آشنایی با مواجهه‌درمانی؛ یک روش برخورد مستقیم با ترس‌هایمان
تا به حال برایتان پیش آمده که از چیزی بترسید و بعد از مواجهه با آن ترستان تمام شود؟ این موضوع یک تکنیک درمانی است. در واقع مواجهه درمانی، یک نوع درمان است که در آن به تدریج شما با چیزها، موقعیت‌ها و فعالیت‌هایی که از آن‌ها می‌ترسید، مواجه می‌شوید. روش‌های مختلفی برای این درمان وجود دارد. این درمان می‌تواند به درمان چندین بیماری کمک کند؛ مانند فوبیاها، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلال پانیک.
فهرست محتوا
مواجهه درمانی چیست؟
چه شرایطی را مواجهه درمانی می‌تواند مدیریت کند؟
انواع مواجهه درمانی چیست؟
جزئیات فرایند مواجهه درمانی
مدت زمان مواجهه درمانی چقدر خواهد بود؟
آیا مواجهه درمانی مؤثر است؟
ریسک‌های مواجهه درمانی چیست؟
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟
مواجهه درمانی چیست؟
مواجهه درمانی نوعی از درمان شناختی-رفتاری است که در آن درمانگر شما محیطی امن را ایجاد می‌کند تا شما را با ترس‌هایتان مواجه کند. این ترس ممکن است ترس از یک موقعیت، فعالیت یا چیزی باشد.
وقتی از چیزی می‌ترسیم، معمولاً سعی می‌کنیم از اشیاء، فعالیت‌ها یا موقعیت‌های مربوط به آن ترس دوری کنیم. در حالی که این کار می‌تواند در کوتاه‌مدت به مدیریت پانیک کمک کند، با گذشت زمان می‌تواند ترس‌های ما را بدتر کند. علاوه بر این، اجتناب از برخی مکان‌ها، موقعیت‌ها و فعالیت‌ها می‌تواند کیفیت زندگی را پایین بیاورد.
مواجهه درمانی به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید که قادر به مقابله با ترس‌هایتان هستید. شما یاد می‌گیرید که باورهای جدید و واقع‌بینانه‌تری به چیزهایی که از آن‌ها می‌ترسید، داشته باشید.
برای مواجهه درمانی باید به چه متخصصی مراجعه کنم؟
می‌توانید به یک روانشناس یا مشاور برای مواجهه درمانی مراجعه کنید.
چه شرایطی را مواجهه درمانی می‌تواند مدیریت کند؟
مواجهه درمانی یک درمان مفید برای چندین اختلال سلامت روان است، از جمله:
- اختلال استرس حاد
- آگورافوبیا و دیگر فوبیاها
- اختلال استرس پس از سانحه پیچیده (PTSD)
- اختلال اضطراب عمومی (GAD)
- اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)
- اختلال پانیک
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- اختلال اضطراب اجتماعی
مواجهه درمانی ممکن است به درمان برخی اختلالات خوردن نیز کمک کند.
البته باید بدانید شما ممکن است برای برخی از این شرایط به درمان‌های اضافی یا دارو نیاز داشته باشید.
انواع مواجهه درمانی چیست؟
روش‌های مختلفی برای انجام مواجهه درمانی وجود دارد، از جمله:
- مواجهه درمانی خیالی: در این درمان، شما باید چیز، موقعیت یا فعالیتی که از آن می‌ترسید را به طور زنده و واضح تصور کنید. برای مثال، اگر PTSD دارید، درمانگر ممکن است از شما بخواهد جنبه‌هایی از ترومای خود را توصیف کنید.
- مواجهه درمانی در زندگی واقعی: این نوع درمان شامل مواجهه مستقیم با چیزی است که از آن می‌ترسید. برای مثال، اگر از ارتفاع می‌ترسید، درمانگر ممکن است از شما بخواهد به طور ایمن از روی پلی عبور کنید یا از پنجره یک برج نگاه کنید.
- مواجهه درمانی درونی (Interoceptive): این درمان شامل ایجاد علائم فیزیکی است که هنگام تجربه پانیک یا ترس شدید، مانند ضربان قلب تند یا لرزش، بروز می‌کنند. شما یاد می‌گیرید که علیرغم ناراحت‌کننده بودن این علائم، آن‌ها آسیب‌زننده نیستند. این روش برای افرادی که از احساسات فیزیکی ناشی از پانیک بیشتر از خود شیء یا فعالیت می‌ترسند، مفید است.
- مواجهه درمانی با واقعیت مجازی (VRE): این درمان از فناوری واقعیت مجازی برای شبیه‌سازی موقعیت‌ها یا فعالیت‌هایی که از آن‌ها می‌ترسید، استفاده می‌کند. این روش برای موقعیت‌هایی مفید است که مواجهه با آن‌ها در زندگی واقعی عملی نیست، مانند ترس از پرواز.
همچنین انواع مختلفی از مواجهه درمانی بر اساس زمان‌بندی آن وجود دارد:
- مواجهه تدریجی: درمانگر از شما می‌خواهد که اشیاء، فعالیت‌ها و موقعیت‌های ترسناک‌تان را به ترتیب شدت فهرست کنید. شما ابتدا با مواجهات ملایم تا متوسط شروع می‌کنید و به تدریج با مواجهات سخت‌تر روبه‌رو می‌شوید.
- غرق‌سازی (Flooding): این روش همانند مواجهه تدریجی است، اما شما با شدیدترین و سخت‌ترین مواجهات آغاز می‌کنید.
- مواجهه درمانی طولانی‌مدت: این روش شامل نزدیک شدن تدریجی به خاطرات، احساسات و موقعیت‌های مربوط به تروما است. معمولاً این درمان حدود سه ماه طول می‌کشد و شامل جلسات فردی هفتگی است که به ۸ تا ۱۵ جلسه منتهی می‌شود. درمانگران اغلب از این روش برای افراد مبتلا به PTSD استفاده می‌کنند.
- حساسیت‌زدایی سیستماتیک: این روش شامل ترکیب فعالیت‌های مواجهه با تمرین‌های آرامش‌بخش است. این کار می‌تواند کمک کند تا تجربیات مواجهه، قابل مدیریت‌تر شوند. همچنین کمک می‌کند تا ترس‌های شما با فعالیت‌های مثبت و آرامش‌بخش مرتبط شوند.
جزئیات فرایند مواجهه درمانی
در این فرایند، درمانگر از شما سوالاتی در مورد ترس‌ها و اضطراب‌هایتان می‌پرسد تا تجربیات شما را بهتر درک کند. سپس با یکدیگر برنامه‌ای برای مواجهه درمانی‌تان تهیه خواهید کرد.
جزئیات درمان شما بسته به نوع مواجهه درمانی‌ای که انجام می‌دهید و نوع خاص ترس یا اضطراب شما متفاوت است. درمانگر ممکن است تکالیفی را به شما محول کند که خودتان در زمان آزاد انجام دهید یا ممکن است با درمانگر در دفتر او این تمرین‌ها را انجام دهید؛ مانند مواجهه درمانی خیالی یا مواجهه درمانی با واقعیت مجازی.
در طول مواجهات، شما به جستجو و مقابله با چیزی که از آن می‌ترسید، می‌پردازید. در واقع شما در نزدیکی یا در تماس با آن قرار می‌گیرید تا اضطراب‌تان به تدریج از بین برود. شما طی زمان با انجام چندین فعالیت مواجهه، این فرآیند را تمرین خواهید کرد.
معمولاً درمانگران ابتدا با مواجهات ملایم تا متوسط شروع کرده و سپس سراغ مواجهات شدیدتر می‌روند. برای مثال، اگر از ارتفاع می‌ترسید، ابتدا ممکن است به عکس‌هایی از ارتفاعات بلند نگاه کنید. هنگامی که در آن سطح مواجهه احساس راحتی کردید، ممکن است به تدریج از پنجره طبقه سوم یک ساختمان نگاه کنید و به تدریج به ارتفاع بیشتری بروید.
درمانگر به شما استراتژی‌هایی برای مدیریت احساسات ترس و اضطراب در این موقعیت‌ها آموزش می‌دهد. برای مثال، اگر زمانی که با ترس خود مواجه می‌شوید، ضربان قلبتان افزایش پیدا می‌کند و تنفس شما کوتاه می‌شود، درمانگر به شما یاد می‌دهد که چگونه با تنفس آرام و کنترل‌شده یا سایر استراتژی‌های آرامش‌بخش به ترستان پاسخ دهید.
درمانگر شما به تدریج شدت مواجهه را افزایش خواهد داد تا زمانی که شما تعاملات سالمی با موقعیت، فعالیت یا شیء اولیه که از آن می‌ترسید، تجربه کنید.
مدت زمان مواجهه درمانی چقدر خواهد بود؟
مدت زمان مواجهه درمانی بسته به موارد زیر متفاوت است:
- شدت ترس یا اضطراب شما
- پیچیدگی وضعیت سلامت روان شما
- تمایل شما برای تعهد به درمان
به طور کلی، میزان مواجهه می‌تواند به سرعتی که شما می‌توانید تحمل کنید، افزایش یابد. برخی افراد ممکن است تنها به چند جلسه نیاز داشته باشند، در حالی که دیگران ممکن است به جلسات بیشتری نیاز داشته باشند.
سعی کنید از مدت زمانی که ممکن است برای بهتر مدیریت کردن ترس‌هایتان نیاز داشته باشید، ناامید نشوید. نکته مهم این است که شما در حال جستجوی کمک هستید و باید بدانید هر پیشرفتی، هرچقدر اندک، خوب است.
آیا مواجهه درمانی مؤثر است؟
مطالعات نشان می‌دهند که مواجهه درمانی به بیش از 90 درصد از افرادی که فوبیای خاص دارند و به درمان پایبندند، کمک می‌کند. این درمان معمولاً تنها نوع درمان لازم برای فوبیای خاص است.
پژوهشگران نمی‌توانند اثربخشی مواجهه درمانی را برای شرایط پیچیده‌تر (مانند PTSD و OCD) که ممکن است به درمان‌های دیگری نیاز داشته باشند، اندازه‌گیری کنند. با این حال، چندین مطالعه نشان داده‌اند که مواجهه درمانی به مدیریت این شرایط کمک می‌کند.
مواجهه درمانی به طرق مختلف می‌تواند مفید باشد، از جمله:
- عادت‌سازی: با گذر زمان، افراد متوجه می‌شوند که واکنش‌هایشان نسبت به اشیاء یا موقعیت‌های ترسناک کاهش می‌یابد.
- از بین رفتن احساسات: مواجهه می‌تواند به تضعیف ارتباطات قبلاً آموخته شده بین اشیاء، فعالیت‌ها یا موقعیت‌های ترسناک و نتایج منفی کمک کند.
- خودکارآمدی: مواجهه می‌تواند به فرد نشان دهد که او قادر به روبه‌رو شدن با ترس‌هایش است و می‌تواند احساسات اضطراب را مدیریت کند.
- پردازش عاطفی: در طول مواجهه، فرد می‌تواند یاد بگیرد که باورهای جدید و واقع‌بینانه‌تری درباره اشیاء، فعالیت‌ها یا موقعیت‌های ترسناک داشته باشد و با تجربه ترس راحت‌تر شود.
ریسک‌های مواجهه درمانی چیست؟
مواجهه درمانی ممکن است در ابتدا استرس‌زا باشد، زیرا شما به طور مستقیم با ترس‌های خود مواجه می‌شوید. اما بدانید که این نوع درمان، امن و مؤثر است. درمانگر شما در هر مرحله از راه در کنار شما خواهد بود تا از شما حمایت کند.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟
احساس ناراحتی در طول مواجهه درمانی موضوعی طبیعی است زیرا ممکن است کاوش در احساسات منفی، ترس‌ها و تجربیات گذشته دردناک باشد. اگر علائم شما بدتر شود یا ترس یا پانیک شدیدتری تجربه کنید، با متخصص سلامت روان خود تماس بگیرید.
کلام آخر
همانطور که گفته شد مواجهه درمانی، یک درمان روان‌شناختی برای کمک به افراد در مواجهه با ترس‌هایشان است. زمانی که افراد از چیزی می‌ترسند، تمایل دارند که از اشیاء، فعالیت‌ها یا موقعیت‌های ترسناک اجتناب کنند. اگرچه این اجتناب ممکن است در کوتاه‌مدت به کاهش احساس ترس کمک کند، اما در بلندمدت می‌تواند باعث بدتر شدن ترس شود. در چنین مواقعی، یک روانشناس ممکن است برنامه‌ای از مواجهه درمانی را برای کمک به شکستن الگوی اجتناب و ترس پیشنهاد کند. اگرچه درخواست کمک برای یک اختلال روانی و شروع آن می‌تواند سخت باشد، اما بسیار مهم است که این کار را انجام دهید. مواجهه درمانی می‌تواند به شما کمک کند تا یاد بگیرید چگونه با چیزها و موقعیت‌هایی که از آن‌ها می‌ترسید یا باعث پانیک شما می‌شود، کنار بیایید.
منبع: my.clevelandclinic.org
