌ی تراشه‌های ۵ نانومتری وجود نداشته باشد، کمبود قطعات دیگر می‌توانند تولید گوشی‌های هوشمند را به مشکل بیندازند. در گوشی چندین چیپ مورد استفاده قرار می‌گیرد که هرکدام از آن‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کنند. گزارش‌ها نشان می‌دهند که سامسونگ برای تأمین قطعات موردنیاز برای گوشی‌های میان‌رده و پایین‌رده با مشکل روبرو شده است. همچنین به نظر می‌رسد شرکت ریلمی هم برای تأمین قطعات گوشی‌های خود با مشکلات مختلفی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
علاوه بر تأثیر این بحران بر کاهش ظرفیت تولید، باید بگوییم که کمبود تراشه می‌تواند قیمت نهایی گوشی‌ها را هم افزایش بدهد. میکروکنترلرهایی که قبلا بسیار ارزان بودند، حالا با چندین برابر قیمت اولیه‌ی خود به فروش می‌رسند و احتمالا دیگر قطعات گوشی‌ها هم به این وضعیت دچار شده‌اند.
اگرچه تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند تاکنون به زمان‌بندی عرضه‌ی گوشی‌های جدید خود پایبند بوده‌اند، اما تأمین پردازنده‌ها و دیگر قطعات روزبه‌روز سخت‌تر می‌شود. در این میان شرکت‌های کوچک‌تر که قدرت چانه‌زنی اپل و سامسونگ را ندارند، با مشکل بزرگ‌تری روبرو می‌شوند.
این احتمال وجود دارد که شرکت‌ها در نهایت ناچار به سهمیه‌بندی گوشی‌ها برای مناطق مختلف شوند. از طرف دیگر، به احتمال زیاد در برخی بازارها قیمت گوشی‌ها بیشتر خواهد شد. روی هم رفته چشم‌انداز گوشی‌های هوشمند در ماه‌های پیش رو چندان امیدوارکننده به نظر نمی‌رسد.
منبع: Android Authority
وضعیت الکترونیک و icها و میکروکنترلر ها چطوره؟؟؟ این قطعات هم با کمبود مواجه شده است