گزارش سال ۱۳۹۸ دیجی‌کالا منتشر شد؛ در بزرگ‌ترین فروشگاه آنلاین ایران چه می‌گذرد؟
به نقل از دیجیاتو: دیجی‌کالا گزارش عملکرد سال ۹۸ خود را منتشر کرد. این گزارش واکاوی اتفاقات مهمی است که در بزرگ‌ترین فروشگاه اینترنتی ایران در کل سال ۹۸ رخ داده است. افزایش تنوع محصولات دیجی‌کالا به بیشتر از ۲ میلیون کالا، افزایش تعداد فروشندگان به بیشتر از ۶۰ هزار فروشنده و نهایتا رسیدن ظرفیت پردازش به ۶۰۰ هزار محصول در روز، از مهم‌ترین آمارهای دیجی‌کالا در این گزارش هستند. در این مقاله نگاهی داریم به مهم‌ترین بخش‌های این گزارش جامع.
دیجی‌کالای امروز: در یک نگاه
دیجی‌کالا در سراشیبی رشد قرار دارد و آمارهای جدید نشان می‌دهد که این شرکت از هر جهت افزایش ظرفیت داشته است. از سوی دیگر گروه دیجی‌کالا حالا بزرگ‌تر از همیشه شده و آخرین عضو جدیدی که به آن اضافه شده، استارتاپ «کمدا» است که دیجی‌کالا در پایان سال ۹۸ در آن سرمایه‌گذاری کرد. کمدا یک پلتفرم خرده فروشی در بستر شبکه اجتماعی (Social Commerce) است. اکنون گروه دیجی‌کالا در این تصویر قابل مشاهده است.
اگر دیجی‌کالا Fresh (محصولات سوپرمارکتی) را از خود دیجی‌کالا جدا ببینیم، این فروشگاه در واقع ۵ کانال و پلتفرم فروش دارد: دیجی‌کالا، دیجی‌کالا فرش، دیجی‌استایل، فیدیبو و البته کمدا. تصویر زیر که دیجی‌کالا آن را در اولین گزارش سالانه‌اش منتشر کرده حکایت از اتفاقات یک روز عادی در این پلتفرم خرده فروشی دارد.
این فروشگاه در هر روز از طریق سایت و اپلیکیشن میزبان ۵.۴ میلیون بازدید است و در هر روز ۱۲ هزار مشتری جدید دارد. به شکل روزانه ۳۱۵۴ کالا به دیجی‌کالا اضافه می‌شوند و ۳۰۰ هزار کالا سفارش داده می‌شود. از سوی دیگر مبلغ متوسط هر سفارش نیز ۴۹۶ هزار تومان ذکر شده است. از سوی دیگر، دیجی‌کالا در جدیدترین گزارش خود اذعان دارد که تنها ۲ درصد از بازار خرده فروشی در ایران، آنلاین است.
دیجی‌کالا به نقل از «مکنزی» آمارهایی را نشان می‌دهد که در کشورهای دیگر، سهم خرده فروشی آنلاین چقدر است. چین با ۲۵ درصد، کره جنوبی و انگلیس هر کدام ۲۲ درصد در صدر هستند. دیجی‌کالا به شکل هوشمندانه‌ای اینجا به مخاطب اعلام می‌کند که هنوز راه بسیار زیادی برای پیشرفت دارد؛ چراکه واقعیت این است که در حال حاضر رقیب بزرگی هم ندارد و قبلاً هم اعلام کرده که حدود ۹۰ درصد از خرده فروشی آنلاین را در اختیار دارد.
نمودار مهم دیگری که می‌توان آن را در این گزارش یافت، مربوط به ارزش خالص کالای فروش رفته یا NMV است. دیجی‌کالا می‌گوید در ۸ سال گذشته به شکل میانگین رشد ۱۱۲ درصدی در سال را تجربه کرده است. آخرین آمار مقایسه‌ای رشد ۹۷ به ۹۷ هم ۱۵۶ درصد بوده است.
یکی از دلایل این موضوع افزایش تنوع محصولات دیجی‌کالا بوده است. در نمودار پایین می‌بینیم که صرفاً ۱ میلیون ۱۵۳ هزار کالای جدید در سال ۹۸ به دیجی‌کالا اضافه شده‌اند.
در واقع دیجی‌کالا از سال ۹۶ و با اضافه شدن مارکت پلیس یک رشد انفجاری را تجربه کرده است. کل تنوع محصولی دیجی‌کالا اکنون به ۲ میلیون و ۲۳۸ هزار کالا رسیده است. این شرکت تا پایان سال ۹۸، دارای ۳۱ مرکز برای پردازش کالا، توزیع کالا و خدمات پس از فروش و همچنین جمع‌آوری کالای فروشندگان در سراسر کشور بوده است اما گل سرسبد این مراکز، مرکز پردازش دانش واقع در غرب تهران است.
مرکز پردازش دانش، مرکزی با مساحت ۱۴۶ هزار و ۸۰۰ متر مربع است که می‌تواند روزانه تا ۶۰۰ هزار کالا را پردازش کند.
رفتار کاربران دیجی‌کالا
این فروشگاه در فصل اول گزارش خود که مربوط به «رفتار کاربران» است، اعلام می‌کند که رکورد بیشترین سفارش‌ها مربوط به هشتم آذرماه ۹۸ است که هم‌زمان با جشنواره‌ی «این جمعه لازمت میشه» بوده است. ۲۹ و ۳۰ آذر ماه نیز به دلیل «جشنواره یلدا» کاربران دیجی‌کالا سفارش‌های بیشتری داشته‌اند. البته دیجی‌کالا عدد این سفارش‌ها را بیان نکرده است.
در سال ۹۸ کاربران دیجی‌کالا بیشتر از هر چیزی به دنبال «موبایل» بوده‌اند. اختلاف موبایل با سایر محصولات واقعاً چشم‌گیر است. هدفون، کنسول، کفش، اسباب‌بازی و ماسک تنفسی موارد دیگری بوده‌اند که کاربران در این فروشگاه به دنبال آن‌ها بوده‌اند. نکته مهم دیگری که دیجی‌کالا در این فصل به آن اشاره می‌کند سن کاربران است. بیشتر از ۴۰ درصد کاربران این فروشگاه سنی بین ۲۵ تا ۳۴ سال دارند. حدود ۲۰ درصد بعدی به ۳۵ تا ۴۴ ساله‌ها اختصاص دارد و کمتر از ۲۰ درصد هم به ۱۸ تا ۲۴ ساله‌ها. در این میان حدود ۵ درصد از کاربران دیجی‌کالا ۶۵ سال به بالا هستند. ۶۴ درصد مشتریان آقا و ۳۶ درصد نیز خانم هستند.
از آن‌جایی که دیجی‌کالا در پی حضور در بورس است، این آمار می‌تواند بسیار کلیدی و مهم باشد: مشتریان هر چند وقت یکبار خرید می‌کنند؟
بیشتر از ۵۰ درصد مشتریان دیجی‌کالا، در دسته مشتری‌های وفادار هستند یعنی در سال ۹۸ حداقل ۲ خرید داشته‌اند. فاصله زمانی خرید‌های ۲۵ درصد از مشتریان وفادار بین ۱ تا ۲ ماه است. بالای ۵ درصد از این افراد نیز هر هفته خرید می‌کنند.
بیشترین مشتریان دیجی‌کالا در استان‌های تهران، البرز و یزد هستند. تهران با سایر استان‌ها اختلاف معناداری دارد.
نمودار مهم دیگری که دیجی‌کالا منتشر کرده مربوط به تغییرات سالانه متوسط ارزش هر سفارش از سال ۹۳ تا پایان ۹۸ است.
در نیمه اول سال ۹۳ میانگین ارزش هر سفارش ۵۱۳ هزار تومان بوده و در نیمه دوم ۹۸، این میانگین به ۴۹۶ هزار تومان کاهش داشته است. دیجی‌کالا می‌گوید افزایش دفعات خرید، اضافه شدن کالاهای غیر الکترونیکی و البته محصولات تند مصرف (FMCG) از دلایل کاهش متوسط مبلغ هر سفارش‌ها بوده است.
بازخورد مشتریان دیجی‌کالا
فصل دوم گزارش مربوط به بازخورد مشتریان دیجی‌کالا است. اما مشتریان دیجی‌کالا چقدر این فروشگاه را به دیگران توصیه می‌کنند؟ دیجی‌کالا از راهکاری به نام NPS یا «شاخص خالص توصیه‌کنندگان» برای اندازه‌گیری رضایت مشتریان استفاده کرده است.
پس از هر خرید، پیامکی برای خریدار ارسال می‌شود که از او سوال می‌شود از ۰ تا ۱۰ چقدر احتمال دارد خرید از دیجی‌کالا را به دیگران پیشنهاد کند. در نمودار فوق، پاسخ افرادی را می‌بینید که به همین سوال پاسخ داده‌اند. ۴۳.۹ درصد افراد بر این اساس بیشترین رضایت را از دیجی‌کالا داشته‌اند.
از سوی دیگر در نمودار بعدی می‌بینیم که شاخص OTD یا ارسال به موقع سفارش‌ها بررسی شده است که می‌توان در ماه‌های مختلف اندازه آن را بررسی کرد. برای مثال در اسفند ماه، ۹۵ درصد از سفارش‌ها در زمان مشخص تحویل شده‌اند.
محصولات فوق، از محبوب‌ترین کالاها از نظر مشتریان دیجی‌کالا بوده‌اند. رتبه اول محبوب‌ترین کالا در کل سال ۹۸، در اختیار گوشی گلکسی A50 سامسونگ است.
کاربران دیجی‌کالا مشتاق موجود شدن دوباره‌ی این کالاها هستند که همه آن‌ها مربوط به بهداشت شخصی و جلوگیری از ابتلا به کرونا است. نکته مهم اینجاست که گزارش دیجی‌کالا کل سال ۹۸ را در بر می‌گیرد و کرونا از اسفند بر اساس آمارهای رسمی وارد ایران شده است؛ اما همین ماه اسفند به تنهایی توانسته کل سال ۹۸ را تحت تاثیر قرار دهد.
بازارگاه (مارکت پلیس) و کسب‌وکارهای ایرانی
فصل سوم گزارش دیجی‌کالا به بازارگاه و کسب‌وکارهای ایرانی اختصاص پیدا کرده است. این شرکت می‌گوید که توانمندسازی کسب‌وکارهای ایرانی را مهم‌ترین مسئولیت اجتماعی خود می‌داند و می‌خواهد تولید‌کننده، فروشنده، صنعتگر و هنرمند ایرانی را مستقیما به بازاری به وسعت ایران متصل کند.
دیجی‌کالا در پایان سال ۹۸ بیشتر از ۶۱ هزار فروشنده در پلتفرم مارکت پلیس داشته است. نکته مهم، رشد بسیار بالای این بخش در دیجی‌کالا است. اما در این میان چند نکته مهم هم وجود دارد:
- در سال ۹۸، هر فروشنده فعال مارکت پلیس به شکل متوسط، ماهانه فروشی ۳۹ میلیون تومانی داشته است.
- در بهمن ۹۸ یکی از فروشندگان توانسته به فروش ۳۲ میلیارد تومانی دست پیدا کند که در حال حاضر بالاترین رکورد فروش یک فروشنده در دیجی‌کالا برای یک ماه است.
- یک کارگاه صنایع دستی در آذر ۹۸ مبلغ ۸۵ میلیون تومان فروش داشته است.
دیجی‌کالا اعلام می‌کند که در سال ۹۸ تعداد ۱۰۵ هزار و ۷۱۲ کسب‌وکار برای فروشندگی در دیجی‌کالا درخواست داده‌اند که ۵۷ درصد این کسب‌وکارها شرایط لازم برای اضافه شدن به مارکت‌پلیس دیجی‌کالا را داشته‌اند. اما یکی از مهم‌ترین بخش‌های گزارش دیجی‌کالا مربوط به عرضه و تقاضا در گروه‌های مختلف است؛ تحلیلی که می‌تواند به بهینه‌سازی زنجیره تامین، بازاریابی و فروش کمک کند.
تحلیل‌های فوق به گفته دیجی‌کالا بر اساس طیف وسیعی از متغیرهای «رفتار کاربران و مشتریان» و «داده‌های فروشگاه آنلاین دیجی‌کالا» به دست آمده است. موضوع مهم دیگری که در این گزارش به آن اشاره شده مربوط به کالاهای تقلبی و نظارت بر عملکرد فروشندگان است. این فروشگاه می‌گوید که از ابتدای سال ۹۷ تاکنون ۰.۰۱۶ درصد از کالاهای عرضه شده (۱۶ کالا از ۱۰۰ هزار کالا) تقلبی بوده‌اند و با فروشندگان این نوع کالاها نیز قطع همکاری شده است. از سوی دیگر خطاهای دیگری نیز مشتریان را تحت تاثیر قرار داده که مربوط به زمان ارسال کالا، لغو کردن سفارش‌ها و کالاهای تقلبی بوده است.
دیجی‌کالا می‌گوید برای عذرخواهی از مشتریانی که تحت تاثیر این موضوعات قرار گرفته‌اند در سال ۹۸ به شکل متوسط، در هر ماه ۲۹۳ میلیون تومان کد هدیه به این مشتریان پرداخت کرده است. در آمار دیگری نیز ذکر شده که متوسط رضایت از کیفیت کالا ۸۰.۸ درصد است.
دیجی‌کالا در چند سال اخیر به ۲ مدل مارکت‌پلیس و خرده‌فروشی تقسیم شده است. در مارکت‌پلیس بیشتر از ۶۰ هزار فروشنده فعال هستند و در خرده‌فروشی خود دیجی‌کالا، کالاها را تامین می‌کند و می‌فروشد.
در نمودار فوق می‌توان دید که در هر دسته‌ی کالایی، سهم دیجی‌کالا و سایر فروشندگان از فروش محصولات چگونه است.
در بخش بعدی این گزارش می‌توان دید که پرفروش‌ترین کالاهای دیجی‌کالا (تعدادی) چه محصولاتی بوده‌اند. رتبه اول به لامپ LED لیتومکس ۷ وات اختصاص پیدا کرده است. رتبه دوم تا دهم را در نمودار پایین مشاهده می‌کنید:
پرفروش‌ترین کالاهای دیجی‌کالا در بخش ریالی نیز قابل توجه هستند. گوشی موبایل سامسونگ گلکسی A50 با ظرفیت داخلی ۱۲۸ گیگابایت پرفروش‌ترین محصول (ریالی) در دیجی‌کالا بوده است. رتبه‌های دوم تا دهم در تصویر پایین قابل مشاهده‌اند:
زیرساخت تکنولوژی دیجی‌کالا
دیجی‌کالا در اولین گزارش سالانه‌اش اعلام می‌کند که پلتفرم این شرکت یکی از دارایی‌های بسیار با اهمیت این شرکت است. در واقع این شرکت فصل چهارم گزارش خود را صرفاً به زیرساخت تکنولوژی اختصاص داده است.
دیجی‌کالا اعلام می‌کند که دانش فنی توسعه پلتفرم خرده‌فروشی آنلاین تنها در اختیار شرکت‌های محدودی در سطح جهان است.
در تصویر فوق می‌توانید ببینید که الگوریتم‌های هوشمند تجربه خرید، چگونه در حال کار کردن هستند. دیجی‌کالا در این بخش می‌گوید که الگوریتم‌های هوشمند که تجربه خوشایند خرید را ممکن می‌کنند از دارایی‌های فکری بسیار مهم دیجی‌کالا هستند.
دیجی‌کالا اعلام می‌کند که انبارش، پردازش و توزیع کالاها فرایندی زمان‌بر و پیچیده است که با استفاده از الگوریتم‌های هوشمند و خودکار امکان‌پذیر شده است.
دیجی‌کالا اعلام می‌کند که الگوریتم‌های هوشمند مالی و پرداخت آنلاینی که در اختیار دارد به تسهیل خرید آنلاین کمک می‌کند و امکان پردازش ۳۰ هزار تراکنش در لحظه را فراهم کرده است. در بین موارد فوق، الگوریتم‌های کیف پول الکترونیک، پلتفرم اعطای اعتبار و خرید قسطی و الگوریتم هوشمند قیمت‌گذاری قابل توجه هستند.
محصولات و برندها
بخش پنجم گزارش دیجی‌کالا مربوط به محصولات و برندها است. در این بخش جایگاه برندها در بزرگ‌ترین فروشگاه آنلاین ایران بررسی شده است.
در بین برندهای خارجی که در سال ۹۸ در دیجی‌کالا جستجو شده‌اند سامسونگ همچنان در صدر است. از سوی دیگر تسکو پرجستجوترین برند ایرانی در دیجی‌کالا بوده که شرکتی فعال در ارائه محصولات سخت‌افزاری-فناوری است.
در نیمه دوم سال ۹۸، برندهای ایرانی ۶۹ درصد از سهم فروش را در دیجی‌کالا به خود اختصاص داده‌اند. این آمار در حالی است که در نمودار قبلی اختلاف معناداری در جستجوهای کاربران برای محصولات خارجی وجود داشت. سهم فروش کالاهای ایرانی از ۴۲ درصد در نیمه دوم سال ۹۶ به ۶۹ درصد در نیمه دوم ۹۸ افزایش داشته است که هم یک خبر خوب است و هم خبر بد. خوب از این جهت که صنعتگران و تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند از پلتفرمی مانند دیجی‌کالا استفاده کنند. از سوی دیگر این آمار می‌تواند نمایه‌ای از این موضوع باشد که قدرت خرید مردم برای برندهای خارجی (به واسطه افزایش نرخ ارز در ۲ سال اخیر) به شدت کاهش داشته است.
نمودار فوق مربوط به پرفروش‌ترین برندهای خارجی (ریالی) در کل سال ۹۸ است. سامسونگ، هواوی و شیائومی ۳ برند پرفروش (ریالی) بوده‌اند. نکته قابل توجه در این بخش کاهش ۳ رتبه‌ای اپل به نسبت سال ۹۷ و البته افزایش ۱۴ رتبه‌ای شیائومی و افزایش ۱۱ رتبه‌ای آنر در این نمودار است.
در نمودار فوق که مربوط به پرفروش‌ترین برندهای تلویزیون (ریالی) است، می‌بینیم که ایکس ویژن، در مقایسه با سال ۹۷ جایگاه سامسونگ را با اختلاف از آن خود کرده است. برند سوم هم TCL است که توانسته یک رتبه افزایش جایگاه در فروش داشته باشد.
نکته مهم در نمودار فوق خرید بیشتر تلویزیون‌های ایرانی از سوی کاربران دیجی‌کالا است. فارغ از ۳ جایگاه اول، می‌بینیم که «جی پلاس» با ۱۰ رتبه افزایش، در جایگاه چهارم قرار گرفته یا شهاب با ۵ رتبه افزایش توانسته در این نمودار حضور داشته باشد. در این میان برند ال جی ۶ رتبه کاهش فروش در دیجی‌کالا داشته است.
نمودار فوق نیز مربوط به پرفروش‌ترین برندهای گوشی موبایل (ریالی) در دیجی‌کالا برای سال ۹۸ است. بازیگران اول و دوم تغییری نداشته‌اند اما نوکیا توانسته در جایگاه سومین برند پرفروش موبایل در دیجی‌کالا قرار گیرد.
در نمودار فوق ۲ نکته بسیار مهم وجود دارد. اول افزایش ۱۳ رتبه برای موبایل‌های شیائومی است که حکایت از استقبال بی‌نظیر کاربران ایرانی از این محصول چینی دارد. بعید نیست در گزارش سال ۹۹ دیجی‌کالا ببینیم که این برند در بین ۳ برند اصلی موبایل در ایران قرار گیرد. نکته دوم افزایش ۲۰ رتبه‌ای برند اُرُد (OROD) است که یک برند ایرانی موبایل به حساب می‌آید؛ بازیگری که گویا در حال خط و نشان کشیدن برای GLX است.
این مطلب اولین بار در دیجیاتو منتشر شده و در اتاق خبر دیجی‌کالا بازنشر شده است.
