فن کویل چیست و برای خرید آن باید چه نکاتی را بدانید؟
همانطور که میدانید گرمایش زمین در دهههای اخیر به عنوان یک معضل جهانی شناخته شده است و بسیاری از مردم جهان با این مشکل مواجه هستند. در همین راستا کشور ما ایران هم از این قاعده مستثنی نیست و همانطور که احتمالا تجربه داشتهاید ما هم همواره شاهد مشکلاتی در این زمینه بودهایم؛ به همین دلیل هم تجهیزات تهویه مطبوع حداقل در فضاهای بسته (که معمولا در حال انجام کارهای روزانه و استراحت هستیم) میتواند راه حل مناسبی برای رفع مشکل گرمای هوا و عدم ایجاد اختلال در زندگی روزانه باشد. یکی از تجهیزات تهویهی مطبوع که در محیط های مسکونی و مکانهای مختلف مانند ساختمانهای اداری و تجاری برای بهینه سازی هوا استفاده میشود، فن کویل است. در این مقاله به بررسی کاربردها، مزایا و عملکرد این محصول سرمایشی – گرمایشی میپردازیم و در کنار آن پرفروشترین گزینههای بازار را معرفی میکنیم.
فن کویل چیست و چطور کار میکند؟
آشنایی با قطعات فن کویل و جزئیات اساسی در انتخاب دستگاهی بهتر
آشنایی با انواع فن کویل از نظر محل نصب و مزایای هر کدام
نکات مهمی که قبل از خرید فن کویل باید در نظر داشته باشید
معرفی پرفروشترین فن کویلهای بازار ایران
فن کویل چیست و چطور کار میکند؟
فن کویل وسیلهای مکملِ سیستم گرمایش و سرمایش است که از اجزای مختلفی مانند فن تهویه، موتور فن، سینی تقطیر، کویل (لولههای مسی و پرههای آلومینیومی)، فیلتر، بدنه و غیره تشکیل شده است. نوع کارکرد این محصول به این شکل است که آب سرد چیلر یا آب گرم دیگِ موتورخانه میتواند وارد کویلهای فن شود و هوای محیط را خنک یا گرم کند. فن و کویل همانطور که از نامشان مشخص است دو جزء اصلی این محصول هستند. به طور کلی در بازار شاهد انواع فنکویلهای دیواری، زمینی، سقفی و کانالی هستیم. همانطور که اشاره شد، این نوع از دستگاههای سرمایش/گرمایش برای کار کردن به شکلی صحیح به آب سرد یا گرم نیاز دارد. همین آب سرد یا گرم هم طی کار دستگاه با کمک پمپهای تعبیه شده در مسیر رایزرها به لولههایی کم قطر (کویلها) هدایت میشوند تا در نهایت به فنکویل میرسند.
اساس کار فن کویلها به این صورت است که دستگاه هوای داخلی فضای ساختمان را به خود میکشد تا بعد از عبور دادن هوا از روی کویلهای گرم یا سرد، دمای هوای محیط را تغییر دهد و سپس همین هوا را در فضای داخلی پخش کند. بنابراین زمانی که آب سرد از مسیر رایزرها به سیستم میرسد، از مجموعهای از لولههای نازک یا همان کویل خنککننده عبور کرده و از این طریق گرمای هوای داخل را جذب میکند. با این اقدام حرارت آب سرد بالاتر رفته و به همان نسبت هوای محیط ساختمان سرد میشود. سپس این آب گرم شده از طریق رایزر به اپراتور چیلر برگشت داده و این چرخه مجدداً تکرار میشود.
آشنایی با قطعات فن کویل و جزئیات اساسی در انتخاب دستگاهی بهتر
همانطور که در مقدمهی این راهنمای جامع هم اشاره شد، فن کویلها دارای فن دمنده، کویل یا مبدل حرارتی، فیلتر، سینی تخلیه و سایر قطعات ریز و درشت هستند. به منظور دقت نظر بیشتر و انتخابی حرفهایتر در این قسمت اصلیترین قطعات موجود در فن کویلی باکیفیت را مرور و نکات لازم در انتخاب هر کدام را بازگو میکنیم.
۱. دمندهی سیستم
دمنده یا بلوورهای فن کویلها معمولا از جنس فلز گالوانیزه یا پلاستیک فشرده (ABS) هستند. در همین راستا دمندههای فلزی به دلیل عدم تغییر شکل پس از کار طولانی مدت در چند فصل متوالی و مقاومت بیشتر، بیشتر مورد توجه خریداران هستند. البته خالی از لطف نیست اگر بدانید که دمندههای پلاستیکی هم علاوه بر سبکی و سطح صدای کمتر، معمولا تا دماهای حدود منفی ۲۰ درجه تغییر شکل نمیدهند. با این حال در عمل و طبق نظر کاربران به دلیل وجود ناخالصی در این نوع پلاستیک ممکن است پس از چند دوره کارکرد متوالی، دمندهی پلاستیکی آن تغییر شکل دهد و دستگاه از تعادل دینامیکی خارج شود و به سر و صدا بیافتد. به همین دلیل هم توصیه میکنیم که در زمان خرید کالا مدلهایی با دمندهی فلزی را اولویت قرار دهید.
۲. فیلتر فنکویل
یکی از بخشهای مهم در این نوع از کالاها فیلتر سیستم است. در مورد فیلتر فن کویلها باید در نظر داشته باشید که محصول خریداری شده امکان دسترسی راحت به فیلتر و قابلیت شستوشو داشته باشد. فیلترهای این وسیله معمولا از جنس پارچه، پلاستیک و آلومینیوم هستند.
۳. مبدل حرارتی
یکی دیگر از قسمتهای مهم فن کویلها که وظیفهی انتقال حرارت بین دو مادهی مختلف را به وسیلهی افزایش سطح حرارت دارد مبدل حرارتی است. در زمان خرید فن کویل، در نظر داشته باشید که مبدل باید ظرفیت سرمایش و گرمایش متناسب با محیط شما را داشته باشد. زیرا مبدلها با تغییر سایز لوله و تعداد ردیف و تعداد فین در اینچ، دارای ظرفیتهای متفاوتی هستند.
۴. سینی تخلیه یا درین
فنکویلهای سقفی توکار دارای سینی تخلیه برای جمعآوری آب تقطیر شده و هدایت آن به خارج هستند. از همین رو توجه داشته باشید که اگر این نوع کالا را خریداری میکنید سینی فن کویل ترجیحا بدون درز باشد و در کنار آن دارای عایق مناسبی هم باشد. همچنین قرارگیری سینی به طور کامل زیر شیرآلات نصب شده میتواند از امکان نشت آب به سقف جلوگیری کند.
۵. کویلها
به طور کلی کویلهای سیستم همان لولههایی هستند که آب سرد یا گرم در آن جریان دارد. در همین راستا سایز متداول لولههای مسی ۳.۸ اینچ است اما لازم است بدانید که استفاده از کویلهایی با قطر ۱.۲ اینچ در دو ردیف باعث کاهش افت فشار جریان و همچنین افزایش راندمان گرمایش در فن کویل می شود.
۶. موتور فن کویل
موتور یا درواقع الکتروموتورهای مورد استفاده در این محصولات که به صورت یکپارچه ساخته میشوند در صورت خرابی معمولا قابل تعمیر هستند. همچنین توصیه میشود که در زمان خرید کم صدا بودن (کمتر از ۳۵ دسیبل در حالت ایدئال) موتور مورد استفاده در فن و بهرهمندی از بلبرینگهای مطمئن را در خاطر داشته باشید.
۷. کنترلگرهای فنکویل
از قدیمالیام تمامی فن کویلهای زمینی دارای کلیدی دستی برای روشن، خاموش و تغییر سرعت سیستم بودهاند، اما در هر صورت برای کنترل عملکرد و بهینه سازی مصرف انرژی، تمامی فن کویلها باید مجهز به ترموستات اتاقی اتوماتیک باشند. نمونههای سقفی، دیواری و کاستی، به دلیل عدم دسترسی آسان به شیرهای سه طرفه برای تنظیم زمان استارت و تغییر دور یا قطع موتور حتما باید دارای ترموستات کنترل اتوماتیک باشند.
آشنایی با انواع فن کویل از نظر محل نصب و مزایای هر کدام
همانطور که گفته شد فن کویلها در انواع مختلفی از منظر نوع نصب تولید و عرضه میشوند که هر کدام میتوانند با توجه به شرایط محیط نصب عملکرد خوبی داشته باشند. در ادامه انواع فن کویل و مزیتهای هر کدام را بررسی میکنیم.
۱. فن کویل کاستی
فن کویلهای کاستی را میتوان مدرن ترین و جدیدترین نوع این دسته از کالاها نامید، چرا که این سیستمها داخل سقف کاذب نصب میشوند و فقط صفحه تخت آن از روی سقف قابل مشاهده است. همچنین از نظر تهویه مدلهای کاستی به دو نوع اصلی تقسیم میشود که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.
- فن کویلهای یک طرفه (مناسب برای استفاده در کنارههای سقف)
- فن کویلهای چهار طرفه (مناسب برای وسط سقف)
همچنین فن کویلهای کاستی از نظر نوع لوله کشی به دو دسته تقسیم میشوند که عبارتاند از:
- کویل دو لولهای (این نوع از سیستمها دارای لولههای برگشتی به کویلها هستند.)
- کویل چهار لولهای (دارای دو لوله خروجی و دو لوله برگشت برای دو کویل سرد و گرم هستند.)
نکتهی مهم در مورد فن کویلهای کاستی ابعاد و به خصوص ارتفاع آنها از نظر امکان قرارگیری و نصب لولههای مربوطه در بالای سقف کاذب است.
فن کویلهای کاستی هوای محیط را از پایین میمکند و پس از عبور هوا از روی کویل در داخل محیط پخش میکنند. سرعت موتور فن توسط ترموستات محیط قابل تنظیم است و نکتهی مهم در مورد فن کویلهای کاستی ابعاد و به خصوص ارتفاع آنها از نظر امکان قرارگیری و نصب لولههای مربوطه در بالای سقف کاذب است. لازم به تاکید است که برای استفاده از این نوع سیستمها باید از سقف کاذب در ساختمان مورد نظر استفاده شود تا فقط دریچه خروجی هوا از آن نمایان باشد. در جدول زیر میتوانید ۶ مدل اصلی فن کویل کاستی و مشخصههای هر یک را مشاهده کنید.
۲. فن کویلهای دیواری
فن کویلهای دیواری ظاهری مشابه با یونیتهای دیواری اسپلیت دارند، چرا که مشابه با آنها بر روی دیوار نصب میشوند و نیازی به اختصاص فضا در کف زمین یا سقف ندارند. نوع دیواری معمولا به صورت روبهرو زن و با ظرفیت هوادهی بین ۲۰۰ تا ۸۰۰ فوت مکعب بر دقیقه (CFM) ساخته میشوند. مصرف کنندگان خانگی و سازندگان پروژه های ساختمانی به این مدل سیستمها توجه زیادی دارند زیرا نسبت به مدل های دیگر جدیدتر است و صدای کمتری تولید میکند. این دسته از کالاها معمولاً نیازی به ترموستات دیواری ندارد اما عملکرد و سرعت فن آنها توسط کنترل از راه دور به راحتی قابل تنظیم و کنترل است.
۳. فن کویل زمینی
این گزینههای زمینی در مدلهای بالا زن، رو به جلو و شیبدار تولید میشوند و دارای ظرفیت تهویه تا ۱۲۰۰ فوت مکعب در دقیقه هستند. عملکرد این فن کویلها توسط ترموستات قابل تنظیم است و از مزایای آن میتوان به نصب آسان، دسترسی آسان به بخشهای مختلف آن و قیمت مناسب نسبت به سایر انواع فن کویل اشاره کرد. لولهکشی فن کویلهای زمینی به صورت روکار و توکار انجام میشود که در حالت روکار لولهها بر روی دیوار نصب و طبیعتا دیده میشوند اما در حالت توکار لولهها در داخل دیوار یا کف زمین قرار میگیرند که مسلما دکور خانه و محیط را تحت شعاع قرار نمیدهد. قیمت مقرون به صرفه، نصب آسان و کارکرد راحت این دستگاه باعث شده است تا این مدل جز رایجترین مدلها برای مصارف اداری یا مسکونی باشد.
۴. فن کویلهای کانالی یا سقفی توکار
فن کویلهای کانالی یا سقفی توکار معمولا قدرت و پرتاب باد بیشتری نسبت به سایر مدلها دارند و برای محیطهای بزرگتر مانند بیمارستانها، مدارس، ادارات، کارخانجات مختلف و … استفاده میشوند.
فن کویلهای سقفی یکی از پرکاربردترین مدلهای این دسته از محصولات هستند که در دو نوع توکار و روکار طراحی و تولید میشوند. مدلهای سقفی توکار معمولاً بالای سقف کاذب نصب میشوند و تنها یک دریچه قابل مشاهده از درون خانه دارند که از طریق آن هوای تازه و سرد یا گرم را وارد محیط میکنند. همین توکار بودن هم مزیتی جالب توجه از منظر اشغال نکردن فضای اطراف و به هم زدن دکور خانه است. این نوع فن کویلها معمولا قدرت و پرتاب باد بیشتری نسبت به سایر مدلها دارند و برای محیطهای بزرگتر مانند بیمارستانها، مدارس، ادارات، کارخانجات مختلف و … استفاده میشوند.
جالب است بدانید که نوع توکار این سیستمها نسبت به نمونههای روکار کم صداتر است و کاربردهای بیشتری دارد. همچنین این نوع از کالاها معمولا در ظرفیت هوادهی بین ۶۰۰ تا ۲۲۰۰ فوت مکعب بر دقیقه (CFM) ساخته میشوند و به سه شکل نمونههای توکار سقفی، روکار سقفی و روکار ایستاده دیواری در بازار موجود هستند.
نکات مهمی که قبل از خرید فن کویل باید در نظر داشته باشید
اگر کیفیت و کارایی بالا برای شما اولویت است، در هنگام خرید یک فنکویل حرفهای، حتما باید پارامترها و فاکتورهای مهمی را در نظر داشته باشید تا پس از خرید کالا از انتخابی که کردید، پشیمان نشوید. با توجه به اهمیت همین موضوع هم در این بخش به سراغ بیان نکات اساسی و مهم در انتخاب فن کویلی مناسب برای خانه یا اداره میرویم.
توجه به ظرفیت دستگاه
ظرفیت فن کویلها بر اساس محاسبهی بار سرمایشی هر فضا تعیین میشود و ترجیحاً میانگین سرعت موتور تهویهی فن، مبنای محاسبه بار حرارتی و برودتی قرار میگیرد. در همین راستا به منظور محاسبهی ظرفیت چنین دستگاههایی دو روش دقیق و سر انگشتی وجود دارد. در روش دقیق تمام مشخصات فیزیکی ساختمان و هوا باید در دسترس باشد تا بتوان ظرفیت مناسب برای محیط را محاسبه کرد. اما در روش محاسبهی ظرفیت به شکل سر انگشتی تنها با داشتن مساحت فضای مورد نظر میتوان CFM تقریبی محصول را محاسبه کنید. در جدول زیر برآورد تقریبیای از ظرفیت فن کویل مورد نیاز برای تهران، مشهد، کرج، اصفهان، اردبیل، کابل، سلیمانیه، حلبه و سایر شهرهای دارای آب و هوای مشابه در شرایط تابستانی ارائه شده است.
ظرفیت فن کویل (CFM) | حداکثر اندازهی محیط |
۲۰۰ | تا ۱۲ متر مربع |
۳۰۰ | تا ۲۰ متر مربع |
۴۰۰ | تا ۲۸ متر مربع |
۶۰۰ | تا ۴۰ متر مربع |
۸۰۰ | تا ۵۶ متر مربع |
۱۰۰۰ | تا ۷۰ متر مربع |
۱۲۰۰ | تا ۸۰ متر مربع |
ابعاد فنکویل انتخابی
ابعاد فیزیکی یکی از پارامترهای مهم در انتخاب فن کویلی مناسب با محیط است. اگر قصد سفارش و خرید فنکویل سقفی دارید باید بدانید که فن کویل انتخابی چقدر از فضای محیط یا سقف کاذب را اشغال میکند.
به طور کلی نوع ۲ لولهای در مدلهای سقفی توکار از جمله گزینههای به صرفهتر نسبت به سایر فن کویلهای بازار است، البته به شرطی که محل مناسبی در سقف برای نصب آن وجود داشته باشد.
تناسب بین محیط و نوع فن کویل انتخابی
در هنگام انتخاب و سفارش خرید دستگاه باید توجه داشته باشید که اتصال لولههای آب به فن در سمت چپ قرار میگیرد یا راست، تا در هنگام نصب دچار مشکل نشوید. در همین راستا به عنوان مثال محصولات کاستی بهویژه مدلهای چهار طرفه، هوای سرد و گرم به صورت یکنواخت و در چهار طرف از سقف به سمت پایین میدمند به همین دلیل هم از آنها بیشتر در محیطهای اداری و تجاری که دارای سقف کاذب هستند، استفاده میشود. در حالی که معمولا در اکثر پروژههای مسکونی از نوع سقفی توکار استفاده میشود.
توچه به بدنهی دستگاه
اصولا در زمان خرید باید در نظر داشته باشید که فنکویلهای تک بدنه یا یکپارچه گزینههای مناسبتری بهویژه برای استفاده در محیطهای مسکونی هستند چرا که سیستمهای چند تکه به مرور زمان ممکن است مشکل لرزش و سروصدا، ناشی از استهلاک کالا، پیدا کنند.
معرفی پرفروشترین فن کویلهای بازار ایران
در کنار تمامی موارد و جزئیات مطرح شده در این نوشتار، قصد داریم که به منظور کامل شدن این راهنمای خرید شما را با پرفروشترین فن کویلهای بازار ایران به استناد نظر کاربران سایت دیجیکالا آشنا کنیم.
فن کویل مدل 17S060CM ظرفیت ۶۰۰ فوت مکعب در دقیقه
فنکویل مدل 17S060CM کالایی از نوع کاستی با اتصال لوله از راست است که ظرفین هوادهی آن به ۶۰۰ فوت مکعب در دقیقه میرسد. این مدل کالای سرمایش/گرمایشی به صورت دو لولهای و سه سرعته به بازار عرضه شده است و قابلیت نصب در تمامی فضاها را دارد. وزن کلی این فن ۴۵ کیلوگرم است و فیلتر آن در ورودی هوای آن قرار دارد. ظرفیت سرمایش 5490w، گرمایش 8760w، پرتاب باد از دو جهت و ابعاد 120x50x50 سانتیمتری از دیگر ویژگیهای این نوع فنکویل حرفهای و خوش قیمت است.
فن کویل مدل 17s060 ظرفیت 600CFM
فن کویل مدل 17s060 محصولی با ویژگیهای قابل توجهی همچون امکان اتصال لوله در چپ، اتصال لوله در راست، بهرهمندی از فیلتر، ظرفیت هوادهی ۶۰۰ فوت مکعب در دقیقه و وزن حدودا ۴۰ کیلوگرمی است که سهم خوبی را از فروش به دست آورده است. این نوع کالای خانگی جزو گزینههای سقفی به شمار میرود و جهت مکش هوای آن مرکزی است.
فن کویل گرین مدل G4WF300P1 ظرفیت ۳۰۰ فوت مکعب بر دقیقه
فنکویل گرین مدل G4WF300P1 محصولی پرفروش با ظرفیت ۳۰۰ فوت مکعب بر دقیقه است که مشخصههای بی شمار آن شامل قابلیت زمانبندی روشن و خاموش، عملکرد بیصدا در زمان خواب، فیلتر قابل شستوشو، عملکرد ضد قارچ و کپک زدایی، دارای سرعتهای مختلف، اتواستارت، دارای ریموت کنترل بیسیم، پرتاب باد به هشت جهت، پمپ درین داخلی و امکان افزودن هوای تازه میشود. از طرفی وزن آن تنها ۲۱.۵ کیلوگرم است و به همین دلیل هم رقیبی سبک برای سایر مدلهای این کالا است. لازم به ذکر است که ظرفیت سرمایش این سیستم ۲۷۱۲ وات و گرمایش آن ۴۰۷۰ وات است.
فن کویل مایدیا مدل MKF4-800 کد ۸۰۰ CFM
فن کویل مایدیا گزینهای کاربردی برای محیطهای بزرگ همچون هتلها و ادارات است که با ظرفیت ۸۰۰ فوت مکعب بر دقیقه همراه شده است. این کالای خوش قیمت دارای مشخصههایی همچون وزن ۳۹ کیلوگرمی و جهت مکش هوا از روبهرو است. البته لازم به ذکر است که این فنکویل همچون سایر محصولات، به تنهایی نمیتواند سرمایش و گرمایش تولید کند و حتما بایستی به سیستمهای جانبیای مانند چیلر، پکیج یا دیگ متصل باشد.
فنکویل مهر اصل مدل لوکس چپ ظرفیت ۲۰۰ فوت مکعب در دقیقه
فنکویل مهر اصل مدل لوکس چپ کالایی با ظرفیت ۲۰۰ فوت مکعب در دقیقه است که سایر ویژگیهای آن شامل قابلیت تنظیم دریچهها در ۴ طرف، امکان باز شو بودن پایههای زمینی در صورت نصب دیواری یا سقفی، دارای فیلتر آنتی باکتریال و قابل شستوشو، وزن حدودا ۲۸ کیلوگرمی، ظرفیت سرمایش ۱۶۰۰ وات و گرمایش ۲۸۰۰ وات میشود. همچین ابعاد آن به اندازهی 63x80x23 سانتیمتر است.
فن کویل گرین مدل G1WF400P1 ظرفیت ۴۰۰ فوت مکعب بر دقیقه
فنکویل گرین مدل G1WF400P1 گزینهای خوش ساخت با ظرفیت ۴۰۰ فوت مکعب بر دقیقه است که همراه با حالتهای کارکرد مختلف، زمانبندی روشن و خاموش شدن، عملکرد بیصدا در زمان خواب، فیلتر قابل شستوشو و اتواستارت ارائه شده است. لازم به تاکید است که این کالای خانگی دارای ریموت کنترل بیسیم و وزن آن چیزی در حدود ۲۷ کیلوگرم است.
فنکویل مهر اصل مدل لوکس چپ ظرفیت ۴۰۰ فوت مکعب در دقیقه
اگر به دنبال محصولی با طراحی بسیار زیبا و با قابلیت نصب به شکل سقفی، دیواری و زمینی هستید، فنکویل مهر اصل مدل لوکس چپ ظرفیت ۴۰۰ فوت مکعب در دقیقه میتواند همان جیزی باشد که به دنبال آن هستید. این کالای گرمایش/سرمایشی دارای سینی جمعآوری آب تقطیر از جنس فولاد گالوانیزه گرم با عایق کائوچویی است و بدنهی آن با رنگهای الکترواستاتیک پوشانده شده است. همچنین سایر مشخصات آن شامل قابلیت تنظیم دریچهها در ۴ طرف، فیلتر آنتی باکتریال و وزن ۳۶ کیلوگرمی میشود.
فن کویل گرین مدل G4WF800P1 ظرفیت ۸۰۰ فوت مکعب بر دقیقه
فن کویل گرین مدل G4WF800P1 گزینهای مناسب برای هتلها، ادارات و بیمارستانها است چرا که ظرفیت آن به ۸۰۰ فوت مکعب بر دقیقه میرسد. این محصول سیستمی با جهت خروج هوا از زیر به هشت جهت دارد و وزن آن چیزی در حدود ۲۶ کیلوگرم است. از جمله دیگر مشخصات این دستگاه میتوان به پشتیبانی از سرعتهای مختلف، مجهز بودن به ریموت کنترل، دارای حالت اتواستارت و امکان افزودن هوای تازه اشاره کرد.