ستاره‌شناسان شراره‌ای عظیم را در نزدیک‌ترین ستاره به خورشید رصد کردند
دانشمندان با استفاده از رصدخانه‌های قدرتمند زمینی و فضایی، بزرگترین شراره‌ی ستاره‌ای که تا کنون از نزدیک‌ترین ستاره به منظومه‌ی خورشیدی، پروکسیما قنطورس کشف شده را ثبت کردند.
آرایه‌ی یک کیلومتر مربعی استرالیا (ASKAP)، آرایه‌ی میلی‌متری بزرگ آتاکاما (ALMA)، تلسکوپ فضایی هابل، ماهواره نقشه‌بردار فراخورشیدی گذران ناسا و تلسکوپ دی پون ابزارهای قدرتمندی بودند که برای ثبت یک رویداد عظیم نجومی با هم همکاری کردند.
منجمان به کمک آن‌ها توانستند بزرگترین شراره‌ی ثبت شده از پروکسیما قنطورس، نزدیک‌ترین همسایه‌ی خورشید و یکی از شناخته‌شده‌ترین ستاره‌های کم‌جرم را رصد کنند و نتایج این یافته‌ها در نشریه‌ی Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.
پروکسیما قنطورس (Proxima Centauri) کوچکترین عضو سامانه‌ی آلفا قنطورس است. ستاره‌ای از نوع M5.5 که تنها در فاصله‌ی ۴٫۲۴۴ سال نوری از ما در صورت فلکی جنوبی قنطورس قرار دارد و پس از خورشید، به‌عنوان نزدیک‌ترین ستاره به ما شناخته می‌شود.
شعاع اندازه‌گیری شده‌ی برای این ستاره ۱۴ درصد شعاع خورشید، جرم آن ۱۲ درصد جرم خورشید و دمای مؤثر آن فقط ۳۰۵۰ کلوین (۲۷۷۷ درجه‌ی سانتی‌گراد) است. همچنین میزان نور پروکسیما قنطورس ۱۰۰۰ برابر کمتر از خورشید است که باعث می‌شود حتی با وجود اینکه نزدیک‌ترین ستاره است، با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نباشد.
«دکتر مردیت مگ‌گرگور» (Dr. Meredith MacGregor) اخترفیزیکدان دانشگاه کلرادو بولدر که طی چندین ماه این ستاره را با استفاده از تلسکوپ‌های زمینی و فضایی رصد کرده است، گفت: «پروکسیما قنطورس یک کوتوله‌ی سرخ است؛ گروهی از ستارگان که به شکلی غیرمعمول کوچک و کم‌نور هستند.»
در تاریخ ۱ می ۲۰۱۹ (۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۸) با کمک پنج تلسکوپ که زمان و انرژی ستاره را با جزئیات بی‌سابقه‌ای ردیابی می‌کردند، یک رویداد به‌شدت درخشان در آن کشف شد. «دکتر آلیشیا وینبرگر» (Dr. Alycia Weinberger) ستاره‌شناس آزمایشگاه زمین و سیارات مؤسسه‌ی علوم کارنگی گفت: «اکنون می‌دانیم که این رصدخانه‌های گوناگون که در طول موج‌های بسیار متفاوتی کار می‌کنند، می‌توانند یک ضربه‌ی سریع و پرانرژی را ببینند.»
برخاستن شراره‌ی عظیم از پروکسیما قنطورس در سال ۲۰۱۹ تنها ۷ ثانیه طول کشید و تا کنون درخشان‌ترین شراره در طول موج‌های میلی‌متری و فرابنفش کشف شده است.
مک‌گرگور گفت: «با مشاهده‌ی این رویداد در طول موج‌های فرابنفش می‌بینیم که این ستاره طی چند ثانیه از حالت طبیعی تا ۱۴ هزار برابر روشن‌تر می‌شود. در گذشته نمی‌دانستیم که شراره‌های ستاره‌ای می‌توانند در محدوده‌ی طیفی میلی‌متری تابش کنند و این نخستین بار است که به شراره‌های میلی‌متری نگاه می‌کنیم. این سیگنال‌های میلی‌متری به پژوهشگران کمک می‌کنند تا اطلاعات بیشتری در مورد چگونگی تولید شراره توسط ستاره‌ها کسب کنند.»
شراره‌ی عظیم پروکسیما قنطورس در مجموع تقریبا ۱۰۰ برابر قدرتمندتر از هر شراره‌ای است که تا کنون از خورشید دیده شده است. مک‌گرگور افزود: «سیاره‌های سامانه‌ی پروکسیما قنطورس نه یک بار در قرن بلکه حداقل یک بار در روز با چنین چیزی مواجه می‌شوند.»
این پایان کاوش‌ها نیست. احتمالا شراره‌های عجیب‌تری هم وجود خواهد داشت که فیزیک متفاوتی از خود نشان می‌دهند و تا کنون حتی درباره‌ی آن‌ها اندیشیده نشده است.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از شراره‌ی عظیم ستاره‌ای برخاسته از ستاره‌ی پروکسیما قنطورس
Credit: S. Dagnello, NRAO/AUI/NSF
منبع: Science News
