۴ اشکال برقی رایج در خانه که خودتان می‌توانید رفع کنید
وسایل برقی هم مانند هر وسیله‌ی دیگری به مرور زمان فرسوده شده و نیاز به بررسی و تعمیر دارند. بعضی از تعمیرات برق را نمی‌توانید در خانه انجام دهید، مثلا تعمیر جاروبرقی در خانه شبیه به دیوانگی است؛ اما وقتی مربوط به اتصالات کوچک و ساده باشد، انجام این کار در خانه امکان‌پذیر است. امروز در دیجی‌کالا مگ می‌خواهیم تعمیرات برق مربوط به ۴ اتصال برقی که به‌راحتی در خانه قابل انجام است را به شما آموزش دهیم. البته نباید فراموش کنید که اگر مشکل جدی بود یا متوجه اشکال در سیم‌کشی داخلی شدید حتما موضوع را به بخش خرابی‌های اداره‌ی برق، به شماره‌ی ۱۲۱، اطلاع دهید تا کارشناسان برای رفع مشکل به خانه‌ی شما مراجعه کنند.
۱. تعویض دوشاخه‌ی برق
دوشاخه‌ها به دلیل اینکه دائم به پریز وصل شده و جدا می‌شوند بسیار آسیب‌پذیرند. ممکن است در اثر فشار وسایل شکسته شوند یا به دلیل نوسان جریان برق ذوب شده یا بسوزند. در صورتی که دوشاخه‌ای در خانه آسیب دیده است به روش زیر آن را عوض کنید.
یک دوشاخه شبیه به دوشاخه‌ی قدیمی تهیه کنید. دوشاخه‌ها پلاگین‌های مختلفی دارند، بهتر است در زمان خرید، دوشاخه‌ی قدیمی را به فروشنده نشان دهید تا دوشاخه‌ای با کارکرد دوشاخه‌ی قدیمی به شما بدهد. فراموش نکنید که میزان آمپ هر دو باید با هم یکی باشد، این موضوع روی برچسب یا جعبه‌ی دوشاخه نوشته شده است.
تعویض دوشاخه یکی از راحت‌ترین تعمیرات برق است. دقت کنید که برچسب‌های رنگ‌بندی سیم در دوشاخه با رنگ‌بندی سیم‌های داخلی کابل شما مطابقت داشته باشد. بعضی از آن‌ها سیاه و سفید و بعضی رنگی هستند. اگر دوشاخه برچسب رنگ‌بندی نداشت پیچ‌های داخل آن را بررسی کنید، با توجه به جنس آن‌ها می‌توانید سیم‌ها را وصل کنید. سیم برق مشکی به پیچ برنجی نارنجی و سیم خنثی و سفید به پیچ نقره‌ای متصل می‌شود. سیم ارت (earth) هم که سبز رنگ است به پیچ سبز متصل می‌شود. دقت کنید که سیم‌ها را به پیچ‌های درست وصل کنید تا دوشاخه درست کار کند و به دستگاه شما آسیب نرساند.
سیم‌هایی که داخل دوشاخه به پیچ‌ها می‌بندید نباید به هم اتصال پیدا کرده باشند.
برای وصل کردن سیم‌ها اول رشته‌های فلزی نازک داخلی آن را به هم بپیچانید تا محکم در هم تنیده شوند، سپس آن را در جهت عقربه‌ی ساعت به دور پیچ چرخانده و سپس پیچ را به‌آرامی در جای خود محکم کنید. وقتی کار اتصال تمام شد سیم‌ها را از شکاف مخصوص که در انتهای دوشاخه قرار دارد بگذرانید. پیچ‌های ترمینال دور سیم‌ها را هم در جهت عقربه‌ی ساعت محکم کنید تا در جای خود ثابت بمانند. توجه داشته باشید که بعد از بستن ترمینال هیچ رشته سیمی نباید از آن بیرون باشد.
هر دو قسمت روکش محافظ دوشاخه را روی هم قرار دهید، به شکلی که کابل اصلی از شکاف انتهای آن بیرون آمده و تحت فشار نباشد. پیچ‌های روکش را هم در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید تا هر دو قسمت به هم متصل شوند. مراقب باشید که پیچ‌ها را محکم نبندید چون باعث خرد شدن ترمینال یا آسیب دیدن روکش سیم‌های داخلی شده و خطرآفرین باشد.
جریان برق مدار یکی از پریزها را قطع کنید و سپس دوشاخه را به آن متصل کنید. با این کار می‌توانید در ایمنی کامل استفاده از دوشاخه را امتحان کنید. اگر دوشاخه به‌سختی در پریز رفت یا در زمان وارد یا خارج کردن دچار مشکل شد، باید پیچ‌ها را بررسی کنید یا یک دوشاخه‌ی دیگر را جایگزین کنید.
حالا جریان برق را وصل کنید و دوشاخه را به پریز وارد کنید. اگر متوجه صدای خش‌خش، دود یا هر اتفاق غیرمعمولی شدید بلافاصله جریان برق را قطع کنید، سپس دوشاخه را از پریز خارج کنید. فراموش نکنید تا قبل از قطع کردن جریان برق نباید به سیم یا دوشاخه دست بزنید چون ممکن است اتصالی داشته باشد و شما با لمس آن دچار برق گرفتگی شوید.
اگر سیم و دوشاخه سالم بود اما هنوز جریان برق در آن جریان پیدا نمی‌کرد ممکن است مشکل از سیم‌کشی خانه باشد. پریزها، کابل‌های داخلی و سیم‌کشی ساختمان پس از مدتی فرسوده شده و به تعمیر یا تعویض نیاز دارند. برای این کار حتما از یک متخصص کمک بگیرید.
۲. تعمیر سیم برق
سیم‌های برق مثل هر وسیله‌ی دیگری به مرور زمان فرسوده می‌شوند. ممکن است بر اثر فشار وسایل خانه یا برخورد وسایل تیز آسیب ببینند یا توسط حیوانات خانگی جویده شوند. بالاخره زمانی فرا می‌رسد که باید سیم برق را تعمیر کنید. ممکن است بگویید که می‌توانید سیم‌های آسیب دیده را با سیم جدید جایگزین کنید اما با یک حساب سرانگشتی متوجه می‌شوید که انجام تعمیرات برق در خانه خیلی ارزان‌تر از تعویض قطعه‌ی آسیب‌دیده است و با این کار می‌توانید در هزینه‌های خانه صرفه‌جویی کنید.
ساده‌ترین راه تعمیر یک سیم برق این است که قسمت آسیب دیده را قطع کنید و به قسمت سالم یک دوشاخه‌ی جدید وصل کنید. اما اگر نمی‌خواهید سیم کوتاه شود باید کمی لحیم‌کاری را برای محکم‌تر کردن اتصالات در برنامه‌ی کاری خود قرار دهید. در ادامه با روش تعمیر سیم برق آسیب دیده آشنا می‌شوید.
اگر دوشاخه در پریز قرار دارد آن را از پریز خارج کنید تا جریان برق در سیم قطع شود. مراقب باشید که در زمان جدا کردن دوشاخه، با قسمت لخت شده و آسیب‌دیده‌ی سیم تماس پیدا نکنید، ممکن است دچار برق گرفتگی شوید. اگر سیم آسیب دیده مربوط به سیم‌رابط است وسایلی که به آن متصل است را هم جدا کنید. اگر سیم در دیوار کار شده و قسمت بیرونی آن آسیب دیده است لازم است که قبل از انجام هر کاری فیوز را قطع کنید.
اگر سیم خیلی آسیب دیده یا شکستگی دارد بهتر است یک سیم جدید بخرید.
ظاهر سیم را بررسی کنید تا نقاط آسیب دیده، شکسته یا پوسیده شده را پیدا کنید. روی تمام قسمت‌های روکش پلاستیکی روی سیم دست بکشید تا کوچکترین آسیب‌ها هم پیدا شوند. شاخه‌های دوشاخه را هم بررسی کنید، ممکن است شکسته، سوخته یا ذوب شده باشند. قسمت‌های آسیب دیده را علامت‌گذاری کنید. معمولا سیم‌های خیلی قدیمی پر از شکستگی هستند و اتصال مجدد آن‌ها به هم ایمن نخواهد بود، پس بهتر است به جای این کار یک سیم جدید بخرید و سیم‌های قدیمی را به ایستگاه بازیافت زباله تحویل دهید.
آسیب‌های سطحی و ناچیز را با کمک چسب برق پوشش دهید. برای اطمینان بهتر است روی هر قسمت چندین لایه چسب برق بکشید تا علاوه بر ایمن شدن، در برابر خم‌شدگی مقاوم شود. اگر روکش از بین رفته و سیم فلزی هم فرسوده شده است باید قسمت آسیب دیده را جدا کنید و دو سر سیم سالم را به هم وصل کنید.
برای وصل کردن دو قسمت سیم یا پوشش قسمت‌هایی که آسیب سطحی دارند می‌توانید از روکش حرارتی PVC استفاده کنید. روکش را روی قسمت آسیب دیده قرار داده و با کمک حرارت ملایم سشوار آن را گرم کنید تا به‌آرامی کوچک شده و روی قسمت آسیب دیده محکم شود.
اگر به روکش PVC دسترسی ندارید می‌توانید از یک نی پلاستیکی نوشابه استفاده کنید.
با کمک یک سیم‌چین یا انتهای انبردست قسمت آسیب دیده را برش داده و جدا کنید. حدود ۲ سانتی‌متر از روکش سر هر قسمت از سیم سالم را جدا کنید. این کار را با احتیاط و به کمک انبردست انجام دهید تا قسمت فلزی آن آسیب نبیند. اگر انبردست ندارید این کار را با احتیاط به کمک یک چاقو انجام دهید. قسمت‌های لخت سیم را به هم وصل کنید. فراموش نکنید که باید رشته‌ی سیم را به سیم متناظر خود در قسمت دیگر وصل کنید. حالا با کمک چسب برق و روکش PVC آن را پوشش دهید.
۳. تعویض پریز برق
پریزهای برق در طول سال‌ها استفاده و اتصال هر روزه‌ی دوشاخه‌ها فرسوده شده و در نهایت غیرقابل استفاده می‌شوند. آسیب‌هایی پریز شامل ایجاد ترک در قسمت وصل کردن دوشاخه، نمایان شدن علائم سوختن روی پلاستیک، جدا شدن سیم‌ها از قسمت داخلی آن و قطع شدن برق می‌شود. در صورت مشاهده‌ی هر کدام از این علائم بهتر است پریز را عوض کنید تا اتفاق خطرناکی پیش نیاید. عوض کردن پریز بسیار ساده است و در چند مرحله می‌توانید آن را انجام دهید.
قبل از انجام هر گونه تعمیرات برق جریان برق را قطع کنید. برای این کار می‌توانید فیوز اصلی را خاموش کنید یا با کمک جعبه‌ی پریز داخلی، برق مداری که پریز در آن قرار دارد را قطع کنید. حالا صفحه‌ی پلاستیکی را از دیوار جدا کنید و سپس جعبه‌ی اصلی، که سیم‌ها در آن قرار دارند، را از دیوار خارج کنید.
سیم‌های متصل به پریز را باز کنید. سیم‌ها را بررسی کنید و مطمئن شوید که آسیب ندیده‌اند. حدود ۲ سانتی‌متر از سیم را ببرید و پوشش عایق سر هر سیم، که هنوز به سیم‌کشی داخل دیوار متصل است، را به اندازه‌ی ۲ سانتی‌متر جدا کنید تا رشته‌های فلزی سیم دیده شوند.
سیم‌ها را در سوراخ‌های جعبه‌ی داخلی پریز جدید قرار داده و با کمک پیچ‌ها، آن‌ها را در جای خود ثابت کنید. برای ایجاد ایمنی بیشتر می‌توانید روی آن‌ها را با چسب برق هم بپوشانید. جعبه را داخل دیوار و قاب پریز را روی دیوار قرار دهید. پیچ‌های قاب را به‌آرامی و بچرخانید تا کاملا به دیوار متصل شود.
جالا جریان برق را وصل کنید و با کمک یک دستگاه تست ولتاژ جریان برق داخل پریز را بررسی کنید. جریان برق باید حدود ۱۲۰ ولت باشد. اگر پس از تعویض پریز هنوز برق جریان نداشت ممکن است سیم‌کشی داخلی دچار مشکل شده باشد. برای تعمیر سیم‌کشی داخلی حتما از یک متخصص کمک بگیرید یا با شماره‌ی بخش خرابی اداره‌ی برق (۱۲۱) تماس بگیرید.
۴. تعمیر زنگ در ورودی
زنگ در ورودی هم مثل هر وسیله‌ی دیگری پس از گذشت سال‌ها استفاده دچار مشکل می‌شود و نیاز به رسیدگی دارد. ممکن است یک روز ببینید که دیگر کار نمی‌کند یا به‌سختی به صدا در می‌آید. تعمیر زنگ در ورودی یکی از تعمیرات برق است که می‌توانید به‌راحتی در خانه انجام دهید. برای تعمیر زنگ در باید دکمه، جعبه‌ی زنگ و ترانس برق را بررسی کنید تا ببینید مشکل دقیقا از کجا است. بعد از اینکه مشکل را پیدا و آن را برطرف کردید، احساس می‌کنید که زنگ نو شده و به‌خوبی کار می‌کند. در صورتی که اصول ایمنی را رعایت کنید و یکی دو ابزار ساده داشته باشید، عیب‌یابی و تعمیر زنگ در ورودی اصلا سخت نیست.
عیب‌یابی زنگ در ورودی
دکمه‌ی زنگ را به کمک پیچ‌گوشتی مناسب از دیوار جدا کنید و سیم‌ها را بررسی کنید. ترمینال‌های پشت دکمه را باز کنید تا سیم‌ها آزاد شوند. سپس با دقت و احتیاط نوک سیم‌ها را به هم بزنید و ببینید زنگ صدا می‌دهد یا خیر. اگر با این کار زنگ صدا نداد باید دکمه را عوض کنید. اما اگر زنگ به صدا در آمد مشکل از جای دیگری است.
کیت برق ورودی جعبه‌ای است که معمولا به دیوار یا سقف نزدیک در وصل شده است.
به سراغ کیت بروید و اتصال سیم‌های آن را بررسی کنید. مطمئن شوید که سیم‌ها در انتهای کیت به ترمینال متصل است و برق را منتقل می‌کند. در این مرحله می‌توانید با کمک یک مولتی‌متر ولتاژ برقی که در جریان است را اندازه‌گیری کنید. مولتی‌متر را روی پیچ‌ها بگذارید، اگر در هنگام قشردن کلید برق ولتاژ ۲۰ ولت را نشان داد باید کیت را عوض کنید. اگر ولتاژ کم بود یا اصلا وجود نداشت، مشکل از جای دیگری است.
اگر فکر می‌کنید ترانسفورماتور یا سیم‌کشی خراب است حتما با بخش خرابی‌های اداره‌ی برق، به شماره‌ی ۱۲۱، تماس بگیرید تا کارشناسان برای تعمیر یا تعویض آن مراجعه کنند.
آخرین ولتاژ را از ترانسفورماتور زنگ در بررسی کنید. ترانسفورماتور زنگ معمولا به جعبه‌ای در زیرزمین یا خرپشته متصل است. ۲ پیچ ترمینال را جلوی ترانس قرار دهید و ۲ انتهای مولتی‌متر را به سمت آن‌ها نگه‌دارید. در این حالت باید عدد ۲۰ ولت را ببینید. اگر مولتی‌متر عددی نشان ندهد به این معناست که باید ترانس را تعویض کنید. اگر ترانسفورماتور زنگ را پیدا نکردید می‌توانید از یک متخصص برق برای پیدا کردن آن کمک بگیرید.
تعویض دکمه‌ی زنگ در ورودی
قبل از انجام هر گونه تعمیرات برق، مدار منتهی به زنگ را از جعبه‌ی تقسیم برق داخلی خاموش کنید. با کمک یک فازمتر مطمئن شوید که مدار خاموش شده و برق در آن جریان ندارد. برای انجام این کار نوک انگشت اشاره‌ی خود را به دکمه‌ی انتهای فازمتر فشار داده و سر فازمتر را به یک سر سیم لخت پشت دکمه‌ی برق بزنید. اگر چراغ داخل فازمتر روشن شد یعنی هنوز برق در مدار جریان دارد، در غیر این صورت مدار خاموش شده است.
برای اینکه سیم‌های داخل دیوار در فضای داخلی دیوار آویزان نشوند آن‌ها را به کنار قاب بچسبانید.
با کمک پیچ‌گوشتی دکمه را از قاب جدا کنید و بیرون بکشید. سیم‌ها را از انتهای دکمه جدا کنید، ترمینال‌ها را باز کنید و سیم‌ها را از آن هم جدا کنید. دکمه‌ی قدیمی را کنار گذاشته و دکمه‌ی جدید را جایگزین کنید. بهتر است دکمه‌ی جدید به اندازه‌ی دکمه‌ی قبلی باشد تا به راحتی در قاب قرار بگیرد.
سیم‌های دکمه‌ی جدید را به ترمینال بپیچید، انتهای آن را با کمک انگشت خم کرده و زیر پیچ ترمینال قرار دهید. مهم نیست کدام سیم را به کدام پیچ وصل می‌کنید، به هر حال جریان برقرار خواهد شد. پیچ‌ها را به‌آرامی ببندید تا سیم‌ها آسیب نبینند. فراموش نکنید که هر سیم باید به یک پیچ وصل شود تا زنگ کار کند.
قاب زنگ را ببندید و دکمه‌ی جدید را به همان شکل دکمه‌ی قدیمی به قاب وصل کنید. مدار را روشن کنید و دکمه را فشار دهید. حالا باید صدای زنگ را بشنوید. اگر زنگ صدا نداد یک بار دیگر ترمینال‌ها را بررسی کنید و ببینید که آیا روکش همه‌ی سیم‌های متصل به پیچ‌های ترمینال جدا شده است یا خیر. سپس در قاب قرار داده و دوباره امتحان کنید.
سخن آخر
وسایل برقی هم مانند هر وسیله‌ی دیگری پس از مدتی استفاده‌ی مداوم فرسوده می‌شوند و به رسیدگی، تعمیر یا تعویض قطعات نیاز دارند. در این مطلب با تعمیرات برق ۴ مدل از اتصالات که به‌راحتی می‌توانید در خانه انجام دهید آشنا می‌شوید. برای انجام تعمیرات برق رعایت نکات ایمنی بسیار مهم است و رعایت نکردن آن‌ها می‌تواند به قیمت جانتان تمام شود. حتما در زمان تعمیرات برق و کار با وسایل برقی که در مدار برق قرار دارند، جریان برق را قطع کنید. داشتن یک پیچ‌گوشتی، فازمتر و یک دستکش عایق ساده هم از ضروریات انجام این کار است. فراموش نکنید اگر آسیب‌های برقی جدی یا غیرمعمولی بود فیوز اصلی را قطع کنید و با بخش خرابی‌های اداره‌ی برق، به شماره‌ی ۱۲۱، تماس بگیرید تا متخصص‌ها برای رفع مشکل به خانه‌ی شما مراجعه کنند.
منابع: wikihow-Doorbell ، wikihow-Electric-Cord ، Lancaster
