۱۶ باور اشتباه رایج درباره‌ی دستگاه گوارش که باید کنار بگذارید
دستگاهی گوارش، مجموعه‌ای از اندام‌های توخالی است که از دهان تا مقعد به یکدیگر متصل هستند. اندام‌هایی که دستگاهی گوارش را تشکیل می‌دهند به‌ترتیب شامل دهان، مری، معده، روده‌ی کوچک، روده‌ی بزرگ و مقعد می‌شوند. کبد، لوزالمعده و کیسه صفرا هم از اجزای این سیستم محسوب می‌شوند.
دستگاهی گوارش به‌گونه‌ای ساخته شده که می‌تواند به‌خوبی وظیفه‌ی خود را در تبدیل غذای مصرفی به مواد مغذی و انرژی لازم بدن انجام دهد. هنگامی که کار دستگاهی گوارش با مواد غذایی به پایان می‌رسد، مواد زائد را به‌شکل مدفوع از بدن خارج می‌کند. طی سالیان گذشته، باورهای نادرستی درباره‌ی عملکرد این سیستم و بیماری‌های مربوط به آن به وجود آمده که در این مقاله از دیجی‌کالا مگ به بعضی از آن‌ها اشاره می‌کنیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
۱. سال‌ها طول می‌کشد تا آدامس در دستگاهی گوارش هضم شود
این‌طور به نظر می‌رسد که آدامس می‌تواند برای مدت طولانی به روده بچسبد. هر چه باشد آدامس در دهان حل نمی‌شود و اگر آن را قورت دهید، معده‌ی شما نمی‌تواند آن را تجزیه کند. اما هیچ مدرکی مبنی بر درست بودن این ادعا وجود ندارد و سیستم گوارش ظرف چند روز آدامس را از طریق مدفوع از بدن خارج می‌کند.
۲. غذاهای تند و ادویه‌دار باعث بروز زخم‌های گوارشی می‌شوند
اگر از طرفداران سس تند هستید، می‌توانید بدون نگرانی از آن استفاده کنید. در گذشته، مردم فکر می‌کردند که مصرف زیاد غذای تند باعث ایجاد زخم‌های گوارشی می‌شود. اما در حال حاضر می‌دانیم که غالبا عوامل دیگری مثل عفونت با یک باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) یا مصرف داروهای ضد درد مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن در بروز این زخم‌ها که در معده دیده می‌شوند، نقش دارند. مصرف غذاهای تند و ادویه‌دار ممکن است در بعضی افراد به معده درد منجر شود، اما باعث ایجاد زخم نمی‌شود.
۳. بلند کردن اجسام سنگین باعث فتق می‌شود
به بیرون‌زدگی یا خروج یک عضو از بدن از محل اصلی خود، فتق گفته می‌شود. اگرچه حمل اجسام سنگین در بروز این مشکل نقش دارد، اما تنها دلیل ابتلا به آن محسوب نمی‌شود. شما ممکن است در اثر عوامل دیگری مثل یبوست یا سرفه‌ی طولانی‌مدت هم به این بیماری مبتلا شوید. فتق غالبا در کشاله‌ی ران، ناف یا قسمت بالای معده مشاهده می‌شود.
۴. مصرف نوشیدنی‌های الکلی تنها دلیل ابتلا به سیروز کبدی است
در متبلایان به سیروز، سلول‌های سالم کبد آسیب دیده و با بافت اسکار (زخم) جایگزین می‌شوند. درست است که اعتیاد به الکل شایع‌ترین علت سیروز است، اما عوامل دیگری مانند هپاتیت B و هپاتیت C هم می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند. اگرچه استفاده از نوشیدنی‌های الکلی تقریبا همیشه باعث آسیب کبد می‌شود، اما ممکن است به سیروز منجر نشود.
۵. مصرف آجیل به بیماری دیورتیکولیت منجر می‌شود
در دیواره‌ی روده‌ی بزرگ کیسه‌های کوچکی به نام «دیورتیکول» وجود دارند که التهاب و عفونت آن‌ها باعث ابتلا به دیورتیکولیت می‌شود. در گذشته، پزشکان به افراد مبتلا به این بیماری توصیه می‌کردند که از آجیل، ذرت، پاپ‌کورن و غذاهای حاوی دانه‌های ریز مانند توت‌فرنگی استفاده نکنند. چون نگران بودند که ذرات این غذاها با ورود به داخل کیسه‌ها باعث درد شوند. اما مطالعات جدید خلاف این توصیه را نشان می‌دهند. احتمال بروز دیورتیکولیت در افرادی که از رژیم غذایی پرفیبر پیروی می‌کنند در مقایسه با سایرین کمتر است.
۶. لوبیا بیشترین گاز را در دستگاهی گوارش تولید می‌کند
محصولات لبنی نسبت به سایر غذاها گاز بیشتری را در داخل دستگاهی گوارش تولید می‌کنند. شیوع این مشکل با افزایش سن که توانایی بدن برای جذب قند شیر (لاکتوز) کاهش پیدا می‌کند، بیشتر می‌شود. برای حل این مشکل، می‌توان محصولات لبنی بدون لاکتوز مصرف کرد یا قبل از خوردن لبنیات از داروی لاکتاز که بدون نسخه از داروخانه‌ها قابل تهیه است، استفاده کرد.
۷. در صورت ابتلا به عدم تحمل لاکتوز باید به‌طور کامل از مصرف لبنیات خودداری کرد
افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز در میزان لبنیاتی که می‌توانند مصرف کنند، با هم متفاوت هستند. در حالی که یک فرد ممکن است بعد از خوردن یک لیوان شیر دچار مشکلات گوارشی شود، احتمال دارد که شخص دیگری بتواند تا دو لیوان شیر بنوشد. بعضی افراد می‌توانند از مصرف ماست یا بستنی لذت ببرند، اما هرگز قادر به مصرف شیر نیستند. اگر به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستید، باید از طریق آزمون و خطا متوجه شوید که کدام محصول لبنی و چه مقدار از آن برای شما مناسب‌تر است.
۸. سیگار کشیدن سوزش سر دل را تسکین می‌دهد
سیگار کشیدن نه تنها به درمان سوزش سر دل کمک نمی‌کند، بلکه باعث بدتر شدن آن هم می‌شود. این موضوع یکی از دلایلی است که نشان می‌دهد باید نسبت به ترک سیگار اقدام کنید. نیکوتین عضلات بالای معده را که از برگشت اسید معده به درون مری (ریفلاکس) جلوگیری می‌کنند، شل کرده و باعث تشدید ریفلاکس می‌شود.
۹. افزایش سن باعث یبوست می‌شود
با بالا رفتن سن احتمال ابتلا به یبوست افزایش پیدا می‌کند، اما سالمندی به‌خودی خود در بروز این مشکل نقش ندارد. غالبا افراد مسن از داروهایی استفاده می‌کنند که باعث کند شدن حرکات دستگاهی گوارش می‌شوند. علاوه بر این، در دوران سالمندی احتمال ورزش کردن، پیروی از رژیم غذایی سالم و مصرف کافی مایعات کاهش پیدا می‌کند که همه‌ی این‌ها می‌توانند به بروز یبوست منجر شوند.
۱۰. فیبر به درمان اسهال کمک نمی‌کند
درمان یبوست، یکی از شناخته شده‌ترین فواید فیبر محسوب می‌شود. به همین دلیل است که شاید منطقی به نظر نرسد که فیبر بتواند به درمان اسهال هم کمک کند. اما حقیقت آن است که فیبر روی قوام مدفوع تأثیر داشته و از سفتی یا شلی بیش از حد آن جلوگیری می‌کند.
۱۱. شما بلافاصله از ابتلای خود به سرطان دستگاهی گوارش مطلع می‌شوید
بسیار مهم است که سرطان به سرعت تشخیص داده شود تا شانس بهبودی افزایش پیدا کند. اما در بیشتر مواقع، سرطان روده‌ی بزرگ تا مراحل انتهایی هیچ علامتی ندارد. به همین دلیل، بیشتر افراد باید از سن ۵۰ سالگی به بعد از نظر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ غربالگری شوند.
این غربالگری از طریق آزمایش مدفوع (به‌طور سالانه)، سیگموئیدوسکوپی انعطافپذیر (هر ۵ سال یکبار)، سی تی اسکن روده‌ی بزرگ (هر ۵ سال یکبار) یا کولونوسکوپی (هر ۱۰ سال یکبار) انجام می‌شود. در سیگموئیدوسکوپی فقط انتهای روده‌ی بزرگ و در کولونوسکوپی کل آن بررسی می‌شود. درباره‌ی اینکه کدامیک از این روش‌ها برای شما مناسب است، باید با پزشک خود صحبت کنید.
۱۲. کولونوسکوپی آزاردهنده و ترسناک است
در حقیقت، کولونوسکوپی آن‌قدرها هم که فکر می‌کنید، بد و ترسناک نیست. این روش که پزشکان از آن برای تشخیص مشکلات مربوط به روده‌ی بزرگ استفاده می‌کنند، معمولا فقط حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد.
در حین کولونوسکوپی به شما داروی بی‌هوشی تزریق می‌شود تا هیچ دردی را حس نکنید. اما آمادگی مربوط به قبل از انجام کولونوسکوپی ممکن است برای بعضی افراد سخت و آزاردهنده باشد. شما باید حداقل یک روز قبل از کولونوسکوپی به کمک یک رژیم غذایی مایع و یک نوشیدنی ملین روده‌ی خود را کاملا تخلیه کنید. با پزشک درباره‌ی روش‌های انجام این کار مشورت کنید.
۱۳. مبتلایان به سوزش سر دل باید در حالت نشسته، بخوابند
هیچ پشتوانه‌ی علمی برای این ادعا وجود ندارد که افراد مبتلا به سوزش سر دل باید در رختخواب بنشینند تا دچار علائم گوارشی نشوند. اگر به این بیماری مبتلا هستید، همین قدر که هنگام خواب محل قرارگیری سر و قفسه‌ی سینه را به اندازه‌ی ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر بالا بیاورید، کافی است.
۱۴. سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر فقط با رژیم غذایی مرتبط است
اگرچه غذاها می‌توانند در بروز علائم سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) نقش داشته باشند، اما معمولا تغییر رژیم غذایی برای کنترل این بیماری کافی نیست. گاهی اوقات، خوردن غذا به بروز علائم این بیماری از جمله درد، نفخ، اسهال یا یبوست منجر می‌شود. اما استرس و اضطراب هم می‌توانند باعث تشدید این علائم شوند. یادداشت کردن غذاهای مصرفی و علائمی که تجربه می‌کنید، می‌تواند به شما در شناسایی عوامل مؤثر در بروز IBS کمک کند.
۱۵. استرس در ابتلا به بیماری التهابی روده نقش دارد
استرس می‌تواند باعث بدتر شدن بسیاری از بیماری‌ها شود، اما علت بروز بیماری التهابی روده (IBD) ناشناخته است. IBD که شامل دو بیماری به نام‌های «بیماری کرون» و «کولیت اولسراتیو» می‌شود، با التهاب دیواره‌ی روده‌ی کوچک یا روده‌ی بزرگ همراه است. به نظر می‌رسد که ژن‌ها از طریق تغییراتی که در سیستم ایمنی ایجاد می‌کنند، در بروز این بیماری نقش دارند.
۱۶. بیماری سلیاک با درد و رنج مداوم همراه است
مبتلایان به بیماری سلیاک بعد از مصرف بعضی غلات مثل گندم، جو و چاودار به علت وجود پروتئین گلوتن در آن‌ها، دچار مشکلات گوارشی می‌شوند. نفخ، تولید گاز در دستگاهی گوارش و اسهال، شناخته شده‌ترین علائم بیماری سلیاک هستند. اما بسیاری از بیماران مبتلا به سلیاک هرگز این علائم را تجربه نمی‌کنند.
اگر پزشک فقط به دنبال علائم کلاسیک این بیماری باشد، ممکن است در تشخیص آن دچار اشتباه شود. از سایر علائم سلیاک می‌توان به کم‌خونی، پوکی استخوان، افسردگی، اختلال رشد و بثورات پوستی به نام درماتیت هرپتیفرم (Dermatitis Herpetiformis) اشاره کرد.
کلام پایانی
دستگاهی گوارش غذا را هضم کرده و آن را به انرژی و مواد مغذی‌ای که بدن برای زنده ماندن نیاز دارد، تبدیل می‌کند. اختلال در عملکرد این سیستم بدن را برای انجام وظایف خود دچار مشکل می‌کند. آشنایی با باورهای اشتباهی که درباره‌ی دستگاهی گوارش وجود دارد، به شما در درک بهتر عملکرد این سیستم و همچنین شناخت و تشخیص بیماری‌های مربوط به آن کمک می‌کند.
منبع: webmd
