تفاوت شوره‌ی سر و خشکی پوست سر؛ از علائم تا راه‌های درمان

پوسته پوسته شدن سر یک بیماری شایع اما اغلب نگران‌کننده است که می‌تواند افراد را در هر سنی و با هر نوع مو تحت تأثیر قرار دهد. شاید با مشاهده‌ی عکس پوسته پوسته شدن سر، این مسئله یک مشکل آرایشی به نظر برسد اما ممکن است نشان‌دهنده‌ی بیماری‌های زمینه‌ای پوست یا واکنش به محصولات مراقبت از مو نیز باشد. در این مطلب به طور کلی پوسته پوسته شدن سر را بررسی کرده و به علائم، علل، روش‌های درمان و موارد دیگر مربوط به آن می‌پردازیم.

پوسته سر چیست؟

پوسته‌ی سر به جداشدن سلول‌های مرده از پوست سر اشاره دارد که می‌تواند منجر به خشکی و حساسیت قابل مشاهده در سر شود. پوسته پوسته شدن سر برخلاف ریزش طبیعی سلول‌های مرده‌ی پوست، اغلب بارزتر است و می‌تواند به صورت تکه‌های بزرگ و پوسته پوسته ظاهر شود. کسانی که پوسته پوسته شدن سر را تجربه می‌کنند ممکن است آن را ناراحت‌کننده یا خجالت‌آور بدانند زیرا می‌تواند منجر به ریزش پوسته‌های قابل مشاهده شبیه شوره روی لباس یا مو شود.

پوست سر امتداد پوست روی بدن است و مانند هر قسمت دیگری از پوست، می‌تواند خشک، ملتهب یا تحت تأثیر شرایط مختلف قرار گیرد. پوسته پوسته شدن سر ممکن است در برخی نواحی از پوست رخ دهد یا کل پوست سر را بپوشاند. همچنین می‌تواند با علائم مختلفی از جمله خارش، قرمزی و التهاب همراه باشد.

علائم پوسته سر

پوسته پوسته شدن سر می‌تواند به شکل‌های مختلفی ظاهر شود. شناخت علائم به شما در شناسایی علت زمینه‌ای و جستجوی درمان مناسب کمک خواهد کرد. علائم رایج ممکن است شامل این موارد باشد:

• پوسته پوسته شدن: پوسته‌هایی قابل مشاهده و شبیه به شوره روی پوست سر که گاهی اوقات می‌توانند روی لباس یا شانه‌ها بیفتند.
• قرمزی و التهاب: پوست سر ممکن است قرمز به نظر برسد و هنگام لمس کردن کمی گرم به نظر برسد.
• خارش و سوزش: بسیاری از افراد روی سر خود احساس خارش می‌کنند که آزاردهنده است.
• خشکی: پوست سر ممکن است در هنگام لمس خشن یا خشک احساس شود.
• ریزش مو: در برخی موارد، خاراندن یا سوزش بیش از حد سر ممکن است به ریزش موقت مو منجر شود.
• بوی بد: در صورت وجود عفونت زمینه‌ای یا تجمع روغن‌ها و مواد زائد، ممکن است بوی نامطبوع ایجاد شود.

نظارت بر این علائم در طول زمان بسیار مهم است زیرا عوامل مختلفی می‌توانند بر سلامت پوست سر شما تأثیر بگذارند.

علت پوسته پوسته شدن کف سر

دانستن علت پوسته پوسته شدن کف سر برای پیشگیری و استفاده از درمان مؤثر ضروری است. عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد این وضعیت نقش داشته باشند.

۱. خشکی پوست

خشکی پوست یکی از شایع‌ترین دلایل پوسته پوسته شدن سر است. شرایط آب و هوایی گرم و خشک، رطوبت کم و گرمای بیش از حد محیط داخلی می‌تواند باعث از بین رفتن رطوبت پوست شود. به ویژه تحمل ماه‌‌های سرد فصل زمستان می‌تواند برای پوست دشوار باشد و منجر به خشکی نه تنها در پوست سر بلکه در سراسر بدن شود.

استفاده از شامپوهای ناملایم، محصولات حالت‌دهنده یا شستشوی مکرر سر می‌تواند چربی و رطوبت طبیعی پوست سر را از بین ببرد و باعث خشکی و پوسته پوسته شدن سر شود. سولفات‌هایی که در بسیاری از شامپوهای معمولی یافت می‌شوند، می‌توانند این مشکل را تشدید کنند.

۲. شوره سر

شوره سر یکی دیگر از بیماری‌های شایع مرتبط با پوسته پوسته شدن سر است. شوره اغلب به صورت خارش و پوسته سر ظاهر می‌شود. شوره سر ممکن است ناشی از این موارد باشد:

• پوست چرب: تولید بیش از حد سبوم (چربی پوست) می‌تواند شرایط مطلوبی را برای رشد بیش از حد مخمر ایجاد کرده و منجر به شوره سر شود.
• بیماری‌های پوستی: شرایطی مانند درماتیت سبورئیک می‌تواند منجر به شوره سر شدید شود که اغلب به درمان‌های دارویی نیاز دارد.

خواندنی‌ها

درمان ریزش مو

۳. درماتیت سبورئیک (Seborrheic Dermatitis)

درماتیت سبورئیک یک بیماری التهابی مزمن است که می‌تواند نه تنها پوست سر بلکه سایر نواحی چرب بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد. علائم درماتیت سبورئیک شامل لکه‌های چرب یا مومی شکل می‌شوند و ممکن است از نظر شدت متفاوت باشد. علت دقیق این بیماری هنوز به طور کامل شناخته نشده، اما ممکن است مربوط به این موارد باشد:

• رشد بیش از حد قارچ: مالاسزیا، نوعی مخمر که به طور طبیعی روی پوست ایجاد می‌شود، می‌تواند روی پوست سر برخی افراد تکثیر شده و در نتیجه منجر به ایجاد التهاب شود.
• محرک‌های محیطی: استرس و تغییرات فصلی نیز می‌تواند درماتیت سبورئیک را تشدید کند.
• 

۴. پسوریازیس (Psoriasis)

پسوریازیس یک بیماری مزمن خودایمنی است که چرخه‌ی زندگی سلول‌های پوست را تسریع می‌کند و منجر به تجمع سلول‌ها در سطح پوست می‌شود. این تجمع سلولی می‌تواند منجر به ایجاد لکه‌های ضخیم و پوسته پوسته شود که ممکن است خارش یا خونریزی داشته باشد. اگرچه پسوریازیس می‌تواند هر قسمتی از بدن را درگیر کند، اما اغلب روی پوست سر ظاهر شده و می‌تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:

• پوسته پوسته شدن شدید: پسوریازیس برخلاف شوره سر، ضخیم‌تر است و ظاهر نقره‌ای بیشتری دارد. همچنین پوسته‌های حاصل از آن ممکن است با یک پایه قرمز و ملتهب همراه باشند.
• خارش: پسوریازیس به دلیل ایجاد حس خارش، باعث خاراندن پوست سر در افراد می‌شود که شدیدتر شدن این بیماری را به دنبال خواهد داشت.

۵. محصولات آرایشی بهداشتی

برخی از محصولات مراقبت از مو مانند شامپو، نرم‌کننده و رنگ مو ممکن است منجر به ایجاد واکنش‌های آلرژیک شوند که باعث تحریک و پوسته شدن سر می‌شوند. برخی آلرژن‌های رایج عطرها، مواد نگهدارنده و مواد خاص هستند. این علائم آلرژیک معمولاً عبارت‌اند از:

• قرمزی موضعی: ممکن است در مناطقی که محصول با پوست سر تماس پیدا کرده، بثورات خارش‌دار و قرمز ایجاد شود.
• پوسته پوسته شدن: پوست سر در پاسخ به ماده‌ی حساسیت‌زا، ممکن است شروع به کنده شدن یا پوسته پوسته شدن کند که اغلب با حس خارش قابل توجهی همراه است.

شامپو تقویت‌کننده و ضد ریزش مو فولیکا، سازگار با موهای دارای ریزش، نازک و شکننده، حاوی کافئین، کینین، ویتامین B7، B6، سولفات زینک، پروتئین سیلک و عصاره آرنیکا، با حجم 200 میلی‌لیتر

106,800

تومان

صابون گلنار مدل روغن نارگیل بسته 6 عددی

102,100

88,000

تومان

خرید انواع شامپو و محصولات مراقبت مو

مشاهده همه

۶. عفونت‌های قارچی

عفونت‌های قارچی مانند tinea capitis (معروف به کرم حلقوی پوست سر) می‌تواند منجر به پوسته پوسته شدن سر شود که با ریزش مو همراه است. این عفونت‌ها در کودکان شایع‌تر است اما ممکن است در هر سنی رخ دهد و علائم آن عبارت‌اند از:

• لکه‌های دایره‌ای شکل: tinea capitis اغلب به صورت تکه‌هایی به شکل دایره و پوسته پوسته و با ریزش مو ظاهر می‌شود.
• خارش و ناراحتی: عفونت‌های قارچی می‌توانند باعث ناراحتی بیمار شده و باید برای جلوگیری از گسترش به سرعت درمان شوند.
• 

۷. استرس

استرس می‌تواند شرایط پوستی را تشدید کند و از طریق افزایش تولید چربی یا التهاب به ایجاد علائمی مانند پوسته پوسته شدن سر منجر شود. همچنین استرس باعث ایجاد شرایط خودایمنی مانند پسوریازیس یا اگزما خواهد شد که تحریک و التهاب بیش‌تر پوست را به دنبال دارد. مدیریت و کنترل استرس از طریق روش‌های مختلف می‌تواند برای سلامت پوست مفید باشد.

۸. کمبودهای تغذیه‌ای

کمبود ویتامین‌ها به‌ویژه ویتامین‌های A، B و همچنین کمبود روی می‌تواند بر سلامت پوست تأثیر بگذارد و به پوسته پوسته شدن سر کمک کند. داشتن یک رژیم غذایی متعادل و دریافت تمام مواد مغذی لازم در حفظ سلامت پوست نقش اساسی دارد. مواد مغذی کلیدی عبارت‌اند از:

• اسیدهای چرب امگا 3: موجود در ماهی، آجیل و دانه‌های خوراکی که به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کنند.
• روی: برای ترمیم و بازسازی پوست ضروری است. روی را می‌توان در گوشت، حبوبات و دانه‌های خوراکی یافت.

۹. سایر شرایط پوستی

شرایطی مانند اگزما یا درماتیت تماسی نیز می‌توانند با علائم پوسته پوسته شدن سر ظاهر شوند. درماتیت تماسی (contact dermatitis) به التهاب ناشی از تماس مستقیم با یک محرک یا آلرژن می‌گویند. به عنوان مثال مواد شیمیایی زننده و موجود در محصولات مراقبت از مو ممکن است باعث ایجاد درماتیت تماسی شوند.

درمان پوسته پوسته شدن سر

همان‌طور که اشاره شد، درمان مؤثر پوسته پوسته شدن سر مستلزم شناخت علت اصلی آن است. درمان‌های مختلفی ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. برخی از این درمان‌ها بدون نسخه هستند ولی برخی دیگر از آن‌ها نیاز به مداخلات پزشکی حرفه‌ای دارد. در ادامه برخی از انواع مؤثر درمان پوسته پوسته شدن سر را می‌خوانید.

درمان‌های بدون نسخه

• شامپوهای دارویی: شامپوهای ضد شوره حاوی مواد فعال که برخی از آن‌ها بهترین شامپو برای موهای خشک نیز هستند، می‌توانند به مبارزه با بیماری‌های زمینه‌ای مانند شوره سر یا درماتیت سبورئیک کمک کنند. ترکیبات رایج این شامپوها شامل زینک پیریتیون، سولفید سلنیوم، قطران زغال سنگ و کتوکونازول است.

زینک پیریتیون یک عامل ضد قارچی است که قارچ و باکتری روی پوست سر را کاهش می‌دهد. سولفید سلنیوم نیز سرعت چرخش سلول‌های پوست را کاهش داده و باعث رفع احساس خارش در فرد می‌شود. همچنین قطران زغال سنگ تولید سلول‌های پوست را کند می‌کند که برای درمان پسوریازیس و درماتیت سبورئیک مفید است. در نهایت، کتوکونازول نیز یک ضد قارچ قوی محسوب می‌شود که می‌تواند التهاب و پوسته پوسته شدن سر را کاهش دهد.

• شامپوهای مرطوب‌کننده: اگر پوست سر خشکی دارید، یک شامپوی ملایم و مرطوب‌کننده می‌تواند به شما در بازیابی رطوبت و کاهش پوسته پوسته شدن پوست سر کمک کند. شامپوهای حاوی روغن‌های طبیعی مانند جوجوبا، آرگان و روغن نارگیل نیز می‌توانند به طور ویژه‌ای مؤثر باشند.
• درمان‌های لایه‌برداری پوست سر: محصولاتی که برای لایه‌برداری ملایم پوست سر طراحی شده‌اند می‌توانند تأثیر زیادی در حذف سلول‌های مرده‌ی پوست داشته باشند. لایه‌بردارهای شیمیایی مانند اسید سالیسیلیک می‌توانند به این فرایند کمک کنند. لایه‌بردارهای فیزیکی نیز می‌توانند پوسته‌های ایجاد شده در پوست سر را از بین ببرند و پوسته شدن کف سر را کاهش دهند.
• کورتیکواستروئیدهای موضعی: در موارد التهابی، کورتیکواستروئیدهای موضعی می‌توانند قرمزی و التهاب پوست را کاهش دهند. البته اگر بیماری شما شدید است، این داروها را باید تحت راهنمایی متخصص استفاده کنید زیرا استفاده‌ی نامناسب و طولانی مدت از آن‌ها می‌تواند منجر به نازک شدن پوست شود.

درمان‌های طبیعی

برخی از افراد ممکن است داروهای طبیعی و انواع درمان خانگی پوسته پوسته شدن سر را برای مدیریت پوسته سر ترجیح دهند که عبارت‌اند از:

• روغن نارگیل: روغن نارگیل که به دلیل خاصیت مرطوب‌کنندگی شناخته می‌شود، می‌تواند پوست سر را آبرسانی کند و خشکی پوست را کاهش دهد. همچنین دارای خواص ضد قارچی بوده و در برابر شوره سر نیز مؤثر است.
• روغن درخت چای: روغن درخت چای را به دلیل داشتن خواص طبیعی ضد قارچی و ضد باکتریایی می‌توان با روغن حامل رقیق کرد و به پوست سر مالید تا به کاهش سوزش کمک کند.
• آلوئه‌ورا: خواص تسکین درد آلوئه‌ورا می‌تواند به طور مؤثر پوست سر را آبرسانی کند و التهاب را از بین ببرد. آلوئه‌ورا را می‌توان برای بهره بردن از اثر مرطوب کنندگی آن به طور مستقیم روی پوست سر استفاده کرد.
• سرکه سیب: این درمان طبیعی می‌تواند به متعادل کردن PH پوست سر و کاهش رشد بیش از حد مخمر کمک کند. از مخلوط رقیق شده سرکه سیب معمولاً بعد از شستشوی سر با شامپو به عنوان شستشوی ثانویه برای کمک به بازیابی سلامت پوست سر استفاده می‌شود.

درمان‌های بالینی و تخصصی

برای موارد مداوم یا شدید پوسته پوسته شدن سر، مشاوره با متخصص پوست و مو پیشنهاد می‌شود. متخصصان ممکن است این درمان‌های حرفه‌ای را برای شما توصیه کنند:

• داروهای تجویزی: ممکن است برای درمان شرایطی مانند پسوریازیس یا درماتیت شدید، داروهای موضعی قوی یا داروهای سیستمیک لازم باشد.
• فتوتراپی: نور درمانی می‌تواند برای رفع شرایطی مانند پسوریازیس، کاهش التهاب و بهبودی مؤثر باشد.
• درمان‌های حرفه‌ای پوست سر (Scalp Treatments): ممکن است برای هدف قرار دادن مسائل خاص، به‌ویژه برای رفع شرایط مزمن، درمان‌های حرفه‌ای مانند medicated scalp facial توسط متخصصان پوست و مو ارائه شود.

فرق شوره و پوسته سر

اگرچه پوسته سر و شوره ممکن است شبیه به هم به نظر برسند اما تفاوت‌های بارزی با یکدیگر دارند. جدول زیر ویژگی‌های این دو و این تفاوت را نشان می‌دهد.

عوارض پوسته پوسته سر

هرچند پوسته پوسته شدن سر می‌تواند علائم آزاردهنده‌ی خفیفی داشته باشد اما در صورت عدم درمان در برخی موارد ممکن است منجر به عوارض بیشتر و شدیدتری شود. البته مداخله‌ی زودهنگام و مدیریت مناسب می‌تواند به جلوگیری از ابتلا به این عوارض کمک کند و پوست سر و مو را سالم نگه دارد. در ادامه برخی از عوارض احتمالی این عارضه را می‌خوانید.

۱. عفونت

خاراندن مکرر پوست سر هنگام احساس خارش و التهاب می‌تواند باکتری یا قارچ را ایجاد کند که منجر به عفونت خواهد شد. در این وضعیت باید مراقب علائمی مانند قرمزی مداوم، تورم، برجستگی‌های پر از چرک یا تب باشید.

ممکن است برای از بین بردن عفونت به آنتی بیوتیک یا درمان‌های ضد قارچی نیاز باشد.

۲. ریزش مو

التهاب مزمن ناشی از پوسته پوسته سر می‌تواند به فولیکول‌های مو آسیب برساند و منجر به ریزش موقت مو شود که از آن با عنوان تلوژن افلوویوم یاد می‌شود. این وضعیت گاهی با مصرف بهترین شامپو برای ریزش مو نیز بهبود نمی‌یابد. اگر متوجه نازک شدن مو یا تکه‌هایی از طاسی روی سر خود شدید، ممکن است وقت آن رسیده باشد که با یک متخصص پوست و مو مشورت کنید.

رسیدگی اساسی به علت پوسته پوسته شدن کف سر اغلب می‌تواند ریزش مو را معکوس کند.

۳. جای زخم (اسکار)

شرایطی مانند پسوریازیس در صورت عدم مدیریت مناسب می‌تواند منجر به ایجاد اسکار شود. موارد شدید ممکن است آثار دائمی روی پوست سر باقی بگذارند. شما باید مراقب هر گونه لکه‌های التهابی مداوم روی پوست سر باشید زیرا درمان سریع می‌تواند خطر ایجاد اسکار را کاهش دهد. درماتولوژیست‌ها می‌توانند درمان‌های مؤثری را برای به حداقل رساندن خطر ایجاد اسکار برای شما تجویز کنند.

۴. تأثیر روانی

پوسته شدن مداوم پوست سر، به ویژه زمانی که با پوسته‌های قابل مشاهده همراه باشد، می‌تواند منجر به کاهش عزت نفس، اضطراب و انزوای اجتماعی شود. این عارضه به‌تدریج بر سطح اعتماد به نفس و تعاملات فرد در موقعیت‌های اجتماعی یا محل کار تأثیر می‌گذارد.

۵. بازگشت و عود بیماری

برخی از بیماری‌ها مانند درماتیت سبورئیک و پسوریازیس اگر به طور مؤثر مدیریت نشوند، ممکن است مزمن شوند و علائم یا نشانه‌های خود را مجدداً بروز دهند.

در این میان، داشتن یک یک روتین مراقبت مداوم از پوست سر می‌تواند به مدیریت این بیماری‌ها و جلوگیری از بازگشت مجدد آن‌ها کمک کند. ارزیابی‌ها و پایش‌های معمول پوستی نیز می‌تواند در تنظیم برنامه‌های درمانی در این زمینه مؤثر باشد.

تغییرات در سبک زندگی را فراموش نکنید

علاوه بر درمان‌های خاصی که اشاره شد، اِعمال تغییراتی در سبک زندگی نیز می‌تواند به طور قابل توجهی بر سلامت پوست سر شما تأثیر بگذارد. برای رسیدن به این منظور، رعایت این نکات را در نظر بگیرید:

• نوشیدن فراوان مایعات: نوشیدن مقدار زیادی آب و مایعات به حفظ رطوبت پوست کمک کرده و خشکی پوست را کاهش می‌دهد. حداقل هشت لیوان آب در روز بنوشید تا پوست خود را نرم و مرطوب نگه دارید.
• رژیم غذایی متعادل: رژیم غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی از سلامت کلی پوست حمایت می‌کند. مصرف غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ (مانند ماهی، بذر کتان)، روی (مانند صدف، حبوبات) و ویتامین‌های گروه B (مانند غلات کامل، سبزیجات) را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
• مدیریت استرس: انجام تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا یا ورزش می‌تواند به کاهش استرس و تأثیر آن بر سلامت پوست کمک کند. فعالیت بدنی منظم به بهبود گردش خون کمک کرده و سلامت پوست را ارتقا می‌دهد.
• مراقبت ملایم از مو: از مصرف محصولات آرایشی بهداشتی زننده و مضر پرهیز کنید و استفاده از اتو مو و سایر روش‌های گرمادهنده به موها را به حداقل برسانید زیرا استفاده‌ی بیش از حد از این روش‌ها باعث التهاب و تحریک پوست سر خواهد شد. همچنین برای جلوگیری از آسیب‌های غیر ضروری برس‌های ملایم را انتخاب کنید و از به‌کار‌بردن مدل موهای متراکم و فشرده که ممکن است منجر به آلوپسی کششی شود، اجتناب کنید.
• بهداشت منظم پوست سر: با استحمام منظم، پوست سر را تمیز نگه دارید اما از شستشوی بیش از حد موها خودداری کنید زیرا این کار می‌تواند چربی و روغن‌های طبیعی پوست سر را از بین ببرد. همیشه رعایت یک روتین متعادل متناسب با نوع مو و وضعیت پوست سر خود را در نظر داشته باشید.

کلام آخر

پوسته پوسته شدن سر ممکن است یک مسئله‌ی سطحی به نظر برسد اما اغلب نشان‌دهنده‌ی عارضه‌ای در پوست سر و سلامت پوست است. در واقع این شرایط با وجود بی‌اهمیت بودن، می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای کیفیت زندگی و اعتماد به نفس شما داشته باشند. علل آن می‌تواند بسیار متفاوت باشد و درمان مناسب نیز ممکن است به این عوامل زمینه‌ای بستگی داشته باشد. با فهمیدن علائم و دانستن علت این مسئله، می‌توانید اقدامات پیشگیرانه و در صورت نیاز، روش‌های درمانی را به کار ببرید و با این کار، سلامت پوست سر خود را تضمین کنید.

به یاد داشته باشید که پیشگیری و مداخله‌ی زودهنگام، مهم‌ترین موضوع برای رفع مؤثر پوسته پوسته شدن سر است.

منابع: my.clevelandclinic , verywellhealth , lybrate