شاید دریایی از آب نمک در سیاره‌ی کوتوله‌ی سرس وجود داشته باشد
نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد سیاره‌ی کوتوله‌ی سرس (Ceres) که تا مدت‌ها پیش از این تصور می‌شد یک سنگ فضایی معمولی است، در واقع می‌تواند جهانی اقیانوسی با مخازنی از آب نمک در زیر سطح باشد.
در سال ۲۰۱۸ و زمانی که فضاپیمای «سپیده‌دم» (Dawn) ناسا آخرین قطرات سوخت شیمیایی خود را استفاده می‌کرد، توانست عکس‌های دقیقی از یکی از عجیب‌ترین نقاط منظومه‌ی شمسی به زمین بفرسد؛ دهانه‌ی اوکاتور (Occator) که دهانه‌ای از نوع برخوردی با قدمت ۲۰ میلیون سال پهنای ۹۲ کیلومتر است. این دهانه در سیاره‌ی کوتوله‌ی سرس (Ceres) قرار دارد.
سرس بزرگ‌ترین جرم کمربند سیارکی است که بین مریخ و مشتری قرار گرفته و با توجه به گرانشی که دارد فضاپیمای سپیده‌دم موفق شده بود در مداری با فاصله‌ی ۳۵ کیلومتری به دور آن بگردد و عکس‌هایی با کیفیت از سطح آن بگیرد.
اکنون تیمی از دانشمندان آمریکایی و اروپایی، تصاویر گرفته شده از دهانه‌ی اوکاتور در آخرین ماه‌های فعالیت این مدارگرد را پردازش کرده و به نتایج جالب توجهی درباره‌ی آن و به طور کلی درباره‌ی سِرِس دست یافته‌اند. آن‌ها تشخیص دادند که مخزن وسیعی از آب نمک در زیر سطح سرس وجود دارد.
مقالات متعددی که روز گذشته در نشریات پژوهشی نیچر نجوم (Nature Astronomy) نیچر علوم زمین (Nature Geoscience) و نیچر ارتباطات (Nature Communications) منتشر شد، جزئیات بیش‌تری را درباره‌ی این سیاره‌ی کوتوله که در سال ۱۸۰۱ میلادی (۱۱۷۹ خورشیدی) توسط دانشمند ایتالیایی، جوزپه پیاتسی (Giuseppe Piazzi) کشف شده است، آشکار می‌کند.
یک تیم از این پژوهشگران با استفاده از تصویربرداری فروسرخ، وجود هیدروهالیت را در سرس کشف کرده است. این ماده متداول‌ترین هیدرات (ماده‌های حاوی آب) نمک است که عموما در یخ‌های اقیانوسی دیده می‌شود اما تاکنون هرگز خارج از زمین مشاهده نشده بود.
ماریا کریستینا دِسانکتیس (Maria Cristina De Sanctis)، از موسسه‌ی ملی اخترفیزیک رم، می‌گوید: «هیدروهالیت یک نشانه‌ی واضح است که نشان می‌دهد سرس در گذشته دارای آب دریا بوده است.»
او در این زمینه به AFP گفت: «اکنون می‌توانیم بگوییم که سرس مانند برخی از قمرهای زحل و مشتری نوعی جهان اقیانوسی است.»
رسوبات نمکی سیاره‌ی کوتوله‌ی سرس به رنگ قرمز مشخص شده‌اند
به گفته‌ی این تیم پژوهشی، به نظر می‌رسد که این ذخایر نمکی در طول دو میلیون سال گذشته ساخته شده باشد که در مقیاس فضایی بسیار کوتاه است. این نشان می‌دهد که ممکن است هنوز هم آب نمک از درون این سیاره‌ی کوتوله به سطح آن برسد و این موضوع اثر عمیقی در پژوهش‌های آینده خواهد داشت.
دِسانکتیس افزود: «مواد موجود در سرس از دیدگاه اخترشناسی بسیار اهمیت دارد زیرا ما می‌دانیم که این مواد معدنی برای شکل‌گیری حیات ضروری است.»
جولی کاستیلو روژز (Julie Castillo-Rogez)، از آزمایشگاه پیشرانش جت موسسه فناوری کالیفرنیا نیز می‌گوید: «این کشف می‌تواند نشانه‌ای از فعالیت‌های در حال انجام آب در این سیاره‌ی کوتوله باشد. این ماده در سطح سرس ناپایدار است و به همین دلیل باید به تازگی شکل گرفته باشد.»
در پژوهش جداگانه‌ای که گروهی از محققان در آمریکا انجام دادند، تصاویر مربوط به دهانه‌ی اوکاتور را بررسی کردند و دریافتند که ممکن است تپه‌ها و دره‌ها زمانی شکل گرفته باشد که آب خارج شده پس از برخورد یک شهاب سنگ، بر روی سطح، یخ زده باشد.
به گفته‌ی نویسندگان این مقاله، یافته‌های آنان نشان می‌دهد که چنین فرآیندهای انجماد آب، فراتر از کره‌ی زمین و مریخ است و از دیدگاه زمین‌شناسی در گذشته‌ی نه چندان دور بر روی سرس فعال بوده است.
شاید سرس خشک و خاکستری به نظر برسد اما احتمالا در گذشته‌ی خود دارای اقیانوس مایع بوده است. مدارگرد «سپیده‌دم» با بهره‌گیری از توده‌ی جرم این سیاره‌ی کوتوله نقشه‌ی میدان گرانشی آن را ترسیم کرده است. این مشاهدات همراه با شواهدی وجود سطوح یخی، اثراتی از اقیانوس را در پوسته نشان می‌دهد و از یک گوشته‌ی گل‌آلود (که ناشی از وجود آب است) در زیر سطح حکایت دارد.
عکس‌ها از NASA
