۸ واقعیت جالب درباره کتاب «ماجراهای هاکلبری فین» که نمیدانستید
کتاب «ماجراهای هاکلبری فین» در ظاهر داستانی سرراست درباره پسر و مردی آزادیخواه است که روی رودخانه می سی سی پی شناور هستند. اما در واقع این کتاب که در ۱۸ فوریه ۱۸۸۵ در ایالات متحده منتشر شد یک رویارویی جدی با برده داری و نژادپرستی دارد. برای همین هم یکی از محبوبترین و در عین حال ممنوعترین کتابهای تاریخ آمریکاست.
۱. هاکلبری برای اولین بار به عنوان یک شخصیت در «تام سایر» ظاهر شد
ماجراهای هاکلبری، دنبالهای بر رمان تام سایر، درباره کودکی او در هانیبال، میسوری است. هاک پسر پاپ فین است. او لباسهای بزرگسالان را میپوشد و در بشکههای خالی میخوابد. با این وجود بچهّای دیگر آرزو میکردند کاش جای او بودند.
۲. تواین ممکن است برای خلق هاکلبری از دوست دوران کودکیاش الهام گرفته باشد
تواین یک بار گفت که هاک بر اساس تام بلنکنشیپ، دوست دوران کودکی او، است که پدرش، وودسون بلنکنشیپ، مردی فقیر و مست بود و احتمالاً مدل شخصیتی پاپ فین بود. تواین در خودزندگینامهاش نوشت: «در هاکلبری فین، من تام بلنکنشیپ را دقیقاً به همان صورتی که بود، ترسیم کردهام. او نادان، ناآراسته و دچار سوء تغذیه بود؛ اما پسری خوشقلب بود.» با این حال، ممکن است تواین مبالغه کرده باشد. در سال ۱۸۸۵، زمانی که روزنامه مینیاپولیس تریبون از تواین پرسید که هاک بر اساس چه کسی ساخته شده است، تواین اشاره کرد که او شخص واحدی نبوده است: «من نمیتوانم یک کودک را به طور کلی معرفی کنم؛ اما هنوز هم داستان او را یک داستان واقعی مینامم.»
۳. نوشتن کتاب «ماجراهای هاکلبری فین» هفت سال طول کشید
هاکلبری فین در دو نوبت کوتاه نوشته شد. نوبت اول در سال ۱۸۷۶ بود، زمانی که تواین ۴۰۰ صفحه نوشت. او چندین سال از نوشتن آن متوقف شد تا «پرنس و گدا» و «زندگی در میسیسیپی» را بنویسد و در آلمان استراحت کند. در سال ۱۸۸۲، تواین یک سفر با کشتی بخار بر روی میسیسیپی از نیواورلئان به مینهسوتا داشت و در هانیبال، میزوری توقف کرد. این سفر به نظر میرسد که الهامبخش او بود، زیرا او به تکمیل هاکلبری فین پرداخت.
تواین در آگوست ۱۸۸۳ نوشت: «من در چنین مدت زمان کوتاهی هشت یا نه صد صفحه نوشتهام که نمیتوانم تعداد روزها را بگویم. خودم هم نمیتوانم باور کنم و البته نمیتوانم انتظار داشته باشم که شما هم باور کنید.» این کتاب در سال ۱۸۸۴ در بریتانیا و در سال ۱۸۸۵ در ایالات متحده منتشر شد.
۴. دیدگاه تواین درباره بردهداری مانند هاک تغییر کرد
هاک که در جنوب پیش از جنگ داخلی بزرگ میشود، نه تنها بردهداری را میپذیرد بلکه معتقد است که کمک به جیم برای فرار گناه است. اوج اخلاقی رمان زمانی است که هاک درباره اینکه آیا باید نامهای به مالک برده جیم ارسال کند و محل جیم را شرح دهد، مردد است. نهایتاً میگوید: «خوب، پس من به جهنم میروم» و نامه را پاره میکند.
در کودکی، تواین به نهاد بردهداری سوالی نمیکرد. نه تنها میزوری یک ایالت بردهداری بود، بلکه عمویش ۲۰ برده داشت. تواین در «خودزندگینامه مارک تواین»، جلد اول نوشت: «من به وضوح به یاد دارم که یک بار دوازده مرد و زن سیاهپوست را دیدم که به هم زنجیر شده بودند و در گروهی روی پیادهرو در انتظار ارسال به بازار بردههای جنوبی بودند. اینها غمگینترین چهرههایی بودند که تا به حال دیدهام.» در مقطعی، دیدگاههای تواین تغییر کرد و به یک خانواده ضد بردهداری ازدواج کرد. پدرزنش، جرویس لانگدون، یک راهنما در راهآهن زیرزمینی بود و به فردریک داگلاس کمک کرد تا از بردهداری آزاد شود.
۵. امیلین گرنگرفورد یک پارودی از یک شاعر ویکتوریایی است
هاکلبری فین به طور گستردهای از رمانهای ماجراجویانه، سیاست، دین، و حتی مونولوگ هملت پارودی میکند. اما شاید به یاد ماندنیترین شخصیت، امیلین گرنگرفورد، شاعر ۱۵ ساله باشد. امیلین یک پارودی از جولیا آ. مور است که شعرهایی درباره مرگ سروده است. امیلین نیز همین کار را انجام میدهد، طبق گفته هاک: «هر بار که مردی یا زنی یا کودکی میمرد، امیلین با ‘یادبود’ خود پیش از سرد شدن بدنش حاضر میشد. او آنها را یادبود مینامید.» امیلین بجز شعر، تصاویری دراماتیک «با مداد رنگی» میکشد، مانند دختری که «در حال گریه بر روی یک دستمال» بالای پرنده مرده است با نوشته «هرگز دیگر صدای شیرین تو را نخواهم شنید، افسوس».
۶. برخی فکر میکنند که پایان کتاب کمی ضعیف است
یکی از انتقادات عمده به هاکلبری فین این است که کتاب زمانی که تام سایر وارد داستان میشود، شروع به شکست میکند. تا آن زمان، هاک و جیم دوستیشان را توسعه داده بودند. ما باور کرده بودیم که هاک به جیم اهمیت میدهد و یاد گرفته است که نهاد او را ببیند. اما زمانی که تام سایر وارد رمان میشود، هاک تغییر میکند. او منفعل میشود و حتی به نظر میرسد که وقتی جیم دستگیر میشود، اهمیتی نمیدهد. بدتر از آن، مشخص میشود که مالک برده جیم او را آزاد کرده و پدر آزارگر هاک مرده. یعنی اصولا هاک و جیم از هیچی فرار میکردند. بسیاری از منتقدان، از جمله رماننویس آمریکایی جین اسمایلی، معتقدند که با اضافه کردن یک پایان خوش، تواین سوالات پیچیدهای که کتابش مطرح میکند را نادیده گرفته است.
۷. کتاب «ماجراهای هاکلبری فین» اولین رمان اصیل «آمریکایی» است
«تمام ادبیات مدرن آمریکایی از یک کتاب توسط مارک تواین به نام هاکلبری فین میآید»، این جمله از کسی نیست جز ارنست همینگوی بزرگ. «قبل از آن چیزی وجود نداشت. از آن زمان هم چیزی به خوبی آن نیامده است.» در حالی که این بیانیه آثار بزرگ دیگر را نادیده میگیرد، هاکلبری فین به خاطر اینکه اولین رمان بزرگ به زبان محاورهای آمریکایی است، قابل توجه است. از آنجا که بیشتر نویسندگان آن زمان هنوز در حال تقلید از ادبیات اروپایی بودند، نوشتن به همان شیوهای که آمریکاییها واقعاً صحبت میکردند، انقلابی به نظر میرسید. این زبان واضح، روشن و زنده بود و نحوه نوشتن آمریکاییها را تغییر داد.
۸. «ماجراهای هاکلبری فین» بارها ممنوع شد
هاکلبری فین اولین بار در سال ۱۸۸۵ در کانکورد، ماساچوست ممنوع شد و همچنان یکی از کتابهای چالشبرانگیز است. اعتراضات معمولاً به واژه «n-word» مربوط میشود که بیش از ۲۰۰ بار در کتاب ذکر شده است. دیگران میگویند که تصویر بردگان سیاهپوست به صورت کلیشهای، نژادپرستانه یا حساسیتبرانگیز است. در سال ۲۰۱۱، آلن گریبن، استاد دانشگاه آوبرن، نسخهای از کتاب را منتشر کرد که آن واژه توهینآمیز را با «برده» جایگزین کرد. به طور همزمان، نسخهای به نام «هاکل بری فین هیپستر» منتشر شد که در آن واژه با «هیپستر» جایگزین شد. در توضیحات کتاب آمده: «ماجراهای هاکلبری فین اکنون نه توهینآمیز است و نه نادرست.»
منبع: mentalfloss