هرآنچه درباره‌ی سریال «تلماسه: پیشگویی» می‌دانیم
به ندرت می‌توان آثاری از ادبیات مدرن پیدا کرد که به اندازه‌ی «تلماسه» (Dune) فرانک هربرت بر فرهنگ عامه تأثیر گذاشته باشند. رد پای جهان هربرت از چیزهایی مثل «جنگ ستارگان» و سیارات بیابانی‌اش گرفته، تا «وارهمر» و امپراتوران خداگونه‌اش همه جا دیده می‌شود. اما همه اتفاق نظر داریم که «تلماسه» نه با فیلم ۱۹۸۴ دیوید لینچ، و نه با سریال‌های اوایل دوهزار میلادی، که با فیلم‌های دنی ویلنوو بود که چنین در میان گفتگوی عامه جا باز کرد. فیلم‌هایی که اگر از طرفداران ژانر علمی-تخیلی باشید، نمی‌توانید از دیدنشان صرف نظر کنید. جهان اقتباس‌های تازه از «تلماسه» اما به همینجا ختم نمی‌شود. «تلماسه: پیشگویی» (Dune: Prophecy) سریال تازه‌ی شبکه‌ی HBO است که جهان فیلم‌های ویلنوو را بسط می‌دهد و داستان خود را به بیش از ده هزار سال قبل از ماجراهای پاول اتریدیز می‌برد. پاییز امسال، «برادران وارنر»، «دیسکاوری» و «لجندری» هر چه در چنته داشته‌اند به HBO آورده و در داستان تازه‌ای رو کرده‌اند که نه اتریدیزها یا هارکونن‌ها، بلکه زنان بنه جزریت را در مرکزیت خود قرار می‌دهد.
سریال «تلماسه: پیشگویی» پیش‌درآمدی بر فیلم‌های اول و دوم «تلماسه» به کارگردانی ویلنوو به حساب می‌آید. این اسپین‌آف، وقایع ۱۰۱۴۷ سال پیش از تولد پاول اتریدیز و روزهای اولیه‌ی شکل‌گیری بنه جزریت را نشان می‌دهد. بنه جزریت انجمنی از خواهران با ایدئولوژی ویژه‌ای هستند که در جامعه، دین، سیاست و خلاصه هرگونه مناسبات سیاسی و اجتماعی در جهان کتاب‌های «تلماسه» فرانک هربرت نقش برجسته‌ای دارند. داستان سریال «تلماسه: پیشگویی» از کتاب «انجمن خواهری تلماسه» (The Sisterhood of Dune) نوشته‌ی برایان هربرت و کوین جی. اندرسون اقتباس شده، که مشخصا جزء کتاب‌های اصلی خود فرانک هربرت به حساب نمی‌آید. بلکه پسرش پس از مرگ پدر اقدام به بسط کتاب‌ها کرده و «انجمن خواهری تلماسه» یکی از آن کتاب‌های پسا فرانک هربرت و اولین رمان در سه‌گانه‌ی «مدارس بزرگ تلماسه» (Great Schools of Dune) است. به جز شش کتاب اصلی که خود هربرت نوشته، برایان هربرت و اندرسن هم تاکنون بیش از ۲۰ رمان در این دنیا نوشته‌اند. اما سازنده‌ی «تلماسه: پیشگویی»، آلیسون شاپکر، به بینندگان اطمینان داده که لازم نیست همه‌ی آن‌ها را خوانده باشند، تا از ماجرای سریال سردربیاورند. آلیسون شاپکر، سازنده‌ی سریال، در گفتگو با «کولایدر» گفت: «دنیای «تلماسه» به‌شدت منسجم است. برای هر گوشه‌اش فکر شده. پرجزئیات و واضح است و اگر نخواهیم این جزئیات و ویژگی‌های «تلماسه» را در سریال بیاوریم که دیگر «تلماسه» نمی‌شود. اما بگذارید به همان حرفی برگردم که بازیگران سریال می‌زنند؛ اینکه اگر داستان را به سطح کاراکترها پایین بیاوریم، باور دارم که [داستان] قابل فهم‌تر می‌شود. ما واقعا می‌خواستیم که لایه‌های مختلفی در سریال داشته باشیم؛ بنابراین اگر شما هرگز فیلم‌ها را ندیده‌اید، یا کتاب‌ها را نخوانده‌اید، می‌توانید از طریق همین شخصیت‌ها به دنیای «تلماسه» وارد شوید و جهان آن را کشف کنید.»
به عبارت دیگر، «تلماسه: پیشگویی» هم یک سریال تلویزیونی برای طرفداران قدیمی فرنچایز است که می‌توانند با این داستان در جهان «تلماسه» عمیق‌تر شوند و اطلاعات بیشتری درباره‌ی دنیایی که به آن علاقه‌مندند کشف کنند، هم سریالی است که می‌تواند تازه‌واردها به دنیای بیابانی فرانک هربرت را به سمت خود بکشاند. مخصوصا با یک‌سری کاراکترهای تازه، دیگر آنقدرها فرقی ندارد که «تلماسه» را دیده‌اید و پاول اتریدیز و اصل و نسبش را می‌شناسید یا نه. البته اگر قسمت اول و دوم «تلماسه» را ندیده‌اید و فرصتش را هم دارید، مشخصا دیدن فیلم‌های ویلنوو پیش از سریال ضرری ندارد.
سریال «تلماسه: پیشگویی» درباره‌ی چیست؟
سریال «تلماسه: پیشگویی»، که پیش از این تحت عنوان «تلماسه: خواهران» هم شناخته می‌شد، داستانی با محوریت خواهران بنه جزریت روایت می‌کند. رمانی که سریال از آن اقتباس شده، روی داستان دو خواهر هارکونن، والیا و تولا، اعضای خواهران روساک، تمرکز دارد که با هم کار می‌کنند تا فرقه یا انجمن خواهری بنه جزریت را تأسیس کرده و پایه‌های پروژه‌ی تولید مثل را بگذارند تا طی آن، کویزاتس هادراخ موعود(Kwisatz Haderach) متولد شود. کویزاتس هادراخ، که این خواهران تمام برنامه‌های خود را با هدف ظهور او تنظیم کرده‌اند، همان پیشگویی است که عنوان سریال به آن اشاره دارد. کویزاتس هادراخ اصطلاحی است در زبانی که اغلب فرمن‌ها و بنه جزریت از آن استفاده می‌کنند و در لغت «کوتاه‌کننده‌ی راه» معنی می‌دهد یا در عرفان، اصولا کسی که طی‌الارض می‌کند. در فیلم‌های «تلماسه» اینطور نشان داده می‌شود که بنه جزریت مدت‌هاست برای آمدن این ناجی (که توسط فرمن‌ها به عنوان لیسان الغیب نیز شناخته می‌شود) آماده می‌شوند و مردم آراکیس مدام درباره‌ی آمدن او موعظه می‌کنند و دلشان را به امید ظهورش صابون می‌زنند. در فیلم‌های «تلماسه: قسمت اول» و «تلماسه: قسمت دوم»، پاول اتریدیز همان فرد موعود از آب درمی‌آید که همه منتظرش بودند، هرچند اینکه آیا واقعا او همان نجات‌دهنده‌ای است که همه سال‌ها افسانه‌هایش را می‌شنیدند و برای آمدنش دعادعا می‌کردند بحث دیگری است. سریال «تلماسه: پیشگویی» نشان می‌دهد که این افسانه‌ها و مناسبات سیاسی که به تولد و به قدرت رسیدن پاول اتریدیز انجامید از کجا آغاز شدند.
همانطور که از یک سریال تلویزیونی درام انتظار می‌رود، مناسبات سیاسی و تلاش‌های پشت پرده‌ی خواهران هارکونن برای ریسدن به اهداف خود و تسلط کامل بر سرنوشت بشریت چیزهایی هستند که بخش اعظم داستان سریال را به خود اختصاص می‌دهند. برخی ممکن است این درام‌ها را به چیزی مثل «بازی تاج و تخت» شبیه بدانند؛ هرچند در کیفیت این درام‌ها بین دو سریال جای مناقشه است. فاصله‌ی ده‌هزار ساله‌ای که بین داستان فیلم‌های ویلنوو و سریال«تلماسه: پیشگویی» وجود دارد، به آلیسون شاپکر این فرصت را داده که یک داستان در جهانی آشنا روایت کند که با اینکه در دنیایی یکسان می‌گنجد، اما به‌شدت از نظر لحن و روایت با فیلم‌های اصلی هم تفاوت دارد.
چه بازیگرانی در سریال «تلماسه: پیشگویی» ایفای نقش می‌کنند؟
همانطور که از یکی از پرطرفدارترین فرنچایزها انتظار می‌رود، شبکه‌ی HBO برای سریال «تلماسه: پیشگویی» کم نگذاشته و یک گروه بازیگران پرستاره و با استعداد را به میدان آورده است. در صدر لیست بازیگران، امیلی واتسون و اولیویا ویلیامز قرار دارند، که به ترتیب نقش خواهران، یعنی والیا و تولا هارکونن را بازی می‌کنند. تولا یک مادر بزرگوار (Reverend Mother) است، در حالی که والیا رهبر خواهران. هر دو بازیگر هم در عرصه‌ی سینما و هم تلویزیون کارنامه‌ای بی‌نظیر دارند. اولیویا ویلیامز اخیرا برای نقش‌آفرینی‌اش در نقش کامیلا پارکر بولز در «تاج» (The Crown) مورد تحسین منتقدان قرار گرفته است. امیلی واتسون را احتمالا بیشتر به خاطر اجرایش در فیلم‌هایی مثل «عشق پریشان» (Punch-Drunk Love)، «اژدهای سرخ» (Red Dragon)، و «شکستن امواج» (Breaking the Waves) به یاد داشته باشید. مارک استرانگ هم از چهره‌های سرشناس سریال «تلماسه: پیشگویی» است که نقش امپراتور جاویکو کورینو را بازی می‌کند که در داغ‌ترین سریال این روزهای HBO، یعنی سریال «پنگوئن» (اسپین‌آف فیلم «بتمن» مت ریوز)، او را در نقش کارماین فالکون دیده‌اید. جودی می، بازیگری که در «ویچر» (The Witcher) و «جنتلمن جک» (Gentleman Jack) حضور داشت، در سریال «تلماسه» در نقش امپراتریس ناتالیا ظاهر شده که با ازدواج خود با کورینو مقاصد سیاسی بسیاری را پیش می‌برد.
سارا سوفی بوسنینا از سریال «سقوط شوالیه» (Knightfall) در نقش پرنسس ینز در سریال حضور دارد که زن جوانی است که اندیشه‌ی قدرت او را می‌آزارد. شالوم برون فرانکلین را احتمالا از مینی‌سریال تحسین‌شده‌ی «بچه‌گوزن» (Baby Reindeer) به خاطر داشته باشید. او در این سریال نقش میکلا را بازی می‌کند، یکی از زنان فرمن که به خانواد‌ه‌ی سلطنتی خدمت می‌کنند. تراویس فیمل از سریال «وایکنیگ‌ها» (Vikings) را هم در میان بازیگران «تلماسه: پیشگویی» داریم که در این سریال تازه بازیگر کاراکتر دزموند هارت است؛ سربازی که گذشته‌ای ناشناخته دارد و می‌خواهد اعتماد امپراتور را به خود جلب کند. از دیگر بازیگران سریال می‌توان به سارا لم، جاش هیوستون، کلویی لیا، جید آنوکا، کریس میسون و فلورا مونتگومری اشاره کرد.
سازندگان سریال چه کسانی هستند؟
سریال «تلماسه: پیشگویی» در ابتدا قرار بود توسط خود دنیس ویلنوو، کارگردان فیلم‌های «تلماسه» و جان اسپایتس، فیلمنامه نویس، ساخته شود. اما آن‌ها از پروژه کنار رفتند که یکی از نتایج اعتصابات نویسندگان و بازیگران در سال ۲۰۲۳ بود. ویلنوو پیشتر به این موضوع اشاره کرده که سرش با فیلم‌های اصلی شلوغ بوده و فرصت کار روی سریال را از دست داده چون می‌خواسته تمام تمرکز خود را روی فیلم‌ها بگذارد. البته این تمام ماجرا نیست؛ حتی کسی که بعد از ویلنوو آوردند تا شورانر اصلی سریال باشد به سرعت از پروژه کنار رفت. دایان آدمو جان، تهیه‌کننده‌ی سریال‌هایی مثل «تسخیرشدگی عمارت بلای» (The Haunting of Bly Manor)، «امپراتوری» (Empire) و «اصیل‌ها» (The Originals) با کناره‌گیری خود، جایش را به آلیسون شاپکر داد که بالاخره در پروژه ماندگار شد. شاپکر تهیه‌کنندگی سریال‌هایی چون «کربن تغییر یافته» (Altered Carbon)، «وست‌ورلد» (Westworld)، «فلش» (The Flash) و «فرینج» (Fringe) را در کارنامه‌ی خود دارد. البته طبق گزارشات، بسیاری از ایده‌ها و فیلمنامه‌ی خود آدمو جان برای فصل اول «تلماسه: پیشگویی» استفاده شده است.
البته فقط اتاق نویسندگان سریال نبود که این همه رفت و آمد به خودش دید. کارگردانان زیادی هم آمدند و رفتند تا سریال بالاخره به مرحله‌ی تولید برسد. در ابتدا قرار بود یوهان رنک از سریال «چرنوبیل» (Chernobyl) کارگردان اصلی مجموعه باشد. اما به خاطر یک‌سری تفاوت‌های هنری کناره‌گیری کرد. سپس آنا فورستر از سریال «غریبه» (Outlander) به جای او به پروژه آمد. اپیزود اول که توسط همین فورستر کارگردانی شده، نوشته‌ی آدمو جان است. الیزابت پدن، کور آدانا، جردن گلدبرگ، سوزان وروبل و مونیکا اووسو برین از سایر نویسندگانی هستند که روی سریال کار کرده‌اند.
سریال «تلماسه: پیشگویی» در چه تاریخی منتشر می‌شود؟
«تلماسه: پیشگویی» در کل شش اپیزود خواهد داشت که اولین اپیزود آن در تاریخ ۱۷ نوامبر (۲۷ آبان) منتشر خواهد شد و قسمت‌های بعدی سریال هم به طور هفتگی پخش می‌شوند. هنوز مشخص نیست که آیا HBO برنامه‌ای برای فصل دوم این سریال مد نظر دارد یا خیر. به نظر می‌رسد همه چیز به واکنش بینندگان و منتقدان به سریال بستگی داشته باشد.
واکنش منتقدان به سریال چگونه بوده است؟
اولین واکنش‌ها به سریال «تلماسه: پیشگویی» آن را یک «بازی تاج و تخت» در فضا توصیف کرده‌اند که البته از اینکه داستان را به سمت‌وسوهای عجیب‌تری ببرد ابایی ندارد. به گفته‌ی منتقدان، اگر از طرفداران سریال «بازی تاج و تخت» یا «خاندان اژدها» هستید، احتمالا از «تلماسه: پیشگویی» نیز لذت خواهید برد که به‌شدت بر همان سبک روایی تکیه دارد و داستانی مبتنی بر توطئه‌ها، دسیسه‌چینی‌ها و درام‌های شخصی روایت می‌کند. نقدهای سریال اجرای بازیگران اصلی یعنی امیلی واتسون، اولیویا ویلیامز و مارک استرانگ را هم ستوده و آن را یکی از نقاط قوت سریال دانسته‌اند. تایلر رابرتسون از وبسایت IGN این مجموعه را نگاهی تازه به دوره‌ای متفاوت از «تلماسه» توصیف کرده که موجب می‌شود در جهان و عمق داستان‌گویی «تلماسه» بیش از پیش غرق شویم. همچنین عناصر ترسناک و فراطبیعی که در کتاب‌های «تلماسه» به وفور یافت می‌شوند، اما در فیلم‌های ویلنوو کمرنگ بودند، نقش پررنگ‌تری در سریال دارند؛ البته همچنان در برابر حیرتی که با خواندن خود کتاب‌ها به دست می‌آورید، رنگ می‌بازند. برای همین، اگر از خوانندگان کتاب‌های فرانک هربرت باشید، احتمالا از سریال بیشتر لذت می‌برید. نکاتی در لایه‌های زیرین و پس‌زمینه‌ی سریال وجود دارد که تنها کسی که عمیقا با «تلماسه» آشنا باشد متوجهش خواهد شد و در نتیجه، دیدن «تلماسه: پیشگویی» را هم هیجان‌انگیزتر می‌کند.
اما یکی از ایرادات اصلی که اغلب منتقدین به آن اشاره داشته‌اند، به تلاش سریال برای تکرار وسعت و شکوه فیلم‌های ویلنوو بازمی‌گردد که مشخصا تداعی آن در یک سریال با تنها شش اپیزود کار دشواری خواهد بود؛ همچنین که «تلماسه: پیشگویی» می‌خواهد همزمان چندین خط داستانی مختلف را پیش ببرد. این را بگذارید کنار جهان پرجزئیات فرانک هربرت که مملو است از اصطلاحات، تواریخ و افسانه‌های مخصوص خود «تلماسه» که شناخت آن‌ها یک سریال بلند و بالا می‌طلبد. به هر حال، هرچه که باشد، سریال «تلماسه: پیشگویی» می‌تواند شمه‌ای از آن چیزی را نشانمان دهد که قسمت سوم فیلم‌های «تلماسه» به میدان خواهد آورد. فیلمی که طبق گزارشات، تا دسامبر ۲۰۲۶ میلادی باید برایش صبر کنیم و دیدن سریال، می‌تواند انتظار کشیدن برای آن را کمی ساده‌تر کند.
منبع: CBR
