برای آزمایش خون چند ساعت باید ناشتا بود؟

آزمایش خون که از رایج‌ترین تست‌های پزشکی است، کاربردهای گسترده‌ای دارد. پزشکان از آزمایش خون برای بررسی عملکرد اندام‌های مختلف بدن و تشخیص مشکلات و اختلالات آن‌ها استفاده می‌کنند. همچنین برای اینکه متوجه شوند درمان مؤثر بوده است یا خیر، آزمایش خون تجویز می‌کنند.

بیشتر آزمایش‌ها به ناشتا بودن نیاز ندارند، اما قبل از انجام بعضی از آن‌ها باید برای چند ساعت از خوردن و آشامیدن خودداری کنید؛ یعنی نباید چیزی غیر از آب بخورید یا بنوشید. چون چیزی که مصرف می‌کنید وارد جریان خون می‌شود و می‌تواند روی نتیجه‌ی آزمایش تأثیر داشته باشد.

در این مقاله از دیجی‌کالا مگ به معرفی آزمایش‌هایی که نیاز به ناشتا بودن دارند، می‌پردازیم و در مورد نکاتی که باید برای انجام این نوع آزمایش‌ها رعایت کنید، صحبت می‌کنیم. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

آزمایش‌هایی که به ناشتا بودن نیاز دارند

اینکه قبل از آزمایش خون به ناشتا بودن نیاز باشد یا خیر، بستگی به نوع آزمایشی دارد که پزشک برای شما تجویز کرده است. بعضی از آزمایش‌ها برای ارائه‌ی نتایج دقیق به ناشتا بودن نیاز دارند، در حالی که رعایت این نکته برای تعدادی از آن‌ها ضروری نیست. آزمایش‌هایی که باید قبل از انجام آن‌ها ناشتا باشید، عبارتند از:

قند خون ناشتا

آزمایش قند خون ناشتا (FBS) به تشخیص پیش‌دیابت و دیابت کمک می‌کند. دیابت وضعیتی است که باعث افزایش بیش از حد قند در خون می‌شود. قبل از آزمایش FBS باید به‌مدت ۸ تا ۱۰ ساعت به جزء آب از چیز دیگری استفاده نکنید. معمولاً برای این آزمایش یک شب ناشتا می‌مانید و صبح زود برای خون‌گیری به آزمایشگاه مراجعه می‌کنید. نتیجه‌ی آزمایش قند خون ناشتا به شکل زیر تفسیر می‌شود:

• نرمال: کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• پیش‌دیابت: ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• دیابت: ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا بالاتر

چربی خون

افزایش چربی خون احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی مثل سکته‌ی مغزی و حمله‌ی قلبی را بالا می‌برد. آزمایش چربی خون که به آن پروفایل لیپیدی هم می‌گویند، میزان چربی‌های زیر را اندازه‌گیری می‌کند:

• کلسترول تام
• لیپوپروتئین با چگالی بالا که به‌عنوان کلسترول خوب (HDL) شناخته می‌شود
• لیپوپروتئین با چگالی کم که به‌عنوان کلسترول بد (LDL) شناخته می‌شود
• تری‌گلیسیرید

به‌طور کلی، سطح مطلوب چربی‌های خون به‌صورت زیر تعریف می‌شود:

• کلسترول تام: کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• کلسترول خوب: بالاتر از ۶۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• کلسترول بد: کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر
• تری‌گلیسیرید: کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر

اگر اخیراً غذا خورده باشید، مقدار این چربی‌ها افزایش می‌یابد. به همین دلیل است که معمولاً از شما خواسته می‌شود از ۹ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش غذا نخورید تا میزان این چربی‌ها در خون به‌دقت اندازه‌گیری شود.

بعضی تحقیقات در مورد اندازه‌گیری چربی‌های خون نشان داده‌اند که در بعضی شرایط، به‌خصوص برای افراد زیر ۲۵ سال، ممکن است به ناشتا بودن نیاز نباشد. با توجه به اینکه در حال حاضر توصیه‌ی عمومی حداقل ۹ ساعت ناشتا بودن قبل از آزمایش چربی خون است، با پزشک در این مورد مشورت کنید.

• ۱۰ خوراکی که کلسترول خوب (HDL) شما را افزایش می‌دهند

آزمایش بررسی عملکرد کبد

اندازه‌گیری گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) در تشخیص بیماری کبدی کاربرد دارد. GGT یک آنزیم کبدی است که به عملکرد مؤثر این اندام کمک می‌کند و افزایش آن می‌تواند نشان‌دهنده‌ی بیماری کبدی، مشکلات مجرای صفراوی یا سوء مصرف الکل باشد. برای انجام این آزمایش باید به‌مدت ۸ ساعت از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. همچنین ممکن است لازم باشد از مصرف بعضی از داروها بپرهیزید.

اندازه‌گیری آهن خون

آزمایش آهن سطح آهن معدنی موجود در خون را اندازه‌گیری می‌کند. با این آزمایش می‌توان کمبود آهن و کم‌خونی ناشی از آن را تشخیص داد.

آهن در بعضی از غذاها وجود دارد و خیلی سریع در دستگاه‌ی گوارش جذب می‌شود. بنابراین اگر قبل از اندازه‌گیری آهن غذا بخورید، ممکن است آهن خون بیش از حد واقعی تخمین زده شود. برای دقیق بودن نتیجه‌ی این آزمایش بهتر است ۱۲ ساعت ناشتا باشید.

سایر آزمایش‌هایی که نیاز به ناشتا بودن دارند

ناشتا بودن قبل از انجام آزمایش‌های زیر توصیه می‌شود:

• تست تحمل گلوکز (GTT): این آزمایش که در چند مرحله قند خون را اندازه‌گیری می‌کند، در تشخیص بیماری دیابت کاربرد دارد. برای انجام این تست باید بعد از حداقل ۸ ساعت ناشتا بودن به آزمایشگاه مراجعه کنید تا از شما خون‌گیری شود. سپس یک مایع حاوی گلوکز یا قند را می‌نوشید تا ۱، ۲ و احتمالاً ۳ ساعت بعد از مصرف آن دوباره از شما خون گرفته شود.
• الکترولیت‌های سرم و آزمایش‌های مربوط به عملکرد کلیه: لازم است قبل از انجام این آزمایش‌ها ۱۰ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید.
• اندازه‌گیری ویتامین B12: معمولاً از شما خواسته می‌شود حداقل ۶ تا ۸ ساعت قبل از اندازه‌گیری ویتامین B12 ناشتا باشید. علاوه بر این، باید پزشک را از تمام داروهای مصرفی خود مطلع کنید. چون بعضی از داروها می‌توانند روی نتیجه‌ی این آزمایش تأثیر بگذارند.
• ۱۳ زنگ خطر کمبود ویتامین B12 که باید بشناسید

چرا ناشتا بودن قبل از آزمایش خون ضروری است؟

وقتی غذا می‌خورید یا از نوشیدنی‌های مختلف استفاده می‌کنید، غذا و مایعات در دستگاه‌ی گوارش تجزیه شده و ویتامین‌ها، مواد معدنی، چربی‌ها، کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌های آن‌ها وارد جریان خون می‌شوند. این موضوع می‌تواند روی سطوح بعضی از مواد موجود در خون مانند گلوکز (قند) یا کلسترول تأثیر بگذارد. اندازه‌گیری این مواد برای تشخیص بعضی از مشکلات لازم است، از جمله:

• دیابت
• کم‌خونی
• کلسترول بالا
• بیماری کبدی

برای تشخیص صحیح این بیماری‌ها، ناشتا بودن مهم است. خوردن یا آشامیدن قبل از آزمایش ممکن است سطح یک ماده‌ی خاص را در خون افزایش دهد و به نتایج نادرست منجر شود. درنتیجه، بیماری به‌درستی تشخیص داده نمی‌شود.

نکاتی که باید رعایت کنید

کارهای زیادی وجود دارند که باید در حین ناشتا بودن انجام دهید، از جمله:

نوشیدن آب

آب روی نتیجه‌ی آزمایش تأثیر ندارد و به همین دلیل نوشیدن آن در زمان ناشتا بودن نه تنها قابل قبول است، بلکه توصیه می‌شود. چون چند ساعت ناشتا بودن می‌تواند باعث کم‌آبی بدن شود و به همین دلیل ممکن است هنگام خون‌گیری پیدا کردن رگ سخت باشد. آب بدن را هیدراته و رگ‌ها را حجیم‌تر و قابل مشاهده‌تر می‌کند.

• ۵ راهکار طبیعی برای درمان نشانه‌های کم‌آبی بدن

رعایت زمان‌بندی

اگر لازم است قبل از آزمایش خون ناشتا باشید، آخرین زمانی را که می‌توانید غذا بخورید یا مایعات بنوشید، مشخص کنید. به‌عنوان مثال، اگر قرار است ۱۲ ساعت ناشتا بوده و ساعت ۹ صبح در آزمایشگاه حضور داشته باشید، نباید بعد از ساعت ۹ شب چیزی بخورید.

مصرف دارو

در حین ناشتا بودن باید به مصرف داروهای خود ادامه دهید، مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد. حتماً در مورد نحوه‌ی مصرف داروها قبل از آزمایش خون، حتی داروهای بدون نسخه و مکمل‌های غذایی، با پزشک خود مشورت کنید.

چیزهایی که باید از آن‌ها اجتناب کنید

علاوه بر غذا و نوشیدنی، موارد دیگری هم وجود دارند که قبل از آزمایش خون و هنگام ناشتا بودن باید از انجام آن‌ها بپرهیزید:

• سیگار کشیدن: کشیدن سیگار قبل از آزمایش خون می‌تواند روی نتایج آن تأثیر بگذارد. اگر از شما خواسته شده قبل از آزمایش ناشتا باشید، باید از کشیدن سیگار خودداری کنید.
• جویدن آدامس: در زمان ناشتا بودن از جویدن آدامس، حتی آدامس‌های بدون قند، اجتناب کنید. چون جویدن آدامس می‌تواند سرعت هضم را بالا ببرد و به همین دلیل روی نتیجه‌ی آزمایش تأثیر بگذارد.
• ورزش: ورزش هم می‌تواند هضم غذا را تسریع کرده و نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، باید در زمان ناشتا بودن از انجام آن خودداری کنید.

کلام پایانی

وقتی پزشک برای شما آزمایش خون می‌نویسد، در مورد ضرورت ناشتا بودن و مدت زمان آن با او مشورت کنید. اگر آزمایش به ناشتا بودن نیاز دارد، نکات ذکر شده در این مقاله را رعایت کنید تا بیماری شما به‌درستی تشخیص داده شود. در زمان ناشتا بودن به جزء آب نمی‌توانید از هیچ غذا یا نوشیدنی دیگری استفاده کنید.

خوردن غذا و نوشیدن مایعات روی نتیجه‌ی آزمایش تأثیر می‌گذارد و به تشخیص نادرست منجر می‌شود. اگر اشتباه کردید و چیزی غیر از آب خوردید یا نوشیدید، به تکنسین آزمایشگاه اطلاع دهید. پزشک می‌تواند بعضی از آزمایش‌ها را با در نظر گرفتن اینکه ناشتا نبوده‌اید، تفسیر کند. اما نکته‌ی مهم این است که صادق باشید و تکنسین آزمایشگاه و پزشک را از بروز این اشتباه مطلع کنید. اگر غذا خوردن روی نتیجه‌ی آزمایش تأثیر چشمگیری داشته باشد، باید روز دیگری برای خون‌گیری مراجعه کنید.

منابع: medicalnewstoday, webmd