آنچه باید در مورد لایه‌ی اپیدرم پوست خود بدانید

اپیدرم لایه‌ی بالایی پوست است که تمام بدن شما را می‌پوشاند. «اپی» به معنای بیرونی و «درما» به معنای مربوط به پوست است. لایه‌ی اپیدرم پوست به محافظت از بدن شما در برابر باکتری‌ها، عفونت‌ها، آسیب‌ها و اشعه‌ی ماوراء بنفش (UV) خورشید کمک می‌کند. همچنین، اپیدرم نور خورشید را به ویتامین دی تبدیل می‌کند و باعث بهبود هیدراته ماندن پوست می‌شود. پوست شما چندین لایه‌ی دیگر هم دارد که اپیدرم نازک‌ترین آن‌ها است. بااین‌حال، اپیدرم یک سد محافظ مهم پوستی را تشکیل می‌دهد. در نتیجه، همه چیز از خشکی پوست گرفته تا بثورات پوستی ممکن است روی اپیدرم ظاهر شود. برای اینکه اهمیت مراقبت از این لایه‌ی پوستی را دریابید، باید با ویژ‌گی‌های آن بیشتر آشنا شوید. در این مقاله، هرآنچه باید درباره‌ی لایه‌ی اپیدرم پوست و نگهداری از آن بدانید را می‌خوانید.

آناتومی لایه‌ی اپیدرم پوست

اپیدرم نازک‌ترین و بیرونی‌ترین لایه‌ی پوست است. این لایه در بالای درم یا همان لایه‌ی میانی پوست ساخته شده از بافت همبند و هیپودرم (لایه‌ی پایینی یا چربی پوست) قرار می‌گیرد. ضخامت اپیدرم بسته به اینکه کدام قسمت از بدن را می‌پوشاند متفاوت است. نازک‌ترین بخش از این لایه روی پلک‌ها با ضخامت ۰.۰۵ میلی‌متر و ضخیم‌ترین قسمت از آن در کف دست‌ها و پاها با ضخامت ۱.۵ میلی متر است. اپیدرم روی کف دست‌ها و پاها ضخیم‌ترین بخش از این لایه محسوب می‌شود چون یک لایه سلول اضافی دارد.

اپیدرم از لایه‌های مختلفی از سلول‌های پوست ساخته شده که به طور مداوم بازسازی می‌شوند و به سمت سطح آن فشار می‌آورند. لایه‌های تشکیل‌دهنده‌ی اپیدرم عبارت‌اند از:

• لایه‌ی بازال (Stratum basale): این لایه‌ی پایه حاوی سلول‌های پوستی کوچک و گردی است که به آن‌ها سلول‌های بازال می‌گویند. سلول‌های بازال به طور مداوم تقسیم می‌شوند و سلول‌های جدید پوست را به سمت سطح اپیدرم فشار می‌دهند و در طول فرایند چرخش سلول‌های پوست جایگزین سلول‌های قدیمی می‌شوند.
• لایه‌ی سلول سنگ‌فرشی (Stratum spinosum): این لایه‌ی ضخیم و خاردار حاوی سلول‌های سنگ‌فرشی است که با برآمدگی‌های خاردار در کنار هم قرار گرفته‌اند. این سلول‌های مسطح با بالغ شدن سلول‌های پایه تشکیل می‌شوند و به سطح پوست فشار می‌آورند. سلول‌های سنگ‌فرشی تازه تشکیل‌شده کراتینوسیت نامیده می‌شوند. این سلول‌ها پروتئین سختی به نام کراتین تولید می‌کنند که به ساختار بخشیدن به پوست کمک می‌کند.
• لایه‌ی لوسیدوم (Stratum lucidum): این لایه از پوست حاوی کراتینوسیت‌هایی هستند که از لایه‌ی سنگ‌فرشی عبور می‌کنند و به صاف شدن و چسبیدن به هم ادامه می‌دهند. این لایه‌ها با هم ترکیب می‌شوند و تا زمانی که خشک شوند و بمیرند، به سمت بالا حرکت می‌کنند. این لایه‌ی شفاف یک لایه‌ی اضافی از کراتینوسیت است که در کف دست‌ها و پاها یافت می‌شود.
• لایه‌ی شاخی پوست (Stratum corneum): این لایه خارجی‌ترین لایه‌ی اپیدرم پوست است و  از کراتینوسیت‌های ریخته و مرده ساخته می‌شود. وقتی کراتینوسیت‌های جدید از اپیدرم عبور می‌کنند و به سطح می‌رسند، دائما از بین می‌روند. این لایه یک سد محافظ آبی نازک هم روی پوست ایجاد می‌کند.

تفاوت در ظاهر و اثربخشی عملکرد هر بخش از لایه‌ی اپیدرم پوست از ساختار سلول‌های آن تعیین می‌شود. به عنوان مثال، لایه‌ی بازال حاوی ملانوسیت‌ها و سلول‌های مرکل است. ملانوسیت‌ها سلول‌هایی هستند که رنگ‌دانه‌ای پوستی به نام ملانین را ایجاد می‌کنند. سلول‌های مرکل به پایانه‌های عصبی درم نزدیک هستند و به حس لامسه کمک می‌کنند. لایه‌ی سلول سنگ‌فرشی هم حاوی سلول‌های لانگرهانس است. این سلول‌های ایمنی خود را به باکتری‌ها، ویروس‌ها و سمومی که وارد پوست شکسته می‌شوند متصل می‌کنند.

لوسیون بدن بارسد مدل شکوفه گیلاس حجم ۳۰۰ میلی لیتر

۱۳۴,۰۲۰

تومان

لوسیون بدن سوپکس مدل Shea butter & Aloe vera حجم ۳۵۰ میلی لیتر

۵۰,۰۰۰

تومان

خرید انواع لوسیون و روغن بدن

مشاهده همه

• چگونه از ویتامین C برای از بین بردن لکه‌های تیره پوست استفاده کنیم؟

وظیفه‌ی لایه‌ی اپیدرم پوست چیست؟

اپیدرم بخشی از سیستم پوششی بدن است که شامل پوست، مو، ناخن، غدد عرق و غدد چربی می‌شود. این سیستم پوششی یک سد محافظ در اطراف بدن شما ایجاد می‌کند تا از آن در برابر محیط و میکروب‌های موجود در آن محافظت کند. سلول‌های پوستی اپیدرم (کراتینوسیت‌ها) و پروتئین (کراتین) با یکدیگر ترکیب می‌شوند تا سد محافظ پوست را تشکیل دهند.

اپیدرم به طور مداوم سلول‌های پوستی جدیدی تولید می‌کند که به سطح پوست شما فشار می‌آورند و یک لایه‌ی محافظ پوست مرده را تشکیل می‌دهند. این فرایند یک مانع فیزیکی در برابر مواد شیمیایی، جراحت و آب ایجاد می‌کند. به‌علاوه، این لایه از پوست کمک می‌کند تا میکروب‌ها و باکتری‌ها را از بدنتان دور نگه دارید. به این ترتیب، از عفونت جلوگیری می‌شود. هنگامی که میکروب‌ها وارد پوست آسیب‌دیده می‌شوند، سلول‌های لانگرهانس اپیدرم خود را به مهاجمانی مانند میکروب‌ها متصل می‌کنند و به سیستم ایمنی شما اعلام می‌کنند که باید برای حفاظت از بدن در برابر آن‌ها فعال شود.

ملانین ایجاد شده در  لایه‌ی اپیدرم به پوست شما رنگ می‌دهد و از آن در برابر آسیب اشعه‌ی ماوراء بنفش محافظت می‌کند. نور خورشید باعث می‌شود اپیدرم ملانین بیشتری تولید کند و پوست را تیره و محافظت کند. با‌این‌حال، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید به سلول‌های پوست آسیب می‌رساند. ممکن است این اتفاق باعث آفتاب سوختگی و حتی سرطان پوست شود.

لایه‌ی اپیدرم پوست به نگه داشتن آب در پوست و مرطوب ماندن آن هم کمک می‌کند. این لایه یک سد محافظ آبی ایجاد می‌کند که پوست شما را هیدراته می‌کند. این عملکرد باعث می‌شود که از دست دادن آب بدن تنظیم شود. در نهایت، کراتینوسیت‌های اپیدرم (سلول‌های پوست) نور ماوراء بنفش خورشید را به ویتامین دی تبدیل می‌کنند که یک ماده‌ی مغذی ضروری برای سلامت استخوان و سیستم ایمنی بدن است.

کرم ترک دست و پا جی مدل Hand and Foot حجم ۵۰ میلی لیتر

۶۵,۰۰۰

۶۲,۰۰۰

تومان

کرم ترک های عمیق پوستی دست و پا جی مدل میموزا حجم ۷۵ میلی لیتر

۵۵,۰۰۰

تومان

کرم ترک پا

مشاهده همه

• ۱۰ راهکار عالی برای مقابله با خشکی پوست در تابستان

مشکلات و بیماری‌های مرتبط لایه‌ی پوستی اپیدرم

بیماری و عفونت‌های مختلف پوستی بر اپیدرم شما تأثیر می‌گذارند و علائمی مانند خشکی پوست، تاول، لکه‌های تیره‌ی پوستی، برآمدگی‌های ملتهب و بثورات را ایجاد می‌کنند. مشکلات و بیماری‌های مرتبط با اپیدرم عبارت‌اند از:

• عفونت‌های پوستی باکتریایی: عفونت‌های زرد زخم و استافیلوکوک (staphylococcal) باعث ایجاد ضایعات قرمز پوستی می‌شوند که اغلب خارش دارند و پوسته‌ای زرد رنگ ایجاد می‌کنند.
• عفونت‌های پوستی ویروسی: ویروس‌هایی که موجب زونا و ویروس هرپس سیمپلکس (HSV-1) می‌شوند، باعث ایجاد بثورات پوستی دردناک و تاول می‌شوند. زگیل‌های ناشی از عفونت‌های ویروسی هم روی اپیدرم ظاهر می‌شوند.
• عفونت قارچی پوست: عفونت پای ورزشکار، کرم حلقوی و قارچی باعث خارش و قرمزی نواحی مختلف پوست می‌شود. ممکن است این نواحی متورم شود، ترک بخورد یا تاول بزند.
• آکنه: جوش‌های عادی، سرسیاه و سرسفید زمانی ایجاد می‌شوند که روغن‌های پوست، باکتری‌ها و سلول‌های مرده‌ی پوستی در بخش بالایی اپیدرم، منافذ فولیکول‌های مو را مسدود کنند.
• پسوریازیس: تولید سریع سلول‌های پوستی باعث تحریک سیستم ایمنی می‌شود و سبب ایجاد لکه‌های پوسته پوسته‌ی قرمز یا بنفشی روی پوست با پوسته‌های سفید و نقره‌ای می‌شود که دچار خارش یا سوزش می‌شوند.
• اگزما: لکه‌های پوستی خشک، دارای خارش و ملتهب که ممکن است قرمز، بنفش، خاکستری یا قهوه‌ای تیره به نظر برسند. محرک‌ها، آلرژن‌ها یا یک سد آب ضعیف پوستی در لایه‌ی اپیدرم می‌تواند مقصر ایجاد چنین لکه‌های آزاردهنده‌ای باشد.
• پیسی (Vitiligo): وقتی که سلول‌های ملانین از بین بروند و دیگر نتوانند رنگ‌دانه‌ی پوستی بسازند، لکه‌های سفیدی روی پوست ایجاد می‌شود.
• ملاسما: ملانوسیت‌های بزرگ در اپیدرم ممکن است باعث ایجاد لکه‌های تیره روی پوست شوند.
• کراتوز اکتینیک (Actinic keratosis): توده‌های پیش سرطانی پوست که شبیه به لکه‌های خشک و پوسته‌داری به نظر می‌رسند. این توده‌ها ممکن است به دلیل وجود کراتینوسیت‌های آسیب‌دیده (سلول‌های پوست) ایجاد شوند.
• بیماری پوست مرغی (Keratosis pilaris): برجستگی‌های کوچکی که روی بازوها، پاها یا باسن ایجاد می‌شوند. این برجستگی‌ها ممکن است به دلیل کراتین بیش از حد، پروتئینی که اپیدرم را تقویت می‌کند، ایجاد شوند.
• ایکتیوز (Ichthyosis): این بیماری مجموعه‌ای از اختلالات پوستی است و باعث خشکی و ضخیم شدن پوست می‌شود که شبیه فلس‌های خشن و قرمز ماهی است. این اختلالات توسط ژن‌های جهش‌یافته ایجاد می‌شوند و منجر به رشد و ریزش غیر طبیعی سلول‌های پوستی خواهند شد.
• بیماری پروانه‌ای (Epidermolysis bullosa): این بیماری جزو بیماری‌های پوستی نادر است. وقتی ژن‌های جهش‌یافته بر پروتئین‌های اتصال اپیدرم تأثیر می‌گذارند، ممکن است پوست شکننده‌ای ایجاد شود که به راحتی تاول می‌زند و زخم می‌شود.

علاوه‌براین، ممکن است اپیدرم تحت تأثیر انواع مختلف سرطان قرار گیرد که از جمله عبارت‌اند از:

• ملانوما: این بیماری نوعی سرطان پوست است که در آن ملانوسیت‌های اپیدرم بیش از حد رشد می‌کنند و ضایعات قهوه‌ای یا سیاه رنگی با نام خال های سرطانی ایجاد می‌کنند.
• کارسینوم سلول بازال: این بیماری شایع‌ترین نوع سرطان پوست است. در این بیماری، سلول‌های بازال آسیب‌دیده به طور غیر قابل کنترلی رشد می‌کنند و باعث ایجاد برجستگی‌های گرد گوشتی یا لکه‌های صورتی می‌شوند.
• کارسینوم سلول سنگ‌فرشی: این نوع سرطان پوست در اثر رشد بیش از حد سلول‌های سنگ‌فرشی ایجاد می شود. در این بیماری، چیزی شبیه برجستگی‌های قرمز سفت، لکه‌های پوسته پوسته یا زخم‌هایی ظاهر می‌شود که بهبود می‌یابد و دوباره پس از مدتی سر باز می‌کند.
• کارسینوم سلول مرکل: این سرطان نادر و تهاجمی پوست زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های مرکل در لایه‌ی اپیدرم خارج از کنترل رشد می‌کنند.

روغن برنز کننده و ویتامینه سی گل حاوی رنگدانه‌های طلایی SPF4 حجم ۲۵۰ میلی لیتر

۱۵۵,۴۵۰

تومان

اسپری روغن آفتاب سی گل مدل SPF6 حجم ۲۵۰ میلی لیتر

۱۰۴,۱۵۰

تومان

روغن آفتاب

مشاهده همه

• ۷ مزیت استفاده از روش پاکسازی مضاعف (Double cleansing) برای پوست

روش‌های تشخیص مشکلات پوستی مربوط به لایه‌ی اپیدرم

اگر درباره‌ برجستگی‌های پوستی، رشد پوست یا بثورات ایجاد شده روی لایه‌ی اپیدرم پوست خود نگران هستید، به یک پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید. او می‌تواند از روش‌های مختلف برای تشخیص دقیق مشکل شما استفاده کند.

روش‌های تشخیصی استانداردی که به تشخیص مشکلات مربوط به اپیدرم کمک می‌کنند عبارت‌اند از:

• معاینات پوستی: پزشک متخصص هنگام ویزیت به پوست شما برای بررسی علائم بیماری‌های پوستی مانند قرمزی، آکنه و خشکی پوست نگاه می‌کند.
• غربال‌گری سرطان پوست: پزشک متخصص هنگام ویزیت به دنبال علائم اولیه‌ی مربوط به بافت غیرطبیعی یا رشد سرطانی در پوست شما خواهد بود.
• آزمایش‌های آلرژی پوستی: اگر مشکلات پوستی شما مربوط به آلرژی باشد، یک پزشک متخصص می‌تواند تست آلرژی را انجام دهد تا از این موضوع مطمئن شود. این آزمایش‌ها معمولا شامل سوزن زدن پوست با سوزن حاوی یک آلرژن و انتظار برای واکنش پوستی می‌شوند.
• آزمایش خون: آزمایش خون هم می‌تواند به پزشک شما در تشخیص آلرژی و سایر بیماری‌های پوستی کمک کند.
• نمونه‌برداری پوست: پزشک متخصص با تیغ یا چاقوی جراحی نمونه‌های کوچکی از پوست یا ضایعات پوستی شما برمی‌دارد. این نمونه‌ها از نظر علائم سرطان پوست، پسوریازیس، اگزما یا عفونت زیر میکروسکوپ پزشکی بررسی می‌شوند.
  
  

  صابون ضد قارچ دئودراگ مدل Octozinc وزن ۹۰ گرم

  ۵۶,۷۳۰

  تومان

  

  صابون ضد باکتری ساون مدل نوباکتر وزن ۱۰۰ گرم

  ۹۸,۹۱۰

  تومان

  صابون ضد باکتری

  مشاهده همه

نکاتی برای سالم نگه داشتن اپیدرم

با مراقبت از پوست خود می‌توانید لایه‌ی اپیدرم آن را سالم نگه دارید. نکاتی مربوط به سبک زندگی و مراقبت از پوست که به شما در انجام دادن این کار کمک می‌کنند، به این ترتیب هستند:

• با پوست خود ملایم برخورد کنید: صورت و بدن خود را با یک پاک‌کننده‌ی ملایم بشویید و برای جلوگیری از خشک شدن پوست از آب گرم، نه داغ، استفاده کنید. هنگام اصلاح پوست صورت و بدن، از پوست خود با کرم، ژل یا لوسیون مخصوص اصلاح محافظت کنید.
• پوست خود را آب‌رسانی کنید: برای بهبود پوست‌های خشک و دچار خارش، به بازیابی سد آبی اپیدرم کمک کنید. به دنبال مرطوب‌کننده‌هایی با موادی مانند اوره، سرامیدها، اسید لاکتیک یا گلیسرول باشید که به آب‌رسانی و التیام پوست کمک می‌کنند.
• هر روز از کرم ضد آفتاب استفاده کنید: از یک کرم ضد آفتاب مقاوم در برابر رطوبت با طیف وسیع حفاظتی و فاکتور محافظتی در برابر آفتاب (SPF) ۳۰ یا بیشتر استفاده کنید. استفاده از ضد آفتاب، دور ماندن از نور خورشید در ساعات اوج تابش نور خورشید و پوشاندن پوست به جلوگیری از ایجاد سرطان در لایه‌ی اپیدرم کمک می‌کند.
• پوست خود را بررسی کنید: به طور مرتب پوست خود را بررسی کنید تا علائم سرطان مانند خال‌های غیرطبیعی که خارش، خونریزی یا تغییر شکل می‌دهند نداشته باشد. بدن خود را در یک آینه‌ی قدی بررسی کنید تا به سادگی بتوانید به هر قسمت از بدن خود از جمله پا، دست، گردن و پوست سر خود نگاه کنید.
• سیگار نکشید: سیگار کشیدن می‌تواند پوست شما را سریع‌تر پیر کند و فرایند بهبود زخم‌های پوستی را طولانی‌تر کند. علاوه‌براین، سیگار کشیدن می‌تواند شرایط پوستی مانند پسوریازیس را بدتر کند.

کلام آخر

اپیدرم لایه‌ی بیرونی پوست است که به محافظت از بدن شما در برابر آسیب‌دیدگی، نور خورشید و میکروب‌ها کمک می‌کند. لایه‌های مختلفی از سلول‌ها اپیدرم پوست را تشکیل می‌دهند. این لایه‌های سلولی دائما به سلول‌های جدید پوستی تبدیل می‌شوند  و سلول‌های مرده دفع می‌شوند. سلول‌های اپیدرم به پوست شما رنگ‌دانه هم می‌دهند و به بدن کمک می‌کنند نور خورشید را به ویتامین دی تبدیل کند.

مشکلات و بیماری‌های پوستی معمولا روی لایه‌ی اپیدرم قابل مشاهده هستند و علائمی مانند خشکی پوست، برآمدگی‌های ملتهب و بثورات ایجاد می‌کنند. مراقبت از پوست با پاک‌کننده‌های ملایم، مرطوب‌کننده‌های آب‌رسان و کرم ضد آفتاب می‌تواند به حفظ سلامت لایه‌ی اپیدرم کمک کند. اگر نگران سلامت پوست خود هستید یا فکر می‌کنید به مشکلات و بیماری‌های پوستی مبتلا شده‌اید، بهتر است به یک پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید. او می‌تواند با روش‌های تشخیصی مختلف مشکل شما را ارزیابی و بعد از آن، درمان کند.

منبع: health