بهترین کتاب‌های جورج برنارد شاو؛ برنده طعنه‌زن نوبل ادبیات
«جورج برنارد شاو» را به عنوان توانمندترین نمایشنامه‌نویس بریتانیایی پس از «ویلیام شکسبیر» می‌شناسند. آثار این نویسنده عموما طنزی گزنده و رندانه دارد و باعث تامل مخاطب می‌شود. برخی از آثار «جورج برنارد شاو» توسط کارگردانان و فیلم‌نامه‌نویس‌ها اقتباس شده است؛ در این یادداشت پس از آشنایی با این نویسنده به سراغ معرفی تعدادی از بهترین کتاب‌های او می‌رویم.
درباره زندگی «جورج برنارد شاو»
«جورج برنارد شاو» در ۲۶ ژوئیه سال ۱۸۶۵ در شهر دوبلین ایرلند دیده به جهان گشود. او سومین فرزند و تنها پسر خانواده بود. پدرش جرج کار شاور کارمند و مادرش خواننده بود. آن‌ها زندگی فقیرانه‌ای داشتند. همین مسئله بر روی جهان‌بینی برنارد شاو اثر گذاشت. «جورج برنارد شاو» تحصیلات ابتدایی را نزد عموی روحانی خود گذراند و در سن ۱۶ سالگی در دفتر نمایندگی فروش زمین آغاز به کار کرد. برنارد شاو از همان دوره نوجوانی به ادبیات، هنر و موسیقی علاقه وافری داشت و می‌خواست در چنین حوزه‌ای فعالیت کند و درباره آن بیاموزد.
در سال ۱۸۸۶ بود که برنارد شاو تصمیم گرفت نویسنده شود. او دوبلین و پدرش را ترک کرد و نزد مادرش در لندن رفت. پدر و مادر برنارد شاو مدت‌ها پیش از این از هم جدا شده بودند. مادر شاو اولین و مهم‌ترین مشاور او برای یادگیری هنر و ادبیات بود. شاو تلاش می‌کرد که با خودآموزی مشکلات تحصیلی‌اش را جبران کند؛ آن‌زمان بیشتر نویسندگان به طبقات بالای جامعه تعلق داشتند و از تحصیلات عالی بهره‌مند بودند ولی برنارد شاو با اتکا به تلاش‌گری و استعداد ذاتی خود توانست شهرتی عالم‌گیر پیدا کند. او در سال‌های اولیه نویسندگی به کمک‌های مادرش وابسته بود و آثار اولیه‌اش با استقبال زیادی روبرو نمی‌شد اما به تدریج توانست جای خود را در دنیای نمایشنامه‌نویسی پیدا کند.
«جورج برنارد شاو» در سال ۱۹۲۵ به پاس فعالیت‌های ادبی خود، برنده جایزه نوبل ادبیات شد. وی نهایتا در ۲ نوامبر سال ۱۹۵۰ و در سن ۹۴ سالگی در هرتفورد شایر انگلستان درگذشت. از او بیش از ۶۰ نمایشنامه و رساله باقی مانده است.
ویلیام شکسپیر بزرگ؛ زندگینامه و کتاب‌های برتر
نگرش‌های سیاسی و اجتماعی «جورج برنارد شاو»
«جورج برنارد شاو» یکی از طرفداران حق رای زنان و از پایه‌گذاران جنبش فابیانیسم در بریتانیا بود. او به نوعی از سوسیالیسم مسالمت‌جو و غیرمارکسیستی اعتقاد داشت. پس از تشکیل حزب کارگر، جنبش فابیانیسم نیز به آن پیوست اما به عنوان یک گروه روشنفکری به کار خود ادامه داد. یکی از نقاط تاریک زندگی برنارد شاو، حمایت اولیه او از جنبش فاشیستی موسولینی در ایتالیا است. پس از آن بود که شاو از اظهار نظر سیاسی خودداری می‌کرد و نسبت به گذشته منزوی بود. با این‌حال باید توجه داشت که «جورج برنارد شاو» در دوره ملتهبی فعالیت کرده است؛ او بخشی از دوره ویکتاتوریایی را تجربه کرد و تغییرات اجتماعی ناشی از دو جنگ جهانی را پشت سر گذراند. با صرف‌نظر از نگرش‌های سیاسی و اجتماعی شاو، او را نویسنده‌ای موفق و با نثری جذاب می‌شناسند.
آشنایی با آثار «جورج برنارد شاو»
در ادامه این یادداشت قصد داریم تا با بهترین نمایشنامه‌ها و کتاب‌های جورج برنارد شاو که به زبان فارسی ترجمه شده‌اند؛ آشنا شویم.
۱. کتاب «سرباز شکلاتی»
یکی از بهترین کتاب‌های نمایشنامه جورج برنارد شاو، «سرباز شکلاتی» در سال ۱۸۹۴ به چاپ رسیده است. این نمایشنامه کمدی در سه پرده روی صحنه می‌رود و بین پرده اول و دوم آن یک سال فاصله است. یک سرباز صرب که در حال فرار از دست سربازان روسی و بلغاری است وارد خانه سرگرد پتکوف می‌شود و با سخنان خود رئا دختر سرگرد را قانع می‌کند که بگذارد در اتاقش پنهان شود. با رفع شدن خطر سربازان، این دو با یک‌دیگر مباحثه‌ای درباره جنگ و دلاوری را شروع می‌کنند. این داستان توسط «سیمین دانشور» به فارسی ترجمه شده است.
۲. کتاب «بانوی زیبای من»
نمایشنامه «بانوی زیبای من» یکی از جذاب‌ترین آثار «جورج برنارد شاو» است که در سال ۱۹۱۳به چاپ رسید.در این نمایشنامه به زندگی اشراف و ثروتمندان انگلیسی نیز اشاره می‌شود. شخصیت اصلی داستان دختری دوره‌گرد، زیبا و گل‌فروش به نام الیزا است که به صورت اتفاقی با پرفسور هنری هیگینز و سرهنگ پیکیرینگ آشنا می‌شود. پرفسور هیگینز استاد و پژوهشگر زبان‌شناسی و آواشناسی است. او به کمک تدوستش سرهنگ، شش ماه تمام زمان می‌گذارد تا نوع سخن گفتن الیزا را که کولی‌وار و کوچه بازاری است؛ تغییر دهد. در حقیقت این داستان به اثر ادبیات و زبان در معرفی انسان‌ها تاکید دارد. شش ماه پس از این تلاش، الیزا در مجمعی از اشراف شروع به سخن گفتن می‌کند و همگان به این نتیجه می‌رسند که او یکی از اشراف بلندمرتبه انگلستان است. «بانوی زیبای من» توسط «هوشنگ نظامی» و انتشارات جامی (مصدق) به فارسی ترجمه شده است.
۳. کتاب «بریده‌های جراید»
نمایشنامه «بریده‌های جراید» با نام فرعی «طرح موضوعی گردآوری شده از ستون‌های تحریریه و مکاتبات روزنامه‌های روزانه» در سال ۱۹۰۹توسط »جورج برنارد شاو» منتشر شد. این کمدی درباره جنبش حق رای زنان است و به سبک طنز نوشته شده است. اتفاق این داستان در سال ۱۹۱۲ یعنی سه سال پس از تاریخ واقعی رخ می‌دهد. جنبش حق رای زنان یاعث شده است که در لندن حکومت نظامی حاکم شود و دولت در برابر فشارهای روزافزون این جنبش ناتوان است. در همین زمان یک جنبش ضدحق رای زنان نیز شکل می‌گیرد و به پیچیدگی اوضاع می‌افزاید. شاو تلاش می‌کند تا با نشان دادن صحبت‌های مخالفین اعطای حق رای به زنان، آن‌ها را نقد و سرزنش کند و دست‌مایه خنده قرارشان دهد. «بریده‌های جراید» از سانسور در امان نبود و برای آن‌که اجازه روی صحنه رفتن به عنوان یک نمایشنامه را داشته باشد؛ اسم برخی شخصیت‌ها نظیر نخست‌وزیر و وزیر جنگ تغییر پیدا کرد.در این رمان اثری از «سافرجت‌ها» به عنوان پیشتازان جنبش اعطای حق رای زنان وجود ندارد به نظر می‌رسد که شاو به علت مخالفت با خط مشی خشونت‌آمیز این گروه، ترجیح داده است که نام آن‌ها را در این نمایشنامه نیاورد، نباید فراموش کنیم که شاو علی‌رغم باور به حق رای زنان، طرفدار جنبش‌های مسالمت‌آمیز و خشونت‌پرهیز بود.
۴. کتاب «دون ژوان در جهنم»
نمایشنامه «دون ژوان در جهنم» چهار شخصیت اصلی به نام‌های آنا، دون ژوان، مجسمه و شیطان دارد. داستان به سال‌های قبل بازمی‌گردد. دون ژوان که مردی خوش‌گذران و هوس‌باز است با دختری به نام آنا رابطه برقرار می‌کند. پدر آنا از چنین چیزی مطلع می‌شود و تصمیم به انتقام از دون ژوان می‌گیرد و او را به نبردی تن به تن دعوت می‌کند. اما در این نبرد، دون ژوان جان پدر را می‌گیرد. او در کشتن فردی بی‌گناه نقش داشته است بنابراین پس از مرگش به جهنم می‌رود؛ اما پدر که بی‌گناه بوده است به بهشت فرستاده می‌شود و گه‌گاهی به عنوان مجسمه از جهنم دیدار می‌کند. پنجاه سال بعد آنا نیز به جهنم می‌رود و دون ژوان در ابتدا او را نمی‌شناسد. به نظر می‌آید که آنا در تمام عمر خود در حال عبادت و دعا بوده است تا گناهش بخشیده شود اما معلوم نیست که چرا او را به جهنم فرستاده‌اند. شیطان نیز در خلال مکالمات و بحث‌های میان شخصیت‌ها وارد می‌شود و نقش‌آفرینی می‌کند. «دون ژوان در جهنم» یک نمایشنامه معمولی نیست و در آن بحث‌های فلسفی مختلفی جریان دارد. جهنم این قصه بسیار شبیه بهشت است و در حقیقت ظاهری بهشتی دارد. شیطان در خلال بحث‌ها تلاش می‌کند تا ویژگی این جهنم را توصیف کند. شخصیت دون ژوان هم بسیار پیچیده است او دوست دارد که بتواند به بهشت برود. کتاب فوق توسط «ابراهیم گلستان» به فارسی ترجمه شده است.
منبع: دیجی‌کالا مگ
