علائم عفونت گوش چیست چه راه‌های درمانی دارد؟

گوش از سه قسمت تشکیل شده است. گوش خارجی شامل قسمتی می‌شود که می‌توانید آن را ببینید و همچنین کانالی که به پرده گوش منتهی می‌شود. گوش میانی توسط پرده گوش از گوش خارجی جدا شده و حاوی استخوان‌های ریزی است که صدا را تقویت می‌کنند. گوش داخلی نیز قسمتی از گوش است که در آن صداها به تکانه‌های الکتریکی تبدیل شده و به مغز ارسال می‌شود. هر یک از این سه قسمت گوش ممکن است توسط باکتری‌ها، قارچ‌ها یا ویروس‌ها آلوده شوند.

عفونت گوش میانی (اوتیت میانی) رایج‌ترین نوع عفونت گوش بوده که بیشتر مبتلایان به آن، کودکان هستند. تخمین زده می‌شود که از هر پنج کودک، چهار کودک حداقل یک بار عفونت گوش میانی را تجربه می‌کنند. عفونت گوش یکی از دردناک‌‌ترین بیماری‌ها بوده و بسیار آزاردهنده است. اگر شما یا یکی از عزیزانتان تا به حال از عفونت گوش رنج برده باشید، می‌دانید که عفونت گوش چقدر می‌تواند فرد مبتلا را زمین‌گیر و ناتوان کند.

اما آیا می‌دانستید که همه عفونت‌های گوش یکسان نیستند؟ شناخت انواع مختلف عفونت گوش می‌تواند به شما در شناسایی منبع درد و جستجوی درمان مناسب کمک کند. در این مقاله درباره انواع مختلف عفونت گوش، علائم، علل و درمان آن‌ها می‌خوانید.

عفونت گوش در کودکان و بزرگسالان

همان‌طور که اشاره شد، عفونت گوش کودکان شایع است اما در بزرگسالان نیز به وفور رخ می‌دهد.

بزرگسالان به‌ویژه اگر سابقه آلرژی‌های فصلی، عفونت‌های گوش در گذشته یا عملکرد ضعیف شیپور استاش (جزئی از گوش) داشته باشند، مستعد ابتلا به عفونت گوش هستند. با گرم‌تر شدن هوا، تعداد بیشتری از این افراد، مبتلا به عفونت گوش می‌شوند که سرماخوردگی تابستانی و آلرژی احتقان و مشکلات گرفتگی گوش آن را ایجاد می‌کنند. ایجاد مخاط باعث التهاب گوش و در نتیجه عفونت گوش داخلی می‌شود.

استفاده از ایرپاد و هدست نیز ممکن است علت گرفتگی گوش یا عفونت آن باشد. در واقع تحریک مداوم ناشی از قرار دادن و برداشتن این دستگاه‌ها باعث رساندن آسیب به مجرای گوش شده و آن را در برابر باکتری‌ها و قارچ‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کند. با رواج بیشتر مشاغل آنلاین و دورکاری، بزرگسالان بیشتری با عفونت گوش دست و پنجه نرم می‌کنند.

عفونت گوش خارجی نیز در میان بزرگسالان غیرعادی نیست. همان‌طور که از ظواهر این نوع عفونت پیدا است، عفونت گوش خارجی باعث درد و تورم احتمالی در قسمت بیرونی گوش می‌شود.

انواع عفونت گوش

نوع عفونت گوش در بزرگسالان و کودکان با معاینه فیزیکی و تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی چرک یا ترشحات گوش تشخیص داده می‌شود. در برخی موارد، ممکن است از بیمار سی تی اسکن نیز گرفته شود. در ادامه به انواع عفونت گوش اشاره می‌کنیم.

۱. عفونت گوش خارجی (otitis externa)

عفونت گوش خارجی که بیماری گوش شناگران نیز نامیده می‌شود، التهاب، تحریک یا عفونت مجرای گوش خارجی است. این عفونت توسط قارچ‌ها یا باکتری‌ها ایجاد می‌شود. آبی که در مجرای گوش گیر افتاده است (مثلاً هنگام شنا) ممکن است منبعی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها باشد. عفونت گوش خارجی بیشتر در اثر عفونت ایجاد می‌شود (معمولاً باکتریایی و گاهی اوقات قارچی) اما ممکن است با انواع مشکلات پوستی غیرعفونی سیستمیک یا موضعی نیز همراه باشد.

قرص جوشان ویتامین ث هلث اید با طعم پرتقال ۱۰۰۰ میلی گرم بسته ۲۰ عددی

۶۶,۰۰۰

۲۲,۱۰۰

تومان

قرص جوشان مولتی ویتامین بسته ۲۰ عددی

۹۱,۶۰۰

۳۱,۴۴۰

تومان

خرید مکمل‌های دارویی

مشاهده همه

۲. عفونت گوش میانی (otitis media)

عفونت گوش میانی در بزرگسالان و کودکان یا اوتیت میانی التهاب یا عفونتی است که در گوش میانی رخ می‌دهد. اوتیت میانی ممکن است در نتیجه عدم پیشگیری از آنفولانزا، ابتلا به سرماخوردگی، گلودرد یا عفونت تنفسی رخ دهد.

از هر ۴ کودک، ۳ کودک تا سن ۳ سالگی حداقل یک بار دچار عفونت گوش میانی می‌شوند. اگرچه این بیماری در درجه اول در کودکان رخ می‌دهد اما ممکن است بزرگسالان را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

عفونت‌ها به روش‌های مختلفی گوش میانی را تحت تاثیر قرار داده که این راه‌ها عبارت‌اند از:

• عفونت حاد گوش میانی (Acute otitis media): این عفونت گوش میانی به طور ناگهانی رخ داده و باعث تورم و قرمزی می‌شود. مایع و مخاط در داخل گوش گیر می‌کند. در این شرایط ممکن است تب و گوش درد داشته باشید.

• عفونت گوش میانی همراه با افیوژن (otitis media with effusion): پس از رفع عفونت، مایع (افیوژن) و مخاط در گوش میانی ایجاد می‌شود. شاید احساس کنید که گوش میانی شما پر شده است. این گرفتگی گوش ممکن است ماه‌ها ادامه یابد و شنوایی شما را تحت تاثیر قرار دهد.

• عفونت مزمن گوش میانی همراه با افیوژن (Chronic otitis media with effusion): حتی اگر عفونتی وجود نداشته باشد، مایع (افیوژن) برای مدت طولانی در گوش میانی باقی مانده یا بارها و بارها ایجاد می‌شود. درمان این نوع عفونت گوش میانی ممکن است سخت باشد. همچنین شنوایی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

۳. عفونت پرده گوش (infectious myringitis)

عفونت پرده گوش عفونتی است که باعث ایجاد تاول‌های دردناک در پرده گوش (tympanic membrane) می‌شود.

۴. ماستوئیدیت یا عفونت استخوان پس گوش (mastoiditis)

عفونت باکتریایی در ماستوئید (استخوان بزرگ پشت گوش) منجر به ماستوئیدیت می‌شود. ماستوئیدیت از عوارض عفونت گوش میانی است. زمانی این عفونت یک علت شایع مرگ در کودکان بسیار کم سن و سال بود. در حال حاضر، ماستوئیدیت، به لطف واکسیناسیون‌هایی که از عفونت جلوگیری می‌کند و آنتی بیوتیک‌هایی برای درمان عفونت‌ها، به یک بیماری نسبتاً نادر تبدیل شده اما اگر عفونت‌های گوش میانی به طور کامل درمان نشوند، می‌توانند ماستوئیدیت را در پی داشته باشند.

۵. نوریت دهلیزی (vestibular neuronitis)

نوریت دهلیزی اختلالی است که بر عصب دهلیزی گوش داخلی تأثیر می‌گذارد. این عصب، اطلاعات مربوط به تعادل و موقعیت سر را از گوش داخلی به مغز می‌فرستد. هنگامی که این عصب ملتهب یا متورم می‌شود، نحوه خواندن اطلاعات توسط مغز را مختل می‌کند. این امر منجر به سرگیجه و سایر علائم مرتبط با تعادل می‌شود.

علائم عفونت گوش

علائم کلی عفونت گوش شامل موارد زیر است:

• گوش درد
• ناشنوایی خفیف یا احساس خفه شدن صدا
• ترشحات گوش
• تب
• سردرد
• از دست دادن اشتها
• خارش گوش خارجی
• تاول در گوش خارجی یا در امتداد کانال گوش
• صداهایی در گوش (مانند وزوز یا زمزمه کردن)
• سرگیجه (از دست دادن تعادل)

البته بسته به نوع عفونت، علائم نیز ممکن است متفاوت باشد.

۱. علائم عفونت گوش خارجی

• گوش درد: اگر عفونت زمینه‌ای درمان نشود، گوش درد اغلب بدتر می‌شود. گاهی اوقات، درد ممکن است از گوش به کنار صورت نیز سرایت کند.
• خارش داخل گوش
• تخلیه چرک از گوش: این چرک ممکن است بدبو و به رنگ سبز یا زرد باشد که از گوش به بیرون ترشح می‌شود.
• احساس گرفتگی و مسدود شدن گوش
• قرمزی و تورم در گوش خارجی
• کم شنوایی موقت یا کاهش شنوایی
• تب خفیف
• تورم غدد لنفاوی اطراف گوش یا بالای گردن

۲. علائم عفونت گوش میانی

علائم عفونت مزمن گوش میانی ممکن است کمتر از علائم عفونت حاد آن باشد. این مشکل ممکن است برای مدت طولانی مورد توجه قرار نگیرد و درمان نشود.

علائم این عفونت اغلب شامل این موارد می‌شود:

• گوش درد یا ناراحتی در گوش که معمولاً خفیف است
• تب، معمولاً با درجه پایین
• بی‌قراری در نوزادان
• تخلیه چرک از گوش
• کم‌شنوایی

این علائم ممکن است ادامه یابد یا ظاهر شده و مدتی بعد ناپدید شود. همچنین این علائم در یک یا هر دو گوش ایجاد می‌شوند.

متخصص با استفاده از اتوسکوپ گوش‌ها را معاینه می‌کند. ممکن است در معاینه‌ی گوش، این علائم تشخیص داده شوند:

• تیرگی، قرمزی در گوش میانی
• وجود حباب‌های هوا در گوش میانی
• وجود مایع غلیظ در گوش میانی
• چسبیدن پرده گوش به استخوان‌های گوش میانی
• تخلیه‌ی مایع از پرده گوش
• وجود سوراخ در پرده گوش
• متمایل شدن پرده گوش به سمت داخل یا خارج

۳. علائم عفونت پرده گوش

علامت اصلی این عفونت گوش دردی است که ۲۴ تا ۴۸ ساعت طول می‌کشد. علائم دیگر آن عبارت‌اند از:

• تخلیه چرک از گوش
• احساس فشار در گوش آسیب‌دیده
• کاهش شنوایی در گوش آسیب‌دیده

پس از رفع عفونت، کاهش شنوایی به ندرت ادامه می‌یابد.

۴. علائم ماستوئیدیت

بیشتر اوقات، علائم ماستوئیدیت روزها یا هفته‌ها پس از ابتلای شما یا فرزندتان به عفونت گوش میانی بروز می‌کند. ماستوئیدیت باعث دردی ضربان‌دار می‌شود که از بین نمی‌رود. علائم دیگر آن هم عبارت‌اند از:

• پوستی که استخوان بزرگ پشت گوش را می‌پوشاند ممکن است قرمز و متورم به نظر برسد
• ممکن است در هنگام لمس ناحیه پشت گوش، احساس درد داشته باشید
• گوش طوری به نظر برسد که انگار به سمت پایین و به طرفین متمایل شده است
• تب
• خارج شدن چرک یا مایع غلیظی از گوش
• کم‌شنوایی که با گذشت زمان بدتر می‌شود

نوزادان (کودکان ۲ ساله و کمتر) ممکن است علائم زیر را داشته باشند:

• کودک مدام گوش خود را می‌کشد
• بی‌حالی
• تب
• سر و صدای زیاد
• بی‌قراری

۵. علائم نوریت دهلیزی

به طور معمول، افراد مبتلا به نوریت دهلیزی یک مرحله حاد و یک مرحله مزمن را پشت سر می‌گذارند که در بیشتر موارد، به معنای بروز علائم ناگهانی و شدید برای حدود یک هفته است. به دنبال آن علائم خفیف‌تر که از چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد، ظاهر می‌شوند.

نوریت حاد دهلیزی

مرحله اولیه نوریت دهلیزی تا چند روز ادامه دارد. علائم آن متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سرگیجه ناگهانی و شدید (احساس چرخش سر به دور خود)
• سرگیجه شدید (احساس سبکی سر)
• مشکلات شدید تعادلی
• حالت تهوع و استفراغ
• مشکل در تمرکز
• حساسیت حرکتی شدید
• نیستاگموس، وضعیتی که در آن نمی‌توانید به درستی حرکات چشم خود را کنترل کنید

نوریت مزمن دهلیزی

مرحله مزمن نوریت دهلیزی ممکن است از چند هفته تا چند ماه طول بکشد و ممکن است شامل علائم زیر باشد:

• سبکی سر
• سرگیجه خفیف همراه با حرکات سر و بدن
• حالت تهوع خفیف
• مشکل در راه رفتن به خصوص در محیط‌های شلوغ
• احساس گرفتگی در گوش
• حساسیت حرکتی خفیف
• اضطراب

به خاطر داشته باشید که علائم عفونت گوش از فردی به فرد دیگر متفاوت است. علائم به عوامل مختلفی از جمله ناحیه آسیب عصبی، سابقه پزشکی و علت عفونت گوش بستگی دارد.

علت عفونت گوش

گوش ممکن است توسط باکتری‌ها، قارچ‌ها یا ویروس‌های موجود در کانال گوش یا شیپور استاش که گوش را به حلق متصل می‌کند، آلوده شود.

برخی از علل متعدد عفونت گوش و عوامل خطر موثر آن عبارت‌اند از:

• عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی
• تغییرات ناگهانی در فشار هوا (مانند سفر با هواپیما)
• شیپور استاش کوچک‌تر از حد معمولی بوده یا شیپور استاش مسدود شود
• شکاف کام (حالت لب شکری داشتن)
• سن پایین، نوزادان و کودکان بیشتر در معرض عفونت گوش هستند
• شنا در آب‌های آلوده
• پس از شنا یا حمام کردن، گوش خارجی به درستی خشک نشود
• تمیز کردن بیش از حد گوش‌ها، که می‌تواند باعث ایجاد خراش در بافت‌های ظریف شود

درمان عفونت گوش

عفونت گوش داخلی ممکن است با مصرف مسکن‌های بدون نسخه، آنتی هیستامین‌ها یا قطره‌های گوش، خود به خود برطرف شود. این درمان‌ها درد، التهاب و تخلیه‌ی چرک از گوش را کاهش می‌دهند اما اگر مشکل در عرض چند روز برطرف نشد، وقت آن است که با پزشک خود تماس گرفته یا به درمانگاه بروید زیرا ممکن است نیاز به مصرف آنتی بیوتیک داشته باشید.

اگر در پشت گوش خود احساس درد دارید، احتمالاً غدد لنفاوی واقع در آن ناحیه متورم شده‌اند و ممکن است تجویز آنتی بیوتیک ضروری باشد. عفونت‌های گوش خارجی معمولاً نیاز به تجویز قطره‌های آنتی‌بیوتیک دارند که گاهی اوقات همراه با استروئید که برای کاهش التهاب به کار می‌روند.

۱. درمان خانگی عفونت گوش

چندین درمان خانگی می‌تواند به تسکین درد عفونت گوش کمک کند.

کمپرس گرم یا سرد

برخی از افراد برای کنترل درد ناشی از عفونت گوش گرما را انتخاب می‌کنند. برخی از افراد نیز اشیای سرد را ترجیح می‌دهند. در واقع هر دو، کار درست را انجام می‌دهند.

گرما ماهیچه‌های اطراف کانال گوش را تحریک به آرامش می‌کند تا شل شده و مایعات بهتر جریان پیدا کنند. یخ نیز می‌تواند درد را کم کرده و التهاب را کاهش دهد. برای دریافت بهترین نتیجه، سعی کنید هر ۳۰ دقیقه یک بار کمپرس سرد و گرم را به طور متناوب استعمال کنید تا از مزایای هر دو بهره‌مند شوید.

هنگام استفاده از کمپرس گرم، مطمئن شوید که به حدی داغ نباشد که گوش را بسوزاند. کمپرس سرد را نیز در یک حوله بپیچید تا اثرات خنک‌کنندگی آن بیش از حد شدید نباشد.

تغییر وضعیت خواب

خواب کافی برای کنترل هر بیماری اهمیت زیادی دارد اما نحوه‌ی خوابیدن نیز می‌تواند به طور ویژه بر درد گوش تأثیر بگذارد. اگر گوش درد شما محدود به یک گوش است، سعی کنید به پهلوی دیگر بخوابید. اگر هر دو گوش شما آسیب دیده باشد، خوابیدن به پشت بهترین گزینه است.

مصرف زنجبیل

مصرف زنجبیل با خواص ضد التهابی یک روش خانگی درمان عفونت گوش است که به کاهش تورم آن کمک می‌کند. حتی می‌توان با استفاده از چند قطره عصاره‌ی زنجبیل در اطراف گوش خارجی، درد گوش را تسکین داد اما مراقب باشید که قطرات آن داخل کانال اصلی گوش نشود.

آب اکسیژنه

چند قطره آب اکسیژنه یا هیدروژن پراکسید می‌تواند در پاکسازی تجمعات و میکروب‌ها از گوش شما مؤثر باشد. نحوه‌ی انجام این درمان به شکل زیر است:

• به پهلو دراز بکشید یا بنشینید یا حتی در حالت ایستاده سر خود را به یک طرف خم کنید
• از قطره چکان استفاده کرده تا فقط چند قطره محدود آب اکسیژنه را در گوش خود بریزید
• برای چند دقیقه ثابت بمانید و اجازه دهید آب اکسیژنه به داخل گوش شما حرکت کند. هنگامی که آب اکسیژنه چرک و گرفتگی گوش را تجزیه می‌کند، ممکن است متوجه صدای وزوز یا از بین رفتن آن شوید.
• بعد از چند دقیقه گوش خود را به سمت سینک گرفته و مواد را تخلیه کنید
• در انتها گوش خود را بشویید

۲. قطره برای عفونت گوش

قطره‌های گوش داروهای مایعی هستند که داخل کانال گوش خود می‌ریزید. اگر عفونت گوش داشته باشید، پزشک ممکن است قطره‌های ضد قارچ یا آنتی بیوتیک گوش را برای شما تجویز کند. بعضی از این قطره‌های گوش عبارت‌اند از:

• اسید استیک

• استات آلومینیوم
• سیپروفلوکساسین
• افلوکساسین
• توبرامایسین
• جنتامایسین
• کلوتریمازول
• فلوکونازول
• میکونازول
• کورتیسپورین
• دگزامتازون

می‌توانید چند مورد از قطره‌های گوش ضد قارچ را بدون نسخه خریداری کنید اما قبل از استفاده از این نوع درمان باید از پزشک خود مشورت بخواهید.

۳. آنتی بیوتیک برای عفونت گوش

عفونت‌های شدید گوش میانی یا عفونت‌هایی که بیش از دو یا سه روز طول می‌کشد، نیاز به درمان به موقع با آنتی بیوتیک دارند. در ادامه با بهترین آنتی بیوتیک‌ها برای عفونت گوش آشنا می‌شوید.

آنتی بیوتیک‌های قطره‌ای

• کورتیزپورین

یک سوسپانسیون (مایع) است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی گوش و کاهش التهاب استفاده می‌شود. شایع‌ترین عارضه جانبی، سوزش هنگام افتادن قطره‌ی آن در گوش است.

• سیپرودکس

یک سوسپانسیون مربوط به گوش تجویزی برای عفونت باکتریایی گوش میانی یا خارجی است که به کاهش التهاب نیز کمک می‌کند. معمولاً دو بار در روز به مدت هفت روز مصرف می‌شود. شایع‌ترین عوارض جانبی شامل خارش، درد یا سوزش در گوش است.

• افلوکساسین

یک محلول دارویی است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی در گوش استفاده می‌شود. هنگامی که پرده گوش در اثر عفونت سوراخ نشده باشد، استفاده از آن بی‌خطر است. عوارض جانبی شایع پس از مصرف این محلول احساس درد یا تحریک در محل ریخته شده، طعم تلخ در دهان و خارش هستند.

آنتی بیوتیک‌های خوراکی

• آموکسیل (آموکسی سیلین)

یک آنتی بیوتیک پنی سیلین است که برای درمان عفونت گوش استفاده می‌شود. عوارض جانبی شایع آن تهوع، استفراغ و بثورات پوستی است.

• آگمنتین (آموکسی سیلین کلاوولانیک اسید)

یک آنتی بیوتیک مایع خوراکی است که برای درمان عفونت گوش استفاده می‌شود. عوارض جانبی رایج آن ناراحتی معده و اسهال است.

• زیتروماکس (آزیترومایسین)

یک آنتی بیوتیک خوراکی است که برای درمان عفونت گوش استفاده می‌شود. عوارض جانبی شایع آن اسهال، تهوع، استفراغ و سردرد است.

• کفلکس (سفالکسین)

عوارض جانبی شایع آن تغییر در مدفوع، درد معده، حالت تهوع و استفراغ است.

• سپترا (سولفامتوکسازول تری متوپریم)

یک آنتی بیوتیک خوراکی است که برای رفع عفونت گوش استفاده می‌شود. عوارض جانبی شایع این دارو تهوع، استفراغ و بثورات پوستی است.

۴. قرص برای عفونت گوش

برای درمان عفونت گوش قرص‌هایی هم تجویز می‌شود که مهم‌ترین انواع آن‌ها را در ادامه می‌خوانید.

قرص‌های مسکن

اگر یک ویروس یا باکتری باعث عفونت می‌شود و برای بهبودی نیاز به زمان دارد، حتما نباید درد آن را تحمل کنید. در چنین شرایطی پزشک ممکن است برای شما یک مسکن تجویز کند. معمولاً استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین) که به کاهش تب نیز کمک می‌کند در این شرایط تجویز می‌شوند. از مصرف آسپرین در کودکان به دلیل خطر ابتلا به سندرم ری که یک بیماری نادر است که می‌تواند باعث تورم در مغز یا کبد شود، اجتناب کنید.

قرص‌های آنتی بیوتیک

اگر پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز کرد، دستورالعمل‌های او را با دقت دنبال کنید. تمام دوزها را حتی در زمان احساس بهبودی مصرف کنید. اگر از مصرف دارو صرف نظر کردید یا احساس بیماری دوباره عود کرد، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید. اگر کل دوره مصرف آنتی بیوتیک را نگذرانید، عفونت شما ممکن است دوباره عود کند و نسبت به درمان‌های دیگر نیز مقاوم شود. به چند نمونه از این قرص‌ها در بخش آنتی بیوتیک‌های خوراکی اشاره شد.

کلام آخر

عفونت گوش اگر درمان نشود، ممکن است منجر به بروز همه یا یکی از عوارض زیر شود:

• عفونت در سایر قسمت‌های سر
• کم‌شنوایی دائمی
• مشکلات در رشد گفتار و زبان

همه عفونت‌های گوش ممکن است دردناک باشند اما اوتیت میانی و اوتیت خارجی دو نوع رایج هستند که  باعث ناراحتی‌های قابل توجهی می‌شوند. شناخت علائم و جستجوی درمان مناسب برای کنترل درد و پیشگیری از عوارض عفونت گوش ضروری است. کارشناسان توصیه می‌کنند که برای تشخیص دقیق و اجرای برنامه درمانی مختص خود با یک متخصص گوش و حلق و بینی مشورت کنید. بنابراین، به جای کارهایی مانند درمان عفونت گوش با پیاز که گاهی موجب ابتلا به بیماری‌های خودایمنی یا مزمن می‌شوند و با انجام اقدامات پیشگیرانه و مراجعه به موقع به پزشک، می‌توانید درد را کاهش داده و از سلامت گوش خود مطمئن شوید.

منابع: immediatecarewestmont , khealth , premierhealth