بیماری فاویسم چیست؟ از علائم تا درمان را بشناسید
شاید شما هم با افرادی که هنگام خوردن باقلا دچار تپش قلب می‌شوند مواجه شده باشید. این افراد احتمالا به بیماری فاویسم مبتلا هستند. این نوع بیماری بر اثر اختلال ژنتیکی به وجود می‌آید. مصرف برخی از غذاها مانند باقلا یا غذاهایی که ویتامین C زیادی دارند باعث تشدید فاویسم و بروز علائم آن میشود. زردی پوست و ادرار تیره‌رنگ از رایج‌ترین علائم بیماری فاویسم است. برای تشخیص این بیماری پزشکان معمولا انجام آزمایش G6PD را به شما توصیه می‌کنند. در این مقاله از مجموعه مقالات دیجی‌کالا مگ بیماری فاویسم، علائم و روش‌های درمان آن را بررسی کرده‌ایم. همراه ما باشید.
بیماری فاویسم چیست؟
علائم بیماری فاویسم
درمان بیماری فاویسم
عوارض بیماری فاویسم
تشخیص بیماری فاویسم
بیماری فاویسم چیست؟
فاویسم نوعی بیماری است که بر اثر اختلال ژنتیکی به وجود می‌آید. در این بیماری آنزیم G6PD به اندازه کافی تولید نمی‌شود و گلبول‌های قرمز خون در معرض آسیب قرار می‌گیرند. بیماری فاویسم در مردان و در کشورهای مناطق مدیترانه، آفریقا، آسیا، آمریکای جنوبی و خاورمیانه شایع‌تر است. از علل اصلی بیماری فاویسم می‌توان به تولید ناکافی یا معیوب گلبول‌های قرمز خون، سرعت بالای تخریب گلبول‌های قرمز و خون‌ریزی بیش از حد اشاره کرد. انواع بیماری فاویسم عبارتند از:
فاویسم نوع ۱: در این بیماری افراد کمبود شدید آنزیم و کم‌خونی همولیتیک دارند.
فاویسم نوع ۲: در این نوع فاویسم افراد به همولیز ادواری دچار می‌شوند.
فاویسم نوع ۳: افراد با قرار گرفتن در شرایط پر استرس دچار همولیز می‌شوند.
فاویسم نوع ۴: در این بیماری کمبود آنزیم وجود ندارد و عوارض آن خفیف است.
فاویسم نوع ۵: در این نوع فاویسم عوارض خاصی وجود ندارد اما آنزیم‌ها بیش از حد افزایش پیدا می‌کنند.
برای مطالعه بیشتر: همه‌چیز درباره بیماری ام‌اس
علائم بیماری فاویسم
بسیاری از افرادی که به بیماری فاویسم مبتلا هستند علائم خاصی ندارند. اما ممکن است بدن این افراد هنگام اوج گرفتن بیماری علائم زیر را از خود نشان دهد:
- ادرار تیره‌رنگ
- زردی پوست، چشم یا زبان
- پوست رنگ‌پریده
ضربان قلب شدید و تنگی نفس: در بیماری فاویسم قلب باید سخت‌تر کار کند تا اکسیژن کافی را به اندام‌های بدن برساند. به همین دلیل ممکن است با علائم مختلفی از جمله تنگی نفس، درد قفسه سینه، فشار خون پایین و آریتمی مواجه شوید.
- کمردرد
- تب
- اسهال، حالت تهوع یا دردهای شکمی
نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند و مواد مغذی کافی را دریافت نمی‌کنند نیز ممکن است به فاویسم مبتلا شوند. چنین کودکانی پس از بزرگ شدن تمایل شدیدی به خوردن یخ، مُهر یا نشاسته دارند. مصرف چنین موادی در طولانی مدت تاثیری منفی بر رشد این کودکان خواهد گذاشت.
در دوران بلوغ نیز دختران و پسران در معرض بیماری فاویسم قرار می‌گیرند. اگر فرزند شما در دوران نوجوانی احساس خستگی می‌کند می‌توانید با انجام آزمایش‌های مربوطه از کم‌خون بودن یا نبودن وی مطمئن شوید. مصرف نکردن قرص آهن و خون‌ریزی زیاد در دوران پریود یکی دیگر از علل ابتلای دختران به فاویسم است.
برای مطالعه بیشتر: آنمی (کم‌خونی)؛ از علل و علائم تا روش‌های خانگی برای پیشگیری و درمان
درمان بیماری فاویسم
در اکثر مواقع بیماری فاویسم درمان ندارد. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند باید از مصرف محرک‌های بیماری مانند باقلا خودداری کنند. با مراجعه به پزشک، پزشک فهرستی از خوراکی‌های مضر برای بیماری فاویسم را در اختیار شما قرار می‌دهد. اگر به فاویسم مبتلا هستید از مصرف داروهای زیر پرهیز کنید:
| داپسون | هیدروکسی کلروکین | سولفاسالازین |
| کلرامفنیکل | پریماکین | متیل دوپا |
| نالیدیکسیک اسید | متیلن بلو | برخی از داروهای ضد سرطان |
| کلروکین | پروکائین آمید | هیدرالازین |
افراد مبتلا به بیماری فاویسم باید از مصرف مواد زیر خودداری کنند:
- انواع حبوبات به‌ویژه باقلا
- رنگ‌های خوراکی مصنوعی
- حنا: این رنگ‌دانه‌های طبیعی علائم فاویسم را در کودکان تشدید می‌کنند.
برای مطالعه بیشتر: معرفی ۱۳ نوشیدنی مفید برای کم‌خونی
در جدول زیر مواد غذایی مناسب برای افراد مبتلا به فاویسم نوشته شده است:
| گوشت مرغ و بوقلمون | گوشت قرمز |
| ماهی سالمون | تخم‌مرغ |
| دانه‌ها و مغزها | سبزیجات با برگ‌های تیره مانند اسفناج |
| کینوا | قرص آهن |
عوارض بیماری فاویسم
بیماری فاویسم باعث تشدید کم‌خونی میشود و در شرایط بحرانی ممکن است افراد مبتلا به تزریق خون نیاز داشته باشند. در اکثر این بیماران علائم کم‌خونی شدید پس از مصرف باقلا خود را نشان می‌دهد. مهم‌ترین عوارض بیماری فاویسم عبارتند از:
- تورم غدد لنفاوی
- هپاتیت
- عفونت ریه
- عفونت خون
تشخیص بیماری فاویسم
روش‌های مختلفی برای تشخیص بیماری فاویسم وجود دارد. پزشک قبل از تعیین روش تشخیص ابتدا سوابق پزشکی شما را بررسی می‌کند. سپس ممکن است انجام هر یک از آزمایش‌های زیر را برای شما تجویز کند:
- آزمایش فعالیت آنزیم: این آزمایش رایج‌ترین راه تشخیص بیماری G6PD است. در این آزمایش نمونه خون شما بررسی میشود. درصورتی‌که سطح آنزیم خون شما از حد نرمال کمتر باشد بیماری فاویسم تشخیص داده میشود.
- آزمایش شمارش رتیکولوسیت‌ها: با استفاده از بررسی مغز استخوان میزان تولید گلبول‌های قرمز (رتیکولوسیت‌ها) تعیین میشود. در افرادی که به فاویسم مبتلا هستند مغز استخوان تلاش می‌کند کمبود سلول‌ها را جبران کند.
سخن آخر
فاویسم بیماری به‌ظاهر ساده‌ای است که با رعایت رژیم غذایی قابل کنترل است. این بیماری با مصرف مواد غذایی مانند باقلا که کم‌خونی را تشدید می‌کنند شدیدتر میشود پس افراد مبتلا به این بیماری باید از مصرف باقالی خودداری کنند. از علائم فاویسم می‌توان به زرد شدن رنگ پوست یا ادرار تیره اشاره کرد. از عوارض فاویسم می‌توان به تورم غدد لنفاوی، هپاتیت و عفونت خون و … اشاره کرد. پزشکان برای تشخیص این بیماری معمولا آزمایش خون را توصیه می‌کنند. در این آزمایش میزان فعالیت آنزیم‌های خون بررسی میشود.
منبع
