درمان خشکی پوست سر نوزادان با ۹ روش خانگی ساده و کاربردی
خشکی پوست سر یک مشکل رایج است و ممکن است هر کسی دچار این عارضه شود. این مسأله شامل نوزادان هم می‌شود. اما تشخیص علت، همچنین نحوه‌ی درمان خشکی پوست سر نوزادان می‌تواند دشوار باشد. در این مقاله قصد داریم علت‌های احتمالی خشکی پوست سر در نوزادان و روش‌های درمان خانگی آن را به شما بگوییم. اگر درمان‌های خانگی را به کار بردید اما پوست سر نوزادتان بهبود نیافت یا با خارش و درد شدید همراه بود، نوزادتان را نزد متخصص اطفال ببرید. در ادامه با دیجی‌کالا مگ همراه باشید.
چه عواملی منجر به خشکی پوست سر در نوزادان می‌شوند؟
یکی از انواع رایج خشکی پوست سر در نوزادان، عارضه‌ای به نام کلاه گهواره (cradle cap) است که به آن، «درماتیت سبورئیک یا درماتیت سبوره در نوزادان» هم گفته می‌شود. اگرچه علت دقیق کلاه گهواره مشخص نیست، اما باور بر این است که می‌توان آن را به ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی نسبت داد. این عارضه همچنین گاهی اوقات به دلیل رشد بیش از حد قارچ «مالاسزیا» در سبوم (چربی) زیر پوست رخ می‌دهد.
یکی از انواع رایج خشکی پوست سر در نوزادان، عارضه‌ای به نام کلاه گهواره (cradle cap) است که به آن، «درماتیت سبورئیک یا درماتیت سبوره در نوزادان» هم گفته می‌شود. اگرچه علت دقیق کلاه گهواره مشخص نیست، اما باور بر این است که می‌توان آن را به ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی نسبت داد.
کلاه گهواره سبب پوسته‌های ضخیم و چرب روی پوست سر می‌شود، که ممکن است رنگ آن‌ها از سفید تا زرد متغیر باشد. اگر نوزادتان به کلاه گهواره مبتلا باشد، ممکن است در سایر قسمت‌های چرب بدن مانند زیر بغل، کشاله‌ی ران و گوش‌ها هم دچار این پوسته‌ها شود. کلاه گهواره سبب خارش نمی‌شود و نوزاد شما را اذیت نمی‌کند.
شوره‌ی سر هم می‌تواند سبب خشکی پوست سر شود. شوره‌ی پوست سر نوزاد، یک نوع درماتیت سبورئیک در نوزادان است. برخلاف کلاه گهواره، شوره‌ی سر سفید و خشک بوده و گاهی اوقات سبب خارش می‌شود. ممکن است شوره‌ی سر، علت ژنتیکی داشته باشد. اگر والدین پوست خشکی داشته باشند، ممکن است پوست نوزاد هم خشک شود.
شستن بیش از حد پوست نوزاد سبب شوره‌ی سر نمی‌شود. اما اگر نوزادتان به شوره‌ی سر مبتلا است، بهتر است تعداد دفعات شست‌وشوی پوست سر او را کاهش دهید. برای پیشگیری از بدتر شدن خشکی، به جای شست‌وشوی روزانه، پوست سر نوزادتان را یک روز در میان بشویید. توجه داشته باشید که آب و هوای سرد و رطوبت کم هم می‌توانند شوره‌ی سر را بدتر کنند.
آلرژی هم یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند سبب خشکی پوست سر در نوزادان شود، هرچند این عامل نسبت به سایر عوامل، شیوع کمتری دارد. اگر خشکی پوست سر نوزادتان با بثورات پوستی قرمز و خارش‌دار همراه بود، ممکن است علت آن آلرژی باشد.
روش‌های خانگی برای درمان خشکی پوست سر نوزادان
زمانی که علت خشکی پوست سر نوزادتان را تشخیص دادید، معمولا می‌توانید آن را با روش‌های خانگی درمان کنید. در ادامه به ۹ روش خانگی برای درمان خشکی پوست سر نوزادان می‌پردازیم.
۱. پوست سر نوزادتان را با توجه به وضعیتی که دارد، بشویید
شست‌وشوی موی سر نه تنها کثیفی و چربی را از تار موهای نازک نوزاد برطرف می‌کند، بلکه به از بین رفتن کثیفی و چربی اضافی پوست سر او هم کمک می‌کند. تعداد دفعاتی که باید پوست سر نوزادتان را بشویید، می‌تواند با توجه به وضعیت نوزادتان تغییر کند. برای نوزادی که به کلاه گهواره مبتلا است، شست‌وشوی روزانه‌‌ی پوست سر می‌تواند به برطرف کردن چربی و نرم و سست شدن پوسته‌های روی پوست سر کمک کند. شست‌وشوی یک روز در میان هم برای اجتناب از خشکی شدید پوست سر مفید است.
۲. از شامپوهای درمانی استفاده کنید
اگر شست‌وشوی پوست سر نوزاد به بهبود وضعیت او کمکی نکرد، می‌توانید از شامپوهای درمانی بدون نسخه‌ی پزشک استفاده کنید. به دنبال شامپوهایی باشید که برای نوزادان طراحی شده‌اند. اگر نوزادتان به شوره‌ی سر یا اگزما مبتلا است، به دنبال شامپوهای ضد شوره‌ای باشید که حاوی «پیریتیون زینک یا سلنیوم سولفاید» هستند. پوسته‌های سمج مرتبط با کلاه گهواره، به شامپوهای ضدشوره قوی‌تر، مثل شامپوهایی که حاوی «قطران زغال سنگ یا سالیسیلیک اسید» هستند، نیاز دارند.
پزشک نوزادتان می‌تواند به شما در انتخاب بهترین شامپو کمک کند. فرقی نمی‌کند از چه شامپوی پزشکی‌ای استفاده می‌کنید. نکته‌ی کلیدی این است که اجازه دهید شامپو دست‌کم دو دقیقه روی پوست سر نوزادتان بماند. اگر نوزادتان به کلاه گهواره مبتلا است، ممکن است نیاز شود فرآیند شست‌وشو را بیش از یک بار انجام دهید. شامپوی پزشکی را دو تا هفت بار در هفته و تا زمانی که علائم نوزادتان بهبود یابند، استفاده کنید. ممکن است یک ماه طول بکشد تا علائم برطرف شوند.
۳. پوست سر نوزاد را نخراشید
اگرچه ممکن است برای خراشاندن پوست سر نوزاد برای جدا کردن پوسته‌ها تحریک شوید، اما باید از انجام این کار خودداری کنید. خراشاندن پوست سر نوزاد ممکن است در طول زمان عوارضی همچون موارد زیر داشته باشد؛
- جراحت، بریدگی و جای خراش بر اثر کشیدن ناخن‌ها روی پوست سر
- عفونت؛ به علت وجود باکتری‌های موجود در زیر ناخن
- زخم شدن و باقی ماندن جای زخم؛ در صورت خراشیدن عمیق یا بسیار محکم سر
۴. به آرامی پوست سر نوزاد را ماساژ دهید
ماساژ پوست سر می‌تواند در درمان خشکی سر در نوزادان مفید باشد. این روش نسبت به استفاده از ناخن، یک روش ملایم‌تر برای جدا کردن پوسته‌ها به حساب می‌آید. هنگام استفاده از شامپو و نرم‌کننده باید آن‌ها را روی پوست سر نوزاد ماساژ دهید. با ماساژ دادن پوست سر نوزاد می‌توانید اطمینان حاصل پیدا کنید که شامپو و نرم‌کننده، به طور کامل در تمامی نقاط پخش می‌شوند. یکی دیگر از مزایای ماساژ این است که می‌تواند باعث ایجاد احساس راحتی در نوزاد شود. هنگام ماساژ دادن، به پوست سر نوزاد فشار نیاورید و این کار را به آرامی انجام دهید.
۵. برای درمان خشکی پوست سر نوزادان، روغن‌های معدنی را امتحان کنید
باور بر این است که روغن‌های معدنی به نرم و سست کردن پوسته‌های چسبیده به پوست سر و کاهش علائم کلاه گهواره کمک می‌‌‌کنند. اگرچه استفاده از روغن‌های معدنی یک درمان خانگی رایج برای خشکی پوست سر محسوب می‌شود، اما ثابت نشده که به بهبود این وضعیت کمک می‌کند. اگر می‌خواهید از روغن‌های معدنی استفاده کنید، قبل از شست‌وشو، آن را به آرامی روی پوست سر نوزادتان ماساژ دهید. برای بهره‌گیری از فواید بیشتر، روی پوست سر نوزادتان شانه بکشید تا پوسته‌ها سست شوند. قبل از آبکشی، اجازه دهید روغن چند دقیقه روی پوست سر نوزادتان بماند.
روغن‌های معدنی به نرم و سست کردن پوسته‌های چسبیده به پوست سر و کاهش علائم کلاه گهواره کمک می‌‌‌کنند. اگر می‌خواهید از روغن‌های معدنی استفاده کنید، قبل از شست‌وشو، آن را به آرامی روی پوست سر نوزادتان ماساژ دهید.
برای نوزاد مبتلا به کلاه گهواره، می‌توانید این فرآیند را قبل از هر بار شست‌وشو تکرار کنید. زمانی که پوسته‌ها شروع به بهبود کردند، می‌توانید تعداد دفعات استفاده از روغن معدنی را کاهش دهید. نکته‌ی مهم این است که بعد از استفاده از روغن، پوست سر نوزادتان را به طور کامل آبکشی کنید، چون باقی ماندن چربی اضافه روی پوست سر نوزاد، سبب بدتر شدن کلاه گهواره می‌شود.
۶. از نرم‌کننده‌های پوست (امولینت‌ها) استفاده کنید
قبل از شستن پوست سر، از نرم‌کننده‌های پوست استفاده کنید. نرم‌کننده‌ها در حفظ سلامتی پوست، کمک به نرم کردن، تسکین دادن و درمان پوسته پوسته شدن و خشکی پوست سر در نوزادان مفید هستند. استعمال نرم‌کننده روی پوست سر نوزاد، می‌تواند در جدا شدن پوسته‌های سر و بهبود خشکی پوست سر موثر باشد. توصیه می‌شود نرم‌کننده را برای مدت نسبتا طولانی روی پوست سر نوزاد نگه دارید. از جمله نرم‌کننده‌های رایج پوست سر می‌توان به اقلام زیر اشاره کرد؛
- وازلین
- روغن بچه
- روغن معدنی
- روغن زیتون
از این روغن‌ها می‌توانید به مقدار کم، برای ماساژ مستقیم پوسته‌های روی سر نوزاد استفاده کنید. فراموش نکنید که بعد از استفاده از این روغن‌ها، سر نوزادتان را کامل بشویید.
۷. روغن زیتون را روی پوست سر نوزادتان ماساژ دهید
اگر نوزادتان شوره‌ی سر یا اگزما دارد، می‌توانید به جای روغن معدنی، پوست سر او را با روغن زیتون ماساژ دهید. فرآیندی که در بالا به آن اشاره کردیم را انجام دهید و در پایان، حتما پوست سر نوزادتان را به طور کامل آبکشی کنید.
۸. موها را به آرامی شانه بزنید
شانه زدن آرام موها و پوست سر نوزاد، یک روش دیگر برای درمان درماتیت سبوره در نوزادان است. با این کار پوسته‌ها از پوست سر جدا می‌شوند و میفتند. وسایلی که برای جدا کردن آرام پوسته‌ها در خشکی پوست سر در نوزدان مورد استفاده قرار می‌گیرند، به شرح زیر هستند؛
- استفاده از مسواک نرم و استاندارد: مسواک، کوچک و نرم است و می‌توان از آن به‌عنوان شانه برای پوست سر نوزاد استفاده کرد.
- برس کائوچویی مخصوص برای درمان خشکی پوست سر نوزادان: این نوع شانه از دندانه‌های کائوچویی کوچک ساخته شده و برخلاف سایر شانه‌های معمولی، در ساخت آن از پلاستیک‌های سخت استفاده نشده است.
- شانه با دندانه‌های نرم: بعد از استفاده از برس مخصوص، استفاده از شانه‌ای با دندانه‌های نرم می‌تواند با عبور از میان موها، به خارج کردن پوسته‌های جدا شده‌ی کوچک کمک کند.
۹. از کرم هیدروکورتیزون استفاده کنید
«کرم هیدوکورتیزون» را می‌توانید بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک از داروخانه‌ها تهیه کنید. این کرم به کاهش قرمزی، التهاب و خارش پوست سر کمک می‌کند. با وجود اینکه این کرم به اگزمای پوست سر کمک می‌کند، اما ضرورتا به کلاه گهواره یا جلوگیری از افزایش شوره‌ی سر کمک نمی‌کند. قبل از استفاده از کرم هیدروکورتیزون، با پزشک نوزادتان مشورت کنید.
این کرم را بعد از شست‌وشو و خشک کردن مو، روی پوست سر نوزادتان بمالید. در صورت نیاز، می‌توانید کرم را یک تا دو بار در روز یا به تعداد دفعات توصیه شده توسط متخصص اطفال، روی پوست نوزادتان بمالید. اگر اگزما منجر به خشکی پوست سر نوزاد شده است، کرم هیدروکورتیزون می‌تواند علائم را طی یک هفته بهبود دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
با توجه به علت، چند هفته طول می‌کشد تا خشکی پوست سر نوزاد برطرف شود. اگر بعد از گذشت یک هفته از به کار بردن درمان‌های خانگی هیچ بهبودی مشاهده نکردید، باید نوزادتان را برای معاینه نزد متخصص اطفال ببرید. پزشک ممکن است برای درمان هرگونه التهاب زیر زمینه‌ای، شامپوی قوی یا کرم استروئید تجویز کند. اگر پوست سر نوزادتان شروع به ترک‌خوردگی، خونریزی یا ترشح کرد، به پزشک مراجعه کنید. این علائم می‌توانند نشانه‌‌ی اولیه‌ی یک عفونت باشند.
چه مدت طول می‌کشد تا خشکی پوست سر نوزاد بهبود یابد؟
کلاه گهواره می‌تواند در نوزادان و کودکان تا ۳ سال رخ دهد. اگر کلاه گهواره علت خشکی پوست سر است، ممکن است کودکتان تا زمانی که بزرگتر شود همچنان گرفتار این عارضه باشد. معمولا زمانی که کلاه گهواره یا شوره‌ی سر برطرف شود، دوباره برنمی‌گردد. بعضی از دلایل خشکی پوست سر، مثل اگزما، مزمن هستند.
ممکن است کودکتان با افزایش سن، برای خشکی پوست سر به درمان نیاز پیدا کند. ممکن است خشکی پوست سر در تمام دوران کودکی و بزرگسالی ادامه یابد. ممکن است بعد از اینکه خشکی پوست سر نوزادتان بهبود یافت، سایر علائم پوستی ظاهر شوند، که البته این علائم قابل درمان هستند.
کلام آخر
درمان خشکی پوست سر نوزادان معمولا با روش‌های خانگی امکان پذیر است. در بیشتر مواقع، علت زمینه‌ای خشکی پوست سر، عارضه‌ای به نام کلاه گهواره است. از دیگر دلایل احتمالی خشکی پوست سر می‌توان به شوره‌ی سر، اگزما و آلرژی اشاره کرد. اگر خشکی پوست سر نوزادتان بعد از گذشت چند هفته از به کار بردن درمان‌های خانگی بهبود نیافت یا علائم بدتر شدند، به متخصص اطفال مراجعه کنید.
منبع: healthline
