کاوشگر کنجکاوی یک گُل معدنی در مریخ کشف کرد
مریخ‌نورد کنجکاوی ناسا به‌تازگی یک سنگ معدنی کوچک و گُل-مانند را در سطح مریخ مشاهده کرده است که نمای دیگری از رسوبات معدنی را در سطح سیاره‌ی سرخ به نمایش می‌گذارد.
این سنگ چندشاخه‌ی زیبا که فقط ۱ سانتی‌متر عرض دارد، کمی شبیه به مرجان یا اسفنج دریایی به‌نظر می‌رسد اما با وجود شباهت آن به یک موجود زنده، این سنگ رسوبی زنده نیست و چنین ساختاری پدیده‌ای نسبتا رایج در سراسر مریخ است.
کنجکاوی این تصویر از گُل معدنی کوچک را در ۲۵ فوریه (۶ اسفند) در نزدیکی «کوه آئولیس» (Aeolis Mons) که با عنوان «کوه شارپ» (Mount Sharp) هم شناخته می‌شود، ثبت کرد. این کوه در قلب «دهانه‌ی گیل» (Gale Crater) به وسعت ۱۵۴ کیلومتر قرار دارد که مریخ‌نورد از زمان ورودش به مریخ در سال ۲۰۱۲ آن را مطالعه کرده است.
تصویر تازه در حقیقت ترکیبی از چندین عکس است که توسط «تصویربردار لنز دستی مریخ» کنجکاوی گرفته شده است. این دوربین با استفاده از لنزی مخصوص برای بزرگنمایی، نماهای نزدیک از اجرام سطح مریخ تهیه می‌کند. به گفته‌ی ناسا، این نوع عکس، ترکیبی به مریخ‌نورد امکان می‌دهد تا تصاویر بسیار دقیق‌تری تولید کند.
این سنگ گل-مانند که «نمک خارسیاه» (Blackthorn Salt) نامیده شده است، یک ساختار سنگ‌زایی (Diagenetic) است. ساختارهای دیاژنتیک یا سنگ‌زایی به سنگ‌هایی گفته می‌شود که از مواد معدنی رسوب کرده از آب باستانی و مخلوط شده با سنگ‌های سیاره تشکیل شده‌اند.
«ابیگیل فریمن» (Abigail Fraeman) دانشمند علوم سیاره‌ای و معاون پروژه‌ی مریخ‌نورد کنجکاوی گفت: «ویژگی‌های دیاژنتیک (سنگ‌زایی) که در مریخ یافت می‌شوند، از نظر اندازه مشابه هستند، اما می‌توانند شکل شاخه‌ای داشته باشند که به‌عنوان شکل دندریتی هم شناخته می‌شود، یا مانند دیگر سنگ‌های موجود در همین عکس، گردتر و کروی‌تر باشند. ما قبلا ویژگی‌های سنگ‌زایی با شکل‌های مشابه دیده‌ایم اما این شکل دندریتی اخیر، بسیار زیباست.»
بلوبری مریخی از نگاه مریخ‌نورد فرصت
Credit: JPL-Caltech/Cornell/USGS
کنجکاوی از زمان ورودش به دهانه‌ی گیل چندین ویژگی سنگ‌زایی دیگر را هم کشف کرده است و این موضوع با توجه به اینکه این دهانه ممکن است زمانی دریاچه‌ای دارای آب بوده و چنین ساختارهای رسوبی را تشکیل داده باشد، تعجب‌آور نیست. در سال ۲۰۱۵ چندین نهشته‌ی گُل-مانند دیگر در منطقه‌ی «دره پهرامپ» (Pahrump Hills) و در سال ۲۰۱۹ هم برخی ویژگی‌های سنگ‌زایی دیگر در «سازند موری» ( Murray formation) کشف شد.
در سال ۲۰۰۴ هم برادر بزرگ‌تر کنجکاوی، مریخ‌نورد «فرصت» (Opportunity) شماری از ساختارهای کروی را در «فلاته‌ی نیم‌روز» (Meridiani Planum) که ناحیه‌ای مانند دشت در نزدیکی خط استوای مریخ است، با رنگ آبی مایل به نقره‌ای پیدا کرد که باعث شد آن‌ها را «بلوبری مریخی» نامگذاری کنند. فریمن گفت: «این سنگ‌ها به این دلیل آبی بودند که از هماتیت، نوعی آهن اکسید، تشکیل شده بودند. ساختار گل-مانند و دیگر ویژگی‌های عکس‌برداری شده توسط کنجکاوی هم دارای ترکیب و رنگی تقریبا مشابه با سنگ بستر اطراف خود هستند.»
ادامه‌ی مستندنگاری ویژگی‌های سنگ‌زایی جدید مانند سنگ تازه کشف شده، بسیار مهم است زیرا می‌تواند به محققان کمک کند تا دریابند که آب مایع چه زمانی از مریخ ناپدید شده است. فریمن گفت: «ما می‌توانیم درباره تاریخچه‌ی پیچیده و طولانی‌مدت آب در کوه شارپ اطلاعات بیشتری کسب کنیم. این کار می‌تواند اطلاعات بیشتری را درباره‌ی مدت زمانی که این محیط به‌طور بالقوه قابل سکونت بوده است، آشکار کند.»
عکس کاور: سنگ معدنی گل-مانند روی سطح مریخ
Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS
منبع: Space
