نقدهای فیلم «شب بیرونی»؛ داستان ملتهب گروگانگیری نخست وزیر (جشنواره کن ۲۰۲۲)
جشنواره فیلم کن ۲۰۲۲ از روز سه‌شنبه این هفته کار خود را آغاز کرده است. در حالی که فیلم‌های بخش مسابقه روند معمول خود را طی می‌کنند و تا کنون شاهد اکران دو فیلم از آثار این بخش بوده‌ایم سایر بخش‌های جشنواره هم میزبان برخی بزرگان صنعت سینما بوده‌اند؛ یکی از آن‌ها مارکو بلوکیوی ایتالیایی است که با فیلم «شب بیرونی» (Exterior Night) به جشنواره امسال آمده.
فیلم بلوکیو که در بخش Cannes Premiere جشنواره امسال در قالب یک فیلم بلند ۵ ساعته به نمایش درآمده در عمل یک سریال تلویزیونی کوتاه ۳۲۶ دقیقه‌ای است. این مجموعه قرار است پاییز امسال در ۶ قسمت از تلویزیون دولتی ایتالیا پخش شود اما پیش از آن شرکت پخش‌کننده لاکی رد این اثر را به شکل دوبخشی در سالن‌های سینما اکران می‌کند؛ اکران بخش اول هم‌زمان با شروع پخش آن در جشنواره کن است.
مارکو بلوکیو که از چهره‌های برجسته سینمای ایتالیا است آثاری چون «مشت‌ها در جیب» (Fists in the Pocket)، «محکومیت» (The Conviction) و «صبح بخیر، شب» (Good Morning, Night) را در کارنامه دارد. او بابت فیلم محکومیت برنده خرس نقره‌ای جایزه ویژه هیات داوران جشنواره برلین شده است.
اما فیلم جدید بلوکیو دقیقا با یکی از مشهورترین آثار او در ارتباط است. این هنرمند ایتالیایی فیلم صبح بخیر، شب را سال ۲۰۰۳ براساس یکی از وقایع تاریخی بسیار مهم ایتالیا پس از جنگ جهانی دوم جلوی دوربین برد. ماجرای آدم‌ربایی و قتل آلدو مورو توسط نیروهای بریگاد سرخ که یک سازمان مسلح چریکی و افراطی چپ بود و در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ فعالیت می‌کرد. صبح روز ۱۶ مارس سال ۱۹۷۸، دقیقا روزی که قرار بود به کابینه جدید به رهبری جولیو آندرئوتی در مجلس ایتالیا رای اعتماد داده شود، ماشین آلدو مورو، نخست وزیر سابق و رییس حزب دموکرات مسیحی توسط گروهی از تروریست‌های چپ موسوم به بریگادهای سرخ مورد حمله قرار گرفت و گروگانگیری آغاز شد.
این ماجرا که واجد فراز و نشیب‌های فراوان بود با تمام پیچیدگی‌های اخلاقی و سیاسی‌اش پیش از این در فیلم صبح بخیر، شب توسط بلوکیو مورد اقتباس قرار گرفته اما ظاهرا کار او با این داستان تمام نشده و حال برای شکافتن بیشتر هر آنچه باقی مانده و دقیقا ادامه کار از همانجا که پیشتر رها شده بود با فیلم شب بیرونی بازگشته است.
نقد فیلم شب بیرونی
اسکرین‌دیلی – لی مارشال
عنوان فیلم از این زاویه قابل توضیح است که برداشت بلوکیو از داستان یک برداشت جدید بیرونی است. در فیلم صبح بخیر، شب این مولف ایتالیایی زاویه دیدی از نظر دراماتیک غنی در فیلم‌نامه‌اش ارائه کرد و داستان را بیشتر از دیدگاه تنها زنی که میان چهار آدم‌ربا بود روایت کرد. فردی که میان دو نفری که از گروگان مراقبت می‌کردند نبود بلکه خریدها را انجام می‌داد. نتیجه کار در آن فیلم شگفت‌انگیز بود و نشان می‌داد حتی برای افرادی که در قلب یک عملیات حضور دارند اطلاعات ممکن است تکه تکه و قابل تفسیر باشد.
این بار اما با بازگشت به همان داستان، بلوکیو و سه نویسنده همکارش زاویه دید را چرخانده و پیامد آدم‌ربایی را روی چهار گروه ترسیم می‌کنند. کسانی که بیرون از سلول مورو بودند اما از یک زاویه دیگر نسبت به او عمیقا درونی محسوب می‌شدند: همکاران بلندپایه دموکرات مسیحی او، پاپ پل ششم سالخورده و بیمار، دو تروریست بریگارد سرخ که وظیفه آن‌ها ارسال بیانیه‌ها و مطالبات گروگان‌گیران بود و خانواده مورو.
هر یک از این چهار گروه کانون دراماتیک چهار قسمت مرکزی ۵۵ دقیقه‌ای مجموعه را تشکیل می‌دهند که قرار است در قالب سریال تلویزیونی ارائه شود؛ با رویدادهایی مشابه اما از دیدگاهی جدید. در این میان اولین و آخرین قسمت از مجموعه شش قسمتی چهاررشته را قطع می‌کنند و به ترتیب شروع خونین (با کشته‌شدن پنج محافظ) و پایان تراژیک مورو را نمایش می‌دهند.
سینه‌یوروپ – کامیلو دی مارکو
فائوستو روسو آلسی، بازیگر نقش کوسیگا، در نقش یک سیاستمدار دموکرات مسیحی رنج‌کشیده، بازی چشمگیری ارائه می‌کند. در مورد فابریزیو گیفونی بازیگر نقش آلدو مورو، که براساس نامه‌های آلدو مورو از زندان دست به آفرینش سینمایی شخصیت او زده، فقط یا یک اجرا روبرو نیستیم، او تناسخ واقعی یک دولتمرد است که در لحظاتی رویاگون و خیالی به تصویر کشیده شده.
مارگریتا بای، در نقش همسر مورو، الئونورا – زنی قوی، مغرور و سرسخت – یکی از بهترین بازی های دوران حرفه ای خود را ارائه می دهد.
شخصیت تروریست زن آدریانا فاراندا (دانیلا مارا) به همراه رفیقش والریو موروچی (گابریل مونتسی) و دیگر اعضای گروه، این آدم ربایی را سازماندهی می‌کنند؛ او در میان گروه در نقش یک نامه‌رسان عمل می‌کند. بلوکیو این زن را به‌عنوان مادری جوان ترسیم می‌کند که دچار احساس گناه شده و یک مبارز مردد است که با کشتن زندانی مخالفت می‌کند.
نهایتا تونی سرویلو پاپ پل ششم، دوست واقعی آلدو مورو است که از طرف او نامه ای به بریگادهای سرخ می نویسد.
