آیا مردان هم عادت ماهیانه را تجربه می‌کنند؟
این موضوع کاملا بدیهی است که زنها به طور طبیعی باید یک فرایند فیزیولوژیکی تحت عنوان پریود، عادت ماهیانه یا دوران قاعدگی را تجربه کنند. یکی از نشانه‌های سالم بودن بدن زنها در همین مسئله‌ی پریود نهفته است. در جوامع مختلف این طور باب شده که تنها زنها از یک سیکل پریودی بهره می‌برند اما جالب است بدانید در بدن مردها هم این فرایند فیزیولوژیکی یعنی پریودی به نحوی متفاوت نسبت به بدن زنها رخ می‌دهد. به زبانی ساده‌تر، هورمون‌هایی در بدن مردها به طور روتین ترشح می‌شود که روی روحیات و اخلاقیات مردها به شدت اثرگذار است. این فرایند توسط عده‌ای تحت عنوان پریود مردانه نام گرفت. با این حال، دلیل احتمالی بروز چنین فرایند، علائم و چگونگی مواجهه با این فرایند در ادامه توضیح داده می‌شود.
نوسانات هورمونی متعددی به اسم پریود مردانه
در ابتدا باید به معنای کلمه‌ی پریود (Period) اشاره کرد. یکی از معانی این واژه‌ی انگلیسی، دوره است. در علم پزشکی به معنای یک سیکل و چرخه‌ی تقریبا یک ماهه ترجمه می‌شود که در این بازه، بنا به دلایل فیزیولوژیکی و هورمونی، دیواره‌ی اندام رحم دچار ریزش شده و به دنبال این اتفاق، خون‌ریزی به مدت چهار الی هفت روز رخ می‌دهد. تنها در زمان حاملگی است که این پروسه متوقف می‌شود تا جنین داخل رحم رشد کند. هر چند، اختلال‌های دیگری هم وجود دارد که به موجب آن، اختلال در دوره‌ی پریودی رخ می‌دهد.
فرایند پریود همان‌طور که گفته شد، حاصل تغییرات هورمونی است. کما این‌که در خانم‌ها میزان سطح هورمون استروژن، LH و FSH کمتر یا بیشتر می‌شود. هر کدام از این هورمون‌های نام‌برده، مسبب ایجاد علائم و خصیصه‌های رفتاری خاصی در خانم‌ها می‌شود. به همین دلیل، در یک سیکل پریودی ممکن است رفتارهای خاصی را از یک فرد بتوان شاهد بود. این ایده که مردها هم ممکن است فرایند پریود را تجربه کنند، توسط دانشمندانی مثل دکتر جِد دایموند مطرح شد. این پزشک و محقق در کتابی که سال ۲۰۰۲ منتشر شد، به بررسی رفتار زیستی موش‌های نر پرداخت و پس از مدتی به این نکته پی برد که رفتار این موجودات به دلیل تغییرات هورمونی از یک الگوی خاصی پیروی می‌کند. دایموند پس از بررسی‌های آزمایشگاهی، چهار پارامتر برای تعیین پریود مردانه در نظر گرفت:
- نوسان در مقادیر سطح هورمون تستوسترون
- بر هم خوردن تعادل بیو شیمیایی
- فقدان هویت مردانه در فرد
- استرس و اضطراب
این نکته واضح است که بدن انسان با حیواناتی مثل موش تا حدودی با یکدیگر متفاوت است. با این حال، به نظر می‌رسد مردها هم تحت تاثیر پارامترهای مذکور رفتارهایشان تغییر و تحولاتی پیدا می‌کند. به همین دلیل، پریود مردانه تحت عنوان یک فرایند فیزیولوژیکی در محافل مختلف و همچنین کتب علوم پزشکی متعدد جا افتاد.
وضعیت پیچیده‌ی هورمون‌های مردانه
در حال حاضر هیچ شواهد قابل استنادی مبنی بر تغییر چرخشی میزان سطح هورمون تستوسترون به صورت ماهیانه در مردها وجود ندارد. منظور پروسه‌ای است که شبیه به تغییر سطح پروژسترون و استروژن در خانم‌ها باشد. فعلا در همین اندازه اطلاعات علمی وجود دارد که سطح تستوسترون در طول یک شبانه‌روز، نوسان‌های خفیفی دارد. در مطالعه‌ای که سال ۲۰۰۹ میلادی روی ۶۶ مرد بین سال‌های ۳۰ الی ۸۰ انجام شد، نمونه‌های خونی در شش وضعیت از شبانه‌روز از آنها گرفته شد. بر اساس یافته‌ها، به نظر می‌رسد که سطح تستوسترون در طول یک شبانه‌روز تغییراتی به صورت نوسانی دارد. بر مبنای این نتایج، مشخص شد در مردان بین ۳۰ الی ۴۰ سال، مقدار تستوسترون ۲۰ الی ۲۵ درصد در بعد از ظهر کمتر از زمان صبح گزارش شده است. در مردان مسن‌‌تر، این تفاوت کمتر و در مردان ۷۰ ساله، ۱۰ درصد تفاوت رویت شده است. بر همین اساس، فعلا در همین حد می‌توان پیرامون وضعیت فیزیولوژیکی مردان صحبت کرد که تغییرات نوسانی هورمون تستوسترون است که موجب می‌شود تا مردان هم یک مدل پریود را هر از گاهی تجربه کنند.
تغییرات خلق و خو در مردان علت دارد
اغلب دیده می‌شود مردان به یک‌باره کج خلق یا بد اخلاق به نظر می‌رسند. وقتی هم از آنها علت پرسیده می‌شود، معمولا مردها یا دلیل دقیقی برای این مسئله بیان نمی‌کنند یا دلیل یک جنجال روحی در آنها، در حقیقت یک مسئله‌ی به شدت پیش پا افتاده بوده است. پژوهشگران با بررسی هورمون تستوسترون و مشاهده‌ی تغییرات نوسانی این هورمون به نتایج جالبی دست یافته‌اند. به نظر می‌رسد سطوح مختلف تستوسترون روی روحیه، عواطف و احساسات مردان به شدت تاثیرگذار است.
در مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۵ میلادی انجام شد، ارتباط بین هورمون تستوسترون و عملکرد مغزی مورد بررسی قرار گرفت. با وجود این‌که محققین با مطالعه روی پژوهش‌های حیوانی به این فرض رسیده بودند که ارتباطی میان این دو متغیر وجود دارد، نتایج مربوط به تصویربرداری MRI نشان می‌دهد که ارتباطی میان هورمون تستوسترون و رفتار و عملکرد مغز وجود دارد اما این ارتباط به شکل علت و معلولی نیست؛ به زبان بسیار ساده‌تر، در این مطالعه این موضوع ثابت نشد که تغییر نوسانی تستوسترون، دلیل بروز تغییرات رفتاری در انسان است.
داده‌های ضد و نقیض متعددی در زمینه‌ی تاثیر تستوسترون بر خلق‌وخوی مردان وجود دارد. با این حال، به نظر می‌رسد یکی از فاکتورهای احتمالی تاثیر روی عواطف و احساسات مردانه، هورمون تستوسترون است
در مطالعه‌ای دیگر به ارتباط میان سطوح پایین تستوسترون و نشانه‌های افسردگی بین مردان ۲۱ تا ۴۱ سال پرداخته شد. محققین توانسته‌اند رابطه‌ای خطی بین دو عامل مورد نظر کشف کنند. هر چند، این رابطه محدود به جامعه‌ی مردان در نظر گرفته می‌شود و نمی‌توان به زنها هم نسبت داد. محققین پای خود را فراتر از این پژوهش‌ها برده و دست به ابتکاری جالب زده‌اند. این ایده در ذهن پژوهشگران جرقه زد که چه اتفاقی می‌افتد اگر به مردان مسن بالاتر از ۶۵ سال، مقدار مشخص و ایمنی از هورمون تستوسترون تزریق شود؟ آزمایشی با هدف رسیدن به یک پاسخ برای این سوال انجام شد و در پایان محققین به این موضوع پی بردند که افزایش سطح تستوسترون در مردان مسن می‌تواند امیال جنسی آنها را افزایش دهد. همچنین روحیه و اخلاق مردان در این پژوهش به مراتب بهتر از گروه کنترل تلقی شد. با تمامی این تفاسیر، مطالعاتی هم در این زمینه انجام می‌شود که نتایج متضادی با شواهد و گفته‌های سایر پژوهشگران بیان می‌کند. برای مثال در پژوهشی که سال ۲۰۲۰ انجام شد، هیچ ارتباطی میان سطح تستوسترون سرم و نشانه‌های بیماری افسردگی یافت نشد.
داده‌های ضد و نقیض متعددی در زمینه‌ی تاثیر تستوسترون بر خلق‌وخوی مردان وجود دارد. با این حال، به نظر می‌رسد یکی از فاکتورهای احتمالی موثر بر عواطف و احساسات مردانه، هورمون تستوسترون است. قطع به یقین، پارامترهای دیگری هم در این میان وجود دارند که روی تغییرات رفتاری مردان موثر هستند، اما در حال حاضر محققین در تلاش هستند ریز و بم ساز و کار تغییرات هورمون تستوسترون را در بدن مردان کشف کنند. همچنین دانشمندان نیاز دارند تا از علت بروز این داده‌های ضد و نقیض هم اطلاعات کاملی به دست بیاورند.
دیگر کاربردهای هورمون تستوسترون
تستوسترون تنها روی خلق‌وخوی مردان تاثیر ندارد. کاربردهای متعددی برای این هورمون کشف شده است. پژوهشگران توانسته‌اند تا به حال پیرامون تاثیر تستوسترون روی سطح انرژی و توانمندی، حجم و وزن استخوانی، لیبیدو و تولید اسپرم به نتایج علمی قابل قبولی دست پیدا کنند.
سطح طبیعی هورمون تستوسترون به طور وسیعی بین افراد مختلف متفاوت گزارش شده است. با این حال، هورمون تستوسترون به عنوان یک مکمل دارویی و حتی ورزشی به مردان داده می‌شود. بر اساس پژوهش‌های متعددی که انجام شده، به نظر می‌رسد استفاده از تستوسترون به عنوان یک مکمل دارویی می‌تواند میزان اضطراب و استرس را در مردان کاهش داده و از طرفی دیگر میل جنسی را در فرد تقویت کند. با این حال، هنوز مطالعات متعدد دیگری در دست اقدام قرار می‌گیرد تا سایر فواید و مضرات استفاده از تستوسترون به دست آید.
پژوهشگران با مطالعات در حوزه‌ی باروری و جنین‌شناسی توانسته‌اند به نکات جالبی دست یابند. تستوسترون در مقدار بسیار زیاد می‌تواند روی تعداد اسپرم آثار سوء داشته باشد. همچنین فرد ممکن است علائم جسمانی نظیر سر درد و بی‌خوابی را هم تجربه کند. به همین منظور یک شیوه‌ی درمانی تحت عنوان «درمان از طریق تعویض تستوسترون» به منظور اهداف درمان ناباروری ابداع شده است. طبق این شیوه‌ی درمانی، مردانی که به اختلالات در ناباروری نظیر تعداد اندک اسپرم دچار شده‌اند، با دریافت مقدار مشخصی از تستوسترون برای یک مدت کوتاه می‌توانند این اختلال را پشت سر بگذارند. با تمامی این تفاسیر، امکان دارد میزان تستوسترون در خون دست‌خوش تغییرات دیگری هم شود.
عوامل تاثیرگذار بر میزان هورمون تستوسترون
تغییرات در میزان تستوسترون به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. مهم‌ترین و متداول‌ترین دلیل، افزایش سن در مردان است. هر اندازه مردان سن‌شان بالاتر می‌رود، احتمال بیشتری می‌رود تا اختلال و نقص در کیفیت و کمیت هورمون تستوسترون به وقوع بپیوندد. دانشمندان درباره‌ی دلیل این اتفاق به درستی مطلع نیستند اما در هر صورت، ممکن است سطح طبیعی تستوسترون در یک فرد با فردی دیگر متفاوت باشد. به همین دلیل، نمی‌توان دقیقا یک عدد مشخص را از لحاظ سنی به عنوان یک متر و معیار تعیین کرد.
استعمال سیگار و هر گونه مواد مخدر دیگر، بر کیفیت و تعداد اسپرم در مردان تاثیر مخربی دارد. با این حال، سیگار می‌تواند میزان تستوسترون را افزایش دهد
فاکتور دیگری که روی تغییرات تستوسترون به شدت تاثیرگذار است، اضافه وزن و چاقی به شمار می‌رود. مردانی که اضافه وزن دارند، سطح هورمون تستوسترون کمتری را نسبت به سایرین تجربه می‌کنند. پژوهشگران در تحقیقاتی به این مسئله پی‌برده‌اند که اگر فرد روی لاغری و چربی‌سوزی مانور دهد، می‌تواند سطح تستوسترون خونش را بیشتر کند. همچنین تجویز تستوسترون به عنوان یک مکمل دارویی هم می‌تواند کاهش میزان تستوسترون را در بدن فرد جبران کند. در هر صورت، بررسی‌های بیشتری برای مطالعه‌ی این دو متغیر نیاز است اما در حال حاضر می‌توان ادعا کرد که بین اضافه وزن و میزان هورمون تستوسترون یک رابطه‌ی معکوس وجود دارد.
یکی دیگر از عوامل موثر و در عین حال بحث‌برانگیز در میزان تستوسترون، مصرف سیگار است. استعمال سیگار و هر گونه مواد مخدر دیگر، بر کیفیت و تعداد اسپرم در مردان تاثیر مخربی دارد. با این حال، سیگار می‌تواند میزان تستوسترون را افزایش دهد. در مطالعه‌ای مشخص شده سیگاری‌ها، ۱۵ درصد بیشتر از افراد غیر سیگاری تستوسترون بیشتری در بدن‌شان دارند. با این حال نمی‌توان سیگار کشیدن را برای تقویت میزان تستوسترون یک عامل تشویقی دانست و دیگران را به انجام این کار سوق داد؛ چراکه شاید سیگار موجب افزایش این هورمون شود، اما از طرفی دیگر برای سلامت بدن و همچنین سلامت اسپرم ضرر و زیان بسیار زیادی را به دنبال دارد.
کارهایی که مردان باید در زمان پریودی‌شان انجام دهند
تغییرات رفتاری و حتی تغییر در روحیه چیزی نیست که به خاطر آن به خودتان آزار برسانید یا حتی خودتان را مقصر این اتفاق بدانید. این فرایند، یک اتفاق فیزیولوژیکی است که علنا سلامتی بدن را نشان می‌دهد. بسته به شرایط موجود، سبک زندگی و فعالیت جنسی فرد، مقدار تستوسترون می‌تواند نوسان‌های کم یا زیادی داشته باشد. اگر بتوان عوامل موثر را بهتر کرد، تنها راه حل دیگری که باقی می‌ماند، آگاه کردن جامعه به خصوص خانم‌ها از این فرایند هورمونی در مردان است. اگر خانم‌ها متوجه شوند که گاهی اوقات نیاز است با مردها هم با ملایمت رفتار شود، می‌توان از پسِ این عادت ماهیانه در مردان هم به راحتی و بدون هیچ دردسر دیگری عبور کرد. با تمامی این تفاسیر، امکان دارد خلق‌وخوی مردان برای مدت زیادی نامتعادل باقی بماند. در این حالت باید چه اقداماتی را انجام داد؟ چطور می‌توان مجدد میزان هورمون تستوسترون را به تعادل و یک حد طبیعی برگرداند؟ اصلا آیا این کار ممکن است؟
- مراجعه به پزشک: با رفتن نزد پزشک معالج می‌توان درباره‌ی علت این اختلال به نکات مهمی دست پیدا کرد. پزشک معالج به احتمال زیاد یک آزمایش هورمونی برای فرد می‌نویسد. پس از انجام تست، پزشک با بررسی میزان سطح تستوسترون به بیماری‌هایی مثل کم‌خونی، مشکلات تیروئید و سایر مواردی از این قبیل مشکوک می‌شود. این نکته نیاز است تا مجدد یادآوری شود که افزایش بیش از اندازه و همچنین کاهش شدید تستوسترون می‌تواند به بروز بیماری‌های مختلف در انسان ختم شود. بنابراین، نوسان‌های شدید این هورمون را باید جدی گرفت.
- مشورت با تراپیست: مردها نسبت به زنها معمولا کمتر دلشان می‌خواهد درباره‌ی مشکلات شخصی‌شان با یک روان‌شناس یا تراپیست صحبت کنند. با این اوصاف، اگر فرد از یک اختلال مزمن از جنبه‌ی روحی رنج می‌برد، بهتر است بر این حس غلبه کرده و با یک روان‌شناس مشکلاتش را در میان بگذارد. روان‌شناس شاید نتواند در درمان این اختلال کار خاصی انجام دهد، اما راه و رسم ارتباط برقرار کردن با دیگران و اعضای خانواده را به بیمار آموزش می‌دهد.
- آزمایش اسپرم: تست اسپرم یکی دیگر از راهکارها برای فهم مشکل مربوط به عدم تعادل میزان تستوسترون به شمار می‌رود. انجام این تست نه تنها درباره‌ی اختلال‌های هورمونی اطلاعات تقریبا دقیقی را ارائه می‌دهد، بلکه سایر اختلال‌های مربوط به باروری و جنین‌شناسی را هم می‌تواند به فرد نشان دهد.
- تغییرات در سبک زندگی: با انجام ورزش و تمرین‌های هوازی، مصرف غذاهای سالم و همچنین حذف عوامل استرس‌زا از زندگی می‌توان مجدد امیدوار شد تا سطح تستوسترون به حد معمول و طبیعی‌اش برگردد. البته ذکر این نکته الزامی است که این دسته از تغییرات نباید صرفا برای یک مدت محدود باشد. به‌کارگیری توصیه‌های مذکور در بلندمدت نه تنها به بهبود وضعیت هورمونی ختم می‌شود، بلکه فرد را نسبت به سایر بیماری‌های جسمانی هم مصون می‌کند.
- به خودتان استراحت بدهید: خستگی بیش از حد از لحاظ روحی و روانی موجب اختلالاتی از لحاظ هورمونی در یک انسان می‌شود. به همین دلیل، هر از گاهی بهتر است تا یک روز را برای تفریح انتخاب کنید. شما در این حالت می‌توانید به خودتان حسابی استراحت بدهید و از تفریحاتی که باعث بهبود حالتان می‌شود لذت ببرید. در هر صورت، زندگی در زمان حال نیاز به دوندگی و تلاش بسیار زیادی دارد اما تلاش برای رفتن به یک سفر کوتاه‌مدتِ ترجیحا یک روزه می‌تواند حسابی خلق‌وخوی خود و خانواده‌تان را بهتر کرده و باعث توازن مجدد هورمون‌های بدن به خصوص تستوسترون شود.
منبع: givelegacy
