فصل جدید دورهمی مهران مدیری از روی کدام برنامه کپی شده است؟
مهران مدیری در ابتدای قسمت نخست فصل جدید «دورهمی» اعلام کرد این مسابقهی تلویزیونی یک کپی از برنامههای خارجی است. در این مطلب به این موضوع میپردازیم که مسابقهی جدید شبکهی نسیم بر اساس چه برنامهای ساخته شده و آیا چنین کپیکاریهایی صحیح است یا خیر.
طی سالها اخیر دورهمی به یکی از محبوبترین برنامههای تلویزیون تبدیل شده است. برنامهای گفتوگو محور که در فصل جدیدش قصد دارد با یک تغییر رویه به سمت مسابقات تلویزیونی انگلیسیزبان مطرح حرکت کند تا همچنان محبوب و پربیننده باقی بماند. اما چنین رفتاری پسندیده است؟ حسین فردرو از سازندگان باسابقهی مسابقات و برنامههای تلویزیونی، در ارزیابی این ساختار جدید معتقد است: «کپی کردن در کشور ما مرسوم شده است؛ چراکه تلویزیون سرمایه گذاری لازم برای تست و تهیه برنامه نمونه را انجام نمیدهد. من معترض به این مسئله هستم؛ به این دلیل که ما واقعا مثل بسیاری از کشورها میتوانیم کارهایی را خودمان تولید و کپی رایت آن را به دیگران واگذار کنیم. تا هم ملتمان و هم کشورهای فارسیزبان و همسایه از آنها لذت ببرند.»
فردرو در ادامهی مصاحبهی خود با ایسنا در این خصوص آورده است: «چون در کشورمان کپی رایت آزاد است، ما میتوانیم هرچه دلمان میخواهد و هر نوع کاری را از دیگران تقلید کنیم، اما این باعث میشود ما هیچگاه صادرکنندهی محصولات فرهنگی نشویم؛ به عنوان مثال در همین برنامهی سادهی «بفرمایید شام»، هر کشوری که آن را اقتباس میکند برای هر برنامه حدود هزار دلار حق رایت میدهد و این خود برای تولیدکننده اصلی تا ابد جذب سرمایه است. تلویزیون ما هرگز برای سرمایهگذاری در این زمینهها اقدام نکرده است و در سریالها هم متاسفانه چیزهایی میسازند و حرف هایی میگویند که بعضی اوقات در کشورهای دیگر جنبه زیرخاکی و زیرزمینی پیدا میکند!»
حسین فردرو معتقد است اگر اقتباس تکنیکی مهران مدیری از برنامهی اصلی ضعیفتر نباشد، چنین کپیکاری اصلا اشکالی ندارد؛ زیرا بنا بر ادعای سازندگان فصل جدید دورهمی هدف از ساخت این برنامه انتقال اطلاعات مفید به مردم است. اما طی هفتههای اخیر بارها شاهد خرده گرفتن علاقهمندان به هنر و منتقدان آثار سینمایی و تلویزیونی به سطح علمی، هنری و عملکرد قسمتهای جدید دورهمی بودهایم. به عنوان نمونه اسامی هنرمندانی مانند رنه ماگریت به درستی در سری جدید دورهمی تلفظ نشدهاند که برای چنین برنامهای با این حد از تماشاگر و ادعای فرهنگسازی چندان پسندیده نیست. همچنین عدهای نحوه اجرا و بیان مدیری را متفرعنانه و نامناسب برای انتقال اطلاعات مفید به عموم مردم میدانند و باید صبر کرد و دید که آیا این اعتراضات بر کیفیت قسمتهای آتی دورهمی تاثیرگذار خواهد بود یا نه.
بخش اول مسابقهی دورهمی که مرحلهی دایره نامیده میشود، یک مسابقهی ساده اطلاعات عمومی مانند سایر مسابقات رایج است؛ اما مرحله دوم که ربات نام دارد، برداشتی از مسابقهی «سامورایی ذهنی» (Mental Samurai) ساختهی شبکهی فاکس آمریکا است. این مسابقه که راب لو بازیگر سریال «بال غربی» اجرای آن را برعهده دارد طی سال ۲۰۱۹ روی آنتن رفته و پخش فصل دوماش به دلیل شیوع کرونا به تابستان سال ۲۰۲۱ موکول شده است. برنامهی سامورایی ذهنی بیشتر بر توانایی و قدرتهای ذهن مثل حافظه، قدرت حل مسئله و دانش متمرکز است ولی فصل جدید دورهمی تمرکز خود را روی مسائل فرهنگی و ادبی گذاشته است.
تا به امروز نسخهی بینالمللی این مجموعه در چند کشور دیگر هم ساخته و پخش شده که از میان آنها میتوان به نسخهی اماراتی که در شبکه دبی تیوی پخش میشود و نسخههایی در تلویزیون ملی شیلی و پرتغال اشاره کرد.