دامیننس چیست و چه کاربردی در دنیای ارز دیجیتال دارد؟
بیتکوین اولین ارز دیجیتال و غیرمتمرکز شناخته میشود و همچنان یکی از معتبرترین ارزهای دیجیتال در جهان باقی مانده است. با توجه به سرمایهی بازار عظیم آن که اغلب از مجموع تمام آلت‌کوین‌های بزرگ‌تر فراتر می‌رود، اغراق نیست که بگوییم بیتکوین تاثیر زیادی بر کل بازار ارزهای دیجیتال دارد اما آیا می‌دانید دامیننس چیست؟
دامیننس بیت کوین چیست؟
نحوه محاسبه دامیننس بیت کوین
دامیننس واقعی بیتکوین چیست؟
تاریچه دامیننس بیت کوین
چگونه دامیننس بیتکوین با سرمایه بازار (Market Cap) ارتباط دارد؟
عوامل موثر بر دامیننس بیتکوین
تغییر روندهای بازار
بازارهای صعودی و بازارهای نزولی
چگونه از دامیننس بیتکوین استفاده کنیم؟
ملاحظه در مدیریت ریسک
افزایش پتانسیل رشد آلت‌کوین‌ها
چرخه دامیننس بیتکوین
علت تنوع در سبد سرمایه‌گذاری چیست؟
دامیننس تتر چیست؟
رابطه دامیننس بیت کوین و تتر
آیا تنها با دامیننس می‌توان با بیتکوین معامله کرد؟
هنگام بحث در مورد سرمایهی بازار بیتکوین و سایر توکن‌های ارز دیجیتال، اصطلاح رایجی که به میان می‌آید، دامیننس بیتکوین (Bitcoin Dominance) است. اما این معیار مهم چیست و چگونه استفاده میشود؟ در این مطلب به این موضوعات می‌پردازیم که دامیننس چیست، چگونه کار می‌کند و چگونه می‌توانید از آن برای درک بهتر روندهای بازار استفاده کنید.
دامیننس بیت کوین چیست؟
تسلط بیتکوین نسبت بین سرمایهی بازار بیتکوین و سرمایهی کل بازار ارزهای دیجیتال تعریف میشود. به زبان ساده‌تر، این عنصر در واقع احساس ارزش بیتکوین را نسبت به سایر ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهد و به طور مکرر توسط معامله‌گران برای کمک به تصمیم‌گیری‌های بهتر در عرصه‌ی سرمایه‌گذاری استفاده میشود.
اگر از جنبه‌ی تاریخی به این موضوع نگاه کنیم، جهت‌گیری کل سرمایه بازار ارزهای دیجیتال از سرمایهی بازار بیتکوین پیروی کرده است. این مسئله عمدتا به دلیل موقعیت بیتکوین به عنوان ارز دیجیتال پیشرو در بازار ارزهای دیجیتال رخ می‌دهد.
از آنجا که بیتکوین اغلب بر بقیه بازار تاثیر می‌گذارد، تسلط بیتکوین به یک معیار ضروری برای اندازه‌گیری تاثیر آن در هر زمان تبدیل میشود.
نحوه محاسبه دامیننس بیت کوین
شما می‌توانید به شاخص دامیننس بیتکوین تنها با تقسیم ارزش بازار بیتکوین بر ارزش کل بازار تمام ارزهای دیجیتال دیگر دست پیدا کند: برای مثال فرض کنید که ارزش بازار بیتکوین ۵ تریلیون دلار و ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال ۱۰ تریلیون دلار است. در این صورت، با استفاده از فرمول (۵ تریلیون / ۱۰ تریلیون)، تسلط بیتکوین ۵۰ درصد است.
دامیننس واقعی بیتکوین چیست؟
برخی از معامله‌گران از نوعی از دامیننس بیتکوین به نام شاخص دامیننس واقعی بیتکوین استفاده می‌کنند که تنها دارایی‌هایی را در نظر می‌گیرد که به مکانیزم اجماع اثبات کار (Proof of Work) وابسته هستند. دلیل چنین رویکردی معمولا این است که شاخص دامیننس واقعی بیتکوین متعهد به پیگیری حرکت دارایی‌هایی است که پتانسیل استفاده به عنوان یک وسیله‌ی مبادله غیرمتمرکز در آینده را دارند. به عبارت ساده‌تر، تفاوت بین دامیننس واقعی بیتکوین با حالت معمولی در اینجاست که در دامیننس واقعی، استیبل کوین‌ها و عرضه‌های اولیه‌ی کوین نادیده گرفته میشود.
دامیننس واقعی بیتکوین با تقسیم سرمایهی بازار بیتکوین بر سرمایه بازار بیتکوین و سایر ارزهای دیجیتال PoW محاسبه میشود: در طول سال ۲۰۲۴، شاخص واقعی تسلط بیتکوین بین ۷۱ و ۷۶ درصد نوسان داشته، که از بالاترین سطح سال‌های اخیر خود یعنی ۸۵ درصد در دسامبر ۲۰۱۹ رخ داد، کاهش قابل توجهی یافته است.
تاریچه دامیننس بیت کوین
حالا که متوجه شده‌اید دامیننس چیست اجازه دهید به این موضوع بپردازیم که این عنصر از چه زمانی روی کار آمد. در سال ۲۰۱۷، رونق عرضه‌ی اولیه‌ی سرمایه (ICO) و ظهور تعداد زیادی آلت‌کوین باعث شد سرمایه‌گذاران شروع به استفاده از دامیننس BTC کنند تا بفهمند آیا آلت کوین‌ها نسبت به قیمت بیتکوین در حال افزایش یا کاهش هستند.
در حالی که این شاخص از حدود سال ۲۰۱۷ در جوامع تجاری مورد استفاده قرار گرفت، در واقع تا رونق آلت‌کوین در سال ۲۰۲۱ محبوب نشد. CoinMarketCap و TradingView به عنوان برخی از پلتفرم‌های اولیه برای نظارت بر تسلط بیتکوین و محبوب‌سازی آن به عنوان روشی برای مشاهده احساسات و روندهای بازار ظهور کردند. از همین رو، همین الان شما می‌توانید با رجوع به هر دو وب‌سایت در هر لحظه به طور دقیق از میزان دامیننس بیت کوین مطلع شوید. در حال حاضر یعنی سال ۲۰۲۴ میلادی، دامیننس بالای ۵۴ درصد است که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران و معامله‌گران نسبت به ترید بیت کوین تمایل بیشتری دارند.
چگونه دامیننس بیتکوین با سرمایه بازار (Market Cap) ارتباط دارد؟
همانطور که به این موضوع اشاره کرده‌ایم، دامیننس بیتکوین در حقیقت از ارزش بازار به عنوان یک عامل اصلی برای اندازه‌گیری سهم بازار بیتکوین استفاده می‌کند. اما چگونه باید خود ارزش بازار یا مارکت کپ را محاسبه کنید؟
ارزش بازار یا مارکت کپ مجموع ارزش ارز دیجیتال است، یعنی مجموع تعداد سکه‌هایی که استخراج شده‌اند ضرب در قیمت یک سکه. مارکت کپ هر ارز دیجیتال، بیانگر محبوبیت آن ارز در میان سرمایه‌گذاران است. سرمایه‌گذاران از آن برای به دست آوردن تصویری جامع از موقعیت و سهم بازار یک ارز خاص نسبت به سایر سکه‌ها در بازار ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند.
مشابه به مفهوم سهام، ارزهای دیجیتال می‌توانند بر اساس ارزش بازار نسبی خود گروه‌بندی شوند.
- ارزهای دیجیتال با مارکت کپ بزرگ: آنهایی هستند که ارزش بازار آنها حدود ۱۰ میلیارد دلار یا بیشتر است.
- ارزهای دیجیتال با ارزش بازار متوسط: نوسانات بیشتری دارند اما ممکن است پتانسیل رشد بیشتری نیز ارائه دهند.
- ارزهای دیجیتال با ارزش بازار کوچک: ممکن است پتانسیل زیادی برای رشد کوتاه مدت داشته باشند، اما معمولا نوسانات زیادی دارند و به طور کلی به عنوان یک سرمایه‌گذاری کریپتو پرخطر‌تر دیده می‌شوند.
اگر می‌خواهید بدانید بیتکوین در کدام دسته قرار می‌گیرد، می‌توانیم از یک تمرین ساده استفاده کنیم: در ژوئن ۲۰۲۴، عرضه در گردش بیتکوین بیش از ۱۹.۷ میلیون بود و قیمت یک بیتکوین حدود ۶۱۱۳۱ دلار بود. با ضرب کردن این دو عدد، به ارزش بازار بیتکوین در آن ماه می‌رسیم: بیش از ۱.۲ تریلیون دلار!
عوامل موثر بر دامیننس بیتکوین
همانطور که متوجه شده‌اید دامیننس بیتکوین صرفا یک عدد ثابت نیست و با توجه به عوامل مختلف کاهش یا افزایش می‌یابد. از همین رو، در ادامه چند عامل مهم و موثر بر دامیننس بیتکوین را توضیح می‌دهیم.
تغییر روندهای بازار
در طول سال‌ها با رشد آلت‌کوین‌ها، بیتکوین بخش قابل توجهی از سهم بازار خود را از دست داده است؛ چرا که زنجیره‌هایی مانند اتریوم قراردادهای هوشمند برنامه‌پذیر را ارائه می‌دهند و می‌توانند برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) را میزبانی کنند.
در حالی که dApps می‌توانند روی شبکه بیتکوین مستقر شوند، به ویژه پس از به‌روزرسانی‌هایی مانند SegWit و Taproot، هنوز هم گلوگاه‌هایی وجود دارد که باید به آنها رسیدگی شود؛ به این دلیل که زنجیره به گونه‌ای طراحی نشده که این موانع را برطرف کند.
به طور معمول، زمانی که تسلط بیتکوین افزایش می‌یابد، به این معنی است که مردم بیشتر در بیتکوین نسبت به آلت‌کوین‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این سناریو همیشه باید به خاطر بسپارید که یا بیتکوین سریع‌تر از آلت‌کوین‌ها در حال افزایش بوده یا کندتر در حال کاهش است.
بازارهای صعودی و بازارهای نزولی
یک قاعده‌ی کلی در مورد دامیننس وجود دارد؛ آلت‌کوین‌ها به سختی افزایش و به راحتی کاهش پیدا می‌کنند. در یک بازار صعودی، محبوبیت آلت‌کوین‌ها افزایش می‌یابد. این موضوع می‌تواند باعث شود سرمایه‌گذاران به آلت‌کوین‌ها، پروژه‌های NFT و دارایی‌های پرخطر روی آورند، به امید این که بازدهی و سود بزرگی را مشاهده کنند. این مسئله باعث خواهد شد که تسلط بیتکوین کاهش یابد. از سوی دیگر، در بازارهای نزولی دامیننس بیتکوین معمولا افزایش پیدا می‌کند؛ به این علت که سرمایه‌گذاران ممکن است به ارزهای دیجیتالی روی آورند که امتحان خود را با گذر زمان پس داده‌اند.
چگونه از دامیننس بیتکوین استفاده کنیم؟
درک سهم بازار بیتکوین می‌تواند ابزاری مفید برای ارزیابی سلامت کلی بازار ارزهای دیجیتال باشد. در ادامه چند روش برای استفاده از این معیار را معرفی می‌کنیم:
ملاحظه در مدیریت ریسک
سرمایه‌گذاران می‌توانند از تسلط بیتکوین به عنوان یک عامل برای کمک به مدیریت کلی ریسک خود در بازار ارزهای دیجیتال استفاده کنند.
به عنوان مثال، اگر ارزش بیتکوین در حال کاهش باشد اما تسلط بیتکوین در حال افزایش باشد، این مورد می‌تواند نشانه‌ای از یک بازار خرسی (نزولی) بالقوه برای آلت‌کوین‌ها باشد. در این صورت، سرمایه‌گذارانی که به شدت در آلت‌کوین‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند ممکن است در نظر بگیرند که برخی از موقعیت‌های خود را بفروشند و به بیتکوین منتقل شوند.
سرمایه‌گذاران ممکن است از تسلط بیتکوین به عنوان یک بارومتر برای کمک به سنجش احساس کلی بازار و تصمیم‌گیری درباره‌ی چگونگی تنوع‌بخشی به پرتفوی ارز دیجیتال خود استفاده کنند.
افزایش پتانسیل رشد آلت‌کوین‌ها
تسلط بیتکوین همچنین می‌تواند توسط معامله‌گران برای درک بهتر این که کدام ارزهای دیجیتال بیشترین پتانسیل را دارند، استفاده شود.
زمانی که سرمایهی بیشتری به آلت‌کوین‌ها وارد میشود، ارزش بازار بیتکوین به اصطلاح رقیق میشود و تسلط بیتکوین ممکن است شروع به کاهش کند. مشاهده بازار در این دوره ممکن است به برخی از سرمایه‌گذاران حرفه‌ای کمک کند تا پروژه‌های امیدوارکننده را شناسایی کنند.
چرخه دامیننس بیتکوین
افزایش و سقوط ارزهای دیجیتال به صورت چرخه‌ای است و به طور کلی می‌توان آن را به ترتیب زیر مشاهده کرد:
۱. بیتکوین افزایش پیدا می‌کند.
۲. آلت‌کوین‌های بزرگ افزایش پیدا می‌کنند.
۳. آلت‌کوین‌های متوسط افزایش پیدا می‌کنند.
۴. آلت‌کوین‌های کوچک پیدا می‌کنند.
۵. بیتکوین شروع به سقوط می‌کند (اما سایر کوین‌ها همچنان در حال افزایش هستند)
۶. آلت‌کوین‌های بزرگ شروع به سقوط می‌کنند (آلت‌کوین‌های متوسط و کوچک به دلیل داشتن شتاب ادامه می‌دهند)
۷. آلت‌کوین‌های متوسط شروع به سقوط می‌کنند (آلت‌کوین‌های کوچک همچنان فشار می‌آورند)
۸. در نهایت آلت‌کوین‌های کوچک نیز سقوط می‌کنند.
به عنوان مثال، اگر ارزش بیتکوین در حال افزایش باشد اما تسلط بیتکوین در حال کاهش باشد، این مورد می‌تواند نشانه‌ای از یک بازار صعودی بالقوه برای آلت‌کوین‌ها باشد. در این صورت، سرمایه‌گذارانی که عمدتا بیتکوین دارند ممکن است بخواهند با سرمایه‌گذاری در آلت‌کوین‌هایی که ممکن است در قیمت افزایش یابند، سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع کنند.
علت تنوع در سبد سرمایه‌گذاری چیست؟
در بحث پرایس اکشن، بازارهای مالی چه ارز دیجیتال و چه فارکس از سه چرخه‌ی کلی تشکیل شده‌اند؛ اسپایک (افزایش یا کاهش ناگهانی قیمت)، کانال (ادامه‌ی روند اسپایک صعودی و نزولی) و تریدینگ رنج (حرکات پینگ و پونگی یک ارز).
شاید حالا که متوجه شده‌اید دامیننس چیست این سوال را بپرسید چرا باید معامله‌گرها بخواهند مدام در سبد سرمایه‌گذاری خود تنوع به کار گیرند و ریسک کاهش سرمایه را به جان بخرند. ماجرا اینجاست وقتی بیتکوین وارد چرخه‌ی تریدینگ رنج میشود، امکان دارد برای مدت زمان طولانی در این بخش باقی بماند و معامله‌گرها صرفا باید از نوسان‌های کف و سقف قیمت سود کنند. در این وضعیت، شناسایی ارزهای مستعد رشد پیش از شروع چرخه‌ی اسپایک در آنها می‌تواند سودهای بیشتری را به دنبال داشته باشد. بنا به همین دلیل، سرمایه‌گذاران و معامله‌گرهای حرفه‌ای به طور مداوم دامیننس بیتکوین را رصد می‌کنند.
دامیننس تتر چیست؟
ارز دیجیتال تتر در سال ۲۰۱۵ توسط شرکت تتر لیمیتد راه‌اندازی شد. این شرکت ادعا می‌کند که به ازای هر ارز دیجیتال تتر (USDT) یک دلار آمریکایی (USD) در خزانه‌ی خود دارد. این واقعیت که ارزش USDT به دلار آمریکا ثابت است، راحتی زیادی را برای کاربران فراهم می‌کند.
تتر برای سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال مزایایی را ارائه می‌دهد؛ چرا که راهی برای جلوگیری از نوسانات شدید سایر ارزهای دیجیتال فراهم می‌کند. به همین دلیل، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با انتقال وجوه خود به USDT، ریسک مواجهه با کاهش ناگهانی قیمت ارزهای دیجیتال را کاهش دهد.
دامیننس تتر (USDT) نشان می‌دهد که چه درصدی از پول در USDT است. دو دلیل برای افزایش تسلط USDT وجود دارد. اولین دلیل این است که سرمایه‌گذاران پول نقد را از خارج به بازار وارد می‌کنند که این اتفاق به دلیل وضعیت نامساعد بازار رخ می‌دهد. دلیل دوم این است که با افت بازار، سرمایه‌گذاران وجوه خود را از سرمایه‌گذاری‌های رمزارزی برداشت کرده و به USDT منتقل می‌کنند. در هر دو مورد، کاهش در رمزارزها و افزایش در دارندگان USDT مشاهده میشود.
رابطه دامیننس بیت کوین و تتر
دامیننس بیتکوین و تتر به طور مستقیم بر هم تاثیر می‌گذارند و می‌توانند به عنوان معیارهای مهمی در ارزیابی وضعیت بازار ارزهای دیجیتال مورد بررسی قرار گیرند. رابطه بین دامیننس بیتکوین و تتر می‌تواند به چند شکل تفسیر شود:
- معکوس بودن: زمانی که دامیننس بیتکوین افزایش پیدا کند، ممکن است دامیننس تتر کاهش یابد و برعکس. به این معنی که هنگامی که سرمایه‌گذاران به بیتکوین روی می‌آورند، احتمالا از تتر خارج می‌شوند و به خرید بیتکوین می‌پردازند.
- حفاظت از سرمایه: در مواقعی که بازار دچار نوسان شدید میشود، سرمایه‌گذاران ممکن است به تتر پناه ببرند تا از دارایی‌های خود محافظت کنند. در این مواقع، دامیننس تتر افزایش و ممکن است دامیننس بیتکوین کاهش یابد.
- تحلیل‌های تکنیکال: معامله‌گران و تحلیل‌گران می‌توانند با بررسی هم‌زمان دامیننس بیتکوین و تتر، الگوهای بازار را شناسایی و استراتژی‌های معاملاتی خود را بر اساس این داده‌ها تنظیم کنند.
آیا تنها با دامیننس می‌توان با بیتکوین معامله کرد؟
حالا که متوجه شده‌اید دامیننس چیست باید گفت که استفاده از دامیننس به تنهایی برای معامله با بیتکوین کافی نیست، اما می‌تواند ابزار مفیدی در تحلیل بازار باشد. دامیننس بیتکوین نشان‌دهنده‌ی تسلط آن بر کل بازار ارزهای دیجیتال بوده و تغییرات آن می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا روندهای بازار را بهتر درک کنند. در واقع معامله‌گران می‌توانند با ترکیب دامیننس با دیگر شاخص‌ها، مانند تحلیل تکنیکال، نوسانات قیمت و حجم معاملات، استراتژی‌های بهتری را برای خرید و فروش بیتکوین به کار بگیرند. به عنوان مثال، اگر دامیننس در حال افزایش بوده و قیمت بیتکوین نیز یک روند صعودی را شروع کرده، احتمالا زمان مناسبی برای خرید فرا رسیده است.
با تمام این تفاسیر، صرفا استفاده از دامیننس برای تصمیم‌گیری در مورد خرید یا فروش بیتکوین می‌تواند خطرناک باشد؛ چرا که این ارز دیجیتال ممکن است تحت تاثیر عوامل خارجی مانند اخبار اقتصادی، تغییرات قانون‌گذاری و نوسانات بازار قرار گیرد. بنابراین، بهتر است دامیننس را به عنوان یکی از چندین ابزار تحلیلی در نظر بگیرید و از آن در کنار دیگر روش‌ها استفاده کنید. برای اطلاعات بیشتر، می‌توانید ضمن بررسی دقیق‌تر این که دامیننس چیست به مقالات و منابع معتبر در این زمینه مراجعه کنید.
منبع: دیجی‌کالا مگ
