ناسا تاریخ انتشار نخستین تصاویر رنگی تلسکوپ جیمز وب را اعلام کرد
تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا، به‌عنوان بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین رصدخانه‌ی فضایی با مشارکت آژانس فضایی اروپا (ESA) و آژانس فضایی کانادا (CSA)، اولین تصاویر تمام-رنگی و داده‌های طیف‌سنجی خود را در ۱۲ جولای ۲۰۲۲ (۲۱ تیر) منتشر خواهد کرد.
وب پس ورود به فضا، پیش از اینکه بتواند فعالیت علمی خود را آغاز کند، ابزارهای خود را با محیط فضایی خود کالیبره و آینه‌هایش را هم‌تراز کرد و در مجموع یک دوره‌ی شش ماهه‌ی آماده‌سازی را پشت سر می‌گذارد. این فرآیند دقیق، که نتیجه‌ی سال‌ها توسعه‌ی فناوری جدید و برنامه‌ریزی مأموریت است، به اولین تصاویر و داده‌ها رسیده است: نمایشی از وب در تمام قدرتش و آماده برای آغاز مأموریت علمی و چشم باز کردن به جهان فروسرخ.
درحالی که به پایان آماده‌سازی رصدخانه برای آغاز کاوش علمی نزدیک می‌شویم، در لبه‌ی یک دوره‌ی کشف فوق‌العاده هیجان‌انگیز درباره‌ی جهان خود هستیم. «اریک اسمیت» (Eric Smith) دانشمند برنامه‌ی وب از ناسا گفت: «انتشار اولین تصاویر تمام‌رنگی وب لحظه‌ای منحصربه‌فرد را برای همه‌ی ما به ارمغان خواهد آورد تا از منظره‌ای که بشر هرگز قبلا ندیده است شگفت‌زده شویم. این تصاویر اوج دهه‌ها فداکاری، استعداد و رؤیاپردازی خواهند بود، اما فقط شروع کار محسوب می‌شوند.»
پشت صحنه‌ی ایجاد اولین تصاویر وب
تصمیم‌گیری درباره‌ی اینکه وب در ابتدا باید به چه چیزی نگاه کند، پروژه‌ای است که بیش از پنج سال در جریان بوده و توسط یک مشارکت بین‌المللی بین ناسا، آژانس فضایی اروپا، آژانس فضایی کانادا و مؤسسه‌ی علمی تلسکوپ فضایی (STScI) در بالتیمور، به‌عنوان محل فعالیت علمی و مأموریتی وب، انجام شده است.
«کلاوس پونتوپیدان» (Klaus Pontoppidan) ستاره‌شناس و دانشمند پروژه‌ی وب در STScI، گفت: «هدف ما برای اولین تصاویر و داده‌های وب، نمایش ابزار قدرتمند تلسکوپ و پیش‌نمایش مأموریت علمی آینده است. انتظار می‌رود که این تصاویر اولیه هیجان بسیار زیادی را برای ستاره‌شناسان و مردم همراه داشته باشند.»
هنگامی که هر یک از ابزارهای وب کالیبره، آزمایش و توسط تیم‌های علمی و مهندسی آن تأیید شوند، اولین تصاویر و مشاهدات طیف‌سنجی تولید خواهد شد. تیم مأموریت به ثبت داده‌های فهرستی از اهدافی که از پیش توسط یک کمیته‌ی بین‌المللی برای اعمال قابلیت‌های قدرتمند وب، انتخاب و اولویت‌بندی شده‌اند، ادامه خواهد داد. سپس تیم تولید، داده‌ها را از دانشمندان ابزار علمی وب دریافت و آن‌ها را به صورت تصاویری برای منجمان و عموم پردازش می‌کند.
«آلیسا پاگان» (Alyssa Pagan) توسعه‌دهنده‌ی تصاویر علمی در مؤسسه‌ی علمی تلسکوپ فضایی خاطرنشان کرد: «من افتخار می‌کنم که بخشی از این فعالیت هستم. معمولا روند رسیدن از داده‌های خام تلسکوپ به تصویر نهایی و تمیزی که اطلاعات علمی در مورد کیهان را بازگو می‌کند، از هفته‌ها تا یک ماه طول می‌کشد.»
چه خواهیم دید؟
در حالی که برنامه‌ریزی دقیق برای نخستین تصاویر تمام‌رنگی وب از مدت‌ها پیش در حال انجام است، اما تلسکوپ جدید به اندازه‌ای قدرتمند است که پیش‌بینی دقیق چگونگی ظاهر اولین تصاویر را دشوار می‌کند. «جوزف دی‌پاسکوال» (Joseph DePasquale) توسعه‌دهنده‌ی اصلی تصاویر علمی در مؤسسه‌ی تلسکوپ فضایی گفت: «البته، انتظارات و امیدهایی داریم، اما با یک تلسکوپ جدید و این داده‌های فروسرخ با وضوح بالا، تا زمانی که اولین تصاویر را نبینیم، نمی‌دانیم دقیقا چه خواهیم دید.»
تصاویر تراز اولیه، وضوح بی‌سابقه‌ی نمای فروسرخ وب را نشان داده است. با این حال، این تصاویر جدید که ماه آینده منتشر خواهند شد، نخستین تصاویر تمام-رنگی و نخستین تصاویری هستند که قابلیت‌های علمی کامل وب را به نمایش می‌گذارند. وب علاوه بر این تصاویر، داده‌های طیف‌سنجی را هم ثبت خواهد کرد. اطلاعات دقیقی که ستاره‌شناسان می‌توانند از داده‌های نوری کسب کنند. اولین بسته‌ی تصاویر از داده‌های طیف‌سنجی مواد، زمینه‌ی علمی الهام‌بخش این مأموریت را نشان می‌دهد و تمرکز کار آن خواهد بود: جهان اولیه، تکامل کهکشان‌ها در طول زمان، چرخه‌ی حیات ستارگان، و جهان‌های دیگر.هم‌زمان با ارائه‌ی اولین عکس تمام-رنگی، همه‌ی داده‌های راه‌اندازی وب که در هنگام تراز کردن تلسکوپ و آماده‌سازی ابزارها تهیه شده‌اند هم در دسترس عموم قرار می‌گیرند.
فعالیت بعدی چیست؟
رصدهای علمی! پس از ثبت اولین تصاویر، مشاهدات علمی وب آغاز خواهد شد و این رصدخانه‌ی قدرتمند به کاوش در موضوعات کلیدی علمی مأموریت ادامه خواهد داد. تیم‌های گوناگون از سراسر جهان، قبلا از طریق یک فرآیند رقابتی برای زمان استفاده از تلسکوپ، در چیزی که اخترشناسان آن را اولین «چرخه» (Cycle) یا اولین سال رصد می‌نامند، درخواست داده‌اند و رصدها با دقت برنامه‌ریزی شده‌اند تا بهترین استفاده از زمان تلسکوپ صورت بگیرد.
این مشاهدات آغاز رسمی عملیات علمی عمومی وب، یعنی کاری که برای انجام آن طراحی شده است، خواهد بود. ستاره‌شناسان مختلف از وب برای مشاهده‌ی جهان فروسرخ، تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری شده و انتشار مقالات علمی در مورد اکتشافات خود استفاده خواهند کرد.
فراتر از آنچه قبلا برای وب برنامه‌ریزی شده است، اکتشافات غیرمنتظره‌ای هم وجود دارد که ستاره‌شناسان نمی‌توانند پیش‌بینی کنند. یک نمونه از این موارد در سال ۱۹۹۰ و زمانی بود که تلسکوپ فضایی هابل به فضا پرتاب شد: در آن زمان انرژی تاریک کاملا ناشناخته بود و اکنون یکی از هیجان‌انگیزترین حوزه‌های اخترفیزیک است. باید منتظر باشیم و ببینیم که وب کدام ناشناخته‌های کیهان را کشف خواهد کرد.
عکس کاور: مدل ابعاد واقعی تلسکوپ فضایی جیمز وب در یک فستیوال در نیویورک
Credit: Bobby Bradley
منبع: NASA
