آیا یوگای چشم می‌تواند به کاهش سردرد و مشکلات چشم کمک کند؟

به احتمال زیاد برایتان پیش آمده که پس از ساعت‌ها زل زدن به گوشی همراه و کامپیوتر احساس خستگی کنید و چشمانتان دیگر نتوانند برای یک لحظه بیشتر باز بمانند. در این مواقع چشم کاملا خسته و فرسوده می‌شود و کارآیی خود را هم تا حدی از دست می‌دهد. سردرد و خستگی چشم از اختلال‌های رایج چشم هستند که پس از خیره شدن به صفحه‌ی نمایش، رانندگی کردن یا هر فعالیت دیگری که به تمرکز بالا نیاز دارد رخ می‌دهند. راهکارهای مختلفی برای درمان این مشکل وجود دارند که یکی از آن‌ها یوگای چشم است.

خستگی چشم آن‌‌قدرها هم جدی نیست و معمولا پس از استراحت کردن برطرف می‌شود. یوگای چشم هم که یک ورزش آرامش‌بخش برای چشم‌ها به شمار می‌رود می‌تواند به شما کمک کند و ناراحتی و خستگی چشم‌ها را از بین ببرد.

در نوشته‌ی امروز به بررسی این سبک از یوگا می‌پردازیم و با نحوه‌ی کارکرد آن آشنا می‌شویم. در ادامه نگاهی به فواید و تأثیرگذاری یوگای چشم می‌اندازیم و همچنین ۷ تمرین مناسب را هم معرفی می‌کنیم. پس با ما همراه باشید تا ببینید چگونه با یوگای چشم می‌توانید خستگی چشم‌ها را از بین ببرید، سردرد را کاهش دهید و همچنین دید خود را تقویت کنید.

یوگای چشم چیست؟

یوگای چشم شامل فعالیت‌ها، حرکات و تمرین‌های چشمی می‌شود که روی تقویت ماهیچه‌های چشم و پیرامون آن، از بین بردن خستگی چشم، کاهش استرس و تقویت دید تأثیر می‌گذارند.

تمرین‌های یوگای چشم به‌نسبت ساده هستند و فعالیت‌هایی مانند تمرکز کردن، چرخاندن چشم‌ها، زل زدن به یک نقطه و تغییر تمرکز چشم‌ها را در بر می‌گیرند. برخلاف سایر سبک‌های یوگا که برای مدت زمان طولانی انجام می‌شوند، شما می‌توانید تمرین‌های یوگای چشم را تنها برای چند دقیقه انجام دهید و به‌آسانی در درازای روز سلامت چشم خود را بهبود ببخشید.

از آنجا که زندگی امروزی باعث شده زمان زیادی را به تکنولوژی و خیره شدن به صفحه‌های نمایش اختصاص دهیم، انجام یوگای چشم برای چند دقیقه در روز می‌تواند به‌راستی کارآمد و مفید باشد. در هر صورت، شما باید زمانی را برای استراحت دادن به چشم‌ها در نظر بگیرید تا احتمال آسیب دیدن آن‌ها را کاهش دهید. این چند دقیقه زمان بسیار کمی است و هر کسی می‌تواند آن را در برنامه‌ی روزانه‌ی خود بگنجاند.

یوگای چشم چه فوایدی دارد؟

شواهد زیادی برای تأیید بسیاری از ادعاها و فواید احتمالی یوگای چشم وجود ندارند، ولی کارشناسان بر این باورند که برخی از تمرین‌های یوگای چشم می‌توانند با تقویت ماهیچه‌ها به تمرکز چشم کمک کنند و خستگی آن را کاهش دهند. جدا از این، برخی تمرین‌ها هم روی خشکی چشم تأثیر می‌گذارند و آن را به طور موقت کاهش می‌دهند.

برای نمونه، مالش چشم‌ها با کف دست منجر به نرمی چشم‌ها می‌شود و با پخش کردن اشک به خشکی چشم‌ها کمک می‌کند. پلک زدن هم یکی دیگر از تمرین‌های یوگای چشم است که روغن غدد میبومین را که اطراف پلک‌ها را احاطه کرده‌اند به داخل اشک و چشم‌ها می‌برد و خشکی چشم‌ها را کاهش می‌دهد.

افزون بر این‌ها، برخی تمرین‌ها هم شامل تکنیک‌های تنفسی می‌شوند که استرس را کاهش می‌دهند و به رفع خستگی کمک می‌کنند. این موضوع روی سردرد و فشارهای ناشی از کار کردن و زل زدن به صفحه‌ی نمایش تأثیر می‌گذارد و جلوی آسیب‌های ناشی از آن را می‌گیرد.

آیا یوگای چشم به‌راستی تأثیرگذار است؟

یوگای چشم ممکن است بتواند خستگی چشم را کاهش دهد، ولی نمی‌تواند روی بیماری‌های مرتبط با چشم از جمله نزدیک‌بینی، دوربینی، آستیگماتیسم یا پیرچشمی تأثیر بگذارد و با درمان آن‌ها شما را از استفاده از عینک بی‌نیاز کند!

به طور کلی، این ورزش اگر هم تأثیری روی بینایی بگذارد تنها شامل رفع خستگی و بهبود دید می‌شود. به معنای دیگر، ممکن است به دلیل خستگی یا خشکی چشم قدرت دید شما به طور موقت کاهش پیدا کند و نتوانید تمرکز کنید. یوگای چشم تا حدی به این مشکل کمک کرده و تمرکز و دید شما را تقویت می‌کند.

بهترین تمرین‌های یوگای چشم

اکنون که با یوگای چشم، فواید و نحوه‌ی اثربخشی آن آشنا شدیم باید به سراغ برخی از بهترین تمرین‌های آن برویم. در ادامه ۷ تمرین یوگای چشم را آورده‌ایم که به بهبود سلامت چشم و کاهش درد و خستگی آن کمک می‌کنند. شما با انجام منظم این تمرین‌ها می‌توانید سردرد و خستگی خود را کاهش دهید و جلوی آسیب‌های ناشی از خیره شدن به صفحه‌ی نمایش را بگیرید.

۱. تمرکز چشم‌ها

برای اجرای این تمرین ابتدا بنشینید و بالاتنه را صاف نگه دارید. یک دستتان را جلوی خود دراز کنید، آن را مشت کنید و انگشت شست را رو به بالا نگه دارید.

اکنون هر دو چشم را روی انگشت شست خود متمرکز کرده و شست را به‌آرامی به بینی خود نزدیک کنید. این کار را تا جایی ادامه دهید که دیگر نتوانید روی انگشت تمرکز کنید. در این وضعیت یک تا دو نفس عمیق بکشید و بعد انگشت شست را از بینی خود دور کرده و دوباره دستتان را دراز کنید. هنگام دور کردن انگشت دوباره روی آن تمرکز کنید. این کار را ۵ تا ۱۰ بار دیگر انجام دهید.

۲. لمس چشم‌ها با کف دست

برای اجرای این تمرین ابتدا دستان خود را به مدت ۱۰ تا ۱۵ ثانیه به هم بمالید تا کاملا گرم شوند. چشمان خود را ببندید و کف دست‌های خود را به‌آرامی روی چشم‌ها قرار دهید. نوک انگشتانتان روی پیشانی باشد، کف دست‌ها روی پلک‌های بسته، و پاشنه‌ی دست‌ها هم روی گونه‌ها قرار بگیرد.

چشمان خود را کاملا بسته نگه دارید و نفس‌های عمیق بکشید. گرمای کف دست‌ها و نفس کشیدن عمیق منجر به احساس آرامش می‌شوند و خستگی و استرس را از شما دور می‌کنند. بسته نگه داشتن چشم‌ها هم لایه‌ای از اشک را روی سطح چشم پخش می‌کند و خشکی آن را از بین می‌برد. این یک تمرین عالی برای استراحت دادن به چشم‌ها پس از کار کردن با صفحه‌ی نمایش خواهد بود.

۳. خیره شدن به دوردست

در این تمرین باید نگاه خود را روی یک جسم در دوردست که دست‌کم ۶ تا ۷ متر با شما فاصله دارد متمرکز کنید. برای این کار می‌توانید از پنجره به بیرون زل بزنید. اکنون نفس‌های عمیق بکشید و بعد به یک جسم دور دیگر نگاه کنید. هنگام جابه‌جا کردن نقطه‌ی دید خود دوباره نفس عمیق بکشید.

این تمرین به تمرکز و واکنش نقطه‌ای چشم‌ها کمک می‌کند و خستگی چشم‌ها را از بین می‌برد. پیشنهاد می‌شود به ازای هر ۲۰ دقیقه کار با کامپیوتر یک بار این تمرین را انجام دهید.

۴. دید نزدیک و دور

برای اجرای این تمرین ابتدا بنشینید یا بایستید، پشت خود را صاف نگه دارید، سپس برای ۵ تا ۱۰ ثانیه روی نوک بینی خود تمرکز کنید و به آن زل بزنید. اکنون به مدت ۱ دقیقه استراحت کنید و به دوردست خیره شوید. سپس دوباره روی نوک بینی خود تمرکز کنید و این چرخه را ۱۰ تا ۲۰ بار انجام دهید.

۵. پلک زدن

برای اجرای این تمرین فرقی ندارد بنشینید یا بایستید، ببینید کدام وضعیت برای شما راحت‌تر است. ابتدا به یک جسم در چند متری خود خیره شوید و چشمان خود را تا جای ممکن باز کنید. تلاش کنید چشمانتان کاملا باز باشند و به صورت اغراق‌آمیز پلک بزنید. این کار را ۱۰ بار تکرار کنید. پس از ۱۰ بار پلک زدن، چشمان خود را به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه ببندید. سپس دوباره این چرخه را تکرار کنید و پلک بزنید.

پلک زدن یک راهکار عالی برای درمان خشکی چشم است. شما با پلک زدن می‌توانید اشک و چربی چشم را افزایش دهید و جلوی خشکی آن را بگیرید. این کار همچنین ماهیچه‌های چشم را تقویت می‌کند و منجر به آرامش آن هم می‌شود.

۶. چرخاندن چشم‌ها

چرخاندن چشم‌ها هم یک تمرین مناسب برای درمان خشکی چشم است. برای اجرای این تمرین ابتدا بنشینید، بدن خود را صاف نگه دارید و نفس‌های عمیق بکشید. اکنون به‌آرامی به سقف نگاه کرده و چشمانتان را رو به بالا متمرکز کنید. سپس هر دو چشم را بچرخانید و به سمت راست خود خیره شوید. اکنون دوباره آن‌ها را حرکت دهید و به پایین نگاه کنید. در پایان، چشم‌ها را به سمت چپ متمرکز کنید.

سپس دوباره به بالا خیره شوید و بعد روبه‌رویتان را نگاه کنید. اکنون نفس عمیقی بکشید و این چرخه را چند بار دیگر تکرار کنید. در پایان، همین چرخه را در جهت دیگر تکرار کنید تا چشم‌ها به‌خوبی نرم شوند و خشکی‌شان از بین برود.

۷. تکنیک تنفس زنبوری (برهماری پرانایاما)

برای اجرای این تمرین ابتدا چهار زانو بنشینید و انگشتان خود را به صورت افقی روی چشم‌ها قرار دهید. به‌آرامی نفس بکشید و احساس آرامش کنید.

اکنون هنگام بازدم و بیرون دادن نفس تلاش کنید از خودتان صدای وزوز مانند زنبور عسل تولید کرده و به طور هم‌زمان فشار ملایمی به چشم‌ها وارد کنید. این تمرین برای ایجاد آرامش بسیار مفید است. ۵ یا ۶ بار نفس عمیق بکشید و این کار را تکرار کنید.

• یوگای نیدرا چیست و چه تأثیری روی سلامت روان می‌گذارد؟

نکاتی برای حفظ سلامت چشم‌ها

جدا از یوگای چشم روش‌های دیگری هم وجود دارند که می‌توانند به حفظ سلامت چشم‌ها کمک کنند. شما با کمک راهکارهای زیر می‌توانید سلامتی چشم‌های خود را بهبود ببخشید و آسیب‌ها و خطرات احتمالی را کاهش دهید.

• به طور منظم به چشم‌پزشک مراجعه و چشم‌های خود را معاینه کنید. این کار باعث می‌شود بیماری‌هایی مانند آب‌مروارید و آب‌سیاه را زودهنگام تشخیص دهید و برای درمان آن‌ها اقدام کنید. جدا از این، مراجعه به پزشک می‌تواند نگرانی‌های شما را کاهش دهد و کمکتان کند بهتر از چشم‌های خود محافظت کنید. با افزایش سن هم باید دست‌کم سالی یک بار به چشم‌پزشک مراجعه کنید و از سلامت چشم‌های خود مطمئن شوید.
• با استفاده از عینک آفتابی از چشمان خود در برابر اشعه‌ی ماورای بنفش محافظت کنید.
• اگر ساعت‌‌ها با گوشی و کامپیوتر کار می‌کنید، زمان خود را تقسیم‌بندی کنید و هر ساعت به مدت ۵ دقیقه به چشم‌های خود استراحت دهید.
• آب کافی و فراوان بنوشید تا چشم‌ها و سایر اندام‌ها سیرآب بمانند و خشک نشوند.
• سبزیجات برگ‌دار و سبزرنگ مانند اسفناج و کلم‌برگ و همچنین پرتقال و هویج را به رژیم غذایی خود اضافه کرده و به طور منظم مصرف کنید.
• مصرف دخانیات را کنار بگذارید و از دود دوری کنید.

سخن پایانی

یوگای چشم شامل فعالیت‌هایی مانند تمرکز کردن، چرخاندن چشم‌ها، زل زدن به یک نقطه و تغییر تمرکز چشم‌ها می‌شود و از این راه روی تقویت ماهیچه‌های چشم و پیرامون آن، از بین بردن خستگی چشم، کاهش استرس و تقویت دید تأثیر می‌گذارد.

پژوهش‌های زیادی روی فواید یوگای چشم انجام نشده و برای ادعاهایی که مردم درباره‌ی تأثیر این ورزش دارند همچنان به پژوهش‌های بیشتری نیاز است. جدا از این، یادتان باشد یوگای چشم بینایی شما را بهبود نمی‌بخشد و بیماری‌های مرتبط با چشم را هم درمان نمی‌کند. ولی می‌تواند به طور موقت روی خستگی چشم تأثیر بگذارد و آن را کاهش دهد.

اگر زمان زیادی از روز را به کارکرد کردن با گوشی، کامپیوتر یا رانندگی کردن اختصاص می‌دهید، می‌توانید از یوگای چشم کمک بگیرید تا آسیب‌های ناشی از این فعالیت‌ها را کاهش دهید و از خستگی، فرسودگی یا خشکی چشم جلوگیری کنید. این موضوع می‌تواند تا حدی روی تقویت دید شما تأثیر بگذارد و جلوی اختلال‌های دید را بگیرد.

به طور کلی، یوگای چشم خطری ندارد و هر کسی می‌تواند آن را امتحان کند. از آنجا که به زمان کمی نیاز دارد، ارتباطی با سطح تناسب اندام ندارد و همچنین تمرین‌های آن هم ساده هستند می‌توانید بدون هیچ دردسری آن را امتحان کنید و ببینید آیا برای شما کارآمد است یا نه. در هر صورت، بد نیست اگر چند دقیقه در روز به چشم‌ها استراحت دهید و ماهیچه‌های آن‌ها را تقویت کنید.

در پایان، فراموش نکنید برای درمان بیماری‌هایی مانند آب‌مروارید، خشکی چشم، کاهش بینایی، آب‌سیاه و سایر بیماری‌های مرتبط با چشم باید به پزشک مراجعه کنید و از او کمک بگیرید. یوگای چشم یا سایر تمرین‌های چشمی هیچ‌وقت جایگزین مناسبی برای توصیه‌ها و درمان‌های پزشکی نمی‌شوند. همانگونه که گفتیم، تنها کارکرد یوگای چشم برای رفع خستگی چشم‌ها و استراحت دادن به آن‌ها هستند. پس حتما این موضوع را به خاطر بسپارید.

منابع: Byrdie, Healthline